Neoplatonizm
Nurt w dziejach filozofii utworzony przez Plotyna (ok. 204 - ok. 270) i przedstawiony w jego pismach. W ontologii (teorii bytu): to przeświadczenie, że istnieje: po pierwsze niepoznawalny Absolut, po drugie, świat umysłu oraz po trzecie, dusza świata, której fragmentami są dusze indywidualnych ludzi; świat fizyczny jest tylko widziadłem stworzonym przez poszczególne dusze ludzi; rzeczywistość ma charakter dynamiczny: Absolut emanuje (= wypromieniowuje) i w wyniku tej emanacji kształtuje się świat umysłu (jest to pierwsza hipostaza; świat umysłu poznawalny jest tylko na drodze myślenia i - w neoplatonizmie - odpowiada platońskiemu światu idei); dalszy proces emanacyjny prowadzi do powstania duszy świata (jest to druga hipostaza); Absolut jest bezwzględną jednością, świat umysłu jest wielością przenikniętą jednością a świat zmysłowy jest wielością; cała rzeczywistość stanowi jedność, składają się na nią kolejne postacie bytu, usytuowane hierarchicznie. W etyce: to przeświadczenie, że celem człowieka jest przeżywanie największego dobra: doznawanie ekstazy, czyli czasowego wydostania się duszy z ciała i połączenie z Absolutem; środkiem do tego wiodącym jest intensywna praca duszy polegająca na nieustannym myśleniu o świecie umysłu, czyli o idealnych bytach, stanowiących strukturę rzeczywistości; osiągnięcie takiego stanu duszy, w którym chwyta ona samą jedność w wielości świata umysłu jest przejściem do stanu ekstazy.
slawetny1