Dmowski Roman - Kwestia żydowska.pdf - Żydzi - PDF - glamdring3

Roman Dmowski

KWESTIA ŻYDOWSKA

(wrzesień-październik 1930 r.)

TRIUMF ŻYDOSTWA PO WOJNIE ŚWIATOWEJ

Kwestia żydowska, która w życiu Polski ma tak doniosłe znaczenie, jest zarazem wielką

kwestią całego świata naszej cywilizacji. Jej rozwój w Polsce ściśle się wiąże z ogólną pozycją

Żydów w Europie i Ameryce, a losy jej w świecie zależą w większej, niż to się może wydawać,

mierze od położenia żydostwa w Polsce. Stąd, chcąc sobie zdać sprawę z jej stanu, nie można się

zamykać w naszych stosunkach wewnętrznych, ale trzeba ją rozważać w całości.

W dobie głębokich i niesłychanie szybko postępujących przemian, które przeżywa dziś świat

naszej cywilizacji, kwestia żydowska nie uniknęła ogólnego losu zagadnień jego życia. I ona weszła

w okres głębokiego kryzysu, który musi doprowadzić do wielkich zmian w położeniu Żydów i w

roli, przez nich odgrywanej.

Ten kryzys zjawia się w chwili największej siły i największego znaczenia żydostwa.

Koniec wojny 1914-18 roku przyniósł Żydom najświetniejszy bodaj triumf, jaki odnieśli

kiedykolwiek w ciągu całych swoich dziejów. Lista ich zwycięstw jest bardzo długa...

Jeżeli na konferencji pokojowej, przygotowującej Traktat Wersalski, nie wszystko poszło po

ich myśli, to nie tylko dlatego, że interesy i dążenia narodów w żadnych warunkach nie mogą być

całkowicie od nich uzależnione, ale także i to w znacznej mierze dlatego, że, zajęci sporami między

sobą, byli z początku nieobecni w Paryżu i przysłali swój komitet wtedy, kiedy pewnym sprawom,

a przede wszystkim sprawie polskiej, nadano już kierunek, w którym poszło ich rozstrzygnięcie.

Wpływ ich na ostateczne decyzje w tych sprawach był niemały, ale nadanego kierunku już zmienić

nie mogli. Musieli się pocieszać nadzieją, że w okresie powojennym niejedno da się odrobić.

To trzeba stwierdzić, że z chwilą, kiedy zaczęli działać na konferencji, wpływ ich był ogromny,

większy bodaj, niż któregokolwiek z przedstawianych tam narodów.

Mieli oni w swych rękach głównych ludzi, decydujących o losach świata, a niektórych używali

wprost jako swych agentów.

Pozycja ich pod koniec wojny i w latach powojennych w największych państwach, zwłaszcza

w Anglii i w Stanach Zjednoczonych, stała się tak silną, że do zajmowania w nich

pierwszorzędnych stanowisk nie mieli już potrzeby deklarować się jako Anglicy czy Amerykanie.

Najwyższe urzędy stały się tam dostępnymi dla ludzi jawnie zaliczających siebie do narodowości

żydowskiej, dla syjonistów, a w Anglii rządzącym ministrem został nawet członek komitetu

wykonawczego organizacji syjonistycznej.

W Niemczech, gdzie przed wojną już odgrywali pierwszorzędną rolę w finansach, handlu i

przemyśle, ale mieli bardzo ograniczony dostęp do udziału w machinie państwowej, te ograniczenia

zostały po wojnie usunięte, i od razu wzięli niemały udział w rządzeniu nową republiką.

Rosja, jedyne państwo, które się przeciw nim broniło systemem praw wyjątkowych, została

wywrócona przez rewolucję, której duszą i kierownikami byli przede wszystkim Żydzi.

Przedstawiciele systemu walki z Żydami za swoje względem nich przewinienia drogo zapłacili.

Polska, która w latach przedwojennych, przekonawszy się aż nadto dobitnie o wrogim

stanowisku Żydów względem jej dążeń narodowych i widząc całe niebezpieczeństwo, płynące z

zażydzenia swych miast, zaczęła energiczniej organizować swój handel i popierać tę pracę

bojkotem handlu żydowskiego — po odbudowaniu państwa zatarła swe wrogie względem nich

stanowisko, a w dalszym ciągu otrzymała rządy wyraźnie im przyjazne, popierające ich w życiu

gospodarczym oraz otwierające im szeroko dostęp do armii i wszelkiej służby państwowej.

Z ich właściwie inicjatywy ustanowiona została Liga Narodów, w której to organizacji zajęli

wiele miejsca, a jednocześnie z Traktatem Wersalskim została podpisana konwencja o

mniejszościach, przeznaczona do tego, żeby Żydom w państwach środkowej Europy zapewnić

opiekę z zewnątrz.

Głośny ruch antysemicki, istniejący do niedawna w różnych krajach, umilkł, jego organizacje

się porozwiązywały lub pędzą żywot suchotniczy, organy prasowe pozamykały się lub utraciły

czytelników. Z wyjątkiem autorów kilku książek, które się po wojnie ukazały, dziś prawie nikt na

Żydów nie napada, nikt ich nie krytykuje; natomiast ukazuje się niemało publikacji, które ich

gloryfikują.

Wreszcie — najbardziej widoczne zwycięstwo — przyznano im Palestynę jako ognisko czy

siedzibę narodową żydowską (Jewish national home), pod opieką Wielkiej Brytanii sprawowaną na

mocy mandatu Ligi Narodów. Jak wynika z ducha mandatów, ta opieka ma istnieć dopóty, dopóki

Palestyna żydowska nie dojrzeje do całkowitej niepodległości.

Można by powiedzieć, że to zwycięstwo niepełne, ponieważ nie ustanowiono od razu państwa

żydowskiego. Tak wszakże nie jest. Żydzi sami tego państwa obecnie nie chcieli. Palestyna, jako

niepodległe państwo żydowskie, musiałaby własnymi siłami żydowskimi stworzyć obronę przeciw

otaczającemu ją, a wrogiemu Żydom światowi arabskiemu i na własną rękę radzić sobie z

przytłaczającą większością arabską na wewnątrz. Takie państwo zniknęło by nazajutrz po jego

ustanowieniu. Trzeba było mieć czas na umocnienie żywiołu żydowskiego w kraju, a zrobić to

można było tylko pod opieką potęgi, dla której świat arabski ma respekt. Przez pewien czas Żydzi

spierali się między sobą, czy tą potęgą ma być Anglia, czy Stany Zjednoczone; zwyciężyło wszakże

na realniejszych podstawach oparte dążenie Żydów angielskich. Stany Zjednoczone są za daleko,

nie mają w tej części świata żadnego punktu oparcia i choćby chciały najgorliwiej sprawować swą

opiekę, nie posiadają do tego warunków. Anglia natomiast, ze swą pozycją w północno-wschodniej

Afryce, panująca w Indiach i biorąca mandaty w części krajów arabskich, w sąsiedztwie Palestyny,

była stworzona na protektorkę fundamentów żydowskiej państwowości. Silna zaś pozycja Żydów w

samej Anglii dawała gwarancję, że ochoty do tej opieki jej nie zabraknie.

Usadowienie się w Palestynie, jako w kraju mandatowym angielskim, było z punktu widzenia

Żydów najświetniejszym rozwiązaniem i dawało podstawę do najśmielszych nadziei. Trudno

przeczuć, jak daleko szły te nadzieje: wyparcie z kraju ludności arabskiej, skolonizowanie go przez

Żydów, później zapewne posunięcie dalej kolonizacji, rozszerzenie granic Palestyny, stworzenie

państwa z wielką pozycją w świecie i udział w sprawach międzynarodowych już jawny, firmowy, w

imieniu państwa żydowskiego, nie zaś, jak dziś, gdy chodzi o udział oficjalny, w charakterze

przedstawicieli innych narodów.

Zrozumiałą jest rzeczą, że po tak długim szeregu świetnych zwycięstw ogromnie wzrosło w

Żydach poczucie własnej siły i wyższości nad innymi narodami. Wstąpili w nowy okres dziejów z

niezachwianą wiarą w swą wielką przyszłość. Na rozpoczęcie tego okresu, prócz wszystkich

innych, mieli jeszcze jeden, niemały atut w ręku. Gdy wszystkie narody, wojujące w wojnie

światowej, okrutnie się skrwawiły, potraciły miliony ludzi w kwiecie wieku, Żydzi, których udział

w armiach był bardzo duży, strat mieli niewiele. Na ogół bowiem służyli nie na froncie, ale w

kancelariach.

PIERWSZA KLĘSKA

Zaledwie parę lat upłynęło od zakończenia wojny, gdy się odezwały wśród Żydów pierwsze

głosy pesymizmu, skargi na los, które szybko przeszły w rozpaczliwe zawodzenie. Nie odezwały

się one na szerokim świecie, na terenie działania wielkich Żydów, jeno w Polsce, w jej prasie

żydowskiej.

Przedmiotem skargi był los masy żydowskiej w naszym odbudowanym państwie. Ta skarga nie

ustała po dziś dzień, przeciwnie, jest coraz głośniejsza, coraz rozpaczliwsza. Małomiasteczkowy

Żyd w Polsce popada w coraz większą nędzę...

Na to biadanie nie zwracano u nas uwagi. Mało kto prasę żydowską czyta, a jeżeli dochodziło

ono czasami do uszu polskich, nie robiono sobie z niego wiele, uszy te bowiem nawykły do skarg

żydowskich, przeważnie niesłusznych.

Tym razem wszakże skargi te mają aż nadto poważną podstawę. Szybkie ubożenie zawsze

zresztą ubogiego małomiasteczkowego Żyda w Polsce jest niezbitym faktem.

Nie znaczy to, żeby Żydom w Polsce na ogół się nie powodziło. Zamożniejszy czy bogaty Żyd,

zajmujący tyle miejsca w naszym handlu i przemyśle, po odbudowaniu zaś państwa, zwłaszcza po

przewrocie majowym 1926 r., i w naszej machinie państwowej — staje się w stosunku do Polaków

coraz zamożniejszym. W ostatnich latach wiele majątku polskiego przeszło w ręce żydowskie.

Mały wszakże Żyd, biedny staje się coraz biedniejszym, popada w coraz straszniejszą nędzę.

Skargi więc żydostwa mają podstawę faktyczną; są zaś niesłuszne tylko wtedy, gdy się

zwracają przeciw społeczeństwu i rządowi polskiemu, czyniąc je winowajcą klęski lub przeciw

kierownikom polityki żydowskiej, winnym jakoby nieumiejętnej czy niedbałej obrony interesów

swych współwyznawców.

Postępująca szybko nędza masy żydowskiej w Polsce ma swoje źródła w procesach

gospodarczych, niezależnych od takiej czy innej polityki Polaków względem Żydów, czy też

Żydów względem Polaków.

Ta liczna masa żydowska, zalewająca miasta i miasteczka w Polsce, wytworzyła się w

ostatnich stuleciach na gruncie cofnięcia się Polski w rozwoju gospodarczym, upadku handlu

polskiego i siły polskiego mieszczaństwa, wreszcie barbarzyńskiego stosunku do handlu rządzącego

w Rzeczypospolitej stanu szlacheckiego. W wytworzonych stosunkach rozrosła się niesłychanie

warstwa drobnych pośredników, faktorów, jak ich nazywano, ludzi, nie mających żadnego zawodu,

nic nie wytwarzających, nie znających się też na właściwym handlu, nic nie umiejących. Warstwę

tę dali Polsce Żydzi.

Po rozbiorach przecięcie Polski granicami, które były skrajnym zaprzeczeniem granic

naturalnych, było wielkim hamulcem dla jej gospodarczego rozwoju. Najgorzej na nim wyszła

Galicja, odgrodzona naturalną granicą karpacką od państwa, do którego ją przyłączono, a odcięta

granicą polityczną od kraju, z którym stanowiła naturalną całość, i skutkiem tego skazana na

gospodarczą wegetację, sprzyjającą trwaniu dawnych, zacofanych stosunków. W przeciwieństwie

do niej Poznańskie, położone na równinie, pozbawionej naturalnych granic, szybko zostało

wciągnięte w organizm gospodarczy niemiecki. W ostatniej ćwierci zeszłego stulecia było ono

prowincją rolniczą wielkiego państwa przemysłowego: miało handel niewielki, ale zorganizowany

na sposób nowoczesny. To też drobny pośrednik znikł tu z życia i znikła w kraju masa żydowska.

Żyd zamienił się w kupca, a w tej roli nie miał dla siebie zbyt wiele miejsca w kraju rolniczym, w

którym nadto wieś wydawała do miast nadmiar swej ludności, szukającej w handlu i rzemiosłach

zarobku, nie mogąc go znaleźć w dostatecznej ilości na roli. Kupiec żydowski emigrował do tych

części Niemiec, gdzie puls handlowy bił żywiej.

Główna część Polski, włączona do państwa z niższą cywilizacją i z niższym ustrojem

gospodarczym, które dopiero w drugiej połowie zeszłego stulecia, po przeprowadzeniu reformy

włościańskiej, u siebie i w Polsce, zaczęło się w swym rozwoju gospodarczym zbliżać do Europy

— zapóźniła się w swym życiu gospodarczym, za długo przechowała dawny typ stosunków. Z

chwilą wszakże, gdy w drugiej połowie stulecia rozpoczął się w niej postęp gospodarczy, drobny

pośrednik, faktor, zaczął tracić pole zarobków i małomiasteczkowy Żyd zaczął emigrować bądź do

wielkich ognisk przemysłowych i handlowych w Polsce i w Rosji, bądź do Ameryki. Gdy zaś z

Rosji zaczęto Żydów wypędzać przez ustanowienie "strefy osiadłości", przenosili się stamtąd

przeważnie do Warszawy i Łodzi.

Zjednoczenie ziem polskich i odbudowanie państwa polskiego dało Żydom w Polsce

równouprawnienie, które było zdobyczą nie tylko polityczną. Ci z nich, którzy zajęli miejsce w

handlu i przemyśle polskim, to miejsce sobie znacznie rozszerzyli. Atoli dla drobnego pośrednika

odbudowanie Polski było momentem fatalnym.

Bez względu na to, czy Polska ma rządy dobre czy złe, czy polityka gospodarcza tych rządów

jest mądra czy niemądra, sam fakt zjednoczenia ziem polskich, zniesienia przeciwnych naturze

granic, krających na części geograficzną i narodową całość, wyzwolenie z pod rządów, wrogich

interesom gospodarczym Polski i usiłujących dzielnice polskie wbrew ich naturalnemu ciążeniu ku

sobie związać ściśle z obcymi im organizmami — sam ten fakt musiał pociągnąć za sobą postęp w

organizacji stosunków gospodarczych Polski. Polska dziś w ustroju swego handlu szybko zbliża się

do zachodniej Europy. Coraz mniej jest u nas ludzi, nie wiedzących, dokąd się zwrócić, gdy mają

coś do kupienia, czy do sprzedania, coraz mniej potrzebujących drobnego pośrednika, faktora.

Dlatego to dziś wśród ludności żydowskiej naszych miasteczek szybko zapanowuje coraz

większa nędza.

Tą nędzą zainteresowano się nawet na drugiej półkuli. Zjawiły się w Polsce dolary Żydów

amerykańskich, za które w naszych miasteczkach zaczęto zakładać dla Żydów bezprocentowe(l)

kasy pożyczkowe. Chcąc wszakże podobnym środkiem zaradzić postępującej nędzy naszego

małomiasteczkowego Żyda, trzeba by wydać więcej dolarów, niż ich chcą i mogą dostarczyć nawet

amerykańscy Żydzi, zwłaszcza w czasach, kiedy i w Ameryce interesy psuć się zaczynają.

Postęp życia bezapelacyjnie skazał na zagładę drobnego pośrednika, a więc małomiastecz-

kowego Żyda w ogromnej liczbie. Nic go od tej zagłady nie uchroni.

III

ZNACZENIE CHAŁACIARZA

Dola małomiasteczkowego Żyda w Polsce nie jest jedynie tragedią miejscową. Jeżeli nią się

interesują Żydzi zagraniczni, jeżeli na pomoc biedakowi śpieszą dolary amerykańskie, to nie tylko

działa współczucie dla cierpiących współwyznawców. Ten Żyd biedny i ciemny, ten tak zwany

chałaciarz ma ogromne znaczenie dla żydostwa jako całości.

Podstawą przyszłości narodów są masy ludowe. Gdy warstwy wyższe żyją więcej mózgiem,

oraz popełniają więcej nadużyć, niszczących organizm fizycznie, i skutkiem tego z pokolenia na

pokolenie wyrodnieją — żywotność narodu utrzymuje się przez czerpanie ciągle nowych sił z dołu.

Ta potrzeba odnawiania sił elity istnieje wśród żydostwa w o wiele większej mierze, niż wśród

narodów europejskich. Gdy te narody posiadają wiele rodzin, mających za sobą długi szereg

pokoleń, które żyły na wyższym poziomie cywilizacyjnym, rodziny żydowskie, które przyjęły

kulturę europejską i żyją na sposób europejski, wyrodnieją bardzo szybko i kończą się w ciągu paru

pokoleń. Ten proces rzuca się w oczy we wszystkich krajach; na widowni zjawiają się ciągle nowe

rodziny żydowskie, robią karierę w ciągu jednego, dwóch pokoleń, a w trzecim, czwartym już

znikają.

Po rewolucji francuskiej, od której zaczyna się szybkie europeizowanie Żydów, wielcy Żydzi

na świecie byli prawie wyłącznie Żydami krajów zachodnich. Ich rodziny wszakże szybko znikają i

w połowie XIX stulecia na szerokiej widowni europejskiej panują prawie wyłącznie Żydzi,

pochodzący z Niemiec. W początkach naszego stulecia ci jeszcze panują, ale już zjawiają się w

coraz większej liczbie rodziny, pochodzące z Poznańskiego, potem z naszych ziem wschodnich

(tzw. "litwacy"), nieliczni z byłej Galicji, gdy dawne Królestwo Kongresowe jeszcze czeka na

swoją kolej.

Przy tak szybkim wymieraniu elity żydowskiej i potrzebie ciągłego jej odnawiania, ciemne,

odcięte od wpływów europejskich masy żydowskie, istniejące w Polsce i w ogóle na ziemiach

dawnej Rzeczypospolitej, są niesłychanie cennym zapasem sił, jedyną gwarancją, że żydostwo na

świecie nie wyginie.

Ten Żyd biedny, nędznie odżywiający się, żyjący w warunkach, zdawałoby się, najmniej

higienicznych, wykazuje jednak ogromną żywotność, mnoży się znacznie lepiej od swoich

cywilizowanych współwyznawców. Żyje on zgodnie z przepisami Talmudu, które przede

wszystkim czuwają nad tym, żeby się mnożył, z drugiej strony te przepisy nakazują mu życie

wstrzemięźliwe, powstrzymując go od rozmaitych nadużyć, od których również chroni go bieda

materialna. Oparty na tych przepisach typ jego życia, pomimo swoich stron ujemnych, jest typem,

do którego żydostwo od wielu pokoleń jest przystosowane i w którym żyć jest zdolne. Gdy się ten

typ życia zmienia, następuje degeneracja.

Małomiasteczkowe żydostwo ziem polskich jest rezerwuarem sił żydowskich dla całego

świata, jest kopalnią surowca żydowskiego, którego nie może zabraknąć, jeżeli żydzi na świecie

mają istnieć.

Dlatego to los tego żydostwa tak żywo zawsze obchodził kierowników sprawy żydowskiej na

szerokim terenie światowym, dlatego żadnym krajem nie zajmowali się oni tyle, co Polską,

opiekując się jej losami politycznymi, starając się o takie jej urządzenie, ażeby nadal pozostała

bogatą kopalnią żydowskiego surowca.

Dlatego przybierająca dziś tak wielkie rozmiary klęska małomiasteczkowego żyda w Polsce,

jest rozumiana, jako klęska całego żydostwa i całe żydostwo w swych żywiołach kierowniczych

wysila się, szukając na nią środków, zaradczych.

Ponieważ nowoczesny ustrój życia gospodarczego uderza przede wszystkim w drobnego

pośrednika, przeto usiłuje się on przekształcić na kupca, lub rzemieślnika. To mu się w ostatnich

czasach w dużej mierze udaje. W zakresie rzemiosł Żydzi w naszych miasteczkach porobili spore

zdobycze, w niemałej mierze dzięki naszemu systemowi podatkowemu. Podatek obrotowy

poważnie podciął rzemieślnika wyższego typu, w danym wypadku rzemieślnika polskiego.

Przyszłość wszakże w tym względzie nie przedstawia się najlepiej. Przeludniona wieś polska

musi wysłać do miast synów swoich w coraz większej liczbie. Niechęć do dzielenia ziemi

pomiędzy wszystkie dzieci i rozdrabiania jej do nieskończoności występuje u naszego ludu

wiejskiego coraz silniej, co pociąga za sobą emigrację do miast i szukanie chleba w handlu i

rzemiosłach. Stąd kupiec i rzemieślnik żydowski wystawiony jest na coraz silniejsze

współzawodnictwo kupca i rzemieślnika polskiego, który ma w tym współzawodnictwie niejedną

słabą stronę, ale któremu sprzyja postępująca w społeczeństwie świadomość potrzeby popierania

swoich przeciw żywiołowi obcemu. Zresztą postęp w ustroju życia gospodarczego pociąga za sobą

pochłanianie najdrobniejszego kupca, Żyda sklepikarza, przez większe handle, a tym samym

zmniejsza ilość rodzin, żyjących z handlu.

Z drugiej strony, Żyd, który wyrasta ponad poziom drobnego pośrednika lub drobnego

sklepikarza, ulega coraz więcej kulturalnemu wpływowi środowiska, wpływowi europejskiemu.

Staje się on w świadomości swojej często mocniejszym Żydem, niż był, utwierdza się w swym

żydostwie przy pomocy żargonowej prasy i przez udział w organizacjach żydowskich, zostaje

przeważnie syjonistą. Ale ta jego świadomość żydowska opiera się już w znacznej mierze na

podstawach nowych, na zapożyczonej od Europy idei narodowej, gdy jednocześnie słabnie jego

talmudyczna ortodoksja. Wyłamuje się on z niej pod niejednym względem, a skutek tego jest

przede wszystkim ten, że się gorzej mnoży.

Jedyny w naszej nauce gruntowny znawca statystyki Żydów w Polsce, posiadający nie tylko

znajomość cyfr, ale znający ich wartość i głęboko rozumiejący ich znaczenie, prof. Wasiutyński, w

swej świeżo ogłoszonej, znakomitej pracy (1) , przy całej ostrożności, z jaką traktuje dane urzędowe,

dochodzi jednak do wniosku, że przyrost naturalny ludności żydowskiej w Polsce, który do

niedawna znacznie przewyższał przyrost ludności chrześcijańskiej, po wojnie światowej zaczął

spadać, i dziś jest mniejszy od przyrostu ludności chrześcijańskiej.

Jego analiza cyfr wykazuje, że głównej przyczyny tej zmiany szukać należy w szybkim

zmniejszaniu się liczby Żydów ortodoksyjnych, żyjących w ścisłej zgodzie z przepisami Talmudu.

Ponieważ niezależnie od innych czynników, jak to wyżej już powiedzieliśmy, sam postęp życia

gospodarczego sprawia, że typ Żyda talmudycznego szybko zanika, nie należy się spodziewać,

ażeby nastąpiła zmiana w kierunku przeciwnym. Raczej należy oczekiwać, że liczba ludności

żydowskiej w stosunku do chrześcijańskiej coraz bardziej będzie się zmniejszała.

--------------------------------

(1) Bohdan Wasiutyński. Ludność żydowska w Polsce w wiekach XIX i XX. Wydawnictwo

Kasy im. Mianowskiego, Warszawa 1930. Str. 224.

KOLONIZACJA ROLNICZA

Dla każdego narodu lud wiejski, rolniczy jest głównym zapasem jego siły fizycznej. Żyje on

najbliżej przyrody, w o wiele większej, niż inne warstwy, zgodzie z tradycyjnym typem życia, do

Dmowski Roman - Kwestia żydowska.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: