Gwary niemodlińskie.pdf

Gwary niemodlińskie

Gwary niemodlińskie [1] – jedna z gwar środkowośląskich [2] języka

polskiego [ 3] .

Gwary niemodlińskie zachowały się w dwóch rejonach: oś pierwszego

stanowią miejscowości Piechocice , Stara Jamka, Kuźnica Ligocka,

Sowin, zaś centrami drugiego są Narok i Niewodniki.

Cechami charakterystycznymi gwar niemodlińskich są

• dyftongi czna wymowa dawnego długiego a w postaci dyftongu oł

(np. trołwa – trawa),

• monoftongi czna wymowa kontynuant ów dawnego krótkiego i

długiego o (wyjątkiem jest labializacja nagłosowego o- ).

Mapa z XIX wieku , ukazująca zasięg

występowania mowy niemodlińskiej

Różnie przedstawia się wymowa samogłosek nosowych. Mieszkańcy

Sowina i Kuźni Ligockiej wymawiają nosówkę przednią s zeroko i po spółgłoskach twardych , i po miękkich, co jest

nawiązaniem do gwar głogóweckich i kozielskich. Z kolei mieszkańcy Naroku, Niewodnik i okolic nosówkę

przednią po spółgłoskach twardych wymawiają szeroko jako nosowe a , a po spółgłoskach miękkich wymawiają

wąsko jako nosowe y , co jest też typowe dla gwar opolskich.

Gwary niemodlińskie początkowo charakteryzowały się też mazurzenie m; obecnie rzadko występujące w tych

gwarach.

Przykład tekstu

„

Jak my byli chopcy, to my śli tys. cansto na gřiby. Noubaři my śe radowali, jak my nouwjancyj prawikůw a

růtkopůw nazbjyrali, bo te bůuy bardzo twardy do krouńou. Prawiki a růtkopy – z wjankša rosnům we břuskach.

Śińouki a kuřůntka – te z wjankša rosnům zajś we śwjyrckach. Majślouki tys. sům dobry, yno te žoudyn ńe chćou

zajś roud uodźyrać, bo te musům zajś być uodźyrany, a bardzo śe lepjům po palcach. Bźony – te rosnům zajś na

ślagach, na tych uodźymkach uod strumůw. I poram muchorůutkůw my tys. přinůjśli, co na muchy jadźić ( Sowin ). [4]

”

Przypisy

[1] B. Wyderka, Wstęp , [w:] Słownik gwar śląskich, t. 1, Opole 2000 (http:/ / www. instytutslaski. com/ www/ pdf/ geografia. pdf).

[2] B. Wyderka, Jakoś ty to pedzioł? (część II) , "Indeks. Pismo Uniwersytetu Opolskiego" 2005 nr 61-62, s. 31.

[3] O zaliczaniu gwar śląskich do języka polskiego, zob. B. Wyderka, O wielojęzyczności Śląska , "Indeks. Pismo Uniwersytetu Opolskiego"

2004 nr 55-56.

[4] Alfred Zaręba – Śląskie teksty gwarowe , Kraków 1961

Bibliografia

• Wyderka B. , Jakoś ty to pedzioł? (część II) , "Indeks. Pismo Uniwersytetu Opolskiego" 2005 nr 61-62

Źródła i autorzy artykułu

Gwary niemodlińskie Źródło : http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=24735619 Autorzy : AlefZet, BartekChom, Gbylski, Maglocunus, Mohyła, Pablo000, Sagi2007, Timpul, TomG, 1

anonimowych edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:Schlesien Kr Falkenberg.png Źródło : http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Schlesien_Kr_Falkenberg.png Licencja : nieznany Autorzy : Magadan, Pudelek

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported

http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: