Odszkodowanie za grunty przejęte pod drogi publiczne.docx

Odszkodowanie za grunty przejęte pod drogi publiczne-KPB 107 grudzień 2005

Art-Presse

Do 31 grudnia 2005 roku można składać wnioski o odszkodowanie za nieruchomości przejęte przez skarb państwa lub samorząd pod drogi publiczne przed 1999 rokiem. Jeżeli wniosek nie wpłynie do końca bieżącego roku, roszczenie o odszkodowanie wygasa, co oznacza, że właściwy organ np. gmina, stanie się właścicielem nieruchomości nieodpłatnie.

Uwłaszczenie dróg publicznych nastąpiło przy okazji wprowadzenia w 1998 roku reformy administracji publicznej. Wysokość odszkodowania ustala się jak za nieruchomości wywłaszczone, podstawą wyliczenia jest wartość rynkowa (ustawa z 13 października 1998 r. Dz.U. nr 133, poz.872 ze zmianami). Artykuł 73 mówi, że nieruchomości pozostające 31 grudnia 1998 r. we władaniu skarbu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, a zajęte na drogi publiczne, od 1 stycznia 1999 roku stają się na mocy prawa własnością skarbu państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem. Byli właściciele powinni żądać wyjaśnienia stanu prawnego swych nieruchomości w księdze wieczystej. W tym celu należy zwrócić się do wojewody z żądaniem wydania w trybie art.73 ustawy, decyzji o przejęciu konkretnej działki gruntu wchodzącej w skład drogi publicznej. W zamian za utracone prawo własności (lub użytkowania wieczystego) ustawa przyznaje prawo do żądania odszkodowania za działki przejęte w trybie art.73. Odszkodowania mają być wypłacane na wniosek właścicieli, którzy dostali czas na złożenie wniosku: od 1 stycznia 2001 r do 31 grudnia 2005 r. Nie wiadomo kiedy nastąpi wypłata, ale jeśli wniosek jest złożony odszkodowanie będzie wypłacone. Wniosek należy złożyć w gminie- jeśli droga została zakwalifikowana do dróg gminnych (nastąpiło to przed 31 grudnia 1998 roku), lub w starostwie- jeśli jest to droga powiatowa, wojewódzka lub krajowa.
Postępowanie, które doprowadzi do wypłaty rekompensaty jest dwustopniowe. Najpierw wojewoda musi wydać decyzję stwierdzająca przejście gruntu na własność skarbu państwa albo- w zależności od rodzaju drogi- województwa, powiatu czy gminy. Decyzja wojewody stwierdzająca uwłaszczenie stanowi podstawę wpisu w księdze wieczystej i jest dokumentem niezbędnym do otrzymania odszkodowania. Wysokość odszkodowania ustala oraz wypłaty dokonuje starosta, a w miastach na prawach powiatu-prezydent miasta. Do nich też właściciele gruntów zajętych pod drogi winni kierować wnioski.
Przepisy nie określają żadnych terminów, ani wydania decyzji stwierdzającej uwłaszczenie, ani przyznającej odszkodowanie. Sprawy te ciągną się i będą przeciągane, gdyż urzędy nie mają pieniędzy na główny cel ani dodatkowe czynności np.- pomiary geodezyjne, sporządzenie mapy podziału.
Odszkodowanie wypłaca starosta z budżetu państwa- jeśli grunt został zajęty na drogę krajową, wojewódzką albo powiatową. Jeśli został przeznaczony pod drogę gminną rekompensatę wypłaca gmina. Jeśli została wydana decyzja o odszkodowaniu, były właściciel musi je otrzymać w ciągu 14 dni od dnia gdy stała się ostateczna. W razie opóźnienia należą mu się odsetki za zwłokę.
Ponieważ nie ma ustawowego terminu na załatwienie tej sprawy urzędy nie wydają decyzji.
Podstawą ustalenia odszkodowania jest wartość rynkowa nieruchomości, zarówno gdy do ustalenia wysokości odszkodowania dochodzi w trakcie rokowań, jak i wtedy, gdy określa się je w drodze decyzji administracyjnej. Przy czym bierze się pod uwagę wartość nieruchomości w dniu 29 października 1998 roku (wyliczenia sporządzane są przez rzeczoznawcę majątkowego) i nie uwzględnia się wzrostu wartości spowodowanego trwałymi nakładami poczynionymi po utracie przez osobę uprawnioną prawa do władania tym gruntem- normuje to rozporządzenie Rady Ministrów z 27 listopada 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad wyceny nieruchomości oraz zasad i trybu sporządzania operatu szacunkowego (Dz.U. nr 230, poz.1924).

Drogi publiczne

Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestię dróg publicznych jest ustawa z 21 marca 1985 roku o drogach publicznych. Zgodnie z powyższą ustawą drogą publiczną jest grunt wraz z jezdnią, chodnikiem oraz innymi elementami przeznaczonymi do prowadzenia ruchu drogowego.
Na drogę składają się trzy elementy: grunt- nie tylko jego powierzchnia, ale również to co znajduje się pod nią i nad nią; korona drogi- jezdnie z poboczami, pasami awaryjnego postoju, pasem oddzielającym je od siebie, zatokami autobusowymi lub postojowymi i chodnikami; obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z zarządzeniem drogą.
Rozróżniamy
- drogi publiczne
*gminne- zaliczone do tej kategorii w drodze uchwały rady gminy,
*powiatowe-zaliczone do tej kategorii w drodze uchwały rady powiatu, *wojewódzkie-zaliczone do tej kategorii w drodze uchwały sejmiku województwa, *krajowe (w tym autostrady)- na podstawie rozporządzenia ministra właściwego do spraw transportu
- drogi wewnętrzne czyli prywatne.
Właściciel działki na której znajduje się droga spełniająca kryteria drogi publicznej może zwrócić się do właściwego organu z żądaniem uznania jej za publiczną. Urząd może odmówić gdy uzna, że droga nie jest niezbędna do realizacji zadań publicznych lub ze względów finansowych, które wiążą się z uznaniem drogi za publiczną.
Z chwilą wejścia w życie uchwały, bądź rozporządzenia, odpowiedni organ administracyjny ma obowiązek utrzymania drogi publicznej we właściwym stanie technicznym oraz ponosi odpowiedzialność za szkody jakie mogą być związane z funkcjonowaniem drogi publicznej. Musi także nabyć prawo własności wszystkich działek wchodzących w skład drogi- co może uczynić bądź poprzez zawarcie umowy kupna-sprzedaży z dotychczasowym właścicielem, bądź poprzez wywłaszczenie (gdy nie ma zgody właściciela).