Świętochowski Aleksander, Dusze nieśmiertelne.odt

Świętochowski Aleksander, Dusze nieśmiertelne;

I dramat → Ojciec Makary Dramat w trzech aktach. Część większej całości zapowiada już na wstępie.

1. Poprzedzony cytatem „Prawda ma do przebrania się nieskończoną ilość postaci”
2. Postaci: Ojciec Makary, Aureli Wiszar, Ksawery Jastrzębiec, Regina Zawierz, Melania Ziemska, Cecylia Jaskier, Jacenty, Maria Wigoń, Antoni Sęk.
3. Akt pierwszy. Pokój w domu Reginy.
4. 1. Scena pierwsza. Regina i Cecylia.
   2. 1. Cecylię nauczył grać jakiś anonimowy spowiednik, ona sama jest natomiast lektorką Reginy.
      2. Cecylia czyta listy, które dostała Regina:
      3. 1. pierwszy dotyczył zakupu sukni;
         2. kolejny odwiedzin u Zuzanny Koral;
         3. kolejne to listy miłosne, od Leona Zatora, Antoniego Wiktora, Sydona  i Ksawerego Jastrzębca; przy tym ostatnim Cecyli głos słabnie;
   3. Scena Druga. Do poprzednich dołącza Melania:
   4. 1. Melania i Regina rozmawiają o ciężkim stanie ciotki Cecylii. Pierwszy raz mowa o Makarmym, który rzuca gromami z ambony, szczególnie na płeć piękną; jakiś bernardyn kręcił się koło pokoju ciotki i chciał się z nią koniecznie widzieć;
      2. rozmowa o panu Ksawerym, który przez trzy miesiące był przyjmowany przez Reginę, ona jednak nic do niego nie czuje, a przynajmniej tak twierdzi przy Melanii; Melania natomiast wyznaje, że kocha Ksawerego, on jednakowoż unika jej;
   5. Scena trzecia. Ksawery i Melania;
   6. 1. kłócą się, Melania zarzuca Ksaweremu sztuczność uczuć, którymi najwyraźniej wcześniej ją darzył, on natomiast twierdzi, że wcześniej interesowała się nim bardziej;
      2. Ksawery sprawił, że Melania stała się rozwiązłą i „postawiła pomnik hańby” na majątku swoich rodziców;
      3. Ksawery chce, aby Melania pomogła mu poniżyć Reginę, odebrała jej Cecylię dla niego;  według niego miłość to roślinka, która wyrasta przy upale, a dojrzewa w mrozie; złapać kobietę trzeba słodyczą, a utrzymać piołunem;
   7. Scena czwarta. Melania i Regina. Kobieta chce zahartować serce kolejnego młodziana, Melania natomiast pragnie „pożyczyć” na kilka godzin Cesię.
   8. Scena piąta. Ojciec Makary i Cecylia pojawiają się na scenie. Ojciec Makary jest tym, kto uczył Cecylię gry na pianinie.
   9. Scena szósta. Makary i Regina.
   10. 1. Spór o Cecylię. Makary uważa, że dom Reginy jest domem rozpusty, gdzie dziewczyna skazana zostanie na wieczne zepsucie i potępiona.
       2. Regina uważa, że Makary zanudzi dziewczynę na śmierć, ona jest w stanie zapewnić jej lepsze życie i wychowanie. Jeśli natomiast jej ciotka wyzdrowieje, odda ją w jej ręce bez szemrania.
       3. Bogowie → bogiem Reginy jest swoboda i wolność; Makary uważa to za pogańskie i bałwochwalcze zapędy;
   11. Scena siódma. Wchodzi Aureli Wiszar.
   12. 1. „Dziś wreszcie odważyłem się przyjść i spytać: czy nie mylą się dzicy w swym przysłowiu, że miła niespodzianka jest córką złego przeczucia?”
       2. Aureli jest pod opieką ojca Makarego, gdyż ojciec jego wyznaczył dwóch następców po sobie, jednym był pustelnik, który zmarł miesiąc temu i przekazał chłopca dalej pod opiekę ojca Makarego;
       3. w drzwiach pojawia się Cecylia, Aureli zachwyca się jej urodą, co wyraźnie zatrważa Makarego, gdyż ten twierdzi, że wyznaczył jej już męża, Regina natomiast mówi, że znajdzie jej lepszego;
   13. Scena ósma. Cecylia wychodzi z Melanią. Człowiek ze szpitala przynosi Makaremu wieść o śmierci ciotki (chyba matki ?) Cecylii;
5. Akt drugi. Pokój w domu Reginy.
6. 1. Scena pierwsza.
   2. 1. Aureli opowiada Reginie o ludziach dzikich żyjących w Afryce i Australii, którzy nie zdają sobie sprawy z rzekomej wolności, jaką według niej posiadają. Są łatwo poddawani manipulacjom.
      2. Regina przedstawia się jako kwintesencję samolubstwa, jest oziębła, prowadzi swoje gierki, poniża Aureliego mówiąc mu, że jest dziki, nierozumny, kieruje się tylko i wyłącznie uczuciami; „Czy pan wiesz, czym dla mnie jest pokochać kogoś? - Uszczęśliwić. - Poświęcić – siebie. Uczucia, panie, ujarzmiają. Przykuć się nimi naprzód własnowolnie do jednego człowieka, być potem zmuszoną wejść z nim na nowo w ten służalczy, lub ciemięski świat – och! To zbyt wiele za – Miłość!”
   3. Scena druga. Dochodzi Makary. Przynosi informację o tym, jakoby Cecylia została uprowadzona w nocy. Chce ruszyć na poszukiwania, Regina jest równie zmartwiona, jednakowoż nie są w stanie się porozumieć, a Aureli zapowiada, że będzie poszukiwał Cecylii, gdyż Makary mówi mu, że jest dla niego niczym siostra.
   4. Scena trzecia. Antoni i Regina. Regina płacze. Antoni, kamerdyner, jest tym, kogo wyznaczył jej ojciec na opiekuna. Chce, aby dopełnił zemsty za porwanie Celusi.
   5. Scena czwarta. Pojawia się Ksawery. Przyznaje się do dokonania zemsty na Reginie;
   6. 1. Na to pojawia się Antoni, zwołuje służbę. Każe temu, kto czuje się gorszym od Ksawerego znieważyć go. Zapada milczenie. Jest to najgorsza forma znieważenia dla szlachcica, szczególnie że Antoni informuje go o tym, że już jutro całe miasto będzie o tym lokajskim sądzie wiedziało.
   7. Scena piąta. Regina i Antoni. Informuje swoją panią o zdradzie Melanii, która wpada na te słowa do sali i próbuje się uniewinnić, jest jednak natychmiast wyrzucona. Regina natomiast prosi Antoniego o umówienie spowiedzi z Makarym.
7. Akt trzeci.  Cela Makarego.
8. 1. Scena pierwsza.
   2. 1. Makary i Jacenty. Makary ma pewne objawy szaleństwa, poddaje wszystko w wątpliwość, co przeraża Jacentego. Mówi o tym, że mury klasztorne są tak grube nie po to, aby chronić ich przed światem, tylko aby chronić ich przed ich własnymi, wewnętrznymi pokusami. Pyta się Jacentego, czy przypadkiem nie jest ojcem.
      2. Wypytuje się go o rodziców, czy go nienawidzili, czy chcieli zepchnąć z drogi starszego brata. Jacenty przeczy temu, mówi, że rodzice go kochali, jednak są biedni. Doczesne szczęście do nie interesuje.
   3. Scena druga. Makary i Aureli. Makary mówi o tym, że chce zostać zakopany w grobie wraz z Cecylią, że ona nie wiedziała, iż kochać ją będzie nawet splamioną. Informuje o swoim wyjeździe na Madagaskar. Nie może zacząć poznawać kraju, który kocha od jego plam i wad. Broni Reginy, którą oczernia ksiądz, uważając ją za kwintesencję zła.
   4. Scena trzecia. Spowiedź.
   5. 1. Regina „W dwudziestu trzech latach mojego życia nie mam ani jednej tajemnicy. Dlatego właśnie nikt mnie nie zna, chociaż wszyscy wiele o mnie powiedzieć umieją. Ponieważ nie kryłam się z niczym, posądzono mnie, że kryję się ze wszystkim. Sumienie moje odgadywano kłamstwami, nikt go nie zbadał; każdemu wydawało się zbyt proste, żeby dla niego mogło być zrozumiałe...”
      2. wyznanie tego, że została potępiona tylko za fakt bycia inną, posiadania własnego zdania, „Ze wszystkiego, co mi się od ludzi należy, najbardziej strzegę moich praw człowieczych. Jestem dla siebie ogniskiem stworzenia (…) niech inni przechodzą życie, nie zauważywszy siebie; mnie ten nimbus pokory nie wabi.”
      3. „Świat mniema, że te tylko kobiety od niego się usuwają, które chcą upaść. Toteż rozmaite kruki, nawykłe widzieć w naszej swobodzie jedynie chęć zepsucia, zaczęły zlatywać się naokoło mnie, sądząc, że na to pragnęłam żyć wolną, ażeby się stać ich łupem. W każdym ich hołdzie widziałam jasno nie zasłużone dla siebie poniżenie, ale zarazem w każdym ich zawodzie – zasłużoną dla nich karę.”
      4. Makary tamuje wzruszenie, kiedy słucha historii Reginy. Ona anonimowo wspierała różne organizacje charytatywne, gdyż jeśli się ujawniała, to protektorzy byli odstraszeni jej swobodnym życiem.
      5. Jej grzechem jest to, że popchnęła w jeszcze większy upadek upadłą i prostą dziewczynę do zboczenia. Przyznaje się, że jest czystą i nietkniętą, taką też chciała utrzymać Cecylię, nie mogła jej oddać księdzu, gdyż chciał ją zabrać tylko dla jej [Reginy] poniżenia. Aureli wybiega ku ukochanej, Makary przeprasza za niesłuszne obwinianie.
   6. Scena czwarta. Pojawia się Melania z Cecylią. Melania mówi, że może kiedyś jej wybaczą i odchodzi, Regina krzyczy za nią.
   7. Scena piąta. Makary przyznaje się do bycia biologicznym ojcem Cecylii i Aureliego.
   8. 1. Regina nie tylko wybacza mu, ale także mówi „Dla innych występny, pozwól mi się uczcić, dla mnie – najszlachetniejszy z żywych”.
      2. Okazuje się, że ciotka, która leżała w szpitalu, jest tak naprawdę matką Cecylii i Aureliego. Makary bierze bilet Aureliego i postanawia wyjechać na Madagaskar;
      3. dzieci chcą go zatrzymać, on jednak tłumaczy im, że nienawiść ludzka silniejszą jest od ich miłości, przyznaje się do dawnego imienia → Wiszar; prosi on o opiekę nad dziećmi Reginę i chce ją poślubić z Aurelim;

II Dramat. Aureli Wiszar.

1. Zaczyna się objaśnieniem,  w którym autor broni bohatera przed posądzeniem o socjalizm, wskazuje natomiast na jego humanistyczne korzenie.
2. Akt pierwszy. Mieszkanie Wiszarów.
3. 1. Scena pierwsza. Okwit i Morski. Morski jest dyrektorem fabryki, która ma powstać. Okwit jest reprezentantem warstwy pracującej i chce się dowiedzieć, jak będzie wyglądał podział zysków.
   2. Scena druga. Morski i Wiszar. Dowiadujemy się, że fabryka będzie się zajmować produkcją papieru.
   3. 1. Morski uważa, że jedynym sposobem na powstrzymanie żądań plebsu jest siła, bo inaczej nie wiedzą, kiedy skończyć chcieć więcej. Jest starym przyjacielem ojca Makarego, dlatego przyjechał z Francji, aby pomóc Wiszarowi w fabryce.
      2. Wiszar wierzy w to, że fabryka będzie przynosiła same zyski, zainwestował w nią cały majątek. Mówi, że taką decyzję podjął za namową Reginy i to ją musi Morski przekonać, jeśli tego chce.
   4. Scena trzecia. Regina i reszta. Udaje jej się go przekonać, bo użala się nad swoim losem z pierwszego dramatu.
   5. Scena czwarta. Wiszar mówi o szaleńczej miłości, jaką darzy Reginę. Ta przypomina mu, że to wszystko ładnie pięknie, ale oni mają przede wszystkim walczyć o ideę i chciałaby zobaczyć, że zajmuje go ona tak samo jak ją.
   6. 1. List z błogosławieństwem od ojca Makarego.
   7. Scena piąta. Wiszar i Kreisler. Kreisler jest właścicielem trzech fabryk, bogatym przemysłowcem. Zarzuca Wiszarowi, że zakłada fabrykę dla jałmużny. Syn Kreislera jest zakochany w Cecylii. Kreisler zarzuca Wiszarowi, że sam chce się wysadzić w powietrze, w związku z czym K. postanawia przeciwstawić się związkowi Cecylii z jego synem.
   8. Scena szósta. Cecylia, Justyn, Regina, Wiszar.
   9. 1. Celina bardzo jest zakochana w Justynie, wbiega szczęśliwa;
      2. Justyn bulwersuje się podjętą przez ojca decyzją i obiecuje rozwiązać sprawę;
      3. Cecylia użala się nad swoim losem, wymienia nieszczęścia, jakie ją spotkały.
   10. Scena siódma. Regina przekonuje Wiszara, że może i lepiej żyłoby mu się wśród ludzi pierwotnych, jednak powinien walczyć, karczować las okrucieństw świata Europy i jego nieuczciwości;
   11. Scena ósma. Hrabia Ścibor, właściciel fabryki papieru. Próbuje przekonać Wiszara, że popełnia błąd i czyni źle, nie tylko dla samego siebie, ale zarówno dla państwa (obudzi zapędy socjalistyczne w klasie robotniczej), jak i dla samych robotników (przyzwyczajonych do dotychczasowego sposobu pracy).
   12. Scena dziewiąta. Regina czyta Wiszarowi list od Justyna, który twierdzi, że fabryka stoi na przeszkodzie małżeństwu jego z Cecylią; zaznacza jednak, iż kochać jej nie przestanie i liczy na zmianę nastawienia zarówno swego ojca, jak i Wiszara; z Reginy robi swoją orędowniczkę, gdyż liczy na jej wsparcie i zrozumienie; ona jednak podchodzi do tego chłodno;
4. Akt drugi. Mieszkanie Kreislerów.
5. 1. Scena pierwsza. Ksawery, hrabia Jastrzębiec, Sylwia Kreisler. Dogadują kwestię małżeństwa.
   2. 1. Przypomina to rozmowę biznesową, w której Sylwia zastrzega sobie ich równoprawność, gdyż Ksawery jest spłukanym szlachcicem, a ona córką bogatego szefa fabryk;
      2. Rozmowa o historii Ksawerego, która interesuje Sylwię o tyle, ile wiedzą o nim obcy ludzie; oczernia on Reginę, usprawiedliwia swoje zachowanie; zarzuca Reginie, że zapewne chciała sprzedać Cecylię;
      3. Sylwia również nie przepada za Reginą, uważa ją za dumną i buńczuczną, nie chce takiej bratowej, jak Cecylia, oczekuje dowodów „swobody” Reginy, o jaką osądzano ją w pierwszym dramacie;
   3. Scena druga. Wchodzi Kreisler.
   4. Scena trzecia. Ksawery i Kreisler. Kreisler wygłasza mądrości na temat tego, że mężczyzna zakochany jest zbędnym, że kobieta to koperta ze słodkim listem i pieniędzmi.
   5. Scena czwarta. Wchodzi Hrabia Ścibor, który jest stryje Ksawerego. Kreisler proponuje układ, aby obniżyć ceny w fabrykach papieru tak, aby fabryka Wiszara nie była w stanie tego przetrwać.
   6. Scena piąta. Dochodzi Justyn. Mówi, że nie zgadza się na układ narzucony przez ojca.
   7. 1. Przeciwny temu pomysłowi jest również hrabia Ścibor, który nie chce niszczyć drugiego człowieka;
      2. większość się zgadza, Justyn nie ma prawa głosu, hrabia zaczyna się wahać;
      3. próbują obmyślić pomysł ,aby robotnicy nie odchodzili przez ten rok wykańczania Wiszara do jego fabryki, odrzucają dawanie złotego dukata za każde dziecko nowo narodzone;
      4. 1. pomysł Ksawerego: loteria na 1000 i 500 złotych reńskich, rozdać robotnikom bilety, które pod koniec roku upoważniałyby do wzięcia w niej udziału;
         2. po tym pomyśle Justyn wychodzi, hrabiego Ścibora natomiast przeraża bezwzględność tych panów;
   8. Scena szósta. Wydmuchalski dochodzi. Popiera on dążenia Kreislera do powstrzymania Wiszara.
   9. 1. Wydmuchalski przekonuje hrabiego do podpisania, poprzez przytoczenie faktu, jakoby Wiszar namawiał robotników do porzucania gospodarstw, zakładania restauracji, przedszkoli i takich tam;
      2. Ksawery zaprasza redaktora Wydmuchalskiego na swój wieczór kawalerski i przekazuje mu informację o ślubie;
   10. Scena siódma. Zostają Wydmuchalski i Kreisler. Wydmuchalski mówi mu, że przedsięwzięcie nie jest do końca moralne. K. odpowiada, że nie musi takie być, ma być tylko praktyczne.
   11. 1. List Justyna ostrzegający Wiszara przed spiskiem ojca dostaje się w ręce Kreislera, gdyż Wiszar nie wierzy w szczerość intencji Justyna;
   12. Scena ósma. Kreisler i Wydrek. Wysyła go do Wiszara do fabryki.
   13. Scena dziewiąta. Próżność Sylwii → pyta się, czy przyszedł rachunek za jej ubrania 4000 złotych reńskich.
6. Akt trzeci.  Dziedziniec i ogród przed fabryką Wiszarów.
7. 1. Scena pierwsza. Wiszar i Regina. Regina karci Wiszara za wątpliwości, ten ma jej za złe, że również słyszy w jej głosie brak wiary w jego możliwości finansowe. Ona poucza go, że ma szukać własnej drogi, a nie tylko ślepo patrzeć za nią, jak słonecznik za słońcem.
   2. 1. Przychodzi sługa z informacją, że Cecylia wstała i krew jej leci z ust.
   3. Scena druga. Morski przychodzi. Informuje o wszystkich machlojkach Kreislera, które prowadzą do długów, sięgających 10000 złotych reńskich, a do 1 stycznia → 20 tysięcy;
   4. 1. ten fragment wskazuje na głupotę i nierozsądek robotników, którzy oczekują zysków i uważają, że za wszelkie straty winę ponosić będą nie oni, lecz Wiszar; przez to, że nie znają się zupełnie na bilansach, nie uwierzą im i poczują się oszukani;
   5. scena trzecia. Justyn. Gotów jest wyrzec się ojca, jeśli Cecylia przyjmie go biednym; dostrzegł jego niegodziwość i usprawiedliwia się tym, że przyzwyczaił się do życia pod jego skrzydłami, dlatego też trudno mu się od niego odciąć;
   6. Scena czwarta. Justyn i hrabia Ścibor. Kłócą się, po czym hrabia mówi, że zamierza kupić fabrykę za tyle, ile kosztuje ona Wiszara;
   7. Scena piąta; Ścibor i Wiszar; Wiszar uważa, że Ścibor obraża go tą propozycją; że chce kupić jego honor;
   8. 1. Ścibor nie rozumie irytacji Wiszara; próbuje załagodzić sytuacje, ten jednak ukazuje niezachwianą wiarę w to, że robotnicy go nie opuszczą;
   9. Scena szósta. Zbierają się robotnicy, pytają o zyski;
   10. Scena siódma. Morski i Okwit i Rybałt. Kiedy Wiszar tłumaczy się ze strat, oskarżają go o kradzież, oddawanie ich pieniędzy żonie;
   11. 1. Okwit wysuwa genialny plan, że obliczą, ile kto wziął pożyczki i poza stratami fabryki, Wiszar pokryje też długi wszystkich robotników i w ten sposób będą kwita;
       2. Rybałt zauważa ludzi z fabryki Kreislera, którzy krzyczą jako pierwsi i podjudzają cały tłum robotników z fabryki Wiszara; Rybałt staje w obronie Wiszara, który robotnikom zapewnił byt, jakiego u innych by nie zaznali;
   12. Scena ósma. Wbiega Wydrek z towarzyszami; Przynosi informację o loterii w fabrykach Kreislera; Rybałt jest zły na Okwita, że rozjuszył tłum, który rusza plądrować fabrykę;
   13. Scena dziewiąta; Justyn przybiega z informacją, że Cecylia umarła; Fabryka się pali;
   14. Scena dziesiąta; Okwit bierze robotników, którzy się opamiętali i biegnie gasić fabrykę;
   15. Scena jedenasta. Wpada Regina. Widzi robotników jak szatanów w łunie piekieł; Rybałt goni Wydrka, ten jednak ucieka;
   16. Scena dwunasta. Morski zatrzymuje Reginę, która próbuje dostać się do wnętrza fabryki, gdzie gore jej mąż; Regina w napadzie żalu przeklina nawet Rybałta, tylko dlatego, że jest robotnikiem; na słowa jego opamiętuje się jednak i przeprasza go;
   17. Scena trzynasta; Kreisler i Ksawery; ratować trzeba dla przyzwoitości zgliszcza fabryki Aurelego;

III dramat. Regina.

1. Akt pierwszy. Współcześnie w Tamatawie na Madagaskarze.
2. 1. Scena pierwsza. Ojciec Makary. Modli się do Boga, aby go zabrał z tej Ziemi, skoro zmiótł z niej jego dzieci.
   2. 1. Dżak, sługa przychodzi z informacją, że francuski statek przybija do portu; nie wie jednak dokładnie, jaki;
      2. kiedy wygląda po raz drugi przez okno, spanikowany wraca do pomieszczenia i błaga Makarego, aby nie oddawał go najokrutniejszemu z ludzi, jaki właśnie płynie; nazywają go Tipu-Tip (Mahammed, słynny handlarz niewolnikami)
   3. Scena druga. Gubernator miejski. Dziękuje Makaremu za opiekę nad rannymi podczas oblężenia miasta, wręcza mu róg bawoli; Makary prosi Gubernatora, aby bronił zbiegłych niewolników od handlarza;
   4. Scena trzecia. Andre. Dowiadujemy się, że Makary założył szkoły, domy modlitwy, stacje misyjne, które pomogły podbijać Madagaskar francuzom;
   5. 1. Andre próbuje namówić Makarego ,aby wyruszył z misją w głąb kraju, w celu „urobienia” tamtejszej ludności dla zaborców, czyli Francuzów;
      2. Makary wziął pieniądze od Francji, myśląc, że to na cele edukacyjne, a oni w zamian chcą od niego posłuszeństwa;
   6. Scena czwarta; podbija state;
   7. Scena piąta, wchodzi Regina i Gala; Makary stracił wiarę w nieśmiertelność duszy, Regina natomiast podsumowuje ich jako dwie dusze, które cierpią i spotkały się w tym cierpieniu, jednak nie przyniosą sobie ukojenia;
   8. 1. Kiedy oni się nad sobą użalają, pod dom podchodzi tipu-Tip, którego Gubernator jest pomocnikiem, dlatego jego obrona jest nic nie warta;
   9. Scena szósta. Wchodzi Morton. Proponuje Makaremu opiekę Anglii, skoro został pozbawiony francuskiej, w zamian za moralne wsparcie; Makary odmawia, gdyż wyjątkowo trudno jest mu już i tak zamienić karczmę na szkołę; Morton mówi, że są w stanie obronić murzynów, jeśli zgodzi się na to;
   10. Scena siódma. Ksiądz Feliks i Ojciec Makary. Feliks jest reprezentantem Watykanu, pochwala dzieło, jakiego dokonał Makary, jednak ziemia ta należy już do „nich”, dlatego też proponuje Makaremu przenieść się do Witu (sułtanat we wschodniej Afryce);
   11. 1. Makary nie zgadza się iść do miejsca, gdzie panują Niemcy; mowa na temat kapłaństwa prawdy i moralności, domu-świątyni; pojęcie wszechkapłaństwa;
       2. Feliks uważa poglądy Makarego za co najmniej zuchwałe, sugeruje herezję; Makary przyznaje się do posiadania dzieci (to ksiądz może mu wybaczyć) i kochania ich (tego już nie bardzo jest w stanie darować), lecz one umarły (ksiądz – dzięki bogu);
   12. Scena ósma; Dochodzi Regina z Galą; Regina zbulwersowana jest tym, że dowódca floty francuskiej chce bronić „małp” tylko ze względu na piękną panią, czyli nią;
   13. 1. Feliks prowokuje Makarego, mówiąc, że Wit jest głównym miejscem, w którym Tipu-Tipa urządza sobie polowania na ludzi;
       2. Regina namawia Makarego, aby pojechali za odpływającym statkiem tegoż; chce poświęcić takiemu celowi zbolałe życie;
3. Akt drugi. Osada nadmorska „Regina” w sułtaństwie Witu;
4. 1. Scena pierwsza. Dżak i Wanika, Regina;
   2. 1. Wymiana doświadczeń między Dżakiem a Wniką, historia Dżaka i jego ucieczki z plantacji kawy; został sprzedany przez wodza Urorów; zakuty przez Tipu-Tipa w dyby wraz z człowiekiem, który umarł i którego trupa nosił przy sobie przez tydzień;
      2. Europejczyka nie rozeznasz nawet w jasny dzień; są ludzie jak normalne kości i jak kły słonia, czyli o różnej wartości;
      3. murzyni lubią nauki Makarego, reszta świata nie bardzo;
   3. Scena druga. Gala. Gala jest bojownikiem o wolność, odbija niewolników Tipu-Tipowi;
   4. Scena trzecia. Regina i Gala. Gala jest zakochany w Reginie „nie przestań mi pani nigdy rozkazywać”; Regina wymaga od Gali, żeby czuł się równy im, on jednak twierdzi, że murzyni zostali stworzeni do rządzenia nimi, a jego największą swobodą jest możliwość wyboru tego, kto nim rządzi;
   5. 1. Regina chce zrobić z Gali kupca, który otworzy i ułatwi dostęp do rynku murzynom; Gala nie ufa jednak dobrym zamiarom eu...