Tajemnica starego kościółka - Jerzy Edigey.pdf - Jerzy Edigey - jacek4014

Rozdział I

Znowu Wrocław

Tak się jakoś składało, że moje drogi reportera chyba od sześciu czy nawet siedmiu lat

nie wiodły przez Wrocław. Wreszcie jednak znalazłem się w mieście nad Odrą. Po ulokowaniu

się w hotelu, wykręciłem numer centrali Wojewódzkiej Komendy Milicji Obywatelskiej i

poprosiłem o połączenie mnie z majorem Adamem Krzyżewskim — moim starym przyjacielem.

— Pułkownikiem Krzyżewskim — poprawiła telefonistka.

„Takiemu to dobrze — pomyślałem sobie — mnie przybywają siwe włosy, jemu

gwiazdki".

— Krzyżewski, słucham — odezwał się w słuchawce znajomy, lekko zachrypnięty głos.

Rozpocząłem oczywiście rozmowę od gratulacji awansu na pułkownika.

— Na razie podpułkownika — mój przyjaciel zawsze był ścisły.

Umówiliśmy się na wieczór. Adam już czekał, był zwykle punktualny co do minuty, ja

niestety po sta-remu spóźniłem się i przyszedłem dopiero po kwadransie. Może właśnie dlatego,

tuż po przywitaniu się, spotkała mnie z jego strony złośliwość.

— Czytam te wasze wszystkie „kryminały" i za głowę się łapię, jak wy możecie pisać takio

brednie?

— Polskie kryminały cieszą się opinią jednych z lepszych w Europie. Są masowo

tłumaczone i wyda-wane w ZSRR, w Czechosłowacji, na Węgrzech, w NRD, a nawet w takich

państwach jak Szwecja czy Włochy. 1 wszędzie mają duże powodzenie — broniłem skóry własnej

i kolegów. — Co im można zarzu-cić? Akcja toczy się zazwyczaj wokół autentycznych wydarzeń.

Cay to nasza wina, że powody przestępstwa są w Polsce inne niż na zachodzie? Nie ma u

nas porywaczy dzieci i bogatych bankierów. Złodzieje nie włamują się do sejfów bankowych i nie

kradną brylantów wielkich jak włoskie orzechy, a bandy gangsterów jak np. w Chicago nie pędzą

przez ulice Wrocławia, ostrzeli-wując się z karabinów maszynowych.

— Tego by tylko brakowało — mruknął podpułkownik.

— Realia polskiej powieści sensacyjnej — ciągnąłem dalej swoją obronę — są zawsze

zgodne z rzeczywistością dnia codziennego. Przyszły historyk, który za paręset lat będzie pisał

książkę o życiu Wrocławia w drugiej połowie dwudziestego wieku, właśnie w tak wyszydzanych

przez ciebie kryminałach znajdzie najwięcej autentycznych informacji o tym, jak naprawdę to

życie wyglądało. A na próżno będzie ich szukał

w naszej powieści współczesnej.

— Nie chodzi mi o akcję tych powieści — Krzyżewski atakował dalej — ani o tak zwane

„małe realia", o to na przykład, że ludzie stoją w ogonku po kiełbasę, że bilet tramwajowy

kosztuje złotówkę, że kino

„Śląsk" mieści się na tej ulicy, a kawiarnia „Stylowa" na innej, czy wreszcie o to, że hotel

„Panorama" długi i niski jak jamnik jest dziwolągiem architektonicznym. Ale to co wy piszecie o

milicjantach, zwłaszcza o oficerach dochodzeniowych, razi już szczególnie.

— Jak to?

— Nie ma chyba ani jednej współczesnej powieści kryminalnej, w której by oficer milicji,

jakiś kapitan

„biały", „czarny" czy „brązowy" nie siedział w eleganckim nocnym lokalu i ze znudzoną

miną nie sączył

leniwie francuskiego koniaku, obserwując niebezpiecznego przestępcę zagryzającego

dzwonkiem śledzia kieliszek czystej. Dalby nam komendant dobrze popalić, gdyby któryś z nas

przyniósł rachunek już nie na parę tysięcy, lecz choćby na paręset złotych. Taki „spryciarz" długo

by w milicji nie pracował. Musiałby się przekwalifikować, to jest przerzucić się na pisanie

kryminałów.

Milczałem, cóż bowiem mogłem powiedzieć?

— Każdy z tych „genialnych oficerów" — podpułkownik zapalał się coraz bardziej — w

każdej waszej powieści jest parę razy wyciągany z łóżka w nocy, bo „dzwoni stary" i każe im

natychmiast zameldować się w komendzie.

— To się może zdarzyć.

— Owszem, to się może zdarzyć — potwierdził Adam — ale tylko wyjątkowo. Dyżury w

placówkach MO, komendach wojewódzkich i powiatowych oraz w komisariatach i w małych

posterunkach są odpowiednio rozkładane pomiędzy cały personel. Kiedy jedni śpią, drudzy mają

nocną służbę ; nie budzą kolegów, lecz sami wykonują swe obowiązki.

— Czasem jednak może zabraknąć kogoś —broniłem się.

— Wtedy rzeczywiście wzywa się tak zwane posiłki na pomoc. Ale, powtarzam, jest to

wyjątek. Tak samo i z urlopami.

— Nie rozumiem?

— Co druga wasza powieść — drwił Krzyżewski — zaczyna się od tego. że dzielny kapitan,

porucznik czy też major właśnie pakuje walizki, bo wyjeżdża na wczasy. Naturalnie do

luksusowego pensjonatu „Or-bisu" albo za granicę. W najgorszym razie nad Balaton. I wtedy

właśnie odzywa się telefon. Co byście zro-bili bez tych telefonów? Dzwoni zwierzchnik i namawia

dzielnego pracownika MO, żeby zrezygnował z urlopu, ponieważ przed chwilą popełniono

tajemniczą zbrodnię i tylko genialny Sherlock Holmes z ulicy Kacze Doły potrafi jej zagadkę

rozwiązać. Nasz bohater więc piejąc z radości szybko rozpakowuje walizy i ochoczo mknie na

miejsce przestępstwa. Co za brednie!

— Czy tak nie jest?

— U nas, w milicji, jak i gdzie indziej, z góry opracowuje się pian urlopów dla wszystkich

pracowników i układa jednocześnie harmonogram zastępstw. Odwoływanie kogoś z urlopu

zdarza się równie rzadko, jak na przykład odwołanie z wypoczynku pracownika „Pafawagu".

Pracuję w milicji dwadzieścia siedem lat, zajmowałem najrozmaitsze stanowiska, właśnie

najczęściej oficera dochodzeniowego, ale ani razu nikt mi wczasów nie przerywał. A to wasze

Penelopy?

— Penelopy?

— Właśnie. Żony milicjantów, które całymi latami na próżno czekają z obiadem i ciężko

wzdychając przełykają łzy, widząc, jak schaboszczak stygnie, a męża nie ma w domu, bo akurat

ściga bandytę uzbrojo-nego w trzy karabiny maszynowe. Wreszcie po jakimś czasie takie

biedaczki zatamują się i występują o rozwód. W co najmniej czterech na pięć powieści

kryminalnych powtarza się ten sam motyw, a przecież statystyka wykazuje, że rozwody w

rodzinach milicyjnych wcale nie są częstsze niż w jakiejkolwiek innej grupie zawodowej.

Zabrakło mi już sił na obronę — mój przyjaciel nadal bezlitośnie krytykował:

— Ale najbardziej mnie diabli biorą, kiedy przedstawiacie oficerów milicji jako ludzi

nieomylnych, zawsze pełnych pomysłów, które by nawet Conan Doyleowi nie przyszły do głowy.

Takim spryciarzom wystarczy posiedzieć chwilę i pomyśleć, żeby przestępca od razu znalazł się

w areszcie.

— Slatystyka wskazuje na bardzo wysoki procent wykrywanych w Polsce przestępstw.

Zwłaszcza zabójstw — replikowałem.

— Zgoda. Ale wiesz dlaczego?

— Dzięki właśnie oficerom MO prowadzącym dochodzenia.

— Nic podobnego! Dzięki temu przede wszystkim, że oficer MO działa nie w pojedynkę,

lecz pracuje w zwartym kolektywie. Dzięki wyposażeniu w sprzęt techniczny najwyższej jakości

Zakłady kryminalistyki potrafią dzisiaj na podstawie jednego włosa ustalić nie tylko płeć, ale

nawet wiek. A co najważniejsze dzięki temu, że cały nasz aparat jest stale ściśle kontrolowany.

My, milicjanci, mylimy się tak samo jak inni ludzie, z tym tylko, że nasze błędy są szybko

wykrywane.

— Tym lepiej dla społeczeństwa.

— Właśnie. Dobrze powiedziałeś. To społeczeństwo udziela nam pomocy w walce z

przestępczością.

Przestępca jest sam. Nawet jeśli działa w grupie, solidarność gangu załamuje się w chwili

niebezpieczeństwa. My w naszej pracy opieramy się nie tylko na kolegach, ale i na

społeczeństwie. Dlatego też nie ma ,, przestępstw doskonałych". Jeżeli są jakieś nie wykryte, to

jedynie wskutek zaniedbań naszego aparatu lub zbyt małej ilości danych.

— Istnieją jednak sprawy nie wykryte i umorzone.

— Owszem — przyznał podpułkownik — sprawę umarza prokurator. Dla nas jednak taka

sprawa nigdy nie jest zakończona. Co pewien czas do niej się wraca i zaczyna wszystko od

początku. Analizuje się wyniki dochodzenia i jego usterki. Jest to praca wybitnie kolektywna.

Bardzo często daje pożądane wyniki. Może-my się pochwalić wykryciem sprawców zbrodni po

dziesięciu lub nawet po piętnastu latach. Wtedy kiedy zbrodniarzowi wydaje się, że już o nim

zapomniano i że jest całkowicie bezpieczny.

— Tyle mówisz o błędach — prowokowałem — chciałbym więc, żebyś się przyznał choć

do jednego.

— Dobrze. Zrobię ci tę przyjemność. Opowiem ci o dochodzeniu, które prowadziłem, a

które składało się nie z jednej, lecz z wielu błędnych hipotez i błędnych czynności.

— Czy-mimo to sprawcy zostali wykryci?

— Stanęli przed sądem i ponieśli zasłużoną karę. Zostali wykryci właśnie dzięki temu, że

nie działałem w pojedynkę, właśnie dzięki temu, że moje błędy wykryto. Pomoc zaś

społeczeństwa pozwoliła na zdemaskowanie przestępców i na odzyskanie bezcennych dla naszej

kultury skarbów. Wprawdzie nie wszystkich, ale na to przebieg dochodzenia już nic miał

wpływu.

— Skarbów?

— Tak. Bogatej kolekcji obrazów z muzeum we Wrocławiu.

— Niedawno skradziono cenne płótna w jednym z kościołów włoskich chyba we

Florencji. Pisano o tym w naszej prasie.

— Kradzieże dzieł sztuki są ostatnio bardzo „modne". Ten rodzaj przestępstwa nie

ominął i naszego kraju. Ale historia, którą ci opowiem, zdarzyła się przed laty. Tutaj u nas, we

Wrocławiu. Dzisiaj można ujawnić ważniejsze szczegóły tej afery. Ponieważ jej sprawcy stanęli

przed sądem, odsiedzieli wyroki i opu

ścili więzienie, pominę ich prawdziwe nazwiska. Zastąpię je pierwszymi lepszymi,,

Rozdział II

Relikwiarz świętej Jadwigi

— We wtorek 29 maja 1956 roku pracownicy Muzeum Śląskiego we Wrocławiu otworzyli

zamknięty przez dwa dni (w niedzielę i poniedziałek muzeum było nieczynne) gmach i zaczęli się

przygotowywać do swoich codziennych zajęć. Po wejściu do sali ze zbiorami sztuki złotniczej

sprzątaczka ze zdziwieniem stwierdziła, że niektóre oszklone gabloty są puste. Zniknęły srebrne

naczynia kościelne i świeckie — eksponaty sztuki złotniczej z XIV—XVIII wieku.

Ponieważ gabloty były zamknięte, wiec początkowo myślała, że cenne srebra zabrano do

oczyszczenia czy konserwacji. Na wszelki jednak wypadek zawiadomiła kustosza, iż za szkłem

nie ma eksponatów.

Kustosza — jak się okazało — nikt nie uprzedził o zamiarze wyjęcia srebrnych naczyń z

gablot, żaden z pracowników nie mógł lego zrobić,, Prosty stąd wniosek, do— puszczono się

kradzieży. Zarządzono alarm.

Wezwano milicję.

Stanąłem przed bardzo trudnym zadaniem. Nie miałem tego doświadczenia —

Tajemnica starego kościółka - Jerzy Edigey.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: