METODA OŚRODKÓW PRACY.doc

METODA
OŚRODKÓW  PRACY

INFORMACJE  OGÓLNE

n      WYWODZI  SIĘ  Z  METODY  ZAINTERESOWAŃ  dr  OVIDE  DECROLYEGO;

n      DO  WARUNKÓW  POLSKICH  DOSTOSOWAŁA  JĄ  MARIA  GRZEGORZEWSKA;

n      NOWYM  ELEMENTEM,  KTÓRY  WPROWADZIŁA  SĄ  ZAJĘCIA  WSTĘPNE;

n      WPROWADZONA  W  POLSCE  DO  SZKOLNICTWA  SPECJALNEGO;

n      PO  II WOJNIE  ŚWIATOWEJ  PRZEZ  KILKA  LAT  BYŁA  ZAKAZANA  PRZEZ  ÓWCZESNE  WŁADZE  OSWIATOWE;

n      OD  1956 r.  DZIĘKI  PRACOWNIKOM  PIPS-u  POWRÓCIŁA DO  SZKÓŁ  I ZALECANO  JĄ  DO  STOSOWANIA  W  KL. I-IV;

n      W LATACH 70-tych  POJAWIŁY  SIĘ  PIERWSZE  PODRĘCZNIKI  I  PORADNIKI  METODYCZNE;

n      DZIĘKI  TWÓRCZEJ  I  AKTYWNEJ  POSTAWIE  NAUCZYCIELI  SZKÓŁ  SPECJALNYCH  NASTĘPOWAŁ  DALSZY  ROZWÓJ  TEJ  METODY, POLEGAJĄCY  NA  WZBOGACANIU  TREŚCI,  FORM  PRACY, DOSTOSOWANIU  JEJ  DO  POTRZEB  I  WARUNKÓW  ŻYCIA,  WPROWADZANIU  NOWYCH  ROZWIĄZAŃ  ORGANIZACYJNYCH

NAUCZYCIEL  SZKOŁY  SPECJALNEJ  CIĄGLE  STAJE   PRZED  PROBLEMEM, 

n      JAK  ZAINTERESOWAĆ  UCZNIÓW  TEMATEM,

n      JAK  UAKTYWNIĆ, SKUPIĆ  UWAGĘ, JAK ZORGANIZOWAĆ PRACĘ  ABY ZAJĘCIA  PRZEBIEGAŁY  PŁYNNIE  PRZY  ZRÓZNICOWANYM  POZIOMIE  INTELEKTUALNYM  W ZESPOLE  KLASOWYM,

n      JAK  KOMPENSOWAĆ  I  KORYGOWAĆ  DEFICYTY  ROZWOJOWE.

WARTOŚCI  METODY  OŚRODKÓW  PRACY

STOSUJĄC  TĘ  METODĘ  DZIECKO  POWINNO:

n      Obserwować,

n      Porównywać,

n      Wyciągać  wnioski,

n      Wyodrębniać  cechy,

n      Badać  związki  przyczynowe,

n      Zebrać dostępne  materiały o zagadnieniu  różnymi  drogami i pod różnymi  postaciami (konkretne obiekty, modele, narzędzia, wiadomości, obrazki, teksty i notatki

    z książek i czasopism,

n      Skonkretyzować swoje  przeżycia związane  z opracowy – wanym  zagadnieniem  w formie  ekspresji.

NAUCZANIE  METODĄ  OŚRODKÓW  PRACY  OPARTE  JEST  WIĘC  NA:

n      OBSERWACJI,

n      OPRACOWANIU  ZAOBSERWOWANEGO MATERIAŁU ORAZ

n      UTRWALENIU  GO  PRZEZ  ZASTOSOWANIE  W  PRAKTYCE  - BEZ  ZBĘDNEGO  POŚPIECHU  I  PRZY  UWZGLĘDNIENIU  INDYWIDUALNYCH  MOŻLIWOŚCI  POSZCZEGÓLNYCH  DZIECI.

METODA  OŚRODKÓW  PRACY  W  NAUCZANIU  ZINTEGROWANYM

METODA  TA  SPEŁNIA  WSZYSTKIE  ZAŁOŻENIA  KSZTAŁCENIA  ZINTEGROWANEGO  I  ZNAKOMICIE  WPISUJE  SIĘ  W  WIZERUNEK  POLSKIEGO  SYSTEMU  EDUKACJI.

      NOWOCZEŚNIE  ROZUMIANE  KSZTAŁCENIE  ZINTEGROWANE  POLEGA  NA  INTEGRACJI:

n      TREŚCI,

n      CELÓW,

n      ORGANIZACYJNO – METODYCZNEJ.

INTEGRACJA  TREŚCI

POLEGA  NA  TAKIM  DOBORZE  TREŚCI, ABY  PRZYGOTOWAĆ  UCZNIÓW  DO  PRZYSZŁEGO  ICH  WEJŚCIA  W  ŻYCIE.

NA  TYM  ETAPIE  EDUKACJI  UCZNIOWIE  MUSZĄ:

n        POZNAĆ  I  ZROZUMIEĆ ZJAWISKA  RZECZYWISTOŚCI, W KTÓREJ  WZRASTAJĄ,

n      POSIĄŚĆ CHOCIAŻ  OGÓLNĄ  ORIENTACJĘ W NAJWAŻNIEJSZYCH  PRZEJAWACH  ŻYCIA  PRZYRODY  I  SPOŁECZEŃSTWA, ABY W PRZYSZŁOŚCI  NA TYM  TLE  PRZYSWOIĆ SOBIE  NAJISTOTNIEJSZE PRAWA  RZĄDZACE  ŻYCIEM  CZŁOWIEKA  ORAZ  JEGO PRZYRODNICZEGO  I  SPOŁECZNEGO  OTOCZENIA

WSZELKIE  ZJAWISKA  DZIECKO  POWINNO  POZNAWAĆ  STOPNIOWO

n      Zaczynamy  od  zjawisk, które dzieją  się  obok  niego  i  dostępne  są poznaniu bezpośredniemu  za  pomocą  zmysłów, a kończąc na tych,  które coraz bardziej  oddalają  się  od  jego  osobistych  doświadczeń i możliwości  bezpośredniego  z  nimi  kontaktu.

n      Pozwala to na koncentryczny  układ  treści kształcenia,  co  oznacza,  że  narastają  one  stopniowo  w  każdej  następnej  klasie.

n      Te  same  tematy  realizowane  są  coraz  szerzej, w innym  kontekście,  a  zagadnienia  dostosowywane są  do  coraz  wyższego  poziomu  rozwaoju uczniów

PRZEWIDZIANE  DLA  DANEJ  KLASY  TREŚCI  KSZTAŁCENIA  DZIELIMY  NA:

n      OKRESOWE  OŚRODKI  PRACY  realizowane  od 3 do 6-7 dni lub  nawet  kilkanaście  dni,

n      DZIENNE  OŚRODKI  PRACY, wynikające z ośrodków  okresowych.

Po  ustaleniu  tematów  okresowych  i  dziennych należy  wypełnić  je  konkretnymi  informacjami  i  działaniami.  W tym  momencie  należy  kierować  się  zasadą  łączenia  treści  należących  do  różnych  dziedzin  życia,  co  oznacza  rezygnację  z   kryterium  podziału  tychże  treści na poszczególne  przedmioty  nauczania.

Na  etapie  planowania treści  kształcenia  należy  wkomponować realizację  poszczególnych  działań  edukacyjnych  w  treści  i działania  dotyczące  poszczególnych  ośrodków  pracy.

INTEGRAJA  CELÓW

POLEGA  NA  ŁĄCZENIU  CELÓW  NAUCZANIA  I  WYCHOWANIA

Oznacza  to, że  nauczyciel  nie  może  koncentrować  się  wyłącznie   na  czynnościach  dydaktycznych,  lecz  dbać 

o to, aby  proces  oddziaływania  na  dyspozycje  instrumentalne  i  kierunkowe  nawzajem  się  przenikały,  bez  preferencyjnego  traktowania  któregoś  z  nich.

INTEGRACJA  CELÓW DOTYCZY:

n      Rozwijania  pozytywnej  motywacji  wobec  nauki  szkolnej,

n      Wyrabiania  poszanowania  dla  pracy  własnej  i  innych osób,

n      Kształtowania  zaufania  do  własnych  sił  i  przekonania  o  możliwości  pokonywania  różnych  przeszkód,

n      Kształtowanie  należytego  stosunku  wobec  cudzego  i  własnego  mienia, a także  w stosunku  do  świata  przyrody,

n      Kształtowania  postawy  opiekuńczej  wobec młodszych  dzieci  i  osób  potrzebujących  pomocy,

n      Rozwijania  postaw  koleżeńskich, a szerzej  społecznych,

n      Kształtowanie umiłowania kraju ojczystego i pozytywnych uczuć wobec przedstawicieli  innych narodów, ras, wyznań.

Metoda  ośrodków  pracy  zakłada  pogodną,  pełną  życzliwości  atmosferę  zajęć  szkolnych.  Ciepły  klimat  emocjonalny  budzi  u  dzieci  upośledzonych  umysłowo  wiarę  we  własne  siły,  która  u  wielu  z  nich  została  poważnie  nadszarpnięta  wskutek  ujemnego  bilansu  przeżytych  sukcesów  i  porażek  wynikających  z  trudności  intelektualnych.

Wprowadzenie  w  nurt  życia  społecznego  to  możliwość  udziału  dzieci  w  różnego  rodzaju  uroczystościach szkolnych  i  lokalnych,  seansach  filmowych, spektaklach teatralnych, w zwiedzaniu  muzeów  i  innych  instytucji  kulturalnych.

Jest  to  również  najlepsza  droga  w  kierunku  wychowania  estetycznego.

Metoda  ośrodków  pracy  umożliwia praktyczne  zapoznanie  się  z zastosowaniem  poznawanych  reguł  życia  społecznego, zakłada  bowiem  bezpośrednie  kontakty  z  różnymi  ludźmi  i  instytucjami.

Przy  tej  okazji  ma  ono możliwość  „wprowadzania  w  życie”  zachowań  zgodnych  z  oczekiwaniami  społecznymi oraz kształtowania u siebie szacunku dla wysiłku i zasług osób ze swojego otoczenia.

INTEGRACJA  ORGANIZACYJNO - METODYCZNA

METODA OŚRODKÓW  PRACY

n      JEST  ORGANIZACYJNĄ FORMĄ KSZTAŁCENIA, CHARAKTERYZUJĄCĄ SIĘ SPECJALNĄ KONSTRUKCJĄ ZAJĘĆ W CIĄGU DNIA.

n      LEKCJE  KAŻDEGO  DNIA TWORZĄ CAŁOŚĆ, JEDNOSTKĘ METODYCZNĄ, KTÓRĄ PROWADZI JEDEN NAYCZYCIEL

n      TREŚCI  WYWODZĄCE  SIĘ Z RÓŻNYCH  DZIEDZIN WIEDZY  ZAPLANOWANE NA  DANY  DZIEŃ  REALIZUJE  SIĘ  W RÓŻNYCH  MOMENTACH  ZAJĘĆ.

UCZNIOWIE  KILKAKROTNIE  W CIĄGU DNIA:

n      Obserwują przedmioty, zjawiska czy procesy,

n      Wyrażają swoje spostrzeżenia,

n      Czytają,

n      Piszą,

n      Liczą,

n      Wykonują różne czynności ruchowe,

n      Plastyczne,

n      Praktyczne,

n      Rozwiązują różnorodne problemy wynikające z opracowania danego tematu.

n      Impulsem do podjęcia  wielostronnej aktywności jest  odpowiednie zainteresowanie  się ucznia   tematem zajęć.  Ma to miejsce przede wszystkim w II etapie dziennego ośrodka pracy, określanym  jako „ukazanie celu pracy w danym dniu i wzbudzenie zainteresowania tematem ośrodka”.

n      Każdy cykl  zajęć  nauczyciel powinien  rozpoczynać od czegoś  co  wzbudzi w dziecku zdziwienie, zrodzi pytanie czekające na odpowiedź.

n      Owych odpowiedzi  powinno  ono szukać w trakcie własnej aktywności poznawczej zorganizowanej przez nauczyciela dzięki  zastosowaniu całej gamy rozmaitych metod kształcenia.

METODA OŚRODKÓW PRACY
OBEJMUJE:

n      ZAJĘCIA  WSTĘPNE

n      OBSERWACJĘ, CZYLI  GROMADZENIE MATERIAŁU  (DO DALSZEGO OPRACOWANIA)

n      OPRACOWANIE  ZEBRANEGO MATERIAŁU

n      EKSPRESJĘ ,  CZYLI  ZASTOSOWANIE POZNANEGO  MATERIAŁU  W PRAK- TYCE  I  RÓWNOCZEŚNIE  JEGO  UTRWALENIE

n      ZAKOŃCZENIE  DNIA  PRACY

Nauczyciel,  w  wybranym  momencie  zajęć,  uznanym  za  najsłuszniejszy,  wprowadza  ćwiczenia  na  wprawę  w  czytaniu,  pisaniu

i  liczeniu.

ZAJĘCIA  WSTĘPNE
CELE:

n      Rozładowanie  napięć  psychicznych uczniów, uspokojenie  uczniów  nadpobudliwych, uaktywnienie  dzieci  apatycznych;

n      Pogłębienie rozwoju dziecka, usprawnienie  fizyczne;

n      Wyrabianie umiejętności  obserwacji  otaczającego środowiska  i  zmian  w  nim   zachodzących;

n      Kształtowanie  pojęć  związanych z pogodą, jej  zmianami, pojęć  czasowych  i  przestrzennych;

n      Wyrabianie  nawyków  związanych  z  higieną  i  samoobsługą.

1. Zajęcia  wstępne  obejmują  następujące  czynności:

n      Wzajemne  powitanie  się;

n      Ćwiczenia,  gry,  zabawy  ruchowe,  zabawy  muzyczno – ruchowe;

n      Zajęcia  porządkowe:

  - sprawdzenie  listy  obecności,

  - kontrola  czystości,

  - praca  dyżurnych,

  - opieka  nad  roślinami  i  zwierzętami  hodowanymi  w  klasie,

  - przygotowanie  pomocy  do  pracy;

n      Obserwacje  zmian  przyrodniczych  i  analizę  stanu  pogody –prowadzenie  kalendarza  pogody;

n      Indywidualne  ćwiczenia  w  zakresie  higieny  osobistej  i  samoobsługi;

n      Omówienie  spraw  aktualnych, szczególnie  absorbujących  dzieci;

n      Kontrola  pracy  domowej;

n      Ustalenie  razem  z  dziećmi – przebiegu  pracy  w  ciągu  dnia:

  - rozbudzenie  zainteresowania  tematem  ośrodka  pracy,

  - planowanie  i  organizacja  pracy.

Zajęcia  wstępne,

zwłaszcza  na  początku  roku  szkolnego,  w  klasie  I,  kiedy  dzieci  nie  są  jeszcze  wdrożone  do  szybkiego  wykonywania  poszczególnych  czynności,  trwają  nieraz  całą  godzinę  lub  dłużej.

W  miarę  nabywania  przez  dzieci  różnych  sprawności  w  wykonywaniu  codziennych  zajęć  czas  trwania  „zajęć wstępnych”  staje  się  coraz  krótszy.

2. Obserwacja,  czyli  gromadzenie  materiału

1.      Obserwacja  dowolna:

     -  zetknięcie  się  dzieci  z  poznawanym

        zjawiskiem  w  jego  naturalnym

        środowisku  (lub  środowisku  zastępczym),

     - Samodzielne  zbieranie  wiedzy  o  nowym  zjawisku  (rzeczy).

2.      Obserwacja  kierowana:

     - naprowadzanie  uwagi  dzieci  na  istotne,  często  pominięte  przez  nich  fragmenty,  szczególy,

     - uzupełnienie  wiadomości  zgromadzonych 

       w  trakcie  obserwacji.

3.     Na  obserwację  przeznaczamy  od  30 do  40 minut.

3. Opracowanie  zebranego  materiału

n      Weryfikacja  wiadomości  zgromadzonych  w  czasie  obserwacji.

n      Uzupełnienie  wiadomości  zebranych 

   w  czasie  obserwacji.

n      Uporządkowanie  wiadomości  zebranych  w  czasie  obserwacji.

n      Powiązanie  w  logiczną  całość  wiadomości  zabranych  w  czasie  obserwacji  z  wiadomościami  zdobytymi  poprzednio.

n      Ukształtowanie (wyrobienie)  właściwego  stosunku  dzieci  do  omawianego  zjawiska (rzeczy)  i  sposobu  postępowania  dzieci.

n      Ćwiczenia  odprężające  i  korektywne.

Ta część  dziennego  ośrodka  odbywa  się  w  klasie  i  zajmuje  najwięcej  czasu,  trwa  bowiem  około  60  minut  i  obejmuje:

n      Przypomnienie spostrzeżeń  z obserwacji,

n      Wykorzystanie  przyniesionych  eksponatów i wykorzystanie  środków  dydaktycznych  i tekstu  (wspomaganie  słabej  pamięci  uczniów),

n      Dzielenie  się  wrażeniami,  spostrzeżeniami,

n      Ustalenie odpowiedniego  stosunku  dziecka do  przedmiotu, zjawiska, ukierunkowanie  sposobu  działania i postępowania  wobec  niego, wskazanie  na  konsekwencje  płynące  ze  zdobytych  wiadomości  i  możliwość  zastosowania  ich 

    w  praktyce.

4.Ekspresja

Uwzględniając  różnorodność  form  wyrażania  przeżyć  wyróżniamy   następujące  rodzaje  ekspresji:

1.      Ekspresję  konkretną

2.      Ekspresję  oderwaną

Ekspresja  konkretna

n      Zajęcia  gospodarskie  (przygotowywanie  posiłków, porządkowanie,  czynności  samoobsługowe, hodowanie  roślin,  zwierząt, zbieranie  owoców,  warzyw);

n      Majsterkowanie (modelowanie, konstruowanie);

n      Zajęcia  plastyczne (rysowanie, malowanie, klejenie, wydzieranie,  wycinanie);

n      Zajęcia  muzyczne (śpiewanie  piosenek,  ich  inscenizacja,  zabawy  rytmiczne);

n...