dr Andrzej Leszek Szcześniak - Judeopolonia I.pdf - Szczesniak - ALANU

Andrzej Leszek Szcześniak

JUDEOPOLONIA

ŻYDOWSKIE PAŃSTWO W PAŃSTWIE POLSKIM

ISBN 83-88822-07-1

Termin „Judeopolonia" wiąże się z próbą utworzenia na ziemiach

zaboru rosyjskiego w czasie I wojny światowej politycznego tworu,

podporządkowanego Niemcom, w ramach zamierzonego przez nich

tworzeniaMitleleitropy. Stanowić on miał państwo satelickie Niemiec,

które na stałe rozczłonkowałoby i odizolowało ludność polską zaboru

rosyjskiego od Polaków w powiększonym zaborze niemieckim i austriackim

oraz uniemożliwiłoby definitywnie odrodzenie się niepodległej Polski. Projekt

takiego państwa buforowego (Pufferstaat) zgłosił władzom

niemieckim powstały we wrześniu 1914 r. w Berlinie Niemiecki Komitet

Wyzwolenia Żydów Rosyjskich (Deutsches Komitee żur Befreiung der

Russischen Juden, zwany często Komitee żur Befreiung der Ostjuden). W

skład tego państwa, leżącego między Bałtykiem a Morzem Czarnym,

weszłoby około 6 milionów Żydów z ziem polskich i Rosji, którzy obok l ,8

miliona Niemców byliby najbardziej uprzywilejowaną warstwą ludności.

Oprócz tego w Judeopolonii byłoby około 8 milionów Polaków, 5-6

milionów Ukraińców, 4 miliony Białoaisinów oraz około 3,5 miliona

Litwinów i Łotyszów -równieżpozbawionych własnej państwowości.

Pierwotna forma tego projektu została przekreślona Aktem

Listopadowym (5 XI1916) powołującym Królestwo Polskie pod

patronatem cesarzy Niemiec i Austro-Węgier. Jednak aż do czasu

zakończenia wojny polsko-bolszewickiej (18X1920) trwały próby jego

realizacji w odmiennych formach.

ODRODZENIE IZRAELA

Emancypacja Żydów, jaka nastąpiła w Europie w XIX wieku

rozbudziła wśród nich nowe idee polityczne, pośród których jedną z

najważniejszych był niewątpliwie syjonizm. Głosił on, iż Żydzi w

diasporze są narodem jak inne, a nie tylko wspólnotą wyznaniową.

Podobną tezę głosiły też i inne ugrupowania, ale syjoniści widzieli

rozwiązanie tzw. kwestii żydowskiej poprzez utworzenie własnego

państwa- „żydowskiej siedziby narodowej" w Palestynie. W tym celu

zalecali masową emigrację do tej ziemi -a/i/ę, ze wszystkich krajów

diaspory. Uważali też, iż taka działalność zahamuje procesy

asymilacyjne mniejszości żydowskiej w poszczególnych krajach.

Do prekursorów syjonizmu należał niezaprzeczalnie urodzony w

Lesznie Wielkopolskim, późniejszy rabin Torunia - Cwi Hirsch Kalischer,

który zwrócił się do frankfurckich Rotszyldów o fundusze na wykupienie

od Arabów Erec Israel (Kraju Izraela) lub przynajmniej samej

Jerozolimy, by rozpocząć tam zwarte osadnictwo żydowskie. Rabin Juda

Akalai z Semlin koło Belgradu rozwinął natomiast koncepcję, że tworzone

w Palestynie osadnictwo stanowić może model powszechnego działania

Żydów z całego świata jako jednego narodu, którego językiem byłby

uwspółcześniony hebrajski, a ojczyzną- Palestyna, jako przyszłe

królestwo Mesjasza, którego przyjścia spodziewał się niemal każdej

godziny. Prekursorem syjonizmu był także Moses Hess, autor wydanej w

1862 r. książki „Rom und Jemsalem". Pochodził on z ziem polskich (w

beletrystyce łączono go nawet z Powstaniem Styczniowym), ale pisał po

niemiecku, bo język ten był wówczas głównym językiem żydowskim. I

less przedstawił w swej książce obraz żydowskiego państwa na-

rodowego, które rozwiązałoby dwa skrajne problemy: uniknięcie

całkowitej asymilacji, zalecanej przez ideologów żydowskiego oświecenia, oraz

kompletne ignorowanie świata zewnętrznego przez ortodoksów. Dzięki

stworzonemu przez siebie państwu Żydzi - odrzucając zarówno „przesądy"

chrześcijaństwa, jak orientalizm islamu - mogliby rzeczywiście stać się

politycznym światłem dla pogan. Podobne poglądy reprezentowali: Dawid Baer

Gordon z Wilna oraz Perec Smolenskin i Leo Pisker z Rosji.

Za głównego jednak twórcę syjonizmu uważa się - mylnie -

wiedeńskiego dziennikarza Teodora Herzla (1860-1904), który w ] 896

r. wydał rozprawę pt. „Der Judenstaat" („Państwo żydowskie"),

będącąjakby manifestem syjonizmu. Przeświadczenie o realności

stworzenia państwa żydowskiego opierał on na wierze w potęgę Żydów i na

bezradności ich wrogów. Pisał:

„(...) Nie można właściwie nic skutecznego przeciw nam uczynić.

Na dole proletaryzujemy się na wywrotowców, tworzymy podoficerów

wszystkich rewolucyjnych partii, a równocześnie ku górze wzrasta nasza

straszna potęga pieniądza (...)" (T. Herzl, „Der Judenstaat", Neue Auflage,

w: S. Trzeciak, „Mesjanizm a kwestia żydowska", s. 229).

Jednak idee Herzla wywoływały wśród Żydów więcej sprzeciwów niż

pochwał, we Wschodniej Europie wśród ortodoksów i socjalistów, w

Zachodniej zaś wśród zwolenników oświecenia i asymilacji. Od roku

1897 poczynając odbyło się kilka spotkań zwolenników syjonizmu w

Bazylei i Londynie, zwanych kongresami, w toku których wypracowywano

metody realizacji tej idei. Niezależnie jednak od traktowania przez wielu

Żydów propozycji Herzla jako utopii, miały one wielki wpływ na

kształtowanie się nowej mentalności żydowskiej. W całej Europie niemal

wytworzył się prąd narodowy i Żydzi zaczęli traktować siebie jako jeden

naród, rozdzielony tylko diasporą. Szybko też idea ta znalazła poparcie

wśród żydowskich publicystów, polityków i działaczy społecznych i tylko

nieliczni odnosili się do niej sceptycznie.

dr Andrzej Leszek Szcześniak - Judeopolonia I.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: