Skarzyński R., Konserwatyzm. Zarys dziejów filozofii politycznej.pdf
(
2371 KB
)
Pobierz
188030851 UNPDF
R
YSZARD
S
KARZYŃSKI
K
ONSERWATYZM
Z
ARYS
D
ZIEJÓW
F
ILOZOFII
P
OLITYCZNEJ
W
YDAWNICTWO
N
AUKOWE
SCHOLAR
W
ARSZAWA
1998
Redaktor:
TOMASZ KARPOWICZ
Korekta:
JADWIGA MICHALSKA
Projektokładki:
ANDRZEJ-LUDWIKWŁOSZCZAŃSKI
Copyright©1998byRyszardSkarzyński
and WydawnictwoNaukowe„Scholar”
ISBN 83-87367-41-9
LCCN JC573 .S54 1998
TytułdotowanyprzezMinisterstwoEdukacjiNarodowej
iUniwersytetwBiałymstoku
WydawnictwoNaukowe„Scholar”
ul.KrakowskiePrzedmieście62,00-322 Warszawa
tel./fax 828-93-91;działhandlowy 635-74-04 w. 219
e-mail:
info@scholar.com.pl
OD AUTORA
PrezentowanaCzytelnikowiksiążkapowstawałastopniowo,wciągukilku
lat,kiedyzajmowałemsięróżnymiproblemamibadawczymi,główniezaś
dziejami dwudziestowiecznegoliberalizmuikonserwatyzmu.Wkońcumu-
siałemsiępokusićosyntezęzamykającąpewienokresdociekań.Fakt,iżdo-
tyczyonakonserwatyzmu,niejestprzypadkowy.Zpewnościąnatematlibe-
ralizmu jest dostępna bogatsza literatura, także w języku polskim. Nato-
miast,odziwo,niezostaładotychczaspodjętapróbanapisaniahistoriikon-
serwatywnejfilozofiipolitycznej,wykraczającapozaprostepodziałyideo-
logiczneikryjącesięzanimiwartości.
Opróczparuprzedsięwzięć,mającychnacelurekonstrukcjękonserwaty-
wnejtradycjiprzezsamychkonserwatystów,brakwliteraturzeświatowej
pracyzawierającejprezentacjęianalizęfilozofiipolitycznejtejorientacji.
Natomiastzdziesięciolecianadziesięcioleciemnożąsiępublikacjeinterpre-
tującekonserwatyzmwtakróżnymświetle(zwłaszczawStanachZjedno-
czonych,żenawetspecjaliścietrudnodojśćdobardziejjednolitychiobiek-
tywnychustaleń.Stądchęćzmierzeniasięztematem,któryzewszechmiar
zasługujenauwagę,aniestety,niedoczekałsięjeszczeporównawczejsyn-
tezy,umożliwiającejsformułowanieodpowiedzinapytanie:czymjestkon-
serwatyzm?
Zpewnościąobjęciecałejliteraturyprzedmiotuprzezjednąosobęniejest
jużdzisiajmożliwe.Starałemsięjednakzapoznaćzwszystkimiważniejszy-
midziełamikonserwatywnychpisarzy.Okazałosiętootylekonieczne,że
niezawszemogłemszukaćoparciawodpowiednichopracowaniach.
Ichlekturapokazujezresztą,żeogromnepołaciehistoriikonserwatywnej
filozofiipolitycznejniesądzisiajjeszczedostateczniezbadane(chociażby
— cowydajesięszczególniezaskakujące— dzieje konserwatyzmu we Fra-
ncji.Stądteżpewniebierzesięsłabośćdociekańporównawczychituswoje
źródłomająułomnościwłaściwepublikacjomzawierającympróbęodpowie-
dzinapytanie,czymwistociebyłkonserwatyzmijakieróżnicezachodzą
pomiędzynimiinnyminurtamifilozofiipolitycznej.Praceteoretyczneopie-
rająsiębowiemnamaterialezazwyczajfragmentarycznym,ograniczającym
sięalbodojakiegośwycinkaczasowego,alboteżdojednegoczydwóch
nurtówkonserwatywnejfilozofiipolitycznej.
Badanianadkonserwatyzmemsązwiązaneponadtozkoniecznościąeli-
minowaniauprzedzeńpolitycznychirozbijaniamurówniepewności,ana-
wetnienawiści.Zjednejstrony,konserwatyzmnierzadkojeszczełączysię
naświeciezzacofaniemiciemnotą.Zdrugiej— wielumyślicielitejorien-
tacjijesttraktowanychjako„konserwatywnawłasność”.Ichzawłaszczenie
przezkonserwatystówmasłużyćobroniekonserwatywnejtradycji.Wisto-
cie zaśprowadzidowieluniepotrzebnychsporów.
DośćwymienićtuniekończącesiędebatynadfilozofiąpolitycznąEd-
mundaBurke’aczyamerykańskimtakzwanym„neokonserwatyzmem”.Ze
wspomnianychsporówwypływaniewątpliwiejedenwniosek.Brakszerszej
perspektywy,możliwejdowypracowaniatylkonadrodzebadańporównaw-
czych, skutecznie przeszkadza w dokonaniu jakichkolwiek bardziej obiek-
tywnychrozstrzygnięćiuzyskaniuadekwatnejodpowiedzinapytanieoto,
czym jest konserwatyzm.
Zbieraniemateriałówdoniniejszegotomuokazałosięniełatwetakżeze
względówfinansowych.Prowadzenieważnychbadańpociągazasobąobe-
cniekoszty,jakichuczonyniemusiałwPolsceponosićkilkanaścielattemu.
Trudnotuniewspomnieć,iżzestronypolskichinstytucjiwspomagających
naukęniebyłożadnegozainteresowaniatymtematem.Jeszczeidzisiajkon-
taktyzagraniczneokazująsięniezastąpione.Książkętęnapisałemgłównie
dziękiwsparciufinansowemuAlexandervonHumboldt— Stiftung (Bonn).
Fundacja ta po raz kolejny umożliwiłamiskorzystaniewlatach1994-1998 z
przebogatychzasobówzgromadzonychwbibliotekachwMonachium.Po-
trzebne mi materiały mogłem uzupełnić przebywając na jesieni 1992 r.
w NuffieldCollegewOksfordzieitrzylatapóźniejwJesusCollegewCam-
bridge.
Dziękujęszczególnierecenzentom,którzychcielizgłosićpodadresemte-
kstuszereguwag.Niezgadzalisięonizemnąwwielusprawachimożedla-
tegodyskusjeznimiokazałysięniezwykleowocne,cozmusiłomniedo
przemyśleniaproblemówuznanychjużzazamknięte.
Osobiście pragnę podziękować dr. Wernerowi Röderowi z Institut für
ZeitgeschichtewMonachiumzacierpliwąpomocpodczasmoichczęstych
pobytówwtejplacówcewciąguostatnichkilkunastulat.
PodziękowanianależąsięteżmoimwspółpracownikomzZakładuHistorii
MyśliPolitycznejInstytutuStudiówPolitycznychPolskiejAkademiiNauk.
Książkatazpewnościąnieuzyskałabyswegoobecnegokształtubezżyczli-
wejkrytyki,zjakąspotkałysięjejzałożenianaseminariachnaukowych.
Ryszard Skarzyński
Wprowadzenie
KONSERWATYZM JAKO FILOZOFIA POLITYCZNA
Istota i funkcje filozofii politycznej
.Myśleniepolitycznejesttąspecyfi-
cznąformąaktywności,która,chociażnieprzynosibezpośrednichkorzyści
i nieprzyczyniasiędowzrostudobrobytuczyzadowolenia ludzi, dotyka
przecieżpodstawegzystencjinietylkogrupspołecznych,aleczęstoijednos-
tek.Niemadziałaniapolitycznegobezadekwatnegojegouzasadnienia,bę-
dącegozarównoskondensowanymwyrazemdociekańnadrzeczywistością,
jakimarzeńpchającychczłowiekakuinnemu,podobnolepszemu,światu.
Dotyczytokażdejpostacifilozofiipolitycznej.Niezależnieodtego,który
z jejnurtówstaniesięprzedmiotemnaszychbadań,nieuchronniewkracza-
mywkrągsporówwywołującychemocje,bowiemwniknięciewargumenta-
cjędrugiejstronyjestbardzopoważnieutrudnione,aniekiedynawetokazu-
jesięniemożliwe.
Filozofiapolitycznajesttączęściąfilozofii,któramaspecyficzneznacze-
nieiodrębnezadaniadowykonania.Jeślifilozofiajestumiłowaniem mąd-
rości,cowpraktycemaoznaczaćdążeniedopoznaniaprawdyoświecieja-
kopewnejcałości,tofilozofiapolitycznajestwyrazemumiłowaniamądroś-
ciotychobszarachrzeczywistości,wobecktórychludziepozostająwspecy-
ficznejrelacjiwzwiązkuzłączeniemsięwrozmaitespołeczności,pozwala-
jąceimzesobąwspółżyćwsposóbuporządkowany.
Filozofiajakotakadociekaprawdyorzeczywistości,któramabyćuni-
wersalna — czylizapewniaosiągnięciepewnejwiedzyoświeciewpostaci
bytuistniejącegoniezależnieodczłowieka.Filozofiapolitycznajestaktyw-
nościąpolegającąnaposzukiwaniuprawdyojednymtylkoaspekcierzeczy-
wistości.Jejprzesłaniejestjednakpodobne:winnadostarczyćwiedzyosta-
tecznejiniepodważalnejospołeczeństwieipaństwie — specyficznych by-
tach,będącychswoistąformąporządku,wjakiorganizująsięludzie.Wspo-
mnianawiedzarównieżjestpostrzeganajakopewna— wpostaciideałuor-
ganizacjinajlepiejspełniającejpotrzebyorazoczekiwaniajednostekizbio-
rowości.Owejwizjitowarzysząróżneinnekoncepcjeiinterpretacjeocha-
rakterzepomocniczym.Sąonetworzonewceluuzasadnieniamodeluładu
przedstawionegoprzezdanegomyślicielajakonajlepszy.
Filozofiapolitycznajesttymsamymrefleksjąnadpodstawowymiwartoś-
ciamipodmiotówżyciapublicznegoisposobemzorganizowaniaspołeczeńs-
twawpaństwo.Jestwięcposzukiwaniemprawdyorzeczywistościprzez
próbęodpowiedzinapytanieoto,jakpowinnobyć.Niewątpliwiepytanieo
Plik z chomika:
sylwia190996
Inne pliki z tego folderu:
M. Mitręga, Demografia społeczna.pdf
(10870 KB)
Oblicza współczesnego terroryzmu.pdf
(25739 KB)
A. Axelrod, Decyzje, które wstrząsnęły światem FRAGMENTY.pdf
(6312 KB)
B. Tuchman, Szaleństwo władzy FRAGMENTY.pdf
(34909 KB)
S. Huntington, Zderzenie cywilizacji.pdf
(54806 KB)
Inne foldery tego chomika:
Konserwatywny liberalizm
Liberalizm
Liberalizm(1)
Liberalizm(2)
Liberalizm(3)
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin