biografia_zen.pdf

Biografia Kodo Sawaki Roshi

Kodo Sawaki urodzil sie w dostatniej i szczesliwej rodzinie, niedaleko Ise Shrine w 1880

roku. Nosil nazwisko Tsaikishi. Kiedy mial piec lat, stracil matke, a trzy lata pózniej zmarl

jego ojciec. Kodo zostal wówczas adoptowany przez przyjaciela swojego zmarlego wuja,

Sawaki Monchiki.

Nowy opiekun Kodo byl slabym i leniwym czlowiekiem, którego interesowalo jedynie

palenie tytoniu i seks. Jego jedenasta z kolei partnerka byla prostytutka i miewala czeste

ataki histerii.

Mlody Tsaikishi juz majac trzynascie lat musial zarabiac na swoje utrzymanie. Zaczal

prace w niebezpiecznej dzielnicy, pilnujac bezpieczenstwa hazardowych graczy. Któregos

dnia, w domu pewnej prostytutki, byl swiadkiem smierci starego czlowieka. Pod wplywem

tego brutalnego doswiadczenia postanowil, ze jego zycie nie skonczy sie w tak haniebny

sposób. Wlasnie to wydarzenie skierowalo go na droge buddyzmu.

Gdy spotkal Morite Sishichi, osobe uczciwa i czysta, która otrzymala staranna edukacje,

zdecydowal sie isc wlasna droga, odrzucajac swoje nedzne zycie. Spotkanie to otworzylo

Tsaikishi na prawde. Zaczal podrózowac po klasztorach shinshu, a kiedy zdecydowal, ze

zostanie mnichem, pewien kaplan doradzil mu Zen.

Najpierw udal sie do Eihei-Ji. Tam napotkal pierwsze trudnosci. Jako osoba nieznana, nie

mógl od razu zostac mnichem i musial zaakceptowac prace sluzacego. Pomimo wszystko

pomoglo mu to nauczyc sie zazen.

Po jakims czasie, dzieki pomocy Sawade Koho Osho, otrzymal tokudo w klasztorze

Kyushu i zostal mnichem, przyjmujac imie Kodo.

Pózniej spotkal mistrza Fueoka Sunum Osho, który nauczyl go wlasciwego postepowania:

nie szukac satori (oswiecenia ) ani czegokolwiek innego. Usiasc po prostu w zazen bez celu i

korzysci. Ta wiez pomiedzy Kodo a mistrzem trwala przez rok i zostala przerwana wybuchem

wojny rosyjsko-japonskiej, w której musial on wziac udzial i w czasie której odniósl powazne

rany.

Po pieciu latach przerwy, w wieku dwudziestu pieciu lat, wstapil do szkoly klasztoru Horyu-

Ji w Nara, gdzie studiowal filozofie, nie zaniedbujac jednak ani zazen, ani Shobo--genzo*.

W 1912 roku Kodo zostal pierwszym asystentem w dojo Yosen-Ji. Pózniej, az do 37 roku

zycia, zyl w samotnosci. Przez nastepne lata pelnil wiele odpowiedzialnych funkcji w róznych

klasztorach Zen. W 1935 roku zostal nauczycielem zazen na uniwersytecie w Kanazawa, a

nastepnie godo (odpowiedzialnym w sali medytacji) w klasztorze Soji Ji.

To wlasnie wówczas, w 1936 roku, jego uczniem zostal Yasuo Deshimaru.

Tuz przed wojna Kodo Sawaki prowadzil, polozony w górach, wielki klasztor Tengyo Zen

Ien.

Po wojnie prowadzil sesshin i obozy letnie w róznych czesciach Japonii, co sprawilo, ze

stal sie bardzo slawny w calym kraju.

Nauczal zarówno ludzi swieckich, jak i mnichów, wyglaszal konferencje na wielu

uniwersytetach, a nawet w wiezieniach. Pomagal takze w tworzeniu nowych dojo.

Byl nazywany „Kodo bez domu”, gdyz odrzucal mozliwosc osiedlenia sie na stale w

któryms z klasztorów. Stale podrózowal samotnie.

Wniósl ozywczy powiew w upadajacy Zen, pokazujac uniwersalna praktyke zazen.

Przez caly ten czas podazal za nim wszedzie Deshimaru Roshi, dzieki czemu Kodo

Sawaki przekazal mu istote buddyzmu.

W wieku 86 lat Kodo Sawaki zapadl na ciezka chorobe i ostatnie trzy miesiace zycia

spedzil w klasztorze Antai Ji, tym samym, który przemienil w miejsce czystej praktyki. Ze

swego lózka spogladal dlugo na szczyt góry Takagamine i trzy dni przed smiercia powiedzial

pewnej mniszce: „Popatrz, jak piekna jest przyroda. Rozumie problemy ludzi. W calym moim

zyciu nie spotkalem osoby, której bym sie podporzadkowal lub która bym podziwial. Ale ten

szczyt Takagamine zawsze patrzy sie na mnie, mówiac mi: Kodo, Kodo...”

To byly ostatnie jego slowa. Umarl 21 grudnia 1966 roku o godzinie trzynastej piecdziesiat.

Ksiazeczka Kodo Sawakiego

Poczatkowo nie mialem zamiaru tworzyc ksiazki. To tylko dwadziescia kilka konferencji

zebranych w jednym tomie. Dlatego styl jest niewyszukany, a forma prosta i surowa. Mówie z

calkowicie otwartym sercem.

Pewien czlowiek opowiedzial mi taka historie: Przechodzil kiedys obok sali, w której

prowadzilem konferencje. Mój szczególnie silny i agresywny glos sklonil go, aby zajrzec do

srodka. Byl zaskoczony, widzac naprzeciwko mnie tylko dwie osoby.

Niewazne, czy mówie dla jednej, stu, czy tysiaca osób. Mówie zawsze z glebi mojego

serca. To dlatego w kazdym slowie, w kazdym zdaniu mój duch, moje cialo, a takze krew sa

calkowicie odkryte.

Nie potrafie uzywac jezyka malo konkretnego, niepewnego, jak so dro – „bez watpienia,

ze...”, albo aru kamo sirenai – „mozliwe, ze...”. Mówie jasno: „To jest to, i jest tak, a nie

inaczej”. I jezeli, po przeczytaniu tej ksiazki, wasza postawa stanie sie troche silniejsza, to

wlasnie dzieki takiemu sposobowi mówienia.

Bede mówic o Shodoka mistrza Yoka Daishi. Bardzo lubie te sutre. Jej sedno daje

swiezosc i budzi ducha. Jest to poemat i kiedy go czytamy, recytujemy, brzmi to wspaniale.

Brudny duch staje sie nagle oczyszczony i lsniacy.

Chcialbym, abyscie czytali te ksiazke, nie zwracajac uwagi na szczególy; wtedy bedziecie

mogli poczuc tajemny smak Zen.

1940, pierwszy dzien

sesshin Rohatsu

Geya, klasztor Zen Tengyo.

Ewolucja Shodoka.

Tutaj, na tym swiecie, który mozemy nazwac „swiatem ludzi” lub „nasza ziemia”, istnieje

zjawisko religii.

Czlowiek pierwotny takze wyznawal swoja religie. Kiedy uderzal piorun lub gdy nastapilo

trzesienie ziemi, myslal, ze to dzielo jakiegos boga. Pózniej ludzkosc i religie, takie jak

Buddyzm czy Chrzescijanstwo, staly sie bardziej skomplikowane. Nie zostaly one jednak

zwyciezone przez nowoczesna nauke.

Sposród wspólczesnych religii tylko buddyzm nie zostal wymyslony przez czlowieka.

Buddyzm jest koncem ludzkich wymyslów. Kiedy ktos zostaje nagle obudzony, mówimy, ze

jest hodoketa – rozwiazany, uwolniony. Takze nazwa hotoke ma po japonsku ciekawa

etymologie.

Jesli chodzi o buddyzm, gdy Budda Shakyamuni zyl na swiecie, jego obecnosc byla

wystarczajaca nauka. Nawet bez kazan, które sa niejasne i prawie podejrzane, jego osoba

sama w sobie byla doskonalym i wywierajacym wplyw kazaniem. Ludzie oceniali osobe

Shakyamuniego, a nie logiczne argumenty.

Jakkolwiek by nie bylo, czlowiekowi pisana jest smierc i swiat ludzki moze byc poruszony

przez egzystencje lub nieegzystencje istoty. Dlatego Shakyamuni akceptowal zarówno

lagodnosc, jak i zgryzoty zycia i dzialal z glebi tej akceptacji. Jego kazania mówily o rzeczach

zwiazanych z realnym zyciem. To samo w sobie wystarczalo wszystkim. Taka osoba byl

Budda Shakyamuni.

Lecz czlowiek ten – Shakyamuni – odszedl (to znaczy pograzyl sie w nirwanie).

Opowiadano, ze gdy wszedl w nirwane, niektórzy zaczeli tanczyc mówiac: „W koncu nasz

surowy ojciec odszedl. Teraz juz mozemy pic, ile zapragniemy”. Widzac to, Mahakashyapa

powiedzial: „Wcale nie! Od tej chwili, gdy Shakyamuni zniknal, musimy traktowac Dharme,

jakiej nas nauczyl, jako bedaca w rzeczy samej Nim”.

Prawde mówiac, bylo faktem, ze jedno spojrzenie w twarz Shakyamuniego sprawialo, iz

wszystkie troski i zmartwienia znikaly. Jezeli zwracalo sie oczy w jego kierunku z

szacunkiem, nawet po raz pierwszy, nie mozna bylo go zapomniec. Niejeden z brahmanów,

widzac szlachetnosc zachowania sie Shakyamuniego i slyszac szlachetne brzmienie jego

glosu podczas kazan, obawial sie, by nie odebral mu uczniów. Pewna wdowa zachwycona

pieknem jego glosu powiedziala sobie, ze bylby on idealnym mezem i próbowala go zdobyc.

Buddyzm pod wplywem Shakyamuniego stal sie pelen szlachetnosci i godnosci.

I wlasnie ten Shakyamuni umarl. Jako ze nie bylo innej mozliwosci, jego nauki zostaly

spisane.

W ten sposób powstaly sutry.

W Yuikyogyo jest napisane: „Odtad, jezeli moi uczniowie podrózuja i praktykuja, to samo w

sobie jest to cialem Dharmy Tathagaty, który istnieje od zawsze i który nie zna konca”.

Po smierci osoby dharma staje sie mistrzem. Napisano wiec duzo sutr. Zostaly one

przetlumaczone na jezyk chinski, a potem z chinskiego na japonski. W kazdym kraju, w

którym pojawiala sie kultura obcojezyczna, ludzie uzdolnieni jezykowo byli bardzo

szanowani. Z powodu tylu tlumaczen staly sie konieczne stosowne objasnienia. W ten

sposób powstaly komentarze do sutr. Tlumaczenia, które nie posiadaja komentarzy, sa

niezrozumiale.

Takze erudyci ciezko pracowali nad trudnymi tlumaczeniami. Interpretacja sutr stala sie

nudna, a mysl zbyt skomplikowana. Znajdujemy wiec w sutrach mieszanine psychologii,

logiki i byle czego.

W Japonii ci, którzy potrafia objasniac sutry, sa wysoko cenieni.

Poza tym istnieja dwa style tlumaczenia: doslowny i wolny. Pojawily sie wiec rózne wersje

tych samych tekstów. Ponadto powstaly analizy sutr w swietle nowoczesnej historii i

archeologii, a dzieki nim nowe teorie poglebiajace ich niezrozumialosc.

To wlasnie nazywamy nowoczesnymi badaniami buddyjskimi.

Lecz jezeli pytamy: „Czy to wystarczy?”, odpowiedz brzmi: „Na pewno nie!”. Bo istnieje

cos, co nie pojawia sie w literach i slowach – bezposredni przekaz pomiedzy dwojgiem osób.

Taki przekaz dokonal sie, gdy ktos byl poruszony osoba Shakyamuniego i znalazl sie pod

jego wplywem. Oznacza to, ze zetknely sie dwie osoby. Mistrz i uczen. Dwie osoby spotkaly

sie tak dokladnie, ze nawet ich cien nie moze ich oddzielic. Dwie osoby zestrajaja sie

idealnie, calkowicie zespalaja sie ze soba. Jest Sakyamuni i Mahakashyapa, i musza oni

stac sie jednoscia.

Manzan Osho napisal w swoim poemacie: „Lacznosc, zjednoczenie serc i mysli, bez

zapomnienia, widzac siebie i widzac drugiego kazdego dnia, dlaczego oddzielac zycie i

smierc?”.

Jakkolwiek silne byloby uczucie pary kochanków, nigdy nie osiagna tego stanu. Moze

przez krótki czas znajda zjednoczenie serc, lecz nie moga oni wejsc w stan „zjednoczenia

mysli bez zapomnienia”. Jezeli jakas starsza osoba umiera, szybko o niej zapominamy.

Dlaczego oddzielac zycie i smierc?

Byc martwym czy zywym, nie jest samym w sobie problemem. Wy i ja jestesmy zawsze

razem. Dzieki wam jestem oswiecony. Mysl Sokratesa mogla byc przekazana innej

szlachetnej osobie, jak Platon, bez zadnej zmiany w formie czy tresci. Stalo sie to mozliwe

tylko dzieki przekazowi osobistemu. Taki wlasnie jest przekaz Zen. Czym jest ten przekaz?

To przekaz ducha, specjalny przekaz „mimo nauczania, mimo pisma i slów”.

W tym wypadku malo zalezy od ilosci napisanych lub wypowiedzianych slów, nic nie

zostaje powiedziane; rozmowa jest cicha. Tak wiec nie ma to nic wspólnego z tlumaczeniem

czegos, wolnym lub doslownym. Czesto powtarzam, ze kazanie mnicha musi byc podobne

do jezyka gluchoniemych. Uzywanie przekonywujacych slów, takich jakie uzywamy w

zwyklych, codziennych sytuacjach, nie przynosi nigdy dobrego efektu. Nauczenie sie na

pamiec starodawnych kazan i recytowanie ich ujmujacym glosem nie jest wcale sluszne.

Zeby cos uderzylo, trzeba sie wyrazac spontanicznie. Niezgrabnosc wypowiedzi nie jest tu

przeszkoda.

Ktos powiedzial kiedys, ze w szkole Zen „mimo liter i slów” lepiej byloby nie miec literatury.

Jezeli jednak przyjrzymy sie dobrze, Zen posiada najwiecej literatury posród wszystkich

szkól buddyjskich. Dlaczego tak jest? Poniewaz wciaz pojawiaja sie nowe, pelne

kreatywnosci odkrycia. Sa one przewaznie bardzo oryginalne, dlatego niezwykle interesujace

jest przeczytanie z nich chocby jednego zdania.

Jednak jakkolwiek by nie bylo, jesli nikt nie rozumie tresci, mowa jest jak pusta skorupka.

Jestesmy wtedy jak niewidomy, który poszedl ogladac kwiaty czeresni i, krazac dookola

drzewa, pytal: „Gdzie sa czeresnie? Czy dotykam teraz czeresni?”. To jest wlasnie cala

róznica pomiedzy czlowiekiem, który widzial i który nie widzial czeresni.

Czytajac Shodoka, jestesmy zaskoczeni kazdym wersem. Ten, który nie jest zaskoczony,

udowadnia wlasna glupote. Gdybysmy recytowali niektóre wiersze Shodoka jakiemus

kaplanowi zainteresowanemu wylacznie zdobyciem pieniedzy, pomyslalby: „Jezeli bede

mówil takie rzeczy, to nigdy nie dostane jalmuzny”. Na przyklad: „W oku realizacji nie ma nic

do zobaczenia”, albo: „Wszystkie rzeczy we wszechswiecie sa tylko babelkami w oceanie”,

lub tez: „Wszyscy medrcy i naukowcy znikaja jak blyskawica”. Jezeli chodzi o mnie, to zdania

te mi wystarczaja i daja rozkoszna przyjemnosc. Nie moge sie nimi znudzic. Tym bardziej, ze

kazdy z tych wierszy jest prawdziwy.

Dzieki nauce mozemy dowiedziec sie, ze piec skandh (zmyslów) to forma, postrzeganie,

idee, wola i swiadomosc; ze szesc narzadów zmyslu to: wzrok, sluch, wech, smak, dotyk i

intelekt; i ze lancuch dwunastu przyczyn zawiera w sobie ignorancje, akcje, które z niej

wynikaja, swiadomosc, funkcje mentalne i ich obiekty, piec narzadów i ducha, element

stykowy, postrzeganie, pragnienie, przywiazanie, istnienie, narodziny, starosc i smierc. Iluzja,

akcja i cierpienie, przeszlosc, terazniejszosc i przyszlosc. Jesli zgromadzimy tego rodzaju

wiedze, bedziemy mogli zdac egzamin, ale to nie ma nic wspólnego z czlowiekiem. Zen nie

na tym polega. Osoba Buddy zostala przekazana az do czasów obecnych, jak prad

elektryczny. Jezyk tradycyjny jest po prostu niewystarczajacy, aby to wyjasnic, wiec nie ma

innego wyjscia, musimy uzywac slów, które maja poetycki wydzwiek.

Wsród tekstów Zen, które nie sa napisane proza, pierwszy powstal w Chinach. Byl to Shin

Jin Mei Patriarchy Sosana (?–606). Pózniej pojawil sie Shodoka Mistrza Yoka Daishi (665–

713). Oryginalny tekst jest napisany w jezyku chinskim, lecz aby kazdy mógl go zrozumiec,

dodalem kany i przepisalem go. Zachecam zdecydowane osoby, aby nauczyly sie

chinskiego, gdyz jest to jezyk bardzo gleboki.

Darani (formuly magiczne) z Indii i Waka oraz haiku japonskie sa znakomite, ale zalety

literatury chinskiej sa zupelnie wyjatkowe. Co wiecej, literatura taoistyczna byla bardzo

popularna, gdy rozwijal sie Zen, i mówi sie, ze miala na niego wplyw.

Nie jestem historykiem i nie moge powiedziec, co wywodzi sie z Zen, a co z literatury

chinskiej. W kazdym razie pojawil sie pewien rodzaj glebokiej literatury Zen.

Shikantaza – prawdziwy zazen

Mnich posiada cechy mnicha. Profesor – profesora. Wojskowy posiada cechy

wojskowego. Biedna osoba ma znamie biedy, bogaty – bogactwa. Kazdy ma wlasciwe sobie

cechy charakterystyczne.

Droga zaczyna sie, kiedy wychodzimy poza te wszystkie charakterystyki. Zródlem swiata

zjawisk sa przyczyny i okolicznosci. Jesli zjawiska posiadaja przyczyne jako zródlo, to nie

maja wlasnej natury. Tylko wtedy, kiedy rozpoznacie i zaakceptujecie ten brak wlasnej

natury, dojdziecie do czystej ziemi. Nasze codzienne zycie jest zyciem transmigracji i

zablakania w swiecie naszych marzen i fantazji. To nazywa sie podrózowaniem przez dluga

noc ignorancji.

Co robia ludzie z taka zawzietoscia? Oni transmigruja... Wola bawic sie w chowanego i

gonic halasliwie za swoimi pragnieniami. Próbuja uciec od tego, czego nie lubia, ale czy

istnieje jakies miejsce, w które mozna by uciec? Nie.

Czy istnieje jakis cel, który mozna osiagnac? Nie.

Jezeli marzycie o osiagnieciu bogactwa, zdrowia lub satori, nie jestescie nikim innym, jak

tylko zebrakami. Ale jezeli potraficie zapomniec o tych zwyklych pragnieniach ludzkiej natury,

nie zostanie w was nic, co byloby oddzielone od nieba i ziemi.

Kiedy praktykujecie zazen, jestescie jak w trumnie. Bedac w trumnie, mozecie zrozumiec,

ze nic nie jest wasze. Wszystkie rzeczy, które zgromadziliscie, takie jak wiedza, pieniadze,

drobiazgi, bibeloty, sa tylko doczesnymi pozyczkami.

Praktykujac zazen, mozecie uczynic wasze zycie stabilnym i niewzruszonym. Jesli

zapominacie o osobistej korzysci, dharma Buddy pojawia sie blyskawicznie. Cokolwiek

dobrego byscie robili, jezeli kierujecie sie tylko swoim ego, jest to zalosne. Istoty ludzkie

posiadaja coraz wieksza wiedze, lecz ja mysle, ze ostatecznym celem jest mozliwosc

sluchania dzwieku doliny i patrzenia na kolor góry. Innymi slowy, trzeba patrzec rzadziej na

ludzi, a czesciej na ksiezyc, drzewa i sluchac kazania calego wszechswiata.

Badzcie wiec twórcami terazniejszosci waszego prawdziwego ego. Tej terazniejszosci,

która tryska bez przerwy, wolna i bez wiezów. Nazywamy to „bez myslenia”, Hishiryo .

Gdyby ludzkosc na tej ziemi pragnela Drogi, nie byloby zadnych wojen, glodu ani

bezuzytecznych istnien, które znajduja swoje potwierdzenie tylko we wspólzawodnictwie. Ta

ziemia moglaby stac sie rajem. Lecz ludzie wola wymyslac historie przez ich wlasne ego.

Bez myslenia i bez pragnien – Hishiryo – nie oznacza wcale, ze trzeba byc jak tepak.

Znaczy to tylko, ze nie nalezy weselic sie, gdy pojawia sie Budda, i nie smucic, gdy pojawia

sie demon. W królestwie Drogi ego znika. Znika z calego wszechswiata.

Kiedy praktykujemy zazen, nie istnieje zaden grzech. Zazen jest jedyna regula przekazana

przez Buddów i Patriarchów.

Shikantaza jest identyczna z zazen Bodhidarmy i Shakyamuniego. Ale jezeli jest to zazen,

w którym szukamy czegos, nawet najwyzszego, to traci on cala swoja wartosc i zostaje tylko

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: