Przykładowy scenariusz zajęć prowadzonych w Sali Doświadczania Świata z dzieckiem z głębszą niepełnosprawnością intelektualną
Miejsce zajęć: sala doświadczania świata
Czas trwania zajęć: dostosowany do potrzeb dziecka (max. 1 godzina)
Środki dydaktyczne: sprzęty do stymulacji polisensorycznej znajdujące się w sali (suchy basen, łóżko wodne, platforma dźwiękowo- wzrokowa, kolumny bulgoczące, podest wibracyjno – dźwiękowy, kabina luster, światłowody, lampa błyskowa, platforma dotykowa, lampa dyskotekowa), przedmioty przyniesione z zewnątrz
Metody: słowne (kierowane do dziecka komunikaty), oglądowe(pokaz), praktycznego działania (doświadczanie)
Formy: indywidualna
Cele ogólne:
- dostarczanie uczennicy poczucia bezpieczeństwa oraz stwarzanie atmosfery zaufania
- kształcenie umiejętności komunikacyjnych (reagowania na proste polecenia)
- zachęcanie dziecka do aktywnego uczestnictwa w proponowanych zajęciach (pobudzanie do aktywności)
- koncentrowanie jego uwagi na dostarczanych bodźcach wzrokowych, słuchowych, dotykowych i węchowych
- dostarczanie poczucia radości, zadowolenia i sprawstwa
- doskonalenie sprawności manualnej (umiejętności właściwego dotykania, chwytania, manipulacji)
-usprawnianie motoryki dużej (kształcenie poczucia równowagi, ruchów płynnych, precyzyjnych)
- rozwijanie umiejętności współdziałania z nauczycielem
Cele operacyjne:
- uczennica reaguje na proste komunikaty słowne (polecenia) wsparte gestami
- odpowiednio zmotywowana uczestniczy w proponowanych zajęciach (poddaje się stymulacji zmysłów)
- reaguje na określone bodźce wzrokowe (skupia wzrok, wodzi nim za kolorowymi światłami), słuchowe (wsłuchuje się w emitowane dźwięki), dotykowe (dotyka podsuwane materiały, elementy), zapachowe (kieruje twarz w stronę wydobywającego się powietrza)
- czerpie radość z uczestnictwa w zabawach
- z pomocą nauczyciela dotyka, chwyta podsuwane jej przedmioty, próbuje nimi manipulować
- chętnie wykonuje ćwiczenia w suchym basenie
- podejmuje próby współdziałania z nauczycielem
Przebieg zajęć:
I. Zajęcia wstępne
1. Powitanie uczennicy
2. Zaznajomienie dziecka z otoczeniem – spacerowanie po sali
II. Zajęcia właściwe
Na tym etapie odbywa się stymulacja poszczególnych zmysłów oraz usprawnianie zaburzonych funkcji za pomocą znajdujących się w sali sprzętów przy dźwiękach muzyki relaksacyjnej. Na początku pozwalamy dziecku na spontaniczną aktywność (aby mogło oswoić się z nowym miejscem) a następnie proponujemy różne zabawy manualne, ruchowe, poznawcze dostosowane do możliwości rozwojowych dziecka (ale nie zmuszamy go do uczestnictwa w nich jeśli się opiera)
Propozycje zabaw z wykorzystaniem poszczególnych sprzętów.
1. Suchy basen
- „Spacerek” – chodzenie z dzieckiem w basenie, unoszenie nóg w górę, rozgarnianie piłek nogami.
- „Gdzie jesteś?”- przysypywanie leżącego dziecka piłeczkami i pobudzanie do siadania.
- Gdzie jest Misiu”- dziecko rozgarniając piłki rękoma szuka schowanego pod nimi pluszaka.
- „Ręka – noga”- chwytanie okrytych piłkami kończyn dziecka, unoszenie w górę, nazywanie.
- „Latające piłki” – aktywizowanie ucznia do chwytania piłeczek, (zwracanie uwagi na kolor trzymanej piłki) oraz podrzucania w górę.
- „Relaksacja”- wspólne leżenie z dzieckiem w basenie, słuchanie muzyki relaksacyjnej, nieznaczne poruszanie się bądź zmienianie pozycji ciała.
2. Projektor kolorów i obrazów
- „Ruchomy obraz” – koncentrowanie uwagi leżącego w basenie dziecka na poruszającym się na ścianie obrazie i zawieszonym u sufitu obiekcie mobilnym.
- „Cień”- obserwowanie własnego cienia na oświetlonej projektorem ścianie.
3. Lustrzany domek - pozwala skupić uwagę dziecka na samym sobie (swojej mimice, gestykulacji, ruchach), co wpływa na kształcenie u niego świadomości siebie, swego ciała, poszczególnych jego części oraz orientacji w przestrzeni. Dzięki obserwacji siebie zapamiętuje wyraz twarzy przy różnych emocjach, uczy się naśladownictwa.
- „To jestem ja” – skupianie uwagi dziecka na własnym lustrzanym odbiciu, pobudzanie do przybliżania, oddalania się od lustra, wykonywania różnych min, ruchów, wskazywania nazywanych części ciała
- „Moja buzia” – wskazywanie np. ręką, pędzelkiem, piórkiem poszczególnych części twarzy do słów wiersza
3a. Lampa UV z elementami świetlnymi - „Rączki” - skupianie uwagi dziecka na swobodnych ruchach własnych dłoni z założonymi na nie białymi rękawiczkami a następnie wprawianie w ruch rąk dziecka do słów wiersza rączki oraz ich obserwowanie.
- „Kolorowe wężyki” – stymulowanie dziecka do chwytania (przytwierdzonych do lustra) świecących wężyków i delikatnego ich ciągnięcia ze zwróceniem uwagi na kolor.
- „Zaplatamy warkocz” – zabawa dla dzieci o większej sprawności manualnej polegająca na zaplataniu świecących sznurków w warkoczyk.
- „Pada śnieg” – zachęcanie dziecka do obserwowania spadających z góry małych białych (świecących pod wpływem lampy) karteczek i ukierunkowywania na nie wydechu.
- Tańcząca piłka” – wzbudzanie zainteresowania turlającą się po dywaniku kolorową świecącą piłką, zachęcanie do jej chwytania, manipulowania nią, turlania.
- „Mumia” – oplatanie ciała dziecka białym papierem toaletowym.
3b. Światłowody
- „Jaki to kolor”- koncentrowanie uwagi dziecka na zmieniających się kolorach (nazywanie ich)
- Świetlna kurtyna” – powolne opuszczanie uniesionych nad dzieckiem światłowodów (stymulowanie wzroku).
- „Światła w górę”- zachęcanie dziecka do dotykania światłowodów, przesuwania po nich dłoni, chwytania i unoszenia w górę.
- „Moje ciało” – dotykanie końcówkami światłowodów poszczególnych części ciała dziecka bądź oplatanie ich jedną a następnie wieloma wiązkami.
- „ Świetlne wzory” – zachęcanie dziecka do chwytania światłowodów, wprawiania w ruch, układania z nich różnych wzorów, zaplatania.
3c. Kolumny wodne
-„Widzę, słyszę, wyczuwam” – skupianie uwagi dziecka na unoszących się w górę pęcherzykach, zmieniających się kolorach wody, zachęcanie go do dotykania kolumny, dłońmi, całym ciałem ( w celu wyczuwania drgań), nasłuchiwanie odgłosów bulgoczącej wody.
4. Lampa błyskowa
- „ Czary mary” – zachęcanie dziecka do ściągnięcia z kuli przeźroczystej chustki.
- „Czarodziejska kula” – wzbudzanie w dziecku chęci dotknięcia czarodziejskiej kuli, obserwacji łączących się pod wpływem dotyku - błysków oraz wyczuwanie delikatnych wibracji.
5. Urządzenie do robienia baniek
- „Latające bańki” – koncentrowanie uwagi dziecka na latających bańkach, zachęcanie do kierowania na nie strumienia wydychanego powietrza.
- „Złap banieczkę” – zachęcanie dziecka do łapania baniek jedną ręką bądź obiema poprzez klaśnięcie.
6. Platforma świetlno – dźwiękowa
- „Tańcząca muzyka” – obserwowanie zmieniających się i migających pod wpływem dźwięków z odtwarzacza kolorów.
7. Łóżko
- „Pływanie” – stymulowanie dziecka do zmiany pozycji ciała (leżenie na plecach, boku, brzuchu) i poruszanie kończynami.
- „ Burza na morzu” – nauczyciel wprawia w ruch łóżko z leżącym na nim dzieckiem.
8. Tor świetlno – dźwiękowy z tablicą kurantów
- „Moja muzyka” – zachęcanie dziecka do wytwarzania dźwięków poprzez chodzenie po torze z kolorowymi polami lub przyciskanie kolorowych kółek na ścianie oraz do obserwowania światła i słuchania dźwięków.
9.Emiter zapachów
- „Pachnący wietrzyk” – kierowanie powietrza z rurek w stronę twarzy, dłoni dziecka a następnie zachęcanie go, aby zrobiło to samo.
- „Co tak szumi” – koncentrowanie uwagi dziecka na dźwiękach wydobywających się z dyfuzora.
10. Ścieżka
- „Dróżka” – zachęcanie dziecka do chodzenia po ścieżce (odbierania wrażeń stopami), i przesuwania po niej dłoni (odbierania wrażeń dłońmi).
11.Lampa
- „Światełka” – skupianie uwagi dziecka na nieruchomych świecących punkcikach (chodzenie po sali, wskazywanie światełek).
- „Latające światełka” – wodzenie wzrokiem za poruszającymi się po sali światełkami.
12. Poduszki dotykowe
- Co kryje poduszeczka” – zachęcanie dziecka do dotykania, chwytania, ściskania poduszek, unoszenia w górę.
III. Zajęcia końcowe
1. Uporządkowanie miejsca pracy
2. Pożegnanie dziecka
mgr Edyta Wójtowiec
mgr Joanna Łacna
agabusz