Rozdział pierwszy
Kierunki rozwoju gospodarczo-społecznego Europy w XVI i XVII
Dziedzictwo XIV-XV w.
Późne średniowiecze – chwilowy kryzys gospodarczy, powstały w wyniku licznych epidemii tudzież wojen, miał on jednak charakter jedynie przejściowy. Występuje dalszy rozwój gospodarki europejskiej. W XV wieku rozpoczyna się rozrost gospodarczy obserwowany nawet w XVII wieku.
Stosunki Demograficzne
Przyrost ludności w wieku XVI oraz pierwszej połowie XVII. Europa w XVII = 85-90 mln. Kraje takie jak Włochy czy Anglia przeżywają wyż demograficzny, we Francji, Rosji, Niemczech natomiast, liczba ludności maleje. Ogromna śmiertelność niemowląt sprawiała że średnia długość życia to około 25 lat. Dorośli umierali masowo w wyniku epidemii. Urłanis szacuje że około 950 tysięcy poległo w wojnach.
Rozwój handlu i jakości wyżywienia – wydłużenie życia, na co wpływ miały również warunki higieniczne.
Wzrost znaczenia dużych miast – Moskwa, Palermo, Rzym, itp.
Rozwój techniki produkcji
Rozwój sukiennictwa, górnictwa, przełom w obróbce metali. Bardziej wydajna praca maszyn tkackich ; wydajność koła wodnego w hutnictwie. Wytapianie rudy w wielkich piecach. Pompy w górnictwie – usuwanie wody z tuneli.
Okręty – maszty i żagle, usprawnienie żeglugi.
Johan Gutenberg – druk, Biblia w 200 egzemplarzach.
Maso Finiguerra – drzeworyctwo uzupełnieniem druku.
Gospodarka rolna – problem granicy Łaby
Metalurgia – wzrost liczby narzędzi rolniczych z metalu, głównie pługi ciągnięte przez woły.
Powiększenie gruntów ornych, system trójpolówki rozpowszechnia się w niemal całej Europie. Niderlandy – płodozmian.
Ochłodzenie klimatu – wzrost znaczenia hodowli.
Łaba – linia graniczna między dwoma systemami gospodarki. Na zachodzie – gospodarka wiejska. Na wschodzie – folwarki pańszczyźniane.
System nakładczy
Produkcja dóbr na rynek. Kupcy dostarczają surowce wolnym rzemieślnikom, w zamian oczekując tańszych wyrobów gotowych.
1539-1541 – robotnicy kontra kapitalistyczni przedsiębiorcy – spór o drukarnie lyońskie.
Manufaktury
Manufaktura – zakład produkcyjny oparty na specjalistycznym podziale pracy i odznaczający się lepszą organizacją produkcji niż warsztaty. Pojawienie się: XIII-XIV wiek, we Flandrii tudzież Włochach.
Handel i kredyty
XVI-XVII – rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej. Zwiększana masa towarowa za pośrednictwem bogacących się kupców.
Kompanie handlowe – monopolizacja handlu z dalekimi krajami, np. Kompania Lewantyńska, Kompania Moskiewska.
Rozwój banków, giełd towarowych i wekslowych oraz domów kupiecko bankowych.
Fuggerowie – znany niemiecki ród bankierski, od którego Maksymilian I i Karol V pożyczali pieniądze.
Konsekwencja rozwoju – stałe zapotrzebowanie na nowe metale szlachetne.
Akumulacja pierwotna i rynek pracy najemnej
Akumulacja pierwotna – Adam Smith, XVII-XVIII wiek. Nie jest ona wynikiem kapitalistycznego sposobu produkcji, ale jego punktem wyjścia. Jest historycznym procesem oddzielenia wytwórcy od środków wytwarzania. Istotą według Marksa jest – pojawienie się ludzi bez środków do życia oraz kapitałów na cele poza konsumpcyjne. Podstawy: wywłaszczanie chłopów z ziemi, eksploatacja bogactw kolonii itp.
XVI-XIX – rynek pracy najemnej.
Rewolucja cen
Odkrycia geograficzne i podboje sprawiły wzrost drogocennych kruszców w Europie oraz Hiszpanii. Równoległy do tego był wzrost cen, nierównomiernie – żywność bardziej niż materiały przemysłowe. Przyczyną tego jest także wzrost ludności oraz jej odpływie z wsi do miast.
Rola szlachty europejskiej w procesach ekonomicznych XVI-XVII w.
Zwiększenie działalności w prawie każdej z dziedzin spowodowane kryzysem z XIV i XV wieku. Szlachta nie chciała zgodzić się na obniżenie swej stopy żywnościowej. Bunt, zerwanie z rycerstwem, myślenie w duchu kapitalizmu. W Portugalii czy Hiszpanii, brali także udział w ruchach kolonizacyjnych.
Charakterystyka ogólna
XVI-XVII – nikłe początki kapitalizmu, stan embrionalny. Wieki te nie przyniosły znacznej rewolucji przemysłowej. Przemiany wychodzenia z feudalizmu do kapitalizmu zostały jednak zapoczątkowane.
Rozdział drugi
Warunki bytowe i życie codzienne
Domy i mieszkania
Podstawowe budulce – cegła, glina, kamień, z których ten ostatni był najkosztowniejszy. Dominowały więc domy ze strzechy i drewna, wychodzące z użytku dopiero po falach pożarów. Cegła zaczyna więc je wypierać. Anglia, 1666, wielki pożar i gruntowna przebudowa z drewna na cegłę. Moskwa i Chiny również ulegają stopniowej przebudowie. Chiny – cegielne fortyfikacje.
Reperacja i renowacja domów w miastach – tylko za zezwoleniem gminnym.
Możnowładztwo przenosi się na prowincje, jak mówi Alberti o Florencji, charakteryzując ją jako swoistą idylle.
Holenderskie ogrody – niemal każdy dom posiadał piękny, zadbany ogród pełen kwiatów z przewodnictwem róż.
Europejskie mieszkania – bogactwo mebli. Co ciekawe, Chiny, Afryka, Indie nie znały zbytnio krzeseł
Piece kaflowe – ważny element w Europie, gdzie klimat zmusza do ogrzewania pomieszczenia.
Szafa, krzesła, stół, łóżko – podstawowe wyposażenie domu w Europie.
Czasem pokrywano parkiety słomą tudzież kwiatami, wystawiano liczne rzeźby i popiersia jako dekoracje.
Ubiory
Im stabilniejsze społeczeństwo, tym mniej zmian w sposobie ubioru. Przeważnie jednak noszono się inaczej, każdy stan ubierał się w inny sposób.
Zmieniały się style mody, w kolejności: gust włoski, gust hiszpański, na końcu zaś holendersko-francuski. Włoskie dominowały niemal cały wiek.
Moda niemiecka – pierzaste ramiona, bufiaste rękawy, długie pończochy, krótkie spodnie.
Moda hiszpańska – biała kryza, czarny strój, przystrzyżone włosy, króciutka bródka, czarne buty, kapelusze.
Moda francusko – holenderska – kaftan, krótkie spodnie, pończochy, długie buty tudzież trzewiki, kapelusze, suknie, wysokie fryzury. Jest to przeważnie moda patrycjuszowska, mieszczańska. U kobiet – suknie, dużo halek. Źródło dla ówczesnej mody – malarstwo, np. Pieter Aersten i Jan Breughel.
Nie wszystkie kraje wyznawały ten rodzaj mody. Np. Polska czerpała z nurtów muzułmańskich.
Strój w krajach islamskich to przede wszystkim szata spodnia, przepasana pasem, obszerny wierzchni płaszcz. Nakrycia to turbany i frezy.
Chiny – luźne kaftany o kroju kimonowym, szerokie bufiaste spodnie. Stroje dostojników często bogato haftowano.
Japonia – kimona, luźna szata o szerokich rękawach.
Wyżywienie
Pszenica w Europie, ryż w Azji, kukurydza w Ameryce – podstawowe ,,nurty’’ żywnościowe. Jednocześnie podstawy, dla mas, inne były przysmaki elit.
Cukier – towar luksusowy. Tak samo pieprz, alkohol, czy nawet sztućce i chusteczki do nosa.
Następuje obniżenie standardów – ludzie jadają gorzej, nawet Ci wyżej usytuowani. Dla przykładu – podróżujący Niemiec odnotowuje że ludzie skromni i wykwintni we Włoszech, Hiszpanii, Francji, jadają tak samo. Największe spożycie mięsa występowało mimo o w Europie. W XVI obniża się standard wyżywienia. Tylko najbogatsi spożywali pełnowartościowe posiłki.
Wspólny posiłek – wydarzenie o charakterze religijno społecznym, nawet ten w gronie rodzinnym, zachodzi przy nim odpowiedni ,,rytuał’’.
Sól – podstawowy produkt konsumpcyjny.
Jogurt – pokarm biedoty w Turcji.
Mleko – ignorowane w Japonii oraz Chinach.
Ryby – podstawowy element żywnościowy ludności nadmorskiej. Chiny – wyrafinowany przysmak, w Japonii zaś, podstawowy produkt żywnościowy. Europejczycy silnie korzystali też z zasobów ryb słodkowodnych.
Wino piwo i woda były głównymi spożywanymi napojami. Wino pito w krajach gdzie je produkowano, mniej tam gdzie musiano je importować ze względu na ceny. Południowy wschód hamował rozprzestrzenianie się wina ze względu na zakaz Islamu odnośnie spożywania alkoholu.
Piwo – popularniejsze, tańsze, przystępniejsze. W Anglii, Rosji, Niderlandach, Polsce, spożywano nawet 3 litry na osobę dziennie.
Rozprzestrzeniają się alkohole nisko i wysoko procentowe, odpowiednio brandy, whisky, wódka, czy odpowiednio np. kwasy w Rosji.
Trafiają także do Europy towary takie jak herbata, czy kawa z Etiopii.
1492 – nie tylko odkrycie Ameryki, ale także sprowadzenie z niej tytoniu do Europy. Uprawiany w Portugalii i Hiszpanii, później w Anglii i we Francji.
Jean Nicot – przesłał Katarzynie Medycejskiej proszek tytoniowy, lekarstwo na migrenę. Od jego nazwiska powstała nikotyna.
Klęski żywiołowe, choroby, epidemie
XVI-XVII wiek – większość ludności żyła z uprawy ziemi (około 90%). Powodzenie i niepowodzenie były więc od nich zależne. Zniszczenie zbiorów, przynosiło przeważnie fale głodu, a następnie epidemii.
XIV i XVII wiek to szacowane dwa ochłodzenia klimatu, w wyniku których również zginęło wiele osób.
Plagi suszy i powodzie często niszczyły plony. Ciągłość klęsk żywiołowych w kolejnych latach, powodowała kryzysy głodowe (Francja dla przykładu przeżyła ich 24). Najbardziej podatni byli chłopi, zależni wszak od urodzajów.
Klęski występowały też w innych krajach – w Indiach odnotowujemy przypadki kanibalizmu w latach nieurodzaju.
1696-1697 – głód nawiedzający Finlandie, 1/3 ludności zginęła w wyniku tej klęski.
Szkarłatna gorączka – dur plamisty.
Nieznana choroba dziesiątkowała ludzi w Anglii, zwana potówką angielską. Choroba ta zawsze najpierw atakowała Londyn.
Choroby rozprzestrzeniały się z czasem, z kontynentu na kontynent, a słabe organizmy ludności nie były w stanie odeprzeć jej skutecznie, częstokroć osłabione przez głód. Najgroźniejsze były choroby weneryczne i gruźlica (ofiary to np. Franciszek II, Karol IX).
Kiła – choroba nawiedzająca głównie Rosje. Przeważnie w drodze współżycia ludzi różnych ras.
Próby wyleczenia tych chorób, były przeważnie bezużyteczne, gdyż ówczesna medycyna nie była na to przygotowana i pozostawała bez efektów.
Dżuma – dziesiątkowała ona rejony Europy i Azji.
W czasie zarazy najbardziej podatni byli najubożsi, duchowieństwo i możnowładztwo przeważnie opuszczało w tym czasie miasto, przenosząc się w jego najbliższe okolice, uciekając od gniazda choroby.
Morowe powietrze – Paryż, Amsterdam, Anglia, w stolicy Anglii ponoć aż 156 tysięcy ofiar.
Niski stan higieny – kolejna przyczyna szerzenia epidemii, ten jednak zależny był od regionu. Zależność była również od poglądu danego społeczeństwa, gdzie raz zalecano, a raz odradzano mycie i dbanie o higienę osobistą.
Wiara i kościół
Wiek największego znaczenia i władzy religii, która wywierała nań największe piętno, negatywne tudzież pozytywne.
Gorliwość i żarliwość wyznawców, powodowana często zwykłą chęcią uzyskania sukcesów np. w polityce tudzież przy osiągnięciu poparcia danej grupy.
Parafia – główna komórka życia religijno-społecznego. Dzieci musiały być chrzczone miesiąc po urodzeniu.
Kuratorzy kościelni – czuwali nad sprawami parafialnymi, swoiste sądy, o nie najlepszej opinii.
Biblia – stała się księgą czytaną na co dzień, zwłaszcza przez ojców rodzin.
Hiszpania – najgorliwsi chrześcijanie, wielki wpływ kościoła. Biedaków przyjmowano jak Chrystusa. Mimo pogorszenia sytuacji, powstają przytułki i szpitale.
Życie duchowne stało się również dość rozwiązłe i rozluźnione – imprezy kulturalne, zalotnicy mniszek, itp.
Wiele bractw społeczno chrześcijańskich powstawało w Hiszpanii, jak również odbywały się procesje otwierane przez przedstawicieli władzy.
Z czasem także rozprzestrzenił się mistycyzm, przyrównany do heretyzmu, z którym rozprawiła się św. Inkwizycja.
Przemożny wpływ strachu
Strach przed śmiercią powodował, iż ludzie z tego wieku, stali się bardziej strachliwi, lękali się więc morza, gwiazd, zjaw, bali się zaś klęsk głodowych, epidemii, co było zresztą dość uzasadnione. Było top przyczyną tego, iż człowiek nie pragnął przyjąć śmierci do wiadomości, jako kolejnej natury rzeczy. Dance macabre, wszechobecność jej w sztuce, jest tego dowodem. Bano się destabilizacji, zmian.
Bano się nie tylko jednak rzeczy naturalnych, ale także imaginacji, zjaw, wampirów. Bano się też cudzoziemców, inności, żydom np. nie można było wybaczyć iż ukrzyżowali Jezusa. Nawet Luter występował otwarcie przeciwko nim w swych postulatach.
Druga połowa XVI – Młot na czarownice, esencja ciemnoty mówiąca o złości kobiecej.
Czasy te przyniosły również zwiększenie się protestantyzmu, z którym walczono wszelakimi możliwymi sposobami.
Rodzina, małżeństwo, miłość
Instytucja rodziny popierana była przez kler i kościół. Zasadą była podległość kobiety pod mężczyznę, przy jednoczesnym szacunku dla żony. Rehabilitowane zostało małżeństwo, które wcześniej było jedynie zastępstwem kontemplacji. Luter przyrównuje je do potrzeby człowieka jak inne fizjologie, Kalwin zaś, mówi o miłości. W niektórych jednak kulturach, np. Niderlandach, kobieta nie rzadko była głową rodziny. W Hiszpanii panował pogląd muzułmański o izolacji kobiety, uboższe zaś, miały nierzadko znacznie większe prawa od szlachcianek. Powszechnie uważano iż kobieta powinna się ograniczyć jedynie do zadań domowych, mężczyzna zaś do innych, głównie życia publicznego. Niepowodzenia na tle seksualnym oraz małżeńskim, były dość powszechnym problemem, odnotowanym często w zakładach psychiatrycznych. Cudzołóstwo nadal było podstawą do uzyskania rozwodu, występowała jednak w tym czasie dwuznaczna moralność. Potępiane było to jednak, tak jak i władcy, którzy tego się dopuszczali, np. Rudolf II. Wychodzą na jaw również stosunki homoseksualne – Michał Anioł, Leonardo da Vinci. Wzrastał także współczynnik prostytucji.
Homo ludens
Bale, spotkania karczmienne, koronacje, imprezy państwowe – główne rozrywki ludzi z czasu ówczesnego. Teatr również odgrywał wielką role w życiu kulturalnym. Wznoszono wiele budynków teatralnych w tym właśnie celu. Muszkieterowie byli również związani z tą grupą, byli to ludzie niezależni, wygłaszający swoją opinie publicznie, nieprzekupni.
Urząd rozrywek – urząd cenzurujący sztuki w Anglii.
Większość część dramatów to sztuki raczej niszowe, nie tylko wysokich lotów prace Szekspira czy Marka. Tylko mężczyźni mogli grać w teatrze, dziewczęce role zaś grane były przez młodych chłopców.
Rozwijał się sport, football, piłka nożna, początkowo może nie odnosząca takiego uznania u władców, np. Jakuba I, który preferował bardziej tradycyjne sposoby aktywności. W Hiszpanii obserwujemy walki byków, ogólną popularność zdobywa także jazda na lodzie.
Walka Maurów i chrześcijan - widowisko wspominające wielowiekowe zwycięstwa z muzułmanami.
Nie znajdziesz Hiszpanki – taniec popularny w Europie zachodniej i w kraju z którego się wywodził.
Taniec, gra w karty były bardzo popularnymi rozrywkami, tak jak niemiecka gra ,,Gospodarstwo’’.
Rozdział trzeci
Wielkie odkrycia geograficzne
Poglądy na przyczyny odkryć geograficznych i wcześniej ekspansji kolonialnej
Schyłek XV wieku to poszukiwanie metali i kruszców poza Europą. Wielkie znaczenie odgrywał handel lewantyński.
Dwa szlaki kupieckie w Europie – południowy, czyli śródziemnomorski i północny z arterią Morza Północnego i Bałtyckiego.
Morze Śródziemne – wielki szlak handlowy między miastami Hiszpanii, Francji, Włoch. Sprowadzano produkty niezbędne z Indii, uznawane za egzotyczne, przyprawy, mirrę, itp. Handel ten był przez długi czas niezwykle opłacalny.
Turkowie Osmańscy osadzają się w Azji Mniejszej, co nie sprzyjało handlowi Europy ze Wschodem. Szczególnemu osłabieniu uległa pozycja handlu po upadku Konstantynopola. To stało się podstawowym powodem do szukania nowych dróg do przedostania się do Indii. Przyczyniła się do tego zwłaszcza szlachta portugalska. Przyczynił się do tego wspomniany uprzednio kryzys.
Handel lewantyński – wbrew opinią, nie upadł on przez Turków, którzy mieli by go wstrzymywać w 1517, popierali go oni bowiem i wspomagali.
Wiedza geograficzna w średniowiecznej Europie
Wiedza początkowa nie była wcale większa od tej jaką dysponował świat starożytny. Średniowiecze zatarło przekonanie o kulistości ziemi, jedyne odkrycie starożytności. Mapy były bardzo prymitywne, stanowiły jedynie ogólne wyobrażenie, często zawierające teoretyczne założenia, np. położenie raju.
Pierre d’Ailly (1350-1420) – zawarł w swej książce poglądy średniowieczne, ale również starożytne.
Martin Behaim (1459-1507) – atlas świata opracowany przez niego. Atlas przedstawiał całe ówczesne wyobrażenie świata przez Europejczyków.
1492 – Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba.
Marco Polo (XIII-XIV) – Odkrycie drogi do Indii.
Mapa katalońska – na nią zostały naniesione szlaki podróży Marco Polo.
Pierwotne ludy Ameryki i hipotezy na temat ich pojawienia się na półkuli zachodniej
Aztekowie – lud Mexicos
Terytorium – przybycie Hiszpanów to czas kiedy mieli oni już teren między oceanami.
Itzcoalt – 1425 – władca rozpoczynający podboje.
Chociaż Hiszpanie przyrównywali ów cywilizacje do swej, była ona zupełnie inna – w średnim stopniu barbarzyństwa.
Główny ośrodek – Tenoditlan
Władza – Sprawował ją naczelnik oraz rada plemienna. Poszczególne plemienia były jednak od siebie zupełnie niezależne.
Podstawa gospodarki – rolnictwo oparte na kukurydzy.
Surowo karana za wszelakie przewinienia przy jednoczesnej rozwiązłości związków damsko męskich.
Silny punkt – kultura i astronomia, stworzyli kalendarz na 365 dni, strasznie dokładny, dużo bardziej od europejskiego, pomimo iż nie znali liczby 0.
Aztekowie – cechował ich politeizm astrobiologiczny. Duży wpływ miała nań wojna i natura. Wierzyli że ich świat jest piątym z kolei, poprzednie uległy zniszczeniu podczas kolejnych trzęsień ziemi, powodzi, i innych klęsk żywiołów
Terytorium – półwysep Jukatan, Gwatemala. Dorodne gleby zapewniały im dużo wyżywienia.
Podstawa wyżywienia – kukurydza.
Grecy Nowego Świata – wysoki poziom kultury oraz w przeciwieństwie do Azteków, znajomość zera w matematyce.
Majowie byli raczej pokojowi, ich główne traktaty dotyczą spraw naukowych a nie wojskowych jak w przypadku Azteków.
Religia – ich również cechował politeizm astrobiologiczny. Majowie byli weseli i pogodni, cenili sobie swe życie, starali się o jak najlepszy byt.
Terytorium – zachodnia część Ameryki Północnej, zwłaszcza Peru i Chile
XV stulecie – początek wielkich podbojów Inków
Charakteryzowali się oni znaczącym podziałem klasowym, na bardziej uprzywilejowanych i tych mniej, stanowiących najniższy stopień w społeczeństwie.
Wiedli prym w dziedzinie architektury, w przeciwieństwie do poprzednich plemion budowali oni drogi, co ułatwiło im przemieszczanie się i transportowanie dóbr. Przewyższali również innych w medycynie, a ściślej w chirurgii, co wywarło wrażenie nawet na Europejczykach.
Ogólna charakterystyka sytuacji plemion Indian amerykańskich w przededniu odkrycia Ameryki
Wiele plemion żyło w duchu trzech głównych wiodących, to jest Majów Inków oraz Azteków. Część była osiadła, i reprezentowała sobą wysoki poziom, zwłaszcza w architekturze, część zaś, koczownicza. Opierali się oni na wspólnocie plemiennej, czcili wiele bóstw, np. pierzastego węża Quetzalcoatla. Zacofani byli natomiast w kwestiach militarnych i gospodarczych, co sprawiło że podbój przez Europejczyków był okrutny i prosty.
Krzysztof Kolumb i jego plany podróży do Indii
Kolumb – 25 sierpień – 31 październik 1451 to szacowana data urodzenia Kolumba. Syn tkacza Dominika Kolumba.
Toscanelli – twierdził że wody na drodze do Indii nie będą zawierały żadnego lądu Ocean Atlantycki miał być najkrótsza doń drogą
1485 – pierwsza próba wyprawy Kolumba, odrzucona przez króla Jana II
Odkrycie Ameryki i dalsze podróże Kolumba
Kolumb udawał się do wielu, króla angielskiego Henryka VII, króla francuskiego Karola VIII, okazały się to być jednak próby bezskuteczne.
W 1492 roku upada Grenada, a Izabela i Ferdynant zawierają umowę na mocy której Kolumb miał być dożywotnim admirałem oraz wicekrólem tego co odkryje.
Santa Maria, Pinta i Nina – okręty Kolumba, razem 87 ludzi, w tym również przestępcy i margines społeczny.
3 sierpnia 1492 – flotylla wyrusza z Palos de la Frontiera.
12 października 1492 – odkrycie San Salvador, dzisiaj Watling. Karaibowie zostają nazwani Indianami.
28 październik 1492 - odkrycie Kuby.
16 stycznia 1493 – Po rozbiciu Santa Maria, powrót do Europy
Marzec 1493 – powrót do kraju jako triumfator.
II wyprawa – dużo znaczniejsza flotylla dociera w 1493 do wybrzeży Jamajki.
III wyprawa – 1493, odkrycie Trynidadu i zbadanie wybrzeży Ameryki Południowej. Kolumb, oskarżony na Haiti, w 1500 roku zostaje odesłany do Hiszpanii. 20 maja, 1506 umiera w Vallodolid samotnie.
Dalsze odkrycia w Ameryce. Amerigo Vespucci
Wielcy odkrywcy, w tym Amerigo Vespucci, zdobyli wybrzeża obu ameryk od Wenezueli do Brazylii
Ameryka – od jego imienia wzięła się nazwa nowo odkrytego kontynentu, gdyż wiadomo było, że do czynienia Europejscy koloniści mają nie z Indiami, a z zupełnie nowym kontynentem.
Odkrycia Portugalczyków. Vasco da Gama i podróż morska do Indii
1487 – Bartłomiej Diaz odkrywa południowy kraniec Afryki
8 lipca 1497 – wypływa Vasco da Gama, 22 listopada odkrywając Przylądek Dobrej Nadziei. 23 maja 1498 roku dociera do Indii.
Magellan i pierwsza podróż dookoła świata
20 września 1519 – Magellan wyrusza z zamiarem dotarcia do Azji Wschodniej przez ocean Atlantycki.
27 kwietnia 1521 – Magellan ginie w walce z tubylcami Filipin, uprzednio odnosząc jednak swój cel.
Znaczenie odkryć geograficznych
Tworzą nowy, ważny okres Historii. Odkryte zostają nieznane dotychczas lądy, rozpoczyna się wielka ekspansja kolonialna. Miasta hanzeatyckie tracą na znaczeniu, kolonialne zaś bogacą się, importując towary podstawowe czyli żywność, jak również te bardziej wyszukane i luksusowe. Odkrycia wywarły także znaczne przemiany jeśli chodzi o sposób myślenia ludności w Europie, jak również napływ drogocennych kruszców.
Rozdział czwarty
Kraje prostych cywilizacji.
Ogólna charakterystyka rozwoju cywilizacji w Azji na przełomie XV i XVI w.
Były to kraje o stosunkowo prostej kulturze. Bariera kulturowa była często nie do przebicia dla ludności europejskiej. Niekiedy historycy z XIX wieku nie uwzględniają tych krajów ze względu na trudności w rozumieniu tamtejszych zwyczajów i praktyk.
Dzieje polityczne Chin w XVI – XVII w. Podbój Mandżurski (1644)
Chiny – największe państwo ówczesnego świata. W 1710 osiągają ponad 116 mln. Ludności. Kraje lenne – Wietnam, Tybet, Korea.
Juan-czang z dynastii Ming obala najeźdźcę mongolskiego.
Cztery najważniejsze momenty w Chinach.
-wojna z Mongołami
-wojna z Japonią
-kontakty z Europą
-dezintegracja aparatu władzy.
Dojan – organizacja kraju mongołów
...
vonavi