badania mykologiczne.PDF

Prace oryginalne

Pediatria WspÛ ³ czesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Øywienie Dziecka 2003, 5, 4, 233-235

ISSN 1507-5532

Badania mikologiczne prÛbek ka ³ u dzieci

z objawami czynnoúciowych zaburzeÒ przewodu pokarmowego

Micological examinations of sample faeces of chidren with the digestive tract functional disorders symptoms

Marek Kurnatowski 1 , Krystyna W ¹ sowska-KrÛlikowska 1 , Alicja Kurnatowska 2

1 Klinika Gastroenterologii i Alergologii DzieciÍcej Instytutu Pediatrii UM w £odzi

2 Oúrodek Leczenia ChorÛb Pasoøytniczych i Grzybic Katedry Biologii i Parazytologii Lekarskiej UM w £odzi

Streszczenie

Wprowadzenie: W ostatnich latach obserwuje siÍ rosn ¹ c ¹ czÍstoúÊ wykrywania grzybic uk ³ adu trawiennego.

Cel pracy: Analiza prewalencji grzybÛw z okreúleniem gatunkÛw na podstawie badania prÛbek ka ³ u dzieci z objawa-

mi sugeruj ¹ cymi czynnoúciowe zaburzenia przewodu pokarmowego.

Materia ³ i metodyka: W latach 2001-2002 zbadano 358 prÛbek ka ³ u dzieci z dolegliwoúciami sugeruj ¹ cymi czynno-

úciowe zaburzenia przewodu pokarmowego. PrÛbki ka ³ u oceniono mikologiczne wykorzystuj ¹ c kryteria morfolo-

giczne i biochemiczne.

Wyniki: Prewalencja grzybÛw w uk ³ adzie trawiennym dzieci wynios ³ a 69,8±5,9%, u dzieci najm ³ odszych by ³ a istotnie

niøsza (t=2,9582) niø w grupach dzieci 6-10 i 11-15 lat (p<0,01). Rozpoznano 6 gatunkÛw grzybÛw z rodzaju Candi-

da. NajczÍúciej izolowanym gatunkiem by ³ C. albicans (91,71%), kody ñ 2576174, 2176174, 2476164, 2776174,

2566174 (91,5%). Pozosta ³ e gatunki grzybÛw to: C. kefyr ñ kody 2462426, 2662426, C. famata ñ kod 6776773,

C. tropicalis ñ kody 6552375, 2556135, C. guilliermondii ñ kod 6776377, C. glabrata ñ kod 6000040.

Wnioski:

1. Prewalencja grzybÛw w kale dzieci z objawami zaburzonej czynnoúci przewodu pokarmowego jest wysoka

(69,8%), zw ³ aszcza w grupach dzieci powyøej 5 r.ø.

2. NajczÍúciej izolowano gatunek Candida albicans 91,71%.

3. RÛønicowanie wewn ¹ trzgatunkowe oparte o cechy biochemiczne szczepÛw wskazuje na znacz ¹ c ¹ ich

zmiennoúÊ fenotypow ¹ .

S ³ owa kluczowe: grzyby, gatunki, kody, przewÛd pokarmowy, dzieci

Abstract

Introduction: In the last years the growth of digestive tract mycosis is observed.

The aim of the study: To estimate the prevalence of fungi and analyse their species in the alimentary canal of children

with the digestive tract functional disorders symptoms.

Material and methods: Between 2001 and 2002 years there were examinated 358 sample faeces of children with the

digestive tract functional disorders symptoms. The mycological examination was composed of the morphological

and biochemical estimation.

Results: Fungal strains were recovered in 69.8% from children. The higher prevalence of fungi was in a group of

children above 5 years old. There were found 6 species of fungi. The dominating species was Candida albicans

ñ codes 2576174, 2176174, 2476164, 2776174, 2566174 (91.5%); there was also C. kefyr ñ codes 2462426,

2662426, C. famata ñ code 6776773, C. tropicalis ñ codes 6552375, 2556135, C. guilliermondii ñ code

6776377, C. glabrata ñ code 6000040.

Conclusions:

1. The prevalence of fungi in sample faeces of children was 69.8%, the higher prevalence was in a group of children

above 5 years old.

2. The dominating species was C. albicans (91.71%).

3. Intraspecies differentiation by biochemical quality indicates at phenotype changeability of strains.

Key words: fungal infections, species, codes, digestive tract, children

233

Kurnatowski M., W ¹ sowska-KrÛlikowska K., Kurnatowska A.

Pediatria WspÛ ³ czesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Øywienie Dziecka 2003, 5, 4

Wprowadzenie

sposÛb. W przypadku stwierdzenia w nich elementÛw

grzybÛw hodowlÍ przesiewano kilkakrotnie na agar Sabo-

urauda w celu wyizolowania aksenicznych szczepÛw z po-

jedynczych kolonii. Szczepy grzybÛw wysiewano na p ³ yt-

ki Petriego z agarem Sabourauda i pozostawiano w tem-

peraturze pokojowej. NastÍpnie okreúlano cechy makro-

skopowe kolonii: barwa, kszta ³ t, po ³ ysk, brzegi, struktu-

ra powierzchni, stosunek do powierzchni agaru, zmiana

jego barwy (podczas wzrostu grzyba). Ze wszystkich wy-

ros ³ ych kolonii sporz ¹ dzano preparaty bezpoúrednie

i oceniano wielkoúÊ komÛrek wegetatywnych, obecnoúÊ

strzÍpek lub pseudostrzÍpek, blastospor, chlamydospor

lub innych zarodnikÛw, a takøe zdolnoúÊ tworzenia spe-

cjalnych wytworÛw grzybni. Do dalszych badaÒ mikrosko-

powych z kaødego wyodrÍbnionego szczepu grzyba za-

k ³ adano mikrohodowle na szkie ³ kach podstawowych lub

nakrywkowych powleczonych cienk ¹ warstw ¹ poøywki

agarowej. Umieszczano je w komorach wilgotnych na

okres od 2 do 20 dni, kontroluj ¹ c w odstÍpach 48-go-

dzinnych. OdrÍbnie w obecnoúci surowicy ludzkiej wyko-

nywano test Ñgerm tubesî.

Dalsz ¹ diagnostykÍ mikologiczn ¹ prowadzono w opar-

ciu o kryteria biochemiczne stosuj ¹ c system opracowa-

ny w naszej Katedrze oraz testy bioMerieux API 20 C i API

20C AUX z wykorzystaniem zasady numerycznej identy-

fikacji (2). Dla porÛwnania wynikÛw uøyto wskaünika rÛø-

nicy istotnej t Fishera (liczba Studenta), wykorzystuj ¹ c b ³ Í-

dy frakcji.

W ostatnich latach obserwuje siÍ rosn ¹ c ¹ czÍstoúÊ

wykrywania grzybic narz ¹ dowych, w tym ñ uk ³ adu tra-

wiennego (1-4). Objawy choroby zaleø ¹ od narz ¹ du ob-

jÍtego inwazj ¹ i czÍsto sugeruj ¹ zaburzenia czynnoúcio-

we przewodu pokarmowego, jak np.: bÛle brzucha, bie-

gunkÍ, ulewania, wymioty i in. (1-3).

Diagnostyka mikologiczna opiera siÍ na hodowlach

i mikrohodowlach rÛønych materia ³ Ûw biologicznych na

pod ³ oøach wybiÛrczych. W przypadku podejrzenia grzy-

bicy uk ³ adu trawiennego do badaÒ wykorzystuje siÍ ka ³

lub wymaz z odbytu (1-4).

Cel pracy

Analiza prewalencji grzybÛw z okreúleniem gatunkÛw

na podstawie badania prÛbek ka ³ u dzieci z objawami su-

geruj ¹ cymi czynnoúciowe zaburzenia przewodu pokar-

mowego.

Materia ³ i metodyka

W latach 2001-2002 w Oúrodku Leczenia ChorÛb Pa-

soøytniczych i Grzybic Katedry Biologii i Parazytologii Le-

karskiej AM w £odzi zbadano 358 prÛbek ka ³ u od dzieci.

Wszyscy pacjenci skarøyli siÍ na dolegliwoúci ze strony

narz ¹ dÛw przewodu pokarmowego, najczÍúciej na bÛle

brzucha, luüne stolce, okresowe nudnoúci, wymioty lub

ulewania. Wczeúniejsza diagnostyka wykluczy ³ a u tych

dzieci organiczne choroby uk ³ adu trawiennego: zaburze-

nia czynnoúci w ¹ troby, trzustki, chorobÍ wrzodow ¹ , pa-

razytozy, infekcje bakteryjne i wirusowe.

PrÛbki ka ³ u umieszczano w pod ³ oøu p ³ ynnym Sabou-

rauda i inkubowano w temperaturze 20 ° , 25 ° i 37 ° C przez

24 godziny. Hodowle pozostawiano w temperaturze po-

kojowej przez nastÍpne 48 godz. i sporz ¹ dzano prepara-

ty bezpoúrednie z osadu oceniaj ¹ c je w mikroskopie

úwietlnym (pow. 100 i 400 × ); dalsze preparaty kontrolne

wykonywano po 5-10 i dalszych 10 i 20 dniach w ten sam

Wyniki badaÒ i omÛwienie

Prewalencja grzybÛw w uk ³ adzie trawiennym dzieci

wynios ³ a 69,8±5,9%. Uznano za waøne porÛwnanie pre-

walencji grzybÛw w przewodzie pokarmowym w zaleøno-

úci od wieku dziecka w 3 grupach badanych ó wyniki po-

dano w tabeli I.

Jak wynika z tych danych prewalencja grzybÛw u dzie-

ci najm ³ odszych by ³ a istotnie niøsza (t=2,9582) niø w gru-

pach dzieci 6-10 i 11-15 lat (p<0,01). Moøe siÍ to wi ¹ zaÊ

z wiÍkszym naraøeniem dzieci we wczesnym okresie

Tabela II: Gatunki szczepÛw grzybÛw wyizolowanych z ka ³ u dzieci

Table II: Species of fungi isolated from sample faeces of children

Gatunek

Species

CzÍstoúÊ wykrywania

Percent of positive culture [%]

Kody

Codes

Candida albicans (Robin, 1853) Berkhout, 1923

91,71

2576174

2176174

2476164

2776174

2566174

Candida kefyr (Beijerinck) Van Uden et Buckley, 1970

2,97

2462426

2662426

Candida famata (Harrison, 1928) Meyer et Yarrow, 1978

2,03

6776773

Candida tropicalis (Castellani, 1910) Berkhout, 1923

1,88

6552375

2556135

Candida guilliermondii Langeron et Guerra, 1938

0,79

6776377

234

Candida glabrata (Anderson, 1917) Meyer et Yarrow, 1978

0,62

6000040

Badania mikologiczne prÛbek ka ³ u dzieci

Tabela I: Prewalencja grzybÛw w uk ³ adzie trawiennym w oparciu o badanie prÛbek ka ³ u dzieci

Table I:

Wiek dzieci

Age of children

Liczba badaÒ

Number of examinations

Liczba dodatnich posiewÛw

Number of positive culture

% ± s*

1-5 lat / years

6-10 lat / years

11-15 lat / years

Razem / Total

163

127

358

122

250

54,4±6,0

74,8±3,4

71,7±4,0

69,8±5,9

* s ñ b ³¹ d frakcji / fault of fraction

szkolnym na szersze kontakty úrodowiskowe z innymi

dzieÊmi, czÍste zakaøenia i koniecznoúÊ stosowania

u nich antybiotykÛw przeciwbakteryjnych oraz na sytua-

cje stresuj ¹ ce, ktÛre sprzyjaj ¹ zaburzeniom w uk ³ adzie tra-

wiennym. We wczeúniejszych badaniach w ³ asnych, wúrÛd

dzieci miÍdzy 5 a 18 rokiem øycia, grzyby wykrywano

u 80% pacjentÛw z zapaleniem b ³ ony úluzowej gÛrnego

odcinka przewodu pokarmowego (potwierdzone bada-

niem histopatologicznym bioptatÛw pobranych w trakcie

gastrofiberoskopii) (5). U wiÍkszoúci tych dzieci zmiany

zapalne wystÍpowa ³ y jednoczeúnie w b ³ onie úluzowej øo-

³¹ dka i dwunastnicy (52%), a u ponad jednej trzeciej cho-

rych (36%) tylko w øo ³¹ dku lub w dwunastnicy. U 10%

dzieci rozpoznano wspÛ ³ istniej ¹ ce zapalenie b ³ ony úluzo-

wej prze ³ yku. NiektÛrzy autorzy udowodnili, øe grzyby

istotnie czÍúciej izoluje siÍ z b ³ ony úluzowej chorych z za-

paleniem prze ³ yku (42% doros ³ ych) niø bez tych zmian ñ

11% (6). Warnock i Richardson stwierdzili, øe z prze ³ yku

ñ czÍúciej niø z innych narz ¹ dÛw ñ nastÍpuje transmisja

grzybÛw do uk ³ adu krwionoúnego (fungemia), co stwarza

dla chorych úmiertelne niebezpieczeÒstwo (7). Ci sami

autorzy podkreúlaj ¹ teø, øe kandydoza przewodu pokar-

mowego moøe prowadziÊ do uogÛlnionej inwazji, zw ³ a-

szcza gdy wystÍpuj ¹ owrzodzenia lub inne ubytki b ³ ony

úluzowej. OcenÍ korelacji miÍdzy wystÍpowaniem ognisk

inwazji grzybÛw a zmianami patomorfologicznymi u ³ atwia

wykorzystanie gastrofiberoskopii, jeøeli istniej ¹ wskazania

lekarskie do tego badania (5, 8).

NajczÍúciej izolowanym gatunkiem grzybÛw by ³ C. al-

bicans (91,71%). Rozpoznane gatunki grzybÛw z uwzglÍ-

dnieniem ich kodÛw zestawiono w tabeli II.

Trzeba podkreúliÊ, øe wszystkie gatunki wykazane

w toku omawianej pracy s ¹ zaliczone do wysoce choro-

botwÛrczych dla cz ³ owieka (9).

Zastosowanie zasady numerycznej identyfikacji

w oparciu o w ³ aúciwoúci biochemiczne wyizolowanych

szczepÛw, pozwoli ³ o na ustalenie kodÛw w obrÍbie po-

szczegÛlnych gatunkÛw. Mimo, øe Candida albicans ñ

podobnie jak w naszych wczeúniejszych badaniach ñ by-

³ a dominuj ¹ cym gatunkiem (91,7%), okreúlenie dla po-

szczegÛlnych szczepÛw rÛøni ¹ cych siÍ kodÛw úwiadczy

o znacz ¹ cej wewn ¹ trzgatunkowej zmiennoúci fenotypÛw

(5, 10). Wydaje siÍ to szczegÛlnie waøne w úwietle wyni-

kÛw badaÒ nad biologi ¹ grzybÛw chorobotwÛrczych,

w ktÛrych udowodniono, øe spoúrÛd 6 wykrytych w toku

tej pracy gatunkÛw, aø 3 ñ C. albicans, C. tropicalis i C.

glabrata mog ¹ rozwijaÊ siÍ wy ³¹ cznie w stadium anamor-

ficznym (9). Wobec tego do zaraøenia tymi grzybami naj-

czÍúciej dochodzi w wyniku kontaktu dziecka z zaraøonym

cz ³ owiekiem.

Wnioski

1. Prewalencja grzybÛw w kale dzieci z objawami za-

burzonej czynnoúci przewodu pokarmowego jest wysoka

(69,8%), zw ³ aszcza w grupach dzieci powyøej 5 r.ø.

2. NajczÍúciej izolowano gatunek Candida albicans

ñ 91,71%.

3. RÛønicowanie wewn ¹ trzgatunkowe oparte o cechy

biochemiczne szczepÛw wskazuje na znacz ¹ c ¹ ich

zmiennoúÊ fenotypow ¹ .

Piúmiennictwo

1. Budak A.: Grzybice przewodu pokarmowego. [w:] Zarys mikologii

lekarskiej. red. E. Baran. Volumed, Wroc ³ aw, 1998.

2. Kurnatowska A.: Wybrane zagadnienia mikologii medycznej.

Promedi, £Ûdü, 1995.

3. Kurnatowska A.: Ekologiczne uwarunkowania wieloogniskowych

zaraøeÒ grzybami, zw ³ aszcza uk ³ adu trawiennego. [w:] Ekologia.

red. A. Kurnatowska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,

2001, 167-189.

4. Richardson M.D., Warnock D.W.: Grzybice. Rozpoznawanie i

leczenie. Springer PWN, Warszawa, 1995.

5. Kurnatowski M.: Charakterystyka grzybÛw wystÍpuj ¹ cych w

ontocenozach przewodu pokarmowego u dzieci w stanach

uszkodzenia integralnoúci b ³ ony úluzowej. Praca doktorska,

Akademia Medyczna, £Ûdü, 1998.

6. Vermeersch B., Kysselaere M., Dekeyser K. i wsp.: Fungal

colonization of the esophagus. Am. J. Gastroenterol., 1989, 84,

1079-1083.

7. Warnock D.W., Richardson M.D.: Fungal Infection in the

Compromised Patient. John Wiley and Sons, Chichester, 1991.

8. Knocke M., Bernhardt H.: Endoscopic aspects of mycosis in the

upper digestive tract. Endoscopy, 1980, 12, 295-298.

9. De Hoog G.S., Guarro J., Gene J. i wsp.: Atlas of clinical fungi.

Centraalbureeu voor Schimmelcultures, Universitat Rovira i Virgili,

2000.

10. Kurnatowski M., W ¹ sowska-KrÛlikowska K., Toporowska-Kowalska

E., Kurnatowska A.: Inwazje grzybami przewodu pokarmowego

dzieci. Wiad. Parazytol., 2001, 47, 923-928.

Adres do korespondencji:

Dr n. med. Marek Kurnatowski

Klinika Gastroenterologii i Alergologii DzieciÍcej Instytutu Pediatrii UM

ul. Sporna 36/50

91-738 £Ûdü

tel. (042) 617 77 30

Praca wp ³ ynÍ ³ a do Redakcji: 24 paüdziernika 2003 r.

Zaakceptowano do druku: 26 paüdziernika 2003 r.

235

Prevalence of fungi in digestive tract of children by examination on sample faeces

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: