Fejgin i inni.pdf

Fejgin i inni, czyli fejginiątka są wśród nas

Leszek Żebrowski, Nasza Polska Nr. 35 (356), 28.08.2002

Z dużym opóźnieniem - bo dopiero 10 sierpnia - Polska Agencja Prasowa

podała, że w Warszawie zmarł w dniu 28 lipca w wieku 93 lat płk Anatol Fejgin,

jeden z głównych baronów Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Z

nekrologu, zamieszczonego w "Gazecie Wyborczej" dowiedzieliśmy się, że

był... kochanym Mężem, Ojcem, Dziadkiem i Pradziadkiem. Na ogół takie

określenia, często przecież spotykane w nekrologach, świadczą o związkach

uczuciowych wśród członków najbliższej rodziny. Jako takie, nie rażą

czytelnika, choć są może zbyt standardowe i puste.

Zawsze, gdy spotykamy takie (i podobne) przymiotniki w nekrologach osób

powszechnie znanych, których rola w historii nie była pozytywna, przypomina nam

się prastara formuła łacińska: de mortuis nil nisi bene (o umarłych tylko dobrze),

przypisywana greckiemu mędrcowi Solonowi. Umarłym na ogół łatwo wszystko

wybaczamy - wszak idą na sąd, w którym nie ma fałszywych prokuratorów,

stronniczych sędziów i chciwych, nieuczciwych adwokatów. Tam nic się z ich życia

nie ukryje i wszyscy będziemy mierzeni jedną miarą. Są jednak takie sytuacje, w

których nekrolog wysokiego oficera UB przywołuje straszliwe wspomnienia cierpień i

przeżyć osobistych ofiar (lub członków ich rodzin) lub powoduje refleksję publicysty

czy zadumę historyka.

Taką sytuację wywołuje niewątpliwie nekrolog pułkownika UB Anatola Fejgina,

jednego z najgorszych i najbardziej okrutnych ubeków Polski Ludowej.

Kpina z ofiar

Trudno przejść do porządku dziennego i nie zastanowić się w tym momencie nad

rolą dziejową stalinowskiej bezpieki. Tak - bezpieki, albowiem słowo to, dziś już

nieco zapomniane, powinno tak mocno zapaść w społeczną pamięć, jak SS czy

gestapo. W końcu metody, stosowane przez te służby, nie tak bardzo się między

sobą różniły. A zbrodnie nazistowskie w ogólnym bilansie wcale nie były większe, niż

zbrodnie komunistyczne.

Dziwnym trafem dzieje się jakoś tak, że bezpieka traktowana jest - nadal, a

szczególnie po dojściu obecnej koalicji do władzy - jak normalna służba

państwowa, stojąca na straży ładu i demokracji , co jest już jawną kpiną z jej

ofiar. Przede wszystkim - jej zbrodnie nie zostały rozliczone po 1989 roku, co

świadczy, że zbudowany "po upadku komunizmu" system nie jest zdrowy.

Wprawdzie na skutek pewnego nacisku społecznego doszło do kilkunastu

spektakularnych procesów byłych funkcjonariuszy UB (poza sprawą Adama

Humera - na ogół resortowych płotek) i kilku z nich skazano nawet na kary więzienia

(niezbyt wysokie), jednakże w większości przypadków nawet niezwykle okrutnych i

przerażających swą skalą zbrodni, śledztwa albo w ogóle nie zostały wszczęte, albo

też - po bardzo powierzchownym postępowaniu - zostały umorzone z bardzo

popularnego powodu, jakim jest... niewykrycie sprawców.

Baronowie bezpieki

Płk Fejgin - jak już wspomniałem - należał do baronów bezpieki. To określenie,

bardzo modne dziś w kręgach decyzyjnych SLD, stosowane jest wobec najbardziej

wpływowych polityków tej partii. MBP też miała w swych szeregach takich ludzi.

Należeli do tego kręgu ludzie ze ścisłego kierownictwa resortu, złożonego ze starych

NKWD-zistów i generałów UB: Stanisław Radkiewicz , Natan Kikiel-Grünspan

(bardziej znany jako Roman Romkowski ) i Mojżesz Bobrowicki (bardziej znany

jako Mieczysław Mietkowski ). Ale do kręgu baronów UB zaliczyć też powinniśmy

tych funkcjonariuszy, których władza przekraczała formalnie pełnione przez nich

funkcje (na ogół dyrektorów Departamentów i Biur), pułkowników: Józefa

Różańskiego, Julię Brystygier, Jana Ptasińskiego, Leona Andrzejewskiego

(Lejba Ajzena), Józefa Czaplickiego (z racji szczególnego okrucieństwa wobec

żołnierzy podziemia zwanego "Akowerem")... I wielu innych, których nazwiska,

funkcje i czyny idą w zapomnienie, choć tak być nie powinno.

Zaufany funk NKWD

Anatol Fejgin wstąpił do UB 1 marca 1950 roku, a właściwie został tam służbowo

przeniesiony na stanowisko dyrektora Biura Specjalnego (przemianowanego w

grudniu 1951 r. na Departament Specjalny) z Informacji Wojskowej, gdzie był

zastępcą szefa Głównego Zarządu. To była zaś wojskowa bezpieka, jeszcze

bardziej okrutna i bezwzględna, niż jej "cywilny" odpowiednik. Obie służby - UB

i IW - zostały zorganizowane przez Sowietów w celu zapewnienia sobie dominacji w

okupowanej przez komunistów od 1944 roku Polsce i były narzędziem realizacji i

obrony ich interesów. Nikt nie nadawał się do tej służby lepiej, niż przedwojenni

agenci sowieccy z Komunistycznej Partii Polski . Najważniejsi z nich już przed

wojną mieli sowieckie obywatelstwo i byli wtajemniczani w plany światowej rewolucji,

której płomienie miały zniszczyć Europę, a następnie inne kontynenty.

Fejgin - urodzony w 1909 roku w inteligenckiej rodzinie żydowskiej - był działaczem

KPP (w wieku 15 lat wstąpił do komunistycznej młodzieżówki), w której posługiwał

się pseudonimami: "Felek" (zapewne na cześć Feliksa Edmundowicza

Dzierżyńskiego), "Jerzy", "Stach" i "Wasyl". Trzykrotnie skazany był za działalność

przeciwko suwerenności i niepodległości Polski na kary więzienia, od 1934

roku przebywał stale na tzw. stopie nielegalnej jak funk - czyli funkcjonariusz

KPP na etacie, opłacanym z moskiewskich funduszy. Najprawdopodobniej już

wtedy został co najmniej zaufanym człowiekiem NKWD, przewidywanym do służby

w "radzieckiej" Polsce. Sowieci bowiem systematycznie i długofalowo

przygotowywali się do rozszerzenia swego imperium i traktowali to zadanie

niezwykle poważnie. Struktury bezpieczeństwa II RP były dobrze zorganizowane i

dość skutecznie penetrowały środowiska komunistyczne, gromadząc na ich temat

wiedzę pokaźnych rozmiarów. Miały też świadomość, że są to agenci Związku

Sowieckiego, jednakże niejednokrotnie w procesach sądowych ta wiedza nie była

wykorzystywana, albowiem polski kontrwywiad nie chciał ujawniać swej całej wiedzy

i źródeł jej pochodzenia.

Gdyby w II RP przypuszczano, że w przyszłości do władzy dojdą sowieccy

agenci...

Któż zresztą wówczas przypuszczał, że jakiś tam KPP-owiec Radkiewicz będzie

szefem bezpieki w powojennej, komunistycznej Polsce? Że Natan Kikiel-Grünspan

podczas wojny zostanie majorem NKWD w sowieckich "grupach specjalnych", a

bezpieczniacką karierę zakończy jako zastępca Radkiewicza? Że Mendel Kossoj ,

który na zlecenie kompartii popełnił liczne morderstwa, a po wojnie - już jako

Wacław Komar - będzie szefem wywiadu i kontrwywiadu (cywilnego i wojskowego)

Polski Ludowej? Że Mikołaj Demko (lub Mieczysław Moczar , jak kto woli) będzie

wiceministrem bezpieki, ministrem spraw wewnętrznych, szefem ZBoWiD-u i jednym

z głównych filarów PZPR aż do lat 80-tych? Gdyby taka wiedza - wynikająca

bardziej z wyobraźni, niż chłodnej kalkulacji - wówczas, w niepodległej

międzywojennej Polsce istniała, to, być może, ci drobni agenci i zdrajcy

zostaliby ukarani bardziej surowo. Być może niektórzy z nich zostaliby w

ogóle wyeliminowani i zostałoby po nich mniej krwi i łez...

Należało przeprowadzić "akcję oczyszczającą"

Ale kto mógł wówczas przypuszczać, że kataklizm, jaki nadchodził w postaci II

wojny, tak radykalnie odmieni losy świata i wyniesie do władzy nad sporą jego

częścią szumowiny i męty, choćby z inteligenckim rodowodem? Przeczuwali to

jedynie nieliczni i to bardziej na podstawie intuicji, niż chłodnych kalkulacji. Podobnie

było w okresie okupacji. Polskie Państwo Podziemne dość skutecznie

rozpracowało NKWD-owską pajęczynę agentów i szpiegów, działających pod

szyldem tak zwanej Polskiej Partii Robotniczej. Raporty kontrwywiadu

podziemia niepodległościowego od samego początku były dramatyczne i

zwracały uwagę na fakt, że organizacje komunistyczne są obcą agenturą, w

swej działalności nie przebierają w środkach, denuncjują działaczy PPP i

żołnierzy AK do gestapo, dokonują skrytobójstw i napadów rabunkowych.

Szczególnie wstrząsający jest raport kontrwywiadu AK z marca 1944 roku, w którym

przewidujący analityk zalecał wprost: usunięcie macek npla z naszych szeregów jest

zadaniem trudnym, ale bezwzględnie koniecznym. W wykonaniu tego zadania

zastosować należy metody chirurgiczne. Czułostkowość i chwiejność w

przeprowadzeniu akcji oczyszczającej spowodować mogą w wyniku

zmarnowanie tego olbrzymiego wysiłku społeczeństwa, jaki został włożony w

organizację wojska i władz cywilnych.

Niestety, taka akcja nie została wówczas podjęta. Ci, którzy do dziś uważają, że

struktury Polskiego Państwa Podziemnego nie powinny sięgać po tak dramatyczne

środki, jak akcja oczyszczająca, powinni policzyć ofiary aparatu bezpieczeństwa

publicznego po 1944 roku: działaczy Delegatury Rządu, partii politycznych, działaczy

społecznych i przede wszystkim żołnierzy Armii Krajowej i innych organizacji

niepodległościowych. Były to ofiary, których można było - choćby częściowo -

uniknąć.

A zaniechanie takiej antykomunistycznej akcji, która mogła być skutecznie

podjęta w 1944 roku na szeroką skalę, pozwoliło Sowietom sięgnąć po

"rewolucyjne" kadry z wojennej PPR, zmieszać je z absolwentami szkół NKWD

i różnego rodzaju kursów WKP(b) i stworzyć na tej bazie okupacyjny aparat

terroru, dość dobrze zorientowany w polskim życiu politycznym i społecznym .

Na miejsce przedwojennych i wojennych polskich polityków, żołnierzy, działaczy,

przyszli ludzie pokroju Moczara, Korczyńskiego, Komara (to oczywiście wszystko

jakieś partyjne pseudonimy, które stały się nazwiskami). Zamiast prawdziwego

prezydenta RP funkcjonował sowiecki szpieg i agent NKWD Bolesław Bierut;

zamiast prawdziwych generałów i oficerów WP mieliśmy agenta NKWD,

stalinowskiego "marszałka" Rolę-Żymierskiego; zamiast polityków partyjnych

z prawdziwego zdarzenia mieliśmy jakiś "awans społeczny": Gomułkę,

Jóźwiaka, Logę-Sowińskiego, Osóbkę-Morawskiego i innych tego pokroju,

którzy w normalnych warunkach mogliby funkcjonować gdzieś na marginesie

społeczeństwa (oczywiście po odsiedzeniu wyroków sądowych za swe

"zasługi").

O zbrodniach kata nie można milczeć nawet po jego śmierci

Czy wobec jednego z budowniczych zbrodniczej Polski Ludowej, pułkownika UB

Anatola Fejgina, można zastosować powiedzenie: de mortuis nil nisi bene ? Przecież

nic dobrego o nim powiedzieć nie możemy, albowiem jego działalność w

strukturach Informacji Wojskowej, a następnie Ministerstwa Bezpieczeństwa

Publicznego, kojarzy się wyłącznie ze zbrodniami przeciwko ludzkości, które

nie ulegają przedawnieniu. Nie możemy też przemilczeć jego roli, aby tej

formule stało się zadość. Przecież milczenie byłoby zapomnieniem, a

zapomnieć o tym nie można. Nasza obecna zapaść cywilizacyjna, gospodarcza i

przede wszystkim moralna, to bezpośredni i pośredni skutek zbrodniczej działalności

ludzi bezpieki. A pułkownik Fejgin do nich należał i to do pierwszego szeregu.

Żydzi w bezpiece

Jest jeszcze jeden charakterystyczny fakt, związany z tą postacią. We wszelkich

dyskusjach o roli aparatu bezpieczeństwa publicznego komunistycznej Polski,

szczególnie w latach 1944-1956, przewija się wątek narodowościowy, czyli: Żydzi w

bezpiece. Są dwa podejścia - jedno z nich polega na negowaniu tego wątku i

sprowadzaniu go do... antysemityzmu. Czyli że każdy, kto usiłuje pokazać to

zjawisko, jest natychmiast - przez pewne wpływowe środowiska i określone media -

odpowiednio zakwalifikowany jako ten, z którym nie powinno się dyskutować.

Podejście drugie - to pokazywanie faktów. A z nimi się nie polemizuje, co najwyżej

można je różnie interpretować. Na tym tle natychmiast widać różnice w postawach i

ujawnia się pewne lobby, które w takich sytuacjach usiłuje wszystko zbagatelizować

lub nawet negować fakty.

Oto w 1990 roku w "Tygodniku Powszechnym" ukazała się charakterystyczna

wypowiedź prof. Chone Shmeruka , przewodniczącego Ośrodka Kultury Żydów

Polskich na Hebrajskim Uniwersytecie w Jerozolimie: Berman nie funkcjonował jako

Żyd, on funkcjonował jako członek partii. A partia nie była żydowska, była polska. On

się nie uważał za Żyda, za kogoś, kto występuje w imieniu Żydów. I żaden Żyd nie

widział w nim przedstawiciela narodu żydowskiego. Czułby się obrażony, gdyby ktoś

mu to powiedział. Berman funkcjonował jako Berman i jego można obwiniać, czynić

mu zarzuty. Ale jako Żyd? To samo mógłby robić Polak. Gdyby nie on, byłby Polak

na jego miejscu.

O to, kim był Berman, powinno się jednak zapytać samego zainteresowanego. Ten

zaś w połowie lat 80-tych, w rozmowie z Teresą Torańską całkowicie zanegował taką

mętną egzegezę: - Zdawałem sobie jednak sprawę z tego, że najwyższych

stanowisk jako Żyd objąć albo nie powinienem, albo nie mógłbym. Zresztą nie

zależało mi, by ustawiać się w pierwszych rzędach. Nie dlatego nawet, że z

natury jestem taki skromny. Faktyczne posiadanie władzy nie musi wcale iść w

parze z eksponowaniem własnej osoby.

Płk Anatol Fejgin też uważał się za Żyda i taką narodowość wpisywał w

ankietach personalnych, zachował nawet swe prawdziwe nazwisko, wbrew

ówczesnej praktyce . Z jego osobą i pełnionymi przez niego funkcjami związana

była szeroka wiedza o mechanizmach, rządzących strukturami przemocy w Polsce

Ludowej, jak również o konkretnych wydarzeniach, w tym o ohydnych zbrodniach.

Nie był jednak objęty śledztwem, "nękany" przesłuchaniami, konfrontowany z

dowodami i świadkami. Był jak żubr w Puszczy Białowieskiej - objęty całkowitą

ochroną. Taki status powinien jednak przysługiwać wyłącznie ginącym

gatunkom zwierząt, a nie dożywającym swych dni baronom bezpieki.

Kielecka prowokacja NKWD

Fejgin miał również jakąś wiedzę o kulisach pogromu kieleckiego, którego kolejna

rocznica minęła niedawno. Ponura sprawa, która cały czas czeka na wyjaśnienie,

toczy się niemrawo i mało kto pamięta, że śledztwo nie jest zakończone. Już

wówczas, w 1946 roku, konspiracyjne pismo Zrzeszenia WiN "Orzeł Biały" w

numerze 4-5 z czerwca-lipca informowało społeczeństwo, żyjące w okowach

komunistycznej cenzury, że: Wystąpienia antyżydowskie w Polsce są prowokowane

przez NKWD i są one wykorzystywane przez Rosję zarówno na arenie

międzynarodowej, jak i na odcinku wewnętrznym. (...)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: