Krucjaty.doc

Wyprawy krzyżowe to łączna nazwa wszystkich krucjat prowadzonych od XI do XIII w. w celu obrony miejsc związanych z religią chrześcijańską w Palestynie. Uczestników wypraw krzyżowych nazywa się zbiorczo krzyżowcami.

Przyjmuje się, że wypraw krzyżowych było 7. Były to:

·         I wyprawa krzyżowa, prowadzona w latach 1096-1099, głównie siłami rycerzy lotaryńskich (w Bizancjum i na Bliskim Wschodzie nazywanych "Frankami") oraz normańskich i prowansalskich – zakończona powstaniem Królestwa Jerozolimskiego.

·         II wyprawa krzyżowa, prowadzona w latach 1147-1149, siłami króla Francji Ludwika VII i cesarza Niemiec Konrada III, zakończona całkowitą porażką.

·         III wyprawa krzyżowa prowadzona w latach 1189-1192, siłami cesarza Niemiec Fryderyka I Barbarossy, króla Francji Filipa II Augusta oraz króla Anglii Ryszarda Lwie Serce, która prowadziła trzyletnie oblężenie Akki, zakończone jej zdobyciem i podpisaniem ugody z sułtanem seldżuckim Saladynem.

·         IV wyprawa krzyżowa, prowadzona w latach 1202-1204 mieszanymi siłami Wenecji oraz rycerstwa francuskiego i niemieckiego, która na skutek manipulacji doży weneckiego Henryka Dandolo, zamiast pomóc obleganej Akce, zaatakowała Bizancjum, doprowadzając do powstania w Konstantynopolu i najbliższych jego okolicach efemerycznego państewka nazywanego Cesarstwem Łacińskim.

·         V wyprawa krzyżowa, prowadzona w latach 1217-1221 siłami króla Węgier Andrzeja II Arpadowicza, księcia Antiochii Boemunda IV Jednookiego oraz króla Cypru Hugo I Cypryjskiego, która skończyła się całkowitym fiaskiem.

·         VI wyprawa krzyżowa, podjęta w latach 1248-1250 przez króla Francji Ludwika IX na wieść o zdobyciu Jerozolimy przez Chorezmijczyków w 1244 r. Zakończyła się klęską.

·         VII wyprawa krzyżowa, również podjęta przez Ludwika IX (w 1270), który tym razem lądował w Tunisie, licząc na pomoc tamtejszego sułtana. Oczekiwania jego się jednak nie spełniły, a sam król padł ofiarą epidemii dżumy. Po jego śmierci jego armia powróciła do Europy.

Niektórzy historycy za VI wyprawę uważają krucjatę cesarza Fryderyka II w latach 1228-1229, nie miała ona jednak charakteru ekspedycji zbrojnej, a była swego rodzaju misją dyplomatyczną, w wyniku której na drodze rokowań udało się odzyskać krzyżowcom Jerozolimę z korytarzem łączącym ją z wybrzeżem, Betlejem i Nazaret, a więc uzyskali więcej niż w niejednej prawdziwej krucjacie. W przypadku uznania tej misji za wyprawę krzyżową numeracja ostatnich dwóch krucjat się zmienia (z VI na VII i z VII na VIII).

Oprócz tego oficjalnym wyprawom krzyżowym towarzyszyły też tzw. wyprawy ludowe, w których uczestniczyły tłumy przypadkowych cywilów i które wszystkie zakończyły się masakrami tych ludzi. Zalicza się do nich:

·         I wyprawa ludowa 1096, poprzedzająca I wyprawę krzyżową, prowadzona przez kaznodzieję Piotra z Amiens, która dokonała kilku masowych rzezi ludności żydowskiej w Nadrenii i na szlaku swoich przemarszów, po czym została zmasakrowana przez oddziały sułtana Ar Rumu, pod Niceą (Nikeją, Nikają), niedaleko Konstantynopola.

·         II wyprawa ludowa 1147 – towarzysząca II wyprawie krzyżowej, podzieliła losy tej ostatniej.

·         Krucjata dziecięca 1212 – prowadzona przez grupę francuskich i włoskich kaznodziejów ludowych. Zgromadziła ona kilkadziesiąt tysięcy dzieci, które zostały załadowane na okręty weneckie i genueńskie. Większość dzieci zginęła z głodu na okrętach, reszta została wysadzona na Cyprze lub sprzedana w niewolę Turkom Seldżuckim.

1krucjata

Data 1096-1099 Wynik wygrana chrześcijan, powstaje Królestwo Jerozolimskie Przyczyna odzyskanie utraconej przez Bizancjum Azji Mniejszej Terytorium Bliski Wschód (Anatolia, Lewant, Izrael)

2krucjata

Data 1147-1149 Miejsce Anatolia, Królestwo Jerozolimskie, Półwysep Iberyjski Wynik przegrana Chrześcijan Przyczyna utrata Hrabstwa Edessy Terytorium Bliski Wschód (Anatolia, Lewant, Izrael), Półwysep Iberyjski (Hiszpania, Portugalia)

3krucjata

Data 1189-1192 Miejsce Anatolia, Królestwo Jerozolimskie, Cypr Wynik wygrana chrześcijan, podpisaniem ugody z Saladynem Przyczyna próba odzyskania Ziemi Świętej z rąk sułtana seldżuckiego Saladyna Terytorium Azja Mniejsza

4krucjata

Bezpośrednim skutkiem IV krucjaty było powstanie w Konstantynopolu Cesarstwa Łacińskiego, a w europejskiej części byłego Cesarstwa Bizantyjskiego - innych państw łacińskich. Dalszym skutkiem było wzmocnienie pozycji Wenecji, która na dłuższy czas wyrugowała Pizę i Genuę z handlu z Konstantynopolem. Należy także mieć na uwadze, że skoro IV krucjata nie trafiła do miejsca przeznaczenia - Palestyny, to tamtejsze państwa łacińskie nie otrzymały niezbędnej pomocy, co z pewnością skróciło ich żywot.

Za dalekosiężny skutek IV wyprawy krzyżowej (wraz z Cesarstwem Łacińskim i wymuszoną unią kościelną) uważa się pogłębienie rozłamu między chrześcijańskim Wschodem a Zachodem. Dotychczasowa niechęć przerodziła się w nienawiść i rozszerzyła swój zasięg z plebsu Cesarstwa Bizantyjskiego na bizantyjską hierarchię duchowną. Wojny Bizantyjczyków z Cesarstwem Łacińskim z pewnością doprowadziły do osłabienia Bizancjum i przyspieszyły jego późniejszy upadek pod ciosami Turków Osmańskich.