Prostytucja - rys historyczny.pdf

(64 KB) Pobierz
Autor tekstu: Julita Świst; Oryginał: www
„Prostytucja - rys historyczny” Julita wist
Ś
Postanowi am bli ej przyjrze si problemowi prostytucji, od kiedy zacz am regularnie przemierza
ł ż ćę ęł ć
ę ł ł ł ą łż
ę ż ą
Prostytutki. - przedstawicielki podobno jednego z najstarszych zawodów wiata, cho jak twierdz
ś ć ą
specjali ci ta potoczna opinia nie jest zgodna z prawd ..
Jako spo eczne zjawisko prostytucja jest jednym z elementów rzeczywisto ci, który nieco m ci moj wizj
ł
ś ą ą ę
idealnego wiata a tym samym wzbudza ch bli szego ogl du...
ś ęć ż ą
Prostytucja od dawna jest przedmiotem zainteresowania ró nych dyscyplin naukowych. Antropologia
ż
dostarcza etnograficznych uj semantycznych odno nie prostytucji ulicznej jako subkultury i bada przejawy ycia
ęć ś
ż
ą ś ę ę
ł ń prostytucj . Zjawisko to jest eksplorowane tak e przez etyk i kryminologi . Psychologia
ą ż ę ę
postrzega prostytucj przez pryzmat jej wp ywu na osobowo i seksualno cz owieka. Termin „prostytucja”
ę ł ść ść ł
wywodzi si z aci skiego prostitutio oznacza nierz d uprawiany w celu osi gni cia zysku (K.
ęłń ą ą ę Imieli ski 1990).
ń
Zjawisko to istnieje we wszystkich kulturach za jego korzenie si gaj czasów pradawnych. Prostytucj
ś ęą ę
zalicza si powszechnie do zjawisk patologii spo ecznej, cho jednostkowy akt spó kowania mo na obja nia
ę ł ć ł ż ś ć
w kategoriach biologicznych. Ocena ta nie jest jednak wcale tak oczywista, spotykamy tak e opinie w nauce
ż
i literaturze pi knej, i
ę ż prostytucja sprzyja raczej funkcjonowaniu rodziny. Jako zjawisko ma ona swe g bokie
łę
korzenie spo eczne, ekonomiczne, kulturowe i klasowe. Za podstawowe cechy prostytucji uwa a si :
ł
ż ę
1) odp atno w jakiejkolwiek formie, wi c nawyk zarobkowy,
ę ąź ę ż
pozauczuciowych,
3) oboj tno uczuciow ze strony prostytutki, cho jest to cecha trudna do sprawdzenia ( K. Imieli ski 1977).
Jak sugeruje profesor Kazimierz Imieli ski we wczesnym okresie Wspólnoty Pierwotnej nie oceniano
ń
kobiety w kategoriach sprzeda y rozkoszy seksualnych Kobieta i m czyzna byli równoprawni, wspó dzia ali ze
ż ęż ł ł
sob , panowa promiskuityzm seksualny, zatem prawdopodobnie nie istnia a jeszcze prostytucja.
ł
Uznaje si , e prostytucja powsta a dopiero w wy szej formacji ekonomiczno-spo ecznej jako efekt
ęż ł ż ł
patriarchalnego ma e stwa monogamicznego.
łżń
Istniej znaczne rozbie no ci, co do okre lenia pierwotnego i kluczowego czynnika, który doprowadzi do
ą żś ś
ł
powstania prostytucji. Najbardziej prawdopodobnymi s rozwój bezwzgl dnie patriarchalnej, monogamicznej
ą ę
formy ma e stwa oraz powstanie ustroju opartego na ucisku cz owieka przez cz owieka, a w szczególno ci
łżń ł ł ś
kobiety przez m czyzn , monopolizacja seksualno ci kobiety. W spo ecze stwie patriarchalnym, które oparte
ęż ę ś ł ń
by o na bezwzgl dnej monogamii, wymagana by a ca kowita „czysto ”seksualna kobiet zarówno
przedma e ska jak i ma e ska. Wymagania te dotycz tylko spo ecze stw rozwarstwionych i pos uguj cych si
łżń łżń ą ł ń ł ą ę
ę łżń ł ść ż ż
m czy nie zaspokojenie potrzeby seksualnej oraz stworzenie mo liwo ci pozama e skich stosunków
ż ś łżń
ł ęż ł ę ą ł
1
tras A-2. Wiosenne burze, letnie upa y, jesienne s oty, zimowe mrozy a m ode kobiety drepcz wzd u skraju
drogi w t i z powrotem, w jeansach i ko uszkach czy krótkich spódniczkach i sk pych bluzeczkach...
ś ą
zwi zane z tym zjawiskiem. Socjologia okre la prostytucj mianem subkultury dewiacyjnej, bada stosunki mi dzy
spo ecze stwem i
ł ść ę
2) cz sta zmiana partnera bez wyboru b d z ograniczonym wyborem, lecz ze wzgl dów przewa nie
ę ść ą ć ń
ą ł
ł ę ł ł ść
pieni dzmi. Dany typ funkcjonowania ma e stw zainicjowa konieczno umo liwienia nie- onatemu
ęż ź
p ciowych dla m czyzny celem wch oni cia tendencji poligamicznych. Konsekwencj tego by o wprowadzenie
prostytucji, która to zacz a pe ni funkcj uzupe niaj c wobec ma e stw. Postrzegano j , co najwy ej za z o
ęł łć ę ł ąą łżń ą ż ł
konieczne, nie traktowano jednak jako „choroby spo ecznej".
ł
Inna koncepcja mówi, e w cz owieku istnieje tendencja do zmian tak e w sferze seksualnej. Koliduje ona
ż ł ż
z podstawowymi za o eniami ycia rodzinnego w spo ecze stwie: gospodarczymi, spo ecznymi i
łż ż ł ń ł moralnymi.
Gdyby d no ci do zmian nie ogranicza hamulcami zewn trznymi i wewn trznymi dosz oby do
ążś ć ę ę ł
promiskuityzmu, a co za tym idzie naruszenia status quo. Jednak e tendencji do zmian nie mo na ca kowicie
ż ż ł
ąćą ą ł ł ł ń
grupy (pierwotnie prawie tylko kobiet) osób przeznaczonych do okoliczno ciowych stosunków seksualnych be ś
ż ł ć ą ę łżń
i okre lonej struktury spo ecznej, chroni przed bez adem i powszechn wspólnot obiektów.
Reasumuj c, najprawdopodobniej prostytucja pojawi a si w trakcie przej cia ze wspólnoty pierwotnej do
ą ł ę ś
formacji niewolnictwa. Nowe uj cie relacji seksualnych spowodowa o nadwy ki pop du seksualnego
ę ł ż ę
łżł ł
W historii ludzko ci pierwsze lady prostytucji odnale mo na w Chaldei (F.S. Dufour 1997). Jedn
ś ś źć ż ą cz ci
ęś
tego kraju zamieszkiwa wojowniczy lud, którego g ównym zaj ciem by o polowanie, cechowa a go go cinno
ł ł ę ł ł ś ść
ś ą ą ąęść ń ł ł ą ąż
nauki i religii, który zapocz tkowa prostytucj kultow . Nemrod po czy obie cz ci i oba ludy Chaldei,
ą ł ę ą łą ł ęś
łżł ą ł ę ęć sposobu
ś ś ń ł ę
elementem kultu Wenus i Melitty. Prawo tego pa stwa g osi o, i ka da kobieta raz w yciu musia a spe ni
ń łł ż ż ż ł łć
ą ł ą ęż ź ł
demoralizuj cy wp yw na obyczaje panuj ce w Babilonie, w mie cie tym zapanowa a rozpusta. Ojcowie i matki
ą ł ą ś ł
zezwalali swym córkom sprzedawa si za pieni dze swoim go ciom, m owie pob a liwie traktowali
ć ę ą ś ęż łż
ąłśćż ł ę ą
Kult Melitty wraz z prostytucj przeniós si tak e do Azji oraz Afryki a po Egipt i Persj .
ą łę ż ż ę
Na przestrzeni wieków i kultur zmienia a si spo eczna percepcja prostytucja oraz jej forma.
ł ę ł
Nale y ż nadmieni , e
ćż w Staro ytnym Egipcie prostytucja by a legaln us ug , za kobiet sprzedaj c swoje cia o
ż ł ąłą ś ę ąą ł
traktowano jak handlark . Rozpowszechnione by y obie jej postacie: zarówno wiecka (ta nale a a do szerzej
ę ł ś żł
rozpowszechnionych), jak i wi tynna (F.S.
śą Dufour 1997).
W dawnych Chinach ciekawym jest fakt, i prostytutki charakteryzowa a aktywna forma werbowania
ż ł
klienta. Kobiety musia y pos ugiwa si wyrafinowan sztuka mi osn a nie wy cznie biernym oddawaniem
ł ł ćę ą ł ą łą
ł ł ż ł
ś ł ł ż ł ę ł
wi kszej tolerancji zjawiska w spo ecze stwie (K.
ę ł ń Imieli ski 1990).
ń
W Indiach szeroko rozpowszechniona by a prostytucja religijna. Obok kap anów by y one darzone
ł ł ł
szczególnym szacunkiem i do niedawna nale a y do najlepiej wykszta conych kobiet w kraju. Prostytutki
żł ł
w Indiach cieszy y si uznaniem i
ł ę szacunkiem, zachowa y prawa obywatelskie i nigdy nie by y prze ladowane
ł ł ś
(K. Imieli ski 1990).
ę ł normami
kulturowymi gejszom i ojranom przys ugiwa o prawo szacunku. Wszelkie klasy prostytutek obs ugiwa y
ł ł
ł ł
2
usun , st d rozwi zanie kompromisowe aczkolwiek wysoce niedoskona e. Wy onienie ze spo ecze stwa pewnej
powa nych negatywnych konsekwencji. Mia to by wentyl zabezpieczaj cy instytucj ma e stwa, rodziny
ś ł ć ł ą ą
a prostytucja niejako pos u y a do jego roz adowania.
po czona z
łą go cinn prostytucj . Drug cz pa stwa zamieszkiwa lud agodny i pokojowy tworz cy zal ki
za o y miasto Babilon, konsekwencj tego sta o si przemieszanie obyczajów, poj religijnych i
my lenia. Prostytucja obrz dowa i go cinna scali y si w
ś ę ś ł ę wiadomo ci Babilo czyków, sta y si istotnym
obowi zek oddania swego cia a za pieni dze obcemu m czy nie. Nieustanny widok kultowej prostytucji mia
rozwi z o on. Orgiastycznym aktom oddawa y si zarówno nierz dnice jak i kobiety ze szlachetnych rodów.
cia a. Prostytucja by a rozwarstwiona — zale nie od klasy prostytutki przypisane by y stosownym stanom, te,
które wiadczy y us ugi najwy szym stanom mia y niejako aprobat , uznanie towarzyskie. Doprowadzi o to do
ń
Japoni charakteryzuje prostytucja rozwarstwiona: prostytutki zwyk e, gejsze, ojrany. Zgodnie z
ęż ł ć ż żż ł ęż
w domach publicznych. W czasach obecnych postawa on nie jest ju tak liberalna.
ż ż
ę ń ł ę ł
prawne oraz organizacyjne podstawy. Zarówno wiecka jak i wi tynna przeobra one zosta y w instytucj
ś śą ż ł ę
pa stwow . Domy publiczne sta y si w asno ci pa stwa a na prostytutki na o ono podatki. Ateny by y
pierwszym pa stwem, w którym obj to wieck kontrol pa stwa nierz d, pa stwo czerpa o z niego zyski.
ń ę ś ą ą ń ą ń ł
Skutkiem tego stworzono w Grecji dwa typy urz dów: gynekonomów — opiekuj cy si przyzwoitymi kobietami
ę ą ę
oraz agronomów — sprawuj cy piecz nad prostytutkami (K.
ą ę Imieli ski 1990). [Por. Prostytutki versus Ateny, VIII
ń
2003]
Śą ł ą ą Staro ytnym
ż
Rzymie. Wielcy morali ci jak Katon, Cyceron czy Seneka uwa ali prostytucj za s u c zachowaniu trwa o ci
ś ż ę łżąą łś
ma e stwa, bowiem odwodzi a m czyzn od rozbijania innych ma e stw (K Imieli ski 1990).
ł ś ł
wówczas zjawisko prostytucji jako z o konieczne. Nadal by a ona legalna, pa stwo czerpa o z niej zyski,
Tendencje ascetyczne oraz antyseksualne dominowa y w redniowieczu, seks by grzechem, traktowano
ł ł ń ł
równocze nie wprowadzono coraz wi cej kar i ogranicze celem napi tnowania, separacji nierz dnic od
ś ę ń ę ą
ł ń ł ł ł
w osy, by y wreszcie po mierci chowane w specjalnych cmentarzach. Wyrzucono je poza nawias spo ecze stwa,
ł ł ś
ł ń
nie mog y dziedziczy spadków, wnosi skarg o zgwa cenie, lub z
ł ć ć ł ś nimi podlega infamii. Ró norakie sposoby
ł ż
ą ż ś ę ż ęś
spowodowa y likwidacji tego zjawiska a wr cz ros o ono w „podziemiach”.
ł ę ł
Ś ął ż ą ń ś ł
wprowadzenie monopolu na to zjawisko i czerpania z niego zysków.
ę ęć ż ł
pó wiatek elegancki odtwarza tradycje prostytucji ze staro ytno ci. Uprawiaj j zarówno damy z towarzystwa
ż ś ąą
jak i kobiety z marginesu (K. Imieli ski 1990). Kobiety potrafi y by jednocze nie czcigodnymi ma onkami
ń ł ć ś łż
i prostytutkami, nie kolidowa o to z
ł wierno ci ma e sk , bowiem wierno rozpatrywano tylko w kategoriach
śą łżńą ść
zap odnienia i rozrodu.
Pojawienie si reformacji w Ko ciele zaostrzy o rygorystyczne zasady ycia. Ko ció katolicki
odpowiedzia kontrreformacj , która promowa a tak e bardziej surow postaw wobec ycia seksualnego.
ł ą ł ż ą ę ż
Nast pi y ci kie czasy dla prostytucji. W Austrii i Niemczech nak adano surowe kary na prowadz cych domy
ął ęż ł ą
publiczne, w praktyce wprowadzono zakaz prostytucji. Francja a pó niej W ochy pod y y za powy szymi
ź ł ążł ż
krajami i tak e wyda y walk prostytucji. Na negatywne ustosunkowanie do prostytucji poza rozgrywkami
ż ł ę
ś łę ż ł ą ę ć ć
badaniom lekarskim. Ponownie zacz to otwiera domy publiczne.
ę ć
Dopiero w XVIII wieku wprowadzono kar za gwa t na prostytutce. Bagatelizowano zaka enie chorobami
ę ł ż
wenerycznymi, w niektórych kr gach by y one wr cz uznawane za „choroby eleganckie".
ę ł ę
Charakterystyczne dla czasów filozoficznych by y metresy — kochanki w adców. Im m czyzna by
ł ł ęż ł
bogatszy tym chcia mie pi kniejsz metres u swego boku, by a ona bowiem symbolem jego statusu,
ł ć ę ą ę ł
żł ę ążę
Z czasem sta y si one tak nieod cznym elementem wy szych kr gów, i w adca, który nie mia metresy
ł ę łą ż ę ż ł ł
3
m czyzn zupe nie legalnie. Doda nale y, i ony w dawnej Japonii aprobowa y wizyty swych m ów
W kr gu kultury europejskiej Solon, polityk ate ski, jako pierwszy zalegalizowa prostytucj i stworzy jej
ń ą ł ę ł śą ń łż ł
wi tynna prostytucja podobnie jak w innych krajach by a pierwotn form tego zjawiska w
łżń ł ęż łżń ń
spo ecze stwa. By y one „naznaczone”: mieszka y w oddzielnych dzielnicach, nosi y specjalne stroje, krótkie
walki z prostytucj od gett przez wo enie nagich na o le i stawianie pod pr gierzem a po kar mierci nie
Okres redniowiecza rozwin ró ne formy nierz du, legalizacja pa stwowo-ko cielna mia a na celu
Epok odrodzenia charakteryzuje ch korzystania z ycia. We W oszech i Francji renesansowej
łś
ł
ę ś ł ż śł
w Ko ciele przyczyni si tak e rozwój ki y. W zwi zku z tym prostytutki zacz to rejestrowa i poddawa
utrzymywanie jej nale a o do dobrego tonu. Cz sto ksi ta byli niewolnikami seksualnymi swych metress.
uznawany by za ekscentryka b d barbarzy c (K. Imieli ski 1990). Pozosta y jednak one na drugim miejscu po
ł ąź ńę ń ł
instytucji ma e stwa, mimo i by y oficjalnymi kochankami nie mog y zosta królowymi. Mia y wysok pozycj
łżń ż ł ł ć ł ą ę
spo eczn i wp yw na polityk ..
ł ą ł ę
Okres romantyzmu cechuje si niezwyk ym rozkwitem prostytucji i jednocze nie jej uciskiem. Pojawi a
ę ł ś ł
si tak zwana mi o romantyczna — wysublimowana forma seksu, kult kobiet i uczu , co sprzyja o rozwojowi
ć ł
ż hamowa je represyjny stosunek do seksu.
ł
Pruderia epoki wiktoria skiej wi za a si z purytanizmem. Seksualno by a naznaczona pi tnem winy.
ń ął ę ść ł ę
Jednocze nie prostytucja nigdy lepiej nie prosperowa a ni w tej epoce, zaspokojenie potrzeby seksualnej zesz o
ś ł ż ł
do „podziemia”. Hipokryzja mieszcza skiej moralno ci by a tak znamienna, e 95% studentów mia o sw
ń ś ł ż ł ą
inicjacj w domu publicznym (K. Imieli ski 1990).
ę ń
W Niemczech XIX-wiecznych, aby poprawi obyczaje zamkni to domy publiczne, czego efektem by
ć ę ł
rozwój ulicznej prostytucji, skutkiem tego ponownie je otworzono. Napoleon we Francji otworzy „domy
ł
tolerancji”, ale pod naciskiem Ko cio a zamkni to je, co przyczyni o si od rozwoju prostytucji „czarnorynkowej”.
śł ę ł ę
W XIX wieku odnotowa mo na nasilenie procesów emancypacji. Kobiety domaga y si tych samych
ć ż
ł ę
praw, co m owie w instytucji ma e stwa, czyli wierno ci oraz czysto ci obyczajów. Feministki zwalcza y
ęż łżń ś ś ł
ą ść ę ęż ś ł ź ł
upo ledzenie kobiety — brak mo liwo ci edukacji, dopuszczenie swobody seksualnej m czyzn i pot pienie za
ś ż ś ęż ę
ni kobiet.
Zapocz tkowany przez Angielk Josephine Butle oraz Daniela Cooper'a w 1864 roku ruch
ą ę
abolicjonistyczny wymierzony by przeciw organizowaniu przez pa stwo prostytucji, zw aszcza dozorowi
ł ń ł
urz dniczemu. D y on do zniesienia reglamentacji prostytucji, któr uwa a za z o moralne, przymus i wyzysk
ę ążł ą żł ł
kobiet. Dosz o wi c do reform, które zawiera y propozycje okresowych bada prostytutek. W Polsce w 1919 roku
ł ę ł ń
Ministerstwo Zdrowia Publicznego wyda o dekret o
ł zamkni ciu domów publicznych (J. Brach-Czajna 1998).
ę
W obecnych czasach prostytutki preferuj wolne ycie nie skoszarowanie w domach publicznych.
ą ż
W a cicielom domów publicznych z tego powodu trudno zapewni luk , korzystaj wi c cz sto z handlu
ć ę ą ę ę
dziewcz tami. Organizacja Narodów Zjednoczonych od 1949 roku aktywnie zwalcza ten proceder (J. Doezema
ę
1998). Niestety handel nadal istnieje, dziewcz ta zwabiane s w celu podj cia innej pracy i zamykane w domach
ę ą ę
publicznych, bite przestaj stawia opór i poddaj si losowi. Polska organizacja La Strada walcz ca z
ą ć ąę ą procederem
handlu kobietami wyra a akceptacj dla osób uprawiaj cych prostytucj , jednocze nie wini wiat spo eczny
ż ę ą ę ś ś ł
i polityczny za istnienie tego zjawiska (K. Olga-Stawikowska 1998). Handel kobietami za traktuje jako stoj cy po
ś ą
stronie praktyk niewolniczych i przest pstw przeciwko wolno ci a nie stricte prostytucji.
ę ś
Cz sto formy wspó czesnej prostytucji maj miejsce w tak zwanych salonach masa u oraz agencjach
ę ł ą ż
ł ąż ś łą ę ł
jak i m czyzn, co w praktyce oznacza prostytucj m sk i kobiec . Podobnie jak we wcze niejszych czasach nadal
ęż ęęą ą ś
istniej prostytutki staraj ce si utrzyma samodzielnie, bez sutenerów, pracuj ce na ulicach oraz luksusowe.
ą ą ę ć ą
ą ł ł ą
usytuowanymi w hierarchii prostytutek kobietami, które umawiaj si z
ąę klientami przez telefon. W czasach
obecnych znamienny jest rozwój prostytucji m skiej wiadczonej kobietom. Tak zwani call-boys to grupa
ę ś
ą ęż ą ę ś ł ęż ź ą ł
cz sto bogatych starszych kobiet, s partnerami tak e do ta ca i towarzystwa, wiadcz oni z tych samych
ę ą ż ń ś ą
4
ę łść
ycia seksualnego, lecz
podwójn moralno , opini m czyzn o konieczno ci istnienia prostytucji. Wykazywa y, ze ród em jej jest
ą
łś
towarzyskich. Og oszenia reklamowe sugeruj , e salon wiadczy pe n gam us ug zarówno dla kobiet
Te ostatnie korzystaj ze wspó czesnych wytworów techniki, i tak na przyk ad call-girls s wysoko
obejmuj ca wszystkich m czyzn prostytuuj cych si . Gigolo za to m odzi m czy ni pozostaj cy na us ugach
powodów równie us ugi homoseksualne (K. Imierli ski 1990). W realiach polskich odnotowuje si
ż ł ń ę
rozwarstwion prostytucj od „plebsu”po „arystokracj ”. Do grupy pierwszej zalicza si : kobiety uliczne —
ą ę ę ę
uprawiaj ce nierz d w gruzach — „gruzinki”, w
ą ą parkach, bramach, klatkach schodowych oraz „lokalówki”,
które udaj si z klientami do lokali — najcz ciej mieszka sutenerów, kuplerów. Ostatnimi czasy rozwin a si
ąę ęś ń ęł ę
tak e prostytucja przy drogach szybkiego ruchu, prostytutki uprawiaj ce j nazywane s potocznie „tirówkami”.
ą ą ą
Do warstw górnych nale prostytutki „towarzyskie”dysponuj ce w asnym, dobrze urz dzonym mieszkaniem,
żą ą ł ą
utrzymuj ce stosunki z ma liczb klientów, cz sto sta ych. „Hotelowe”obs uguj klientów w
ą łą ą ę ł ł ą wynaj tych
ę
pokojach hotelowych b d odwiedzaj go ci hotelowych (K Imieli ski 1977).
ąź ą ś ń
Odnotowano specyficzne zjawisko, które polega na korelacji rozmiarów prostytucji z nastawieniem
ł ń łś łżń ł ń
rosn tendencje promiskuityczne widoczny jest spadek popytu na us ugi wiadczone przez prostytutki.
ą
ł ś
Wszystko zatem zdaje si przemawia za faktem, e prostytucja w aspekcie spo eczno-kulturowym jest po
ę ć ż ł
cz ci ubocznym efektem zapanowania wzoru monogamicznego ma e stwa.
łżń
I tak rodzi si pytanie — co dalej z tym problemem spo ecznym?
ę ł
Jak pokazuje historia, im owoc bardziej zakazany tym lepiej smakuje…
LITERATURA:
1. F.S. Pierze Dufour (1997), „Historia prostytucji”, tom I, II, II, Uraeus: Gdynia.
2. K. Imieli ski (1990), „Manowce seksu. Prostytucja”, RES POLONIA: ód .
ń
Łź
3. K. Imieli ski (1977), „Seksuologia spo eczna”, PWN: Warszawa.
ń ł
4. J. Brach-Czajna (1998), „Inna strona cywilizacji”.
5. J. Doezema (1998), „Mit niewinnych ofiar w zwalczaniu handlu kobietami”.
6. K Olga-Stawikowska (1998), „Alchemia niedobrowolnej migracji zarobkowej”.
5
ż
spo ecze stwa do uprawiania wolnej mi o ci — stosunków przed- i pozama e skich. Kiedy w spo ecze stwie
ęś

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin