Kronika Czynów Hrabiow Adegawenii.pdf

KRONIKA CZYNÓW HRABIÓW

ANDEGAWENII

edycja komputerowa: www.zrodla.historyczne.prv.pl

mail: historian@z.pl

MMIII®

Tekst ten został prawdopodobnie napisany pomiędzy rokiem 1100 – 1400

przez mnicha z Andegawenii, tj. z Zach. Francji. Jest to zmitologizowana relacja

o powstaniu potęgi hrabiów Andegawenii (w relacji mnicha „konsulów”) od

dziesiątego do późnego jedenastego wieku (ta część kończy się wraz ze śmiercią

Fulka Nerry w 1040 roku). Opowieść zaczyna się legendą rodzinną pod

panowaniem późnych Karolingów.

Nazwy własne w większości nie pozostawiono w oryginalnym brzmieniu.

PROLOG

Odkąd, jak wierzę, uczyniłem zrozumiałymi rzeczy, o których wiedza była

niezbędna, aby poznać królów Franków, konieczna dla powyższej pracy, a

szczególnie dla tej, która właśnie następuje, objaśnię teraz szczegółowo, krótko i

stosownie, w niewielu słowach, najlepiej jak potrafię, rzeczy odnoszące się do

hrabiów Andegawenii, które to odkryłem spisane niewłaściwie i w nieuczonym

stylu. Ponieważ, odkąd żywot nasz krótki, musimy oddać tak długowieczną, jak

to możliwe pamięć o tych, których męstwo wyróżnia się i jest niezmienne.

Odkąd zdolności wojskowe pochodzą z samego wierzchołka fizycznych i

duchowych cnót, przyjęło się, aby przenosić mądry zarząd starożytnych miast z

mniej udanych władców na najlepszych. Dlatego w czasach Karola Łysego,

pewni nowi ludzie, nie szlachetni, wszelako bardziej skorzy do dobrych i

honorowych czynów niźli nobile, wyniesieni zostali do pozycji władzy i

dostojeństwa. Owi mężowie, których on widział pragnących wojennej sławy i

nie wątpił, że rzucą się w sam środek niebezpieczeństwa, aby walczyć z

przeznaczeniem. Byli tam też w tamtych dniach mężowie starożytnych rodów z

wieloma wizerunkami [przodków]; wbici byli w dumę raczej z powodu czynów

ich przodków, niż swoich. Owi mężowie, jeśli kiedykolwiek otrzymali ważny

garnizon, albo pozycję, brali jakiegoś człeka z gminu, aby objaśnił im ich

zadanie; kiedy król polecił im, aby dowodzili innymi, szukali kogoś, kto zdolny

byłby ażeby dowodzić też i nimi. Tak więc z całej tej rzeszy nobilów, król Karol

miał obok siebie kilku zaledwie, dlatego też zaoferował z chęcią nuworyszom

zdobycze wojenne i ziemię, zdobytą przez nich wielką pracą i

niebezpieczeństwem. Z tego rodu [z nuworyszy] pochodził i Tertullus od

którego zaczęła się linia hrabiów Andegawenii. Człowiek, który wiedział jak

zranić wroga, który spał na nagiej ziemi, mężnie znosił głód, wytrwały tak samo

zimą, jak i latem i nie bał się niczego poza złą sławą. Dokonując takich, jak i

innych czynów doszedł do szlachectwa dla siebie i dla swego rodu. Co do jego

ojca, powiem to, co niezbędne. Łaskawego czytelnika proszę o zawierzenie

mym słowom, ażeby nikt nie pomyślał, iż piszę nieprawdę.

O TERTULLUSIE

Był razu pewnego człek z Armoryki Galijskiej, zwany Torquatius, którego

ród [ gens ] był dawno wypędzony z Armoryki przez Bretończyków z rozkazu

imperatora Maksymusa. Ten człek otrzymał od Bretończyków zniekształcone

imię Tortulfus, którzy nie znali właściwego brzmienia starego rzymskiego

imienia. Karol Łysy w roku, w którym wypędził Normanów z Andegawenii i z

całego swego królestwa, uczynił tego człowieka leśniczym lasu zwanego

Gniazdem Kosa. Jak wielu opowiada, jego ród żył długi czas w owym lesie,

pomimo oporu Bretończyków. Ten człowiek był miejscowy, a dorastał w pays

de Regon 1 , żyjąc ze swych umiejętności łowieckich i obfitości wszelakiej

dziczyzny: ludzi tego rodzaju (jak niektórzy powiadają), Bretończycy nazywają

birgi, podczas gdy my, Frankowie mówimy na nich „myśliwi”. Są też i tacy,

którzy utrzymują, że człowiek ten mieszkał w wiosce wespół z wieśniakami z

1 Pagus Redonicus – obszar południowo – zachodniej Brytanii.

Redon. Która z tych wersji jest prawdziwsza nie jest najważniejsze, jako, że ci,

którzy te historie opowiadają nie stoją w dużej sprzeczności i niczemu się nie

dziwmy, często bowiem czyta się o senatorach, którzy orząc pole zostali

oderwani od pługa, by stać się imperatorami. W tym człowieku, jako, że był on

wyraźnie wielki z urodzenia, starożytne cnoty, mianowicie zdolności i

ćwiczenie w męstwie, dalej przyniosły zadziwiające owoce i pamięć jego życia

przeżytego dobrze i pamięć jego dobrych czynów stawiają go w niezmiernie

dobrym świetle.

Teraz człek ten, zwany dalej Tortullusem, zaliczony przez starożytne

genealogie opowiadane przez bardów [ relatores ] jako pierwszy z rodu hrabiów

Andegawenii. Wiadome jest, że Tertullus, człek bystrego umysłu, pokonując

swój własny los i niepewne okoliczności przez wielkość swego ducha, zapragnął

dla siebie rzeczy większych i ośmielił się o nie starać. Około czasu, w którym

Karol Łysy, syn Ludwika 2 i siostrzeniec cesarza Karola Wielkiego został

królem, jeden z tetrarchów, chociaż nie panował długo, ten sam Tertullus,

opuszczając granice władztwa swego ojca i, ufając w swe własne środki, życząc

sobie i spodziewając się uzyskać więcej dla siebie przybył z zachodu do Francji

właściwej i ruszył dzierżyć broń pomiędzy innymi królewskimi klientami. W

tamtym czasie bardzo wielu innych, świadomych swej własnej siły w rękach,

wygłodniali sławy i zaszczytów i mając nadzieję na poprawę dzięki swej sile,

zbiegło się z rozmaitych regionów, zachęconych szczodrością królewskiej

hojności i podnieconych przez swój młody wiek.

Teraz zatem ten sam król Karol, po długich niesnaskach, po surowych

wojnach prowadzonych przeciw własnym braciom, pojawił się jako zwycięzca i

człek ocalały, naśladowca uczciwości swego dziadka w chwale przetrwanych

wielu bitew; nie chciał być tym, który nalewa z pustego w próżne; krótkość

żywota nie dopadła go, zatem ponaglał i jak najszybciej naprawiał z

zadziwiająca mądrością i łaską całe zło, które spadło na królestwo i republikę

2 Ludwika Pobożnego (778 – 840), króla Franków I, od 814 r. – cesarza.

podczas wcześniejszych walk z braćmi. Zlikwidował uzurpację Nominöe, takoż

rzekomego króla Bretończyków, przy czym ten ostatni został już uprzednio tęgo

poturbowany z woli Boga i wszystkich świętych, szczególnie przez pomoc

świętego Florentinusa, który nadto poskromił wiarołomstwo i wielu innych

nieprzyjaciół. Dla Boga, wspaniałość i cudowność w Jego świętych, ukazuje Go

jeszcze bardziej cudownego i wspaniałego, kiedy czyni poprzez nich cuda.

Karol odrzucił też wrogość Normanów, wrogość, w wyniku której oni

najpierw spustoszyli, następnie posiedli gwałtem ten skrawek naszej ziemi –

Galii, który graniczy z Oceanem. On pomścił ich przemoc i obrócił ich władzę

w niwecz. Z tego powodu rycerze tłumnie oblegali go wkoło i zbiegali się doń

ze wszystkich stron: tych ludzi wziął on do siebie i utrzymywał przy sobie swą

własną do nich wiernością i ukochał ich i uszanował ich ponad innymi i chwalił

odpowiednio i ich siłę i wierność.

Pomiędzy tymi ludźmi on ukochał i Tertullusa, o którym to rozmawiamy,

za jego wartość, dał mu żonę i lenno w zamku Landonense i dochody też i z

innych ziem, zarówno z Gâtine, jak i z innych części Francji. Lecz wtenczas

król, z większą częścią jego przedsiemwzięć przerwanych przez nagłe

zniszczenie jego dzieła, przed osiągnięciem pokoju i odbudowy jaką sobie

wyobraził [jaka dokonałaby się], zgadzając się z wolą bożą, w którego rękach

leży cała moc i wszystkie królestwa, został zabrany od spraw doczesnych przez

przedwczesną śmierć, sprowadzając na Francję nieszczęście trwające przez

długi czas.

Zostawił on syna, spadkobiercę jego królestwa, o imieniu Ludwik, w

którym z dziadka było tylko samo imię. Znieważał on gorszącym swym

charakterem swego ojca i dziadka, jak i wszystkich swych królewskich

przodków, żyjąc życiem tak bezużytecznym, że ta jego bezczynność zapewniła

mu przydomek Gnuśnego. W czasie jego nieszczęśliwego panowania

Normanowie, jak i też inni mężowie ze swego złego i tyrańskiego usposobienia,

zebrawszy swą siłę do kupy, zapalili się do czynienia zła i hulali długo w ziemi

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: