Elektrostatische luidsprekers - Zelf Bouwen Of Zelf Kopen (E. Fikier).pdf

(10662 KB) Pobierz
380641130 UNPDF
Elektrostatische
Luidsprekers
Zelf bouwen of zelf kopen
E. Fikier
Uitgeversmaatschappij Elektuur BV
Postbus 75 —6190 AB Beek L.
ISBN 90-5381-029-3
NUGI 433
Eerste druk oktober 1993
© 1993 Uitgeversmaatschappij Elektuur BV
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of open baar gemaakt door mid-del van druk,
fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming
van de uitgever.
Alle rechten voorbehouden.
De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor onvolkomenheden die, ondanks alle redactionele
en auteurlijke zorgvuldigheid, in dit boek aanwezig zouden kunnen zijn.
Omslagontwerp: TonGulikers
Illustraties: Laurent Martin c.s.
Prepress: CBS Beek L
Printed in the Netherlands
Druk: Giethoorn/NND, Meppel
Inhoud
5
Inleiding
1 De werking van de elektrostatische luidspreker
7
1.1 Voor- en nadelen elektrostatische luidspreker
10
2 De geschiedenis van de elektrostatische luidspreker
12
3 Het ontwerpen van ESL-weergevers
16
3.1 Elektrische veldsterkte en rendement
16
3.2 Hoogspanning
17
3.3 Audiotransformator
23
4 Het ontwerpen van ESL-elementen
27
4.1 Vorm en oppervlakte van een ESL-element
27
4.2 Rendement en frequentiebereik
28
4.3 De spreiding van hogere frequenties
30
4.4 De dynamische stabiliteit van het membraan
36
4.5 De statische stabiliteit van het membraan
39
4.6 De vervorming en toleranties
40
4.7 De afstandsstukken
40
4.8 Het membraan
41
4.9 Het spannen van het membraan
43
4.10 De elektrische aansluiting van ESL-elementen
44
4.11 De impedantie van de ESL
45
5 Het ontwerpen van ESL-plaatelementen
48
5.1 De constructie van ESL-plaatelementen
50
5.2 De statorplaten
50
5.3 Het Iakken van de platen
51
5.4 De afstandsstukken
52
5.5 Het lijmen van de afstandsstukken op de platen
53
5.6 Het lijmen van de stator (plaat) op de folie
54
5.7 Het lijmen van de twee statoren
55
5.8 De bouw van het frame; montage van de ESL-elementen
56
5.9 Het testen van de ESL
57
6 Het ontwerpen van ESL-rasterelementen
59
6.1 De constructie van de rasterelementen
60
6.2 De voordelen van koperdraad voor de statoren
61
6.3 Basisframe
62
6.4 Litze koperdraad met pvc-mantel
65
6.5 Verzilverd litze koperdraad met teflon mantel
65
6.6 Het spannen van het draad op het frame
66
6.7 Het lijmen van de draad op het frame
68
6.8 Afstandsstukken
69
6.9 Het lijmen van de afstandsstukken op het frame
70
6.10 Het lijmen van de stator op de folie
72
6.11 Het lijmen van de twee statoren
73
6.12 De bouw van het frame; montage ESL-elementen
74
6.13 Het testen van de ESL
74
7 Gommercide elektrostaten
76
7.1 QuadESL63
77
7.2 Audiostatic ES 100, ES200RS en ES300RS
92
7.3 Final 1.2 full-range elektrostaat
107
7.4 Van Medevoort hybride elektrostaat
115
7.5 Translator Pavane hybride elektrostaat
122
7.6 Solostatic 4-elements hybride elektrostaat
132
8 De elektrostaat in de luisterruimte
140
8.1 De akoestiek van de luisterruimte
140
8.2 Opstelling ELS in luisterruimte
148
8.3 Luistertest
150
9 Elektrostaten voor zelfbouw
152
9.1 Elektrostatic ESL 240 (E Fikier)
152
9.2 Elektrostatic ESL 175 (E Fikier)
160
9.3 Elektrostatic ESL 1 50H (B Fikier)
170
10 Elektrostatische luidsprekers en scheidingsfilters
183
10.1 Passief tweeweg 6 dB/octaaf
184
10.2 Discrete actieve filters voor elektrostaten
187
10.3 Discreet actief filter 1
187
10.4 Discreet actief filter 2
189
10.5 Discreet actief filter 3
189
10.6 Discreet actief filter 4
189
10.7 Discreet actief filter 5
190
10.8 Discreet actief filter 6
190
10.9 Discreet actief filter 7
190
10.10 Voeding voor de filters
191
10.11 Actief filter 8
193
11 Elektrodynamische weergevers
197
11.1 Scanspeak
202
11.2 Davis
207
11.3 Peerless
213
11.4 Philips
218
12 Veiligheid en onderhoud van de elektrostaat
223
12.1 Veiligheid rond de hs-unit
223
12.2 Veiligheid rond de audiotrafo
223
12.3 Onderhoud: vrij zwevend stof
223
12.4 Onderhoud: vocht
224
12.5 Huisdieren
224
Aanhangsel
225
Literatuur
227
Inleiding
De kwaliteit van signaalbronnen zoals de cd-speler en draaitafel is de laatste tien jaar sterk
vooruitgegaan. Ook de versterkertechniek heeft zich daarbij niet onbetuigd gelaten, gezien de hoge
kwaliteit van moderne halfgeleider- (bijvoorbeeld MOSFET-) en buizenversterkers. De opmerkelijke
verhoging van de kwaliteit van deze componenten uit de audioketen maakt in principe een zeer
natuurgetrouwe weergave mogelijk. Een systeem kan echter slechts zo goed zijn als de zwakste
schakel in die keten. De weergevers van een audioketen dienen voor een zo natuurgetrouw mogelijke
weergave dan ook aan de allerhoogste eisen te voldoen. Aan een conventionele elektrodynamische
weergever, hoe goed dan ook, kleven nu eenmaal een aantal nadelen, die zelfs met geavanceerde
technieken niet of moeilijk zijn op te lossen. We kunnen daarbij denken aan zaken als de invloed van
de behuizing, de invloed van het (passieve) filter op de weergave, de homogeniteit bij
meerwegsystemen, optredende conusresonanties en de massatraagheid van de weergevers. De
dynamische weergever is door deze nadelen vaak de zwakste schakel in de keten. Voor een werkelijk
natuurgetrouwe weergave dienen alle onderdelen van zeer hoge kwaliteit en op elkaar afgestemd te
zijn. Door de beperkingen van de dynamische luidspreker is voor een weergavekwaliteit van het
allerhoogste niveau dan ook een ander type weergever nodig, die deze beperkingen niet kent.
Met een elektrostatische weergever (ESL) is in principe een veel hoogwaardiger reproductie van het
originele geluid mogelijk. Dit is dan ook de reden dat de elektrostaat de laatste tien jaar sterk aan
populariteit heeft gewonnen. De belangrijkste factor die de doorbraak van de elektrostaat in de
huiskamer heeft tegengehouden is de forse prijs, die voor een dergelijk systeem moer worden betaald.
Er zijn in het (recente) verleden wel luidspreker zelfbouwers geweest die de toen nog moeizame weg
zijn ingeslagen om vanuit de (schaarse) theorie zelf een elektrostaat te ontwerpen en te bouwen. Maar
deze elektrostaat pioniers behoorden toch echt tot de uitzonderingen. Met name het ontbreken van
geschikte ontwerpen, bouwhandleidingen en materialen zoals audiotrafo’s en membraan materiaal
heeft de bouw van elektrostaten in zelfbouwkringen gemaakt tot een waagstuk dat slechts door
weinigen werd uitgevoerd.
Met de komst van dit boek komt daar echter verandering in. Dit boek behandelt het thema
elektrostatische luidsprekers, waarbij belangrijke informatie verschaft wordt over de theorie, de
werking, het ontwerp en de constructie van elektrostaten. Naast de behandeling van het ontwerp en de
constructie van een aantal commerciële elektrostaten wordt ruime aandacht besteed aan de zelfbouw
van elektrostaten. Er zijn daartoe in het boek een aantal elektrostaat zelfbouwprojecten opgenomen,
die uitgebreid beproefd zijn op geluidskwaliteit en betrouwbaarheid. De geluidskwaliteit van al deze
zelfbouwprojecten is zonder meer uitstekend te noemen en vergelijkbaar met die van commerciële
elektrostaten. Autotransformatoren en membraan materiaal zijn nu goed verkrijgbaar, en vormen niet
langer een belemmering voor de zelfbouw van een elektrostaat.
In tegenstelling tot de bouw van een dynamische weergever, dient men bij de bouw van een
elektrostaat zelf de eigenlijke ‘luidspreker’ (dit is bet ESL-element) te bouwen. De bouw van een
ESL-element is niet moeilijk, met name door de uitgebreide bouwhand leidingen in dit boek, maar
vereist toch enige handigheid. De bouw van een elektrostaat is dan ook bij uitstek geschikt voor de wat
meet gevorderde zelfbouwer, die toe is aan de bouw van een weergever die voldoet aan de
allerhoogste kwaliteitseisen. Het prijsvoordeel bij zelfbouw van een elektrostaat is veel groter dan dat
bij zelfbouw van een dynamisch systeem. Voor een fractie van de prijs van een commerciële elektro-
staat kan men nu in betrekkelijk weinig tijd een hybride of full-range (breedband) elek-trostaat
bouwen. De bouwkosten voor een paar full-range of hybride weergevers zijn betrekkelijk laag. Als
voorbeeld noemen we de ELECTROSTATIC ESL 175, waarvan de bouw in dit boek beschreven is.
De bouwkosten voor twee weergevers zijn ongeveer f 800,—, wat een fractie is van de prijs van een
commerciële elektrostaat.
Het is ook mogelijk aan de hand van dit boek zelf een elektrostaat te ontwerpen, die kan worden
aangepast aan de eigen behoeften. Zo kunnen alle zelfbouw elektrostaten waarvan de bouw in dit boek
beschreven is, naar wens uitgebreid worden met een dynamische of elektrostatische subwoofer. Is men
eenmaal gewend aan de weergavekwaliteit van een elektrostaat, dan wil men bijna altijd geen andere
luidsprekers meet. Het luisteren naar elektrostaten is in hoge mate verslavend. U bent dus
gewaarschuwd!

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin