{1}{1}29.970 {53}{135}20. J.P. Morgan i krach z 1907 roku. {135}{253}Teraz nadszed� czas dla spekulant�w finansowych na powr�t do biznesu {253}{343}z nowym, prywatnym centralnym bankiem dla Ameryki. {369}{496}Na pocz�tku XX wieku facet on nazwisku J.P. Morgan, przewodzi� tym planom. {503}{635}Jedna, ostateczna panika b�dzie niezb�dna, �eby skupi� uwag� narodu {635}{721}na potrzebie utworzenia centralnego banku. {747}{894}Uzasadniaj�c to tym, �e tylko bank centralny mo�e zapobiec upadkom bank�w. {911}{1023}Morgan by� najpot�niejszym bankierem w Ameryce {1024}{1111}i domniemanym agentem Rotchild�w. {1135}{1268}Morgan pom�g� sfinansowa� imperium naftowe Johna D. Rockefellera, {1269}{1413}pom�g� r�wnie� sfinansowa� monopole Edgara Hermana na drogi kolejowe, {1413}{1548}Andrew Carnegie na stal i innych w wielu przemys�ach. {1630}{1751}Na dodatek tego, ojciec J.P. Morgana, Junius Morgan {1751}{1853}by� ameryka�skim, finansowym agentem Brytyjczyk�w. {1861}{1989}Po �mierci jego ojca, J.P. Morgan zatrudni� brytyjskiego partnera, {1989}{2117}Edwarda Grenfella, d�ugoletniego dyrektora Banku Anglii. {2121}{2283}Faktycznie, po �mierci Morgana, jego maj�tek zawiera� tylko kilka milion�w dolar�w. {2298}{2396}Wi�kszo�� papier�w warto�ciowych, kt�re ludzie uwa�ali, �e on je posiada, {2396}{2458}by�y posiadane przez innych. {2517}{2668}W 1902 roku prezydent Theodore Roosevelt rzekomo ruszy� w pogo� za Morganem i jego przyjaci�mi {2668}{2831}wykorzystuj�c ustaw� Shermana (the Sherman Anti-Trust Act) do rozbicia ich monopolu przemys�owego. {2831}{2970}Tak naprawd�, Roosevelt zrobi� bardzo ma�o w przeszkodzeniu rosn�cej monopolizacji {2970}{3080}ameryka�skiego przemys�u przez bankier�w i ich surogat�w. {3080}{3221}Na przyk�ad, Roosevelt domniemanie rozbi� monopol the Standard Oil. {3237}{3298}Ale nie zosta� on w cale rozbity. {3298}{3386}Zosta� on jedynie podzielony na siedem korporacji, {3386}{3470}wszystkich pod kontrol� Rockefeller�w. {3486}{3601}Opinia publiczna by�a tego �wiadoma dzi�ki rysownikom politycznych kresk�wek takich, {3601}{3739}jak Thomas Nast, kt�ry nawi�zywa� do bankier�w w kresk�wce "The Money Trust". {3806}{3919}Do 1907 roku, jednym roku po reelekcji Teddy'iego Roosevelta, {3927}{4053}Morgan zdecydowa�, �e nadszed� czas na kolejn� pr�b� utworzenia banku centralnego. {4063}{4141}U�ywaj�c swoich po��czonych si� finansowych, {4147}{4288}Morgan i jego przyjaciele byli w stanie potajemnie doprowadzi� do krachu gie�d� papier�w warto�ciowych. {4300}{4402}Tysi�ce ma�ych bank�w by�o nadmiernie rozbudowanych. {4404}{4481}Niekt�re mia�y rezerwy mniejsze ni� 1%, {4482}{4570}dzi�ki zasadom cz�ciowej rezerwy. {4604}{4725}W ci�gu kilku dni, wycofywanie depozyt�w z banku by�o powszechne w ca�ym kraju. {4736}{4806}Teraz Morgan wkroczy� na aren� publiczn� {4806}{4902}i zaoferowa� wsparcie s�abn�cej, ameryka�skiej gospodarce, {4902}{5046}poprzez wsparcie upadaj�cych bank�w pieni�dzmi kt�re wytwarza� z niczego. {5079}{5142}To by�a szokuj�ca propozycja, {5147}{5230}o wiele gorsza, ni� cz�ciowa rezerwa bankowa. {5230}{5289}Ale Kongres pozwoli� mu to zrobi�. {5313}{5390}Morgan wytworzy� 200 milion�w dolar�w {5406}{5497}ca�kowicie pozbawionych rezerw, prywatnych pieni�dzy. {5508}{5593}I kupowa� rzeczy za nie, p�aci� nimi za us�ugi, {5593}{5731}i wys�a� cz�� z nich do oddzia��w swoich bank�w, �eby je po�ycza�y na procent. {5766}{5801}Jego plan zadzia�a�. {5813}{5911}Wkr�tce, opinia publiczna odzyska�a zaufanie do pieni�dzy, {5911}{5979}i porzuci�a gromadzenie swoich pieni�dzy. {5985}{6097}Ale w rezultacie, banki zosta�y skonsolidowane {6097}{6175}przez kilka du�ych bank�w. {6197}{6323}Do 1908 panika sko�czy�a si� i Morgan zosta� okrzykni�ty bohaterem {6329}{6396}przez rektora Uniwersytetu Princeton, {6396}{6475}faceta o imieniu Woodrow Wilson: {6536}{6621}"Wszystkim tym problemom mo�na by�o zapobiec, je�li wyznaczyliby�my {6623}{6704}komitet sk�adaj�cy si� z sze�ciu lub siedmiu spo�ecznie uduchowionych facet�w takich, jak {6708}{6817}J.P. Morgana do rozwi�zywania problem�w naszego kraju. {6867}{6940}Ksi��ki ekonomiczne wyja�nia�y p�niej, �e {6940}{7017}utworzenie systemu Rezerwy Federalnej {7017}{7109}by�o bezpo�rednim rezultatem paniki z 1907 roku. Cytat: {7133}{7209}"Z t� alarmuj�c� epidemi� upadaj�cych bank�w, {7209}{7278}kraj mia� dosy� raz i na zawsze {7278}{7372}anarchii niestabilnej, prywatnej bankowo�ci". {7392}{7485}Ale kongresmen z Minnesoty, Charles A. Lindbergh Sr., {7485}{7566}ojciec s�ynnego lotnika Lucky Lindy, {7566}{7697}p�niej wyja�ni�, �e panika z 1907 roku by�a tak naprawd� oszustwem: {7759}{7904}"Ci nieprzychylni do zaufania do pieni�dzy mog� by� wyparci z biznesu {7908}{8031}i przestraszeni ludzie b�d� domaga� si� zmian w prawie bankowym i walutowym, {8037}{8143}z kt�rego powstanie trust monetarny". {8177}{8300}Od czasu uchwalenia ustawy o narodowej bankowo�ci (The National Banking Act) w 1863 roku, {8304}{8458}spekulanci finansowi byli w stanie koordynowa� serie boom�w i kryzys�w gospodarczych. {8458}{8577}Celem nie by�o tylko ograbienie Amerykan�w z ich nieruchomo�ci, {8577}{8707}ale r�wnie� p�niejsze twierdzenie, �e system bankowy by� niestabilny, {8707}{8838}i �e musi on by� znowu skonsolidowany w centralny bank. {8889}{8988}21. Wyspa Jekyll {8997}{9137}Po krachu, Teddy Roosevelt, w odpowiedzi na panik� z 1907 roku, {9154}{9254}podpisa� ustaw� powo�uj�c� {9257}{9323}Narodow� Komisj� Monetarn� (the National Monetary Commission). {9345}{9431}Komisja mia�a przeanalizowa� problem bankowo�ci {9431}{9506}i przygotowa� rekomendacje dla Kongresu. {9506}{9653}Oczywi�cie komisja sk�ada�a si� z przyjaci� i kumpli Morgana. {9694}{9827}Prezesem by� senator Nelson Aldrich z Rhode Island. {9827}{9910}Aldrich reprezentowa� Newport, miasto (w Rhode Island) {9910}{9989}ameryka�skich, najbogatszych rodzin bankier�w. {9996}{10154}Jego c�rka po�lubi�a Johna D. Rockefellera Jr. i razem mieli pi�� syn�w: {10154}{10276}Johna, Nelsona (kt�ry zostanie wiceprezydentem w 1974 roku), {10300}{10360}Laurence'a, Winthropa i Davida {10389}{10463}- g�owa Rady ds. Stosunk�w Mi�dzynarodowych (Council on Foreign Relations) {10463}{10556}i by�y prezes Banku Chase Manhattan. {10607}{10703}Tak szybko, jak Narodowa Komisja Monetarna rozpocz�a prace, {10703}{10840}senator Aldrich natychmiast wyruszy� w dwuletni� podr� po Europie, {10843}{10945}gdzie do�� d�ugo konsultowa� si� z centralnymi bankierami {10945}{11009}w Anglii. Francji i Niemczech. {11019}{11151}Sama jego podr� kosztowa�a podatnik�w 300,000 dolar�w {11172}{11244}- astronomiczn� kwot� w tamtych czasach. {11276}{11406}Kr�tko po jego powrocie, wieczorem 22. listopada 1910 roku, {11419}{11509}niekt�rzy z najbogatszych i najbardziej wp�ywowych ludzi w Ameryce {11509}{11597}wsiedli do prywatnego poci�gu senatora Aldricha {11598}{11709}i w �cis�ej tajemnicy wyruszyli do tego miejsca {11726}{11810}- na wysp� Jekyll, u wybrze�y Georgii. {11839}{11908}Z grup� przyby� Paul Warburg. {11908}{12013}Warburg dosta� 500,000 dolar�w rocznego wynagrodzenia {12053}{12198}- �eby lobbowa� za uchwaleniem prywatnie posiadanego, centralnego banku w Ameryce {12200}{12293}- od inwestycyjnej firmy Kuhn, Loeb & Company. {12316}{12444}Partnerem Warburga w tej firmie by� Jacob Schiff, {12444}{12532}wnuk faceta, kt�ry wsp�dzieli� the Green Shield House {12532}{12614}z rodzin� Rothschild�w we Frankfurcie. {12625}{12779}Schiff, jak p�niej si� dowiemy, by� zaanga�owany w wydanie 20.000,000 dolar�w {12779}{12878}na sfinansowanie obalenia cara Rosji. {12934}{13096}Te trzy europejskie rodziny bankier�w: Rothschildowie, Warburgowie, i Schiffowie {13097}{13204}by�y od lat po��czone zwi�zkami ma��e�skimi {13204}{13292}tak, jak ich ameryka�scy, bankowi odpowiednicy: {13292}{13371}Morganowie, Rockefellerowie i Aldrichowie. {13424}{13570}Tajno�� by�a tak du�a, �e siedmiu wszystkich g��wnych uczestnik�w ostrze�ono, {13584}{13739}�eby u�ywa� tylko imion, w celu unikni�cia nauczenia si� przez s�u��cych ich to�samo�ci. {13757}{13848}Kilka lat p�niej jeden uczestnik, Frank Vanderlip, {13858}{13928}prezes National City Bank of New York {13928}{14079}i przedstawiciel rodziny Rockefeller�w, potwierdzi� podr� na wysp� Jekyll, {14079}{14207}9. lutego 1935 roku, w The Saturday Evening Post: {14269}{14395}"By�em tak sekretny - naprawd� ukradkowy - jak �aden inny konspirator. ... {14400}{14479}Odkrycie, kt�re znali�my, nie mog�o si� wydarzy�, {14482}{14592}w przeciwnym wypadku ca�y nasz czas i wysi�ek zosta�by zmarnowany. {14598}{14735}Je�li wysz�oby na jaw, �e nasza konkretna grupa zebra�a si� razem i pisa�a ustaw� bankow�, {14741}{14877}ta ustawa nie mia�aby szans na uchwalenie jej przez Kongres". {14950}{15094}Uczestnicy przybyli tutaj, �eby znale�� rozwi�zanie ich g��wnego problemu {15095}{15196}- jak przywr�ci� ponownie posiadany bank centralny. {15211}{15340}Ale by�y te� inne problemy do rozwi�zania. {15340}{15496}Po pierwsze, rynek akcji wielkich narodowych bank�w szybko si� kurczy�. {15496}{15557}W pierwszych dziesi�ciu latach XX wieku, {15557}{15691}liczba bank�w w USA zwi�kszy�a si� ponad dwukrotnie do 20,000. {15739}{15913}Do 1913 roku, tylko 29% procent wszystkich bank�w by�o bankami narodowymi {15922}{16044}i posiada�y one tylko 57% wszystkich depozyt�w. {16062}{16178}Jak senator Aldrich p�niej powiedzia� w artykule prasowym: {16219}{16375}"Przed uchwaleniem tej ustawy, bankierzy z Nowego Jorku mogli tylko zdominowa� rezerwy Nowego Jorku. {16381}{16561}Teraz mo�emy zdominowa� rezerwy bankowe ca�ego kraju". {16588}{16753}Jednak�e, co� musia�o by� zrobione, �eby te nowe banki znalaz�y si� pod ich kontrol�. {16753}{16865}Jak John D. Rockefeller powiedzia�: "Konkurencja jest grzechem". {16946}{17038}Po drugie, gospodarka kraju by�a tak silna, {17038}{17184}�e korporacje zaczyna�y finansowa� swoj� ekspansje pozbawione zysk�w, {17184}{17289}zamiast bra� ogromne po�yczki z du�y...
jtrk