John Fisher OKIEM PSA Dedykuj� t� ksi��k� moim rodzicom, kt�rym zawsze tyle k�opotu sprawia�o obja�nienie, z czego w�a�ciwie �yje ich syn, oraz mojej �onie Lizie, tak zawsze pomocnej mi w pracy, i mojemu synowi Jasonowi, kt�remu niezmiernie zale�y na tym, aby jego imi� znalaz�o si� w ksi��ce. John Fisher OKIEM PSA PORADNIK PSIEJ PSYCHOLOGII Przek�ad ANNA REDLICKA Pa�stwowe Wydawnictwo Rolnicze i Le�ne Tytu� orygina�u: Think Dog! An Owner's Guide to Canine Psychology Autor: John Fisher John Fisher jest specjalist� w dziedzinie behawioryzmu ps�w z rozleg��, wieloletni� praktyk� w Bookham, Surrey, zwi�zanym od lat z grup� weterynarzy z Kliniki Woodthorpe w Londynie. Wyk�ada te� w Instytucie Studi�w nad Psem i jest konsultantem wielu oficjalnych struktur weterynaryjnych zajmuj�cym si� problemami zwi�zanymi z zachowaniem si� ps�w. Jest te� cz�onkiem-za�o�ycielem Association of Pet Behaviour Consultants. First published in Great Britain 1990 by H. F. and G. Witherby Ltd. (c) John Fisher Zdj�cia na wk�adk� wykona�: Robert Kr�l Projekt ok�adki i strony tytu�owej: Dariusz Miro�ski Zdj�cie na ok�adce: Agencja East-News (c) Copyright for the Polish edition by Pa�stwowe Wydawnictwo Rolnicze i Le�ne, Redaktor merytoryczny: Marta Jerzmanowska Redaktor techniczny: Jolanta Dubielecka Korektor: El�bieta G�uchowska ISBN 83-09-01605-0 636.7 SPIS TRE�CI Od t�umacza 7 Wprowadzenie 9 � Cz�� I. Czym jest pies? 1. Pochodzenie psa 11 2. Przodkowie 13 3. Wilcze �cie�ki 14 2. Jak rozwija�a si� psychika psa? 16 Noworodek (O do 13 dni) 18 Faza psiej socjalizacji (14 do 49 dni) 18 Faza socjalizacji z cz�owiekiem (7 do 12 tygodni) 19 Faza ustalania hierarchii (12 do 16 tygodni) 23 Faza ucieczek (4 do 8 miesi�cy) 24 Okres dojrzewania (6 do 14 miesi�cy) 25 Wiek dojrzewania (l do 4 lat) 26 3. Miejsce psa w ludzkim stadzie 28 Zamie�my si� miejscami 34 4. W jaki spos�b psy si� ucz�? 39 Negatywna tigmotaksja 41 Wra�liwo�� na dotyk 41 Wra�liwo�� na d�wi�ki 42 Wra�liwo�� wzrokowa 42 Wra�liwo�� psychiczna 43 Zachowania charakterystyczne dla r�nych ras 44 5. Sztuka stosowania nagr�d 46 Zasady post�powania 47 Zastosujmy to w praktyce 49 6. Sztuka stosowania kar 51 � Cze�� II. Pozytywne podej�cie do problem�w behawioralnych 7. Trudno�ci wychowawcze 59 8. Stresy 65 9. K�opoty �ywieniowe - wskazania 73 10. K�opoty �ywieniowe - fakty 78 Eukanuba 81 Dieta Hilla 83 Dieta naturalna 84 Jak czyta� etykiety 85 Podsumowanie 87 11. Uboczne skutki leczenia 88 12. K�opoty wychowawcze: spojrzenie tresera 98 13. K�opoty z hierarchi� stada 105 Psy i niemowl�ta 105 Psy i dzieci 110 Psy i doro�li 113 Psy i psy 118 14. Agresja 121 Agresja dziedziczna 124 Agresja nerwicowa 125 15. Nadmierna pobudliwo�� 128 16. W co si� bawi� z w�asnym psem? 132 Zabawy w domu 133 Zabawy w ogrodzie 133 Zabawy w parku 133 � Cz�� III. Porady dla w�a�cicieli ps�w od A do Z K�opoty z psem: jak si� ich pozby� 135 Agresja 135 Brudzenie w domu 135 Ci�gni�cie na smyczy 136 Dieta 137 Go�cie 137 Gonienie innych zwierz�t 137 Gryzienie przedmiot�w 138 Kopanie 138 Lizanie 139 Nadaktywno�� 140 Nadmierne poczucie w�asno�ci 140 Nadpobudliwe zachowanie 141 Nerwowo�� 141 Niszczycielstwo 141 Obrona 142 Obrona terytorium 142 Ogryzanie 142 Odruchy kopulacyjne 142 Przywo�ywanie 143 Podniecenie jazd� samochodem 143 Szczekliwo�� 143 Ucieczki 144 Gryzienie 145 Walka 145 Wskakiwanie na ludzi 147 Wycie 147 Zjadanie odchod�w 147 Znaczenie terenu 148 �ebractwo 148 OD T�UMACZA Pies, udomowiony przez cz�owieka przed tysi�cami lat, bardzo szybko sta� si� czym� wi�cej ni� zwyczajnym zwierz�ciem gospodarskim. By� pomocnikiem, nieod��cznym towarzyszem polowa�, po prostu przyjacielem. Ten trwaj�cy przez wieki bardzo bliski kontakt spowodowa�, �e niemal zapomniano o jego pochodzeniu od dzikiego drapie�cy. Dama pieszcz�ca miniaturowego pude�ka - pisze Fisher - ze zgroz� odrzuci�aby sugesti�, �e w drobnym cia�ku jej pupila drzemi� u�pione instynkty wilka. Rzeczywi�cie dzisiaj rzadko o tym pami�tamy. Dobry pies by� przez wieki powodem do dumy. Tote� wieczorami, przy dzbanie wina, opowiadano niestworzone historie, kt�rych bohaterem by� pies - m�dry ponad miar�, sprytny i przemy�lny. Z czasem okazywa�o si�, �e jeden potrafi liczy�, inny podawa� panu ogie�, jeszcze inny krad� w�giel, by jego ukochany pan nie zamarz� z zimna. Opowiadano te� o psach, kt�re rannych towarzyszy prowadzi�y prosto do lekarza weterynarii po pomoc. Wrodzonym przymiotom psa dodawano coraz to wi�cej cech czysto ludzkich. Od dawna te� pisano dydaktyczne bajki, w kt�rych typowo ludzkie zalety i przywary przypisywano zwierz�tom. Cz�sto ich bohaterem bywa� pies, przedstawiany jako uosobienie wierno�ci i lojalno�ci, cho� czasem i niewolniczego podda�stwa. Antropomorfizacj� psa doprowadzono do szale�stwa w Hollywood. Po sukcesie Lassie, producenci cz�sto si�gali po "psie tematy", stawiaj�c przed czworono�nymi bohaterami coraz trudniejsze zadania, cz�sto stoj�ce w ra��cej sprzeczno�ci z wrodzonymi predyspozycjami psa. W rezultacie widzowie otrzymywali przes�odzony obraz, na kt�rym psy odbieraj� telefony lub ratuj� �ycie dzieciom w zupe�nie nieprawdopodobnych okoliczno�ciach, cho�by stosuj�c sztuczne oddychanie czy masa� serca. Nic dziwnego, �e karmieni tak� "wiedz�" od najwcze�niejszych lat zapomnieli�my o prawdziwej naturze psa. Konsekwencje tego s� fatalne. Oczekiwania i nadzieje w�a�ciciela rozmijaj� si� zupe�nie z faktycznymi mo�liwo�ciami psa. W�a�ciciel b�d� rezygnuje z posiadania czworonoga, b�d� morduje si� przez kilkana�cie lat z rozwydrzonym potworem, stanowi�cym zagro�enie dla wszystkich woko�o. Ksi��ka ta jest pierwszym w Polsce przewodnikiem psychologii ps�w, maj�cym pom�c w�a�cicielom w wychowaniu mi�ego, pos�usznego zwierz�cia ku obop�lnej satysfakcji. Bez �amania charakteru i stosowania przemocy. Fisher obala wiele mit�w i przes�d�w, g��boko zakorzenionych w powszechnym mniemaniu - zaiste nie �atwe to zadanie, nie ma bowiem nic trwalszego ni� powszechnie uznane s�dy. Bardzo ciekawe s� rozwa�ania autora o wp�ywie diety na zachowanie ps�w. Nie wszystkie z wymienionych karm s� ju� na naszym rynku, ale warto wiedzie�, jaki wp�yw na organizm zwierz�cia mog� mie� poszczeg�lne sk�adniki po�ywienia. Wiele miejsca po�wi�ca autor leczeniu homeopatycznemu, jednak radzi�abym powstrzyma� si� od sprawdzania dzia�ania tych lek�w - lekarze weterynarii maj� pe�ne r�ce roboty z naprawieniem b��d�w domoros�ych znachor�w. Bywa, �e na skuteczn� pomoc jest ju� za p�no. Wszystkim hodowcom polecam natomiast rozdzia� o kszta�towaniu si� charakteru szczeniaka. Jak�e cz�sto, ogarni�ci ch�ci� wyhodowania pi�knego psa, zapominaj� o tym, �e sukces na wystawie to pi�� minut rado�ci, a z psem przebywamy dwadzie�cia cztery godziny na dob� przez wiele lat. Na og� nabywcom nie zale�y wcale na wystawach, oni chc� mie� po prostu wiernego przyjaciela. Z tej ksi��ki dowiedz� si� jak wybiera� szczeniaka, aby codzienne �ycie z nim by�o przyjemno�ci�, a nie m�czarni�. WPROWADZENIE Czy jest przyjaciel r�wny mu, co �cie�k� wska�e ci. Uczciwe serce, wierny druh, duch wielki w oczach l�ni. Artysta w pracy, w sportach mistrz, rodziny i stad str�. Faworyt kr�l�w, pieszczoch dam, to przecie� pies i ju�! cho� cia�em raczej ma�y, to podbi� on �wiat ca�y... Wiersz ten jest uroczym ho�dem wyra�aj�cym uwielbienie milion�w ludzi dla nieod��cznego towarzysza, dziel�cego z nimi dom i los - psa. "Przewodnik wskazuj�cy �cie�ki" - przywodzi na my�l psa przewodnika wiod�cego �lepca. "W pracy swej artysta" to cho�by border collie p�dz�cy stado owiec. "Stra�nik rodziny i stad" - to� to owczarek niemiecki str�uj�cy u furtki czy bobtail czujnie obserwuj�cy obej�cie. Psy z �atwo�ci� spe�niaj� nie tylko te zadania, ale te� wiele, wiele innych. Pozwala nam to przypuszcza�, �e rozumiemy te zwierz�ta z tak� sam� �atwo�ci�, jak one pojmuj�, czego od nich oczekujemy. Ale czy naprawd� rozumiemy psy? Podejrzewam, �e jednak nie. Co wi�cej, powstaje pytanie, czy psy rzeczywi�cie rozumiej� nas? I zn�w obawiam si�, �e odpowied� brzmi - nie. Kiedy jednak zupe�nie bezstronnie zastanowimy si�, czym w�a�ciwie jest pies, �atwo zauwa�ymy, jak naiwne jest przypisywanie mu ludzkiego systemu warto�ci czy ludzkiego sposobu rozumowania w post�powaniu. Ta ksi��ka ma za zadanie pom�c w zrozumieniu psa takim, jaki on jest w rzeczywisto�ci. Kiedy nauczymy si�, jakie s� psie motywacje, system warto�ci, dlaczego post�puje tak, jak post�puje i w jaki spos�b si� uczy, wtedy nasze stosunki z czworonogim przyjacielem stan� si� w pe�ni satysfakcjonuj�ce. Niestety, nader cz�sto dbaj�cy o swoich podopiecznych w�a�ciciele s� b��dnie informowani o tym, jak maj� post�powa�. Recenzowa�em ostatnio ksi��k�, kt�rej autor zaleca� u�ywanie cienkiego, bambusowego pr�ta przy uczeniu psa chodzenia przy nodze. Pr�tem tym nale�y uderza� psa po pysku, ilekro� spr�buje wysun�� si� przed przewodnika. Ten sam autor ma prost� recept�, jak oduczy� psa przyjmowania smako�yk�w od obcych. Ot� w kawa�ek mi�sa nale�y zawin�� ni mniej ni wi�cej tylko pinezk�, tak aby ostry szpikulec wystawa� nieco na zewn�trz. Kiedy pies spr�buje zje�� smako�yk, uk�uje si� w nos! Z podobnym skutkiem mo�na u�y� widelca. Ostre z�by wystaj�ce podst�pnie ponad smaczny k�sek skutecznie maj� zniech�ci� psin� do przyjmowania czegokolwiek do jedzenia od obcych. Na ok�adce tego dzie�a widniej� nazwiska wielce czcigodnych i zas�u�onych kynolog�w, kt�rzy poniewczasie od�egnuj� si� od jego tre�ci. Ksi��ka jest atrakcyjnie wydana, a jej cena nader umiarkowana. Moj� negatywn� recenzj� pomini�to milczeniem, a ksi��ka jest dost�pna tak w sklepach, jak w bibliotekach. Jak�e wiele szkody ta og�lnie dost�pna publikacja wyrz�dzi dba�ym o psy w�a�cicielom i ich podopiecznym, kt�rzy zechc� oprze� si� na "fachowej" lit...
bloom94