Definicje opakowania:
- pojemnik stosowany do okrywania produktów;
- towary przeznaczone do tego aby osłaniać względnie łączyć inne towary, przystosowywać je do magazynowania i transportu oraz ochraniać je przed wpływem atmosfery;
- całościowo lub częściowo owiniecie towaru w celu ochrony podczas transportu i magazynowania a także w celu prezentowania towaru we właściwym świetle.
Funkcje opakowań:
a) w stosunku do zawartości: -ochronna –gospodarcza (ułatwia transport, użytkowanie magazynowanie)
b) w stosunku do konsumenta: -informacyjna (skład, cena, sposób użytkowania) –promocyjna
1-wprowadzenie towaru na rynek, 2-wzrost sprzedaży, 3-faza dojrzałości, faza zastoju (nie ma nowych odbiorców), 5- spadek sprzedaży
Funkcje ekologiczne (często zawiera się w funkcji gospodarczej):
1. opakowania wielokrotnego użytku
2. przerób tego opakowania
tworzywa sztuczne- formowanie nowych kształtów (wtórny przerób)
Podział opakowań:
a) wg zasadniczej funkcji w stosunku do zawartości: - jednostkowe (zawierające określona ilość) –zbiorcze –transportowe
b) wg materiałów podstawowych elementów: -drewniane i z tworzyw drewnianych –papierowe i z tworzyw papierowych –z tworzyw sztucznych –metalowe –szklane –ceramiczne –włókiennicze –kombinowane –inne
bezpośrednie i pośrednie opakowania jednostkowe
c) wg zasadniczego kształtu: -ampułka –balony –bańki –beczki –bębny –butelki –butle –faski –fiolki –kadzie –kanistry –klatki –kosze –kubki –łubianki –owinięcia –pudełka –puszki –siatki –skrzynki –słoje –tacki –torby –tuby –wiadra –worki –wytłaczarki -inne
Szczegółowe kryteria podziału opakowań:
- wg zasięgu obrotu
- wg sposobu wykorzystania (jednorazowe i wielokrotnego użytku)
- wg sposobu rozliczeń (sprzedawane albo zwrotne)
- wg użytkujących przemysłów
- z punktu widzenia ochrony środowiska
działanie środowiska na opakowanie║ ulegające biodegradacji║ nie ulegające biodegradacji
↓
technologia wtórnego przerobu nadające się nie nadające się
działanie opakowania na środowisko toksyczne nietoksyczne
DOBÓR I PROJEKTOWANIE OPAKOWAŃ
Czynniki wpływające na dobór opakowania:
- właściwości produktu (konsystencja, barwa, zapach)
- właściwości tworzyw opakowaniowych (przenikalność, itp.)
- sposób pakowania i urządzenia pakujące
- oddziaływanie na środowisko
- warunki magazynowania (czas, wilgotność, temperatura)
- warunki transportu (czas, zabezpieczenie przeciw wstrząsowe)
- czynniki ekonomiczne
- informacje dla konsumenta (gładkość powierzchni aby dobrze było odczytać dane)
- wymagania estetyki i reklamy
- kulturowe, zwyczajowe i religijne wymagania odbiorców
- wiek i płeć odbiorców
- opinie konsumentów
Z punktu widzenia estetyki i reklamy opakowanie powinno: -zwracać uwagę –budzić zainteresowanie –wywoływać pragnienie posiadania –skłaniać do zakupu –wzbudzać sympatię i zaufanie do produktu i producenta –wywoływać korzystne wyobrażenia o jakości produktu –wyróżniać się z otoczenia.
Projektowanie opakowania: *wybór kształtu *wybór grafiki *wybór koloru. Nazwa powinna być widoczna z odległości ok. 2 m. Nie powinna być przeładowana informacjami, zwłaszcza niepotrzebnymi. Dostosowanie grafiki do jakości i rodzaju towaru .
Cechy nazwy handlowej:
-odróżniająca się od innych
-łatwa do wymówienia i zapamiętania
-związana z towarem
-wywołująca pozytywne skojarzenia
Zadania barwy opakowań:
1. skupienie uwagi
2. wyróżnienie opakowania spośród innych
3. ułatwienie zapamiętania produktu i producenta
4. zwiększenia czytelności grafiki
5. stwarzanie efektów optycznych
6. informowanie o zawartości
7. wywoływanie pozytywnych skojarzeń
8. budzenie zaufania do produktu i producenta
9. umożliwienie odróżnienia elementów serii produktów
Opakowanie jednostkowe na celu za zadanie poinformować o: *cenie *składnikach *itp.
Opakowanie zbiorcze ma za zadanie dostarczenie produktów jednostkowych
Transportowa jednostka opakowania to jednostka wyrobu opakowania całkowicie lub częściowo przygotowana do transportu.
Kodowanie- nie jest przeznaczone dla bezpośredniego konsumenta.
Kod EAN- European Article Numbering- głównie w krajach zachodnioeuropejskich (początkowo)
Kod EANA- European Article Numbering Asociation,
Kod IANA- Iternational Article Numbering Asociation
Budowa kodu paskowego: -zbiór cyfr –zbiór kresek
EAN- 13 cyfrowy- bardziej popularny
EAN- 8 cyfrowy
13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
a) trzy pierwsze cyfry (13,12,11) to numer przyznawany z Brukseli danym organizacjom (kraj) –to nr kraju.
b) kolejne 4 (10,9,8,7) no nr producenta lub dystrybutora danego kraju
c) (6,5,4,3,2) to nr towaru
d) (1) to cyfra kontrolna. Jest ona obliczana z wszystkich pozostałych- kontrola prawidłowości odczytu.
8- cyfrowe: 8 7 6 5 4 3 2 1- jest to skrócony nr producenta krajowego. Jest stosowany dla firmy która produkuje tylko jeden towar.
a) (8,7,6) nr kraju (prefix)
b) (5,4,3,2) nr towaru
c) liczba kontrolna
Kreski w takim kodzie są powiązane z cyframi (zazwyczaj bezpośrednio). Wyjątkiem jest cyfra 13 (kodowana pośrednio)
Znak skrajny- rozpoczyna kod i kończy (3 moduły o tej samej szerokości)
Znak rozgraniczający (rozdzielający)
Kolory na przemian- co się kończy jasnym musi się zaczynać ciemnym i na odwrót.
Aby móc umieścić taki kod na opakowaniu powierzchnia opakowania musi być gładka, o niewielkiej krzywiźnie, w miejscu łatwo dostępnym, ale dyskretnym.
Zabarwienie: najbardziej pożądane jest biało- czarne, ale może być inne o wyraźnym kontraście (jasne- ciemne)
Inny kod- Carla Code, jest to kod cyfrowo graficzny
1
4
2
8
Np. kodujemy 345
Kod SWWKTM- 13sto cyfrowy kod towarowo materiałowy, systematyczny wykaz wyrobów
Obejmuje XXXX- XXX- XXX-XXX
↓↓ ↓↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
aa bc ddd eee
znaczenie tych cyfr:
początkowe => branże w gospodarce narodowej
a) gałąź na podstawie pewnego przemysłu
b) tzw. branża (przemysł cukierniczy)
c) podbranża
d) konkretny produkt lub grupa produktów o podobnych właściwościach
e) towary na terenie danego przedsiębiorstwa
1) papiernicze 2) sztuczne 3) szkło 4) metale 5) drewno 6) pozostałe, o mniejszym znaczeniu, np. tkaniny
ad 1) do ich produkcji potrzebne są włókna roślinne z drzew iglastych, liściastych, do produkcji tkanin typu len, bawełna, konopie oraz z innych roślin oraz z makulatury.
a) podstawowy składnik włókien: -celuloza –żywice –woski –garbniki –zw. mineralne –ligniny
Obecność tych składników poza celulozą może wpływać negatywie na jakość wyrobów (szczególnie ligniny). Skutkiem ich występowania jest żółkniecie papieru, zwłaszcza po pewnym czasie (wpływ tlenu i światła). Najwięcej lignin jest w drewnie (20-30%), len (kilka %), bawełna (ślady).
b) długość włókien- i dłuższe włókna tym papier jest bardziej wytrzymały,
Półprodukty;
*masa szmaciana- z surowców lnianych, bawełnianych, skład włókien jest najlepszy
*masa celulozowa- pochodzenia drzewnego- usuwa się z tego drzewa substancje towarzyszące celulozie poprzez gotowanie w odpowiednim roztworze (głównie ligniniany). Metody: siarczynowa i siarczanowa
*ścier drzewny- uzyskany z rozdrobnionego drewna (nie oczyszczonego)- do gorszych odmian papieru
*masa makulaturowa- rozdrobniona makulatura- do gorszych odmian papieru
*masa słomiana- sporadycznie
do tych mas dodaje się substancje dodatkowe- do 15%. Są to tzw. wypełniacze- wypełniają przestrzenie między włóknami, np. gips, talk, kreda. Nadaje to większą szczelność, gładkość, wytrzymałość mechaniczną, przyjmowanie farb. Są też stosowane kleje– ograniczają nasiąkliwość papieru, poprawiają wytrzymałość mechaniczną. Mogą być pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Barwniki też się dodaje.
-przygotowanie masy do produkcji papieru
-przygotowanie zawiesin zmielonych włókien w wodzie
-uzupełnianie w ewentualne dodatki
-odwadnianie i prasowanie
-suszenie
-wyrównanie
-nawijanie
* nasycanie masy papierniczej substancjami poprawiającymi barierowość i wytrzymałość mechaniczną (parafinowanie)
* powlekanie, laminowanie - połączenie z warstwą ochronną z innego tworzywa. (laminowanie-przy użyciu środka wiążącego; powlekanie- bez środka wiążącego)
zaleta: nadanie zgrzewalności
PODZIAŁY WYWORÓW PAPIERNICZYCH:
a) wg gramatury
* bibułki -do 28 g/m
*papiery -do 160 g/m
* kartony -do 315 g/m
*tektury -powyżej 315 g/m
zawężony : papiery poniżej 225 g/m
tektury powyżej 225 g/m
b) wg surowca
Podział na klasy: (im niższy numer klasy tym papier lepszy)
klasa 1 -100% masy szmacianej
klasa 2 -50% masy szmacianej ; 50% masy celulozowej
klasa 10 -100% makulatury
Stosowane jako owinięcia, ewentualnie wewnętrzne wyposażenie opakowań, najczęściej są uszlachetniane-parafinowane itp.
Zastosowanie: - owinięcia owoców cytrusowych
-bibułka butelkowa - do pakowania butelek
*drukowe, do pisania
*etykietowe
*do produkcji torebek
*papiery pakowe
zwykłe lub specjalne
*zwykłe-mają różne odmiany mające nazwy handlowe:
-natron-z masy celulozowej ;met. siarczynową, stosunkowo mocny (torebki, worki, podłoże do powlekania, laminowane)
-jawa-siarczynowy stosunkowo mocny, do wyrobu torebek, niektórych warstw tektury falistej
-manilla- papier celulozowo- makulaturowy, najsłabszy z papierów pakowych
-szrenc- papier wytrzymały mechanicznie, pochodzenie makulaturowego(na ogół),nie stosowany do bezpośredniego kontaktu z żywnością
-kraft- celulozowy, o dużej wytrzymałości mechanicznej, szerokie zastosowanie (torby, worki, części składowe tektury falistej)
*specjalne-papiery pergaminowe o lepszej barierowości niż zwykłe:
-pergamin sztuczny (kwasowy)-podczas produkcji występuje kąpiel w kwasie siarkowym, pod wpływem kwasu włókna roślinne pęcznieją, tworzą masę wypełniającą między włóknami
-pergamin zwykły-rozdrabnianie jest w urządzeniach z tępymi ostrzami (raczej jest to miażdżenie).Uzyskuje się włókna spęczniałe-> poprawa barierowości
-papier półpergaminowy- stopień zmielenia niższy
-parafinowane
-woskowane
-powlekane lub nasycane
uzyskujemy większą szczelność w stosunku do zapachów, tłuszczy itp. lepsza barierowość.
Wada: wrażliwość termiczna większa niż papieru (na wysokie i niskie temperatury)
w niskich temperaturach-> tendencja do kruszenia
w wysokich temp-> sklejanie się warstw
Papiery asfaltowane - nie dopuszczone do kontaktu z żywnością (ze wzgl. na zapach),mają dużą odporność na wodę morską
powlekane lub laminowane tworzywami sztucznymi
*barierowość
*zgrzewalność
*wytrzymałość mechaniczna
np. powlekanie polietylenem lub powlekanie diofanem- są to tworzywa o wysokiej barierowości, powlekane hot- meltami- mieszaniny wieloskładnikowe, w stanie stopionym mają wysoka lepkość (torebki, worki, warstwy pudeł, owinięcia)
KARTONY...
Elesmera