BUDOWA KOM. ROŚLINNEJ

BŁONIASTE I NIEBŁONIASTE STRUKTURY KOMÓRKOWE

GERL – błoniaste:

Aparat Golgiego – Kupa cystern na sobie, a obok niej pęcherzyki. przechowywanie, modyfikowanie, transport substancji w obrębie

komórki I poza nią

Siateczka Śródplazmatyczna – to system kanałów, pęcherzyków I cystern otoczonych pojedyńczą błoną białkowolipidową. Siateczka  dzieli się na dwa typy – gładka I szorstka. Dzieli komórkę na obszary, stanowi drogi transportu. Na gładkiej powstają lipidy –tłuszczowce i gładka detoksykuje komórkę. Na szorstkiej powstają białka (na rybosomach)

Lizosomy – to pęcherzyki otoczone pojedyńczą błoną białkowo lipidową I zawierające wewnątrz enzymy hydrolityczne. Umożliwiają

trawienie pokarmu w org. jednokomórkowych, rozkładają w komórkach uszkodzone struktóry komórkowe, w trakcie programowanej

śmierci komórki rozkładają całą komórkę.

Niebłoniaste:

Rybosomy – występują na powierzni siateczki szorstkiej, wewnątrz mitochondrium, w komórkach roślinnych (na chloroplaście), na

powierzchni jądra komórkowego, luźnie rozmieszczone w cytoplazmie. Zbudowane są z białka I kwasu RNA. Składają się z

podjednostki większej I mniejszej. Na rybosomach syntetyzowane są łańcuchy białkowe.

Chromosomy – składają się z dwóch ramion połączonych w centromerze. W jednym z ramion chromatyda, w drugim przewężenie

wtórne a za nim trabant.

BUDOWA KWIATU WIATROPYLNEGO

BŁONA BIAŁKOWO-LIPIDOWA

-grubość 4-6 nm

-białka i lipidy ( głównie fosfolipidy i glikolipidy)

-lipidy tworzą podwójną warstwę – zrąb błony, białka błonowe są związane z lipidami

-białka mogą pełnić funkcję receptorów – przyłaczenie cz. sygnałowych z zewn. i przekazywanie sygnału do wnętrza kom., wzmacniają błonę; białka transportowe tworzą kanały jonowe lub są transbłonowymi przenośnikami

-błona jest dwuwarstwą asymetryczną – każda jej warstwa ma nieco inny skład lipidów i białek a zatem i właściwości

-lipidy ciągle się przemieszczaja w obrębie błony: dyfuzja wzdłuż warstwy, obrót w okól osi oraz ruch flip-flop – koziołkowanie z jednej warstwy do drugiej ( płynność błony kom.)

---Białka błonowe

Można podzielić na dwie zasadnicze grupy:

Budowa komórki eukariotycznej

Organelle wchodzące w skład komórki eukariotycznej:

1. Jądro komórkowe

Jest ono otoczone dwiema błonami, które tworzą jądrową otoczkę. W tej podwójnej błonie znajdują się również pory jądrowe, stanowiące drobne otwory, przez które transportowane są różne substancje.

W jądrze komórkowym zgromadzony jest materiał genetyczny, w postaci DNA związanego z białkami, tworząc chromatynę. W czasie podziału komórkowego chromatyna organizuje się w chromosomy;

2. Mitochondrium

Organelle te także otacza podwójna błona biologiczna. Na terenie mitochondrium znajdują się enzymy oddechowe, dzięki którym możliwe jest prowadzenie oddychania komórkowego. Dochodzi wówczas do rozkładu niektórych związków organicznych i uwolnienia zgromadzonej w nich energii. Energia ta gromadzona jest w formie wiązań wysokoenergetycznych związku ATP. Cząsteczka ATP łatwo przechodzi do innych struktur i komórek i przenosi im energię;

3. Plastydy

Organelle te występują tylko u roślin. Wyróżnia się kilka typów plastydów, powstają one jednak z tego samego rodzaju organelli, zwanych proplastydami.

Plastydy otacza podwójna błona biologiczna, przy czym wewnętrzna błona tworzy wpuklenia do wnętrza organelli i tworzy lamelle.

Wyróżniamy następujące typy plastydów:

- chloroplasty, w nich zgromadzone są barwniki fotosyntetyczne, w ich wnętrzu znajdują się grana, stanowiące stosy pęcherzyków, wypełnionych chlorofilem, przeprowadzają proces fotosyntezy;

- chromoplasty, posiadają w swoim wnętrzu żółty, czerwony albo pomarańczowy barwnik, dzięki nim kwiaty, liście czy owoce zyskują swoje zabarwienie;

- leukoplasty, te plastydy pozbawione są barwinków a na ich terenie zgromadzone są zazwyczaj materiały zapasowe, głównie w postaci skrobi;

5. Wakuole Organelle te zwane są także wodniczkami, otacza je pojedyncza błona komórkowa, zasadniczym zadaniem wodniczek jest gromadzenie szkodliwych produktów przemiany materii oraz innych niepotrzebnych związków, w ich wnętrzu znajduje się sok komórkowy, zapewniają one komórce właściwy potencjał osmotyczny;

6.Cytoplazma

Substancja ta wypełnia całe wnętrze komórki, zawiera głównie wodę oraz białka, zawieszone są w niej wszystkie organelle komórkowe;

7.Aparat Golgiego

Organelle te utworzone są przez zamknięte oraz spłaszczone pęcherzyki, na terenie Aparatu Golgiego prowadzone są procesy obróbki różnych związków, polegające na przyłączaniu lub odłączaniu różnych grup funkcyjnych od białek;

8.Cytoszkielet

Stanowią go włókna oraz rurki, nadające kształt komórce oraz pozwalające na utrzymywanie stałych odległości pomiędzy organellami;

9.Rybosomy

Organelle te choć drobne odgrywają znaczącą role w biosyntezie białka;

10. Ściana komórkowa

Stanowi ona osłonę komórki grzyba i roślinnej. Znajdują się w niej liczne otwory ( jamki) przez które przechodzą różne substancje, dzięki niej komórka uzyskuje właściwy kształt a poza tym ma dobrą ochronę przed urazami mechanicznymi.

WŁAŚCIWOŚCI BŁON KOMÓRKOWYCH

błony pośredniczą w transporcie substancji między środowiskiem zewnętrznym, a wewnętrznym komórki oraz między wewnętrznymi strukturami. Charakteryzują się selektywnością, wybiórczą przepuszczalnością (bada się to np. metodą plazmolizy i deplazmolizy.

Na przepuszczalność błon istotny wpływ wywierają cząsteczki wody, które oddziałują z tymi grupami funkcyjnymi fosfolipidów i białek, które są obdarzone ładunkami elektrostatycznymi. Powstanie na powierzchni błony grubego płaszcza hydratacyjnego prowadzi z jednej strony do zmniejszenia jej płynności, z drugiej natomiast chroni ją przed skutkami niskiej temperatury (woda strukturalna nie ulega zamarzaniu.

TRANSPORT SUBSTANCJI:
1) TRANSPORT BIERNY – a) dyfuzja prosta – polega ona na przepływie substancji ze spadkiem gradientu stężeń, czyli z obszaru o stężeniu wyższym do niższego. Dąży do wyrównania stężeń. Transport: tlen, nienaładowane cząsteczki wody, mocznik. B) dyfuzja ułatwiona – przepływ substancji od stężenia wyższego do niższego z udziałem przenośników (białek). Transport: naładowane cząsteczki wody. 
2) Transport aktywny -odbywa się z udziałem energii dostarczanej przez ATP, biorą w niej udział nośniki białkowe (enzymy), które przesuwają cząsteczki substancji wbrew gradientowi różnicy stężeń od stężenia mniejszego do większego. Transport: białek cukrów złożonych. 
 

APARAT GOLGIEGO – (cysterny ułożone w stos, otoczone pęcherzykami) są to spłaszczone różnej wielkości pęcherzyki. Otoczone błoną białkowo lipidową. Występują w pobliży jądra. FUNKCJE: uczestniczą w transporcie niektórych substancji, umożliwiają budowę, regulacje błon i ścian komórkowych, gromadzą substancje, prowadza syntezę różnych substancji (w cysternach), pełnią funkcje wydzielniczą. Cysterny są połączone w ER , rybosomami i plazmolemmą. Białka produkowane na rybosomach szorstkiej siateczki śródplazmatycznej są transportowane do cystern aparatu Golgiego. W aparacie Golgiego znajdują się enzymy, które zmieniają strukturę cząsteczek białka, przyłączając do nich reszty cukrowe. 
Następnie białka są pakowane do pęcherzyków transportowych. Białka, które mają być wydzielone poza komórkę, są przenoszone w pęcherzykach w stronę błony komórkowej. Niektóre pęcherzyki pączkujące z aparatu Golgiego zawierają białka przeznaczone do umieszczenia wewnątrz lizosomów. 

ELEMENTY PLAZMATYCZNE

–                      błona cytoplazmatyczna

–                      siateczka wewnątrzplazmatyczna

–                      cytoplazma

–                      rybosomy

–                      struktury Golgiego

–                      lizosomy

–                      plastydy

–                      mitochondrium

–                      jądro kom.