Pokrzywa.pdf

Artykuł pobrano ze strony eioba.pl

Pokrzywa (Urtica dioica L.)

Artykuł przedstawia najpolularniejsze i najcenniejsze zioło. Celem artukułu jest wzbudznie

zainteresoania zielarstwem.

POKRZYWA ZWYCZAJNA

Urtica dioica L.

Wygląd rośliny

Pokrzywa jest byliną i należy do rodziny Pokrzywowatych.

Roślina wytwarza rozłogi oraz łodygę wzniesioną, czterokanciastą, do I m wysoką,

naprzeciwległe ulistnioną. Liście są ogonkowe, do 15 cm długie, z wolnymi,

równowąskolancetowaiymi przyiisikami. Blaszka liściowa podłużnie jajowa ta. w nasadzie

sercowata, u szczytu długo zaostrzona, ca brzegu gruboząbkowana. Roślina jest zwykle

dwupienna. Kwiaty jednopłuciowe. niepozorne, drobne oliwkowozielone. zebrane w zwisające

grona dłuższe od ogonków liściowych. Owocem jest orzeszek z jednym nasieniem. Całą roślina

pokryta jest parzącymi włoskami.

Kwitnie od czerwca do października.

Występowanie, pochodzenie i historia rośliny

Pokrzywa jest rozpowszechniona nieomal na całej kuli ziemskiej z wyjątkiem strefy

tropikalnej, fest rośliną synantropijną — to znaczy, że występuje na siedliskach wtórnych,

powstałych po zniszczeniu przez człowieka pierwotnej roślinności naturalnej. Towarzyszy

człowiekowi lub jest świadectwem jego obecności w przeszłości. Rośnie więc najczęściej przy

płotach, przy domach, w rowach, na śmietniskach, na rumowiskach, w zaroślach, na skraju lasu,

na pastwiskach. Lubi miejsca zacienione i glebę wilgotną, żyzną, zasobną w sole mineralne. W

Polsce jest rośliną bardzo pospolitą. Występuje na całym niżu i w górach do granicy

kosodrzewiny.

Pokrzywa od starożytności jest znaną i cenioną rośliną leczniczą. Pisali o niej Hipokrates,

Dioskurides i Pliniusz. Była stosowana jako środek tamujący krew i na wzmocnienie popędu

płciowego. Germanie poświęcili ją bogowi płodności, a przez Słowian była uważana za roślinę

magiczną , odpędzająca złe duchy. Angielski zielarz i lekarz Nicolas Culpeper (1656) pisze o niej

"...pochłania nadmiar flegmy pozostałej po okresie zimowym..." Do XVII wieku wyrabiano z

niej tkaniny i dopiero później została wyparta przez bawełnę i jedwab. W czasie I Wojny

Światowej przeżywała renesans, gdyż z braku surowców ponownie służyła do wyrobu tkanin. Do

dzisiaj używana jest do produkcji sieci rybackich, do wyrobu szpagatu, czyli bardzo cienkiego i

bardzo mocnego sznurka, a nawet bywa używana do wyrobu grubych tkanin. Pokrzywa dostarcza

również zielonego barwnika całkowicie nieszkodliwego i stosowanego w przemyśle spożywczym

do barwienia wódek, likierów, cukierków i innych produktów spożywczych.

W polskiej medycynie ludowej była powszechnie stasowana zewnętrznie do biczowania i

do okładów w chorobach reumatycznych, a także w kolkach, w paraliżu, na wrzody, na rany i na

stłuczenia. Wewnętrznie w postaci wywaru czy naparu podawana ją w zimni-cy. w gorączce, w

kokluszu, w astmie, w kurczach i w chorobach żołądka oraz w trudnych, skomplikowanych

porodach. Niekiedy stosowano poświęcone ziele na rany i w padaczce. Wdychano też dym z

pokrzywy w przypadku bólów zęba.

Uprawa i uzyskiwanie surowca leczniczego

Do celów leczniczych liście pokrzywy są zbierane ze stanu naturalnego.

Ze względu na właściwości rośliny warto jej nie tępić i mieć w kącie ogrodu kępę

pokrzywy. Ma ona nie tylko cenne właściwości lecznicze dla człowieka i dla zwierząt, ale jest

również cenną rośliną dla zachowania równowagi biologicznej w ogrodzie.

Pokrzywa jest również lekiem dla roślin. Z ziela pokrzywy przygotowujemy preparat,

który wzmacnia rośliny, sprawia, że szybciej rosną i dają lepsze plony oraz chroni je przed

robactwem. Preparat ten. czyli gnojówkę z pokrzywy przygotowujemy w ten sposób, że ziele

zalewamy wodą i pozostawiamy na kilka dni. aby sfermentowało. Płynem spryskujemy lub

podlewamy rośliny i glebę.

Surowce lecznicze

Najczęściej używamy suszonych liści pokrzywy, ale również świeżych liści, soku, korzenia

i nalewki. Pokrzywa ma smak cierpki, słabogorzki. charakter chłodny i suchy.

Podstawowe substancje lecznicze

W liściach pokrzywy znaleziono witaminy A, B. C. K. flawonoidy, garbniki, karotenoidy.

ksantofil, chlorofil A i B. związki aminowe — między innymi histaminę, acetylocholinę i

serotoninę. fitoslero-le, proloporfiryny. kwasy organiczne. między innymi mrówkowy, związki

zwiększające odporność na infekcję, a także sole mineralne w tym dużo wapnia, żelaza i

rozpuszczalną krzemionkę.

Działanie

Pokrzywa działa na cały organizm odżywczo , witaminizująco. mineralizująco .

wzmacniająco , stymulujaco , re gulująco . regenerująco i oczyszczająco .

Jest przede wszystkim lekiem krw i. Działa krwiotwórczo . zwiększa poziom hemoglobiny i

ilość czerwonych ciałek krwi. tak jak podacie leków z żelazem. Wykazuje również działanie

przeciwkrwot oczne , zapobiegające krwawieniom z naczyń włosowatych dzięki witaminie K oraz f

flawonoidom i garbnikom. Po podaniu przetworów z pokrzywy następuje obniżenie ciśnienia krwi

dzięki działaniu rozkurczowemu na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych. Działa również

korzystnie na układ pokarmowy , pobudza wydzielanie soków żołądkowych , działa żółciopędnie .

poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów, przeciwdziała stanom zapalnym w przewodzie

pokarmowym, działa ściągająco i przeciwbiegunkowo. Działa również stymulujaco na czynności

wydziclnicze trzustki i obniża nieznacznie poziom cukru we krwi. Działa również mle-kopędnie.

Stwierdzono również, że liście i korzenie pokrzywy stymulują wydzielanie interferonu ,

wzmacniają odporność organizmu przed inwazją wirusów i działają p rzeciwnowotworowo .

Przetwory z pokrzywy działają bardzo korzystnie na przemianę materii , wykazują działanie

oczyszczające krew, które wynika z tego. że stymulują krążenie krwi , działają lekko

moczopędnie , a dzięki hamowaniu resorpcji zwrotnej wyraźnie zwiększają eliminację chlorków,

mocznika i innych szkodliwych produktów przemiany materii.

Pokrzywa dostarcza dużej ilości witamin i soli mineralnych, a szczególnie dużo różnych

pierwiastków śladowych, które są składnikami enzymów i hormonów, odpowiadających za

prawidłowy przebieg procesów fizjologicznych w organizmie.

Zewnętrznie pokrzywa działa korzystnie na owłosiona skórę głowy, zapobiega wypadaniu

włosów, przy czym korzeń wykazuje silniejsze działanie lecznicze, działa oczyszczająco na

gruczoły potowe i łojowe.

Stosowanie

Przede wszystkim liście pokrzywy są stosowane w chorobach krwi. w niedokrwistości , w

błędnicy, w białaczce, w krwawieniach wszelkiego rodzaju, w zbyt obfitych krwawieniach

miesięcznych, w krwawieniach z żołądka, z jelit i z nosa. w problemach z ciśnieniem krwi. w

przypadkach zwężonych naczyń krwionośnych, również wieńcowych, w miażdżycy i w

niewydolności serca. Stosujemy jako lek oczyszczający w złej przemianie materii, w

zakwaszeniu krwi, w alergii, w nieprawidłowym funkcjonowaniu nerek , w zapaleniu dróg

moczowych, w niedostatecznym wydalaniu moczu, w kamicy moczowej, w skazie moczanowej.

W chorobie reumatycznej i w artretyzmie podaje się wewnętrznie i zewnętrznie w formie

biczowania i okładów z rozmiażdżonych pędów pokrzywy.

Pokrzywa jest stosowana jako lek wzmacniający w przypadku wyczerpania, znużenia,

uporczywych bóli głowy, łatwego męczenia się związanego z przepracowaniem, jak również w

okresie rekonwalescencji w związku z przebytymi chorobami, a także w przypadku osłabienia

organizmu, w spadku odporności i w częstych infekcjach wszelkiego rodzaju. Pomaga również w

chorobach przewodu pokarmowego, w nieżytach, stanach zapalnych, w biegunkach, w skurczach

brzucha, w zwyrodnieniu błony śluzowej żołądka, we wrzodach żołądka i jelit, szczególnie

krwawiących, w chorobach wątroby i dróg żółciowych, w chorobach śledziony. Podajemy

pokrzywę w nieżytach błon śluzowych górnych dróg oddechowych i jamy ustnej, w katarze,

szczególnie połączonym z krwawieniami z nosa , w krwiopluciu, w infekcjach jamy ustnej, w

zapaleniu dziąseł, zwłaszcza z krwawieniami, w pleśniawkach i w anginie. W tych przypadkach

podaje się wewnętrznie i do płukania.

Zewnętrznie stosujemy pokrzywę jako lek i jako zioło kosmetyczne do pielęgnacji twarzy,

jamy ustnej i włosów. Podaje się zewnętrznie i wewnętrznie w wypryskach, w trądziku, w

łupieżu, w łojotoku. w wypadaniu włosów.

Na liście najpotrzebniejszych leków ziołowych należałoby pokrzywę umieścić na miejscu

drugim, po owsie.

Przeciwwskazania

Ogromna większość ludzi przyjmuje bardzo dobrze duże ilości pokrzywy. Możemy ją

spożywać jako pokarm z ogromną korzyścią dla zdrowia. Zdarzają się czasem przypadki alergii.

Są one objawem awitaminozy.

Postępowanie praktyczne

Wiosenna kuracja oczyszczająca z pokrzywy

W okresie wczesnej wiosny — w marcu, ewentualnie na początku kwietnia — należy jeść

codziennie, przez 2 tygodnie, co najmniej 3 łyżki młodych świeżych liści lub pędów pokrzywy,

najlepiej na kolację lub przed bardzo lekką kolacją. Można dodać trochę oleju, utartej marchwi,

kiszonej kapusty, liści lubczyku lub innych nowalijek, najlepiej innych roślin dziko rosnących lub

kiełków. Kuracja ta wzmacnia i odmładza organizm i zapobiega wszystkim chorobom, zwłaszcza

opisanym powyżej chorobom degeneracyjnym.

Sok z pokrzywy

Przygotowujemy z końcem kwietnia lub na początku maja, gdy pokrzywy trochę podrosną.

Zrywamy całe pędy pokrzywy, myjemy, kroimy i odciskamy sok w sokowirówce. Świeży sok

można przechowywać do trzech dni w lodówce. Sok można utrwalić przez dodanie 1 części

spirytusu na 4części soku i wówczas można go długo przechowywać, nawet do następnego

sezonu wegetacyjnego.

Stosujemy w takich samych przypadkach jak kurację wiosenną z liści. Codziennie pijemy

20-30 ml soku w dwu porcjach, przed posiłkiem i przed snem. Jest to przede wszystkim bardzo

dobry lek w przypadku krwawiących wrzodów żołądkowych . W tym przypadku można dodać do

pokrzywy liście krwawnika. Chory powinien pić wyłącznie bardzo małe porcje soku —

wielokrotnie w ciągu dnia, przed posiłkami i między posiłkami, i każdą dawkę powinien długo

trzymać w ustach.

Proszek z pokrzywy

Wysuszone liście z pokrzywy zemleć w młynku do kawy. Zażywać codziennie po każdym

posiłku 1 łyżeczkę proszku z pokrzywy popijając niewielką ilością wody. Jest to lek

krwiotwórczy, wzmacniający i oczyszczający organizm, zapobiegający wszystkim chorobom, a

zwłaszcza wymienionym w punkcie siedem.

Nalewka z korzenia pokrzywy.

Wiosną lub jesienią wykopujemy korzenie pokrzywy, czyścimy, myjemy, kroimy drobno,

wypełniamy małe słoiczki, zalewamy spirytusem i odstawiamy na 2 tygodnie. Każdego wieczoru

owłosioną skórę głowy smarujemy nalewką w celu wzmocnienia włosów, jako lekiem

zapobiegającym wypadaniu i w łojotoku.

LITERATURA

1. Julian ALEKSANDROWICZ. H. DUDA „U PROGU MEDYCYNY JUTRA". PZWL. 1988

2. Juhu ALEKSANDROWICZ "SUMIENIE EKOLOGICZNE". WP OMEGA. 1979

3. Julian ALEKSANDROWICZ, I. GUMOWSKA „KUCHNIA I MEDYCYNA". Watra. 1979

4. Czesław BAŃKOWSKI, Jan SERWATKA ".O CHWASTACH I ICH ZASTOSOWANIU". PZWL.

1972

5. Rudoiph BALLENT1NE ..TRANSITIO TO VEGETARIANIZM". The Himaloyn International

Institute, USA. Pensylwania. 1987

6. Ojcowie BONIFRATRZY "ZIELNIK KLASZTORNY". Comes. 1994

7. Ojcowie BONIFRATRZY "ZIELNIK KLASZTORNY DLA DZIECI". Comes. 1992

8. Ojcowie BONIFRATRZY "ZIELNIK KLASZTORNY DLA KOBIET"

9. LesJey BREMNESS "WIELKA KSIĘGA ZIÓŁ". Wiedza i Życie , 1993

10. Warriet BEINFIELD. Efrem KORNGOLD "MIĘDZY NIEBEM A ZIEMIA". ABC, 1995

11. Krystyna BONENBERC "ROŚLINY UŻYTECZNE CZŁOWIEKOWI", I. W. Związków

Zawodowych. 1988

12. Władysław S. BRUD, I. KONOPACKA ''PACHNĄCA APTEKA", "TAJEMNICE

AROMATOTERAPII". Comes 13. Irena BURCHACKA "SEKRETY ROŚLIN". Ofjcyna Wydawniczo-

Poligraficzna "Adam". 1992 14. Anna CZELEI "PIĘĆ PRZEMIAN W KUCHNI WEGETARIAŃSKIEJ".

Efekt. 1992

15. Anna CZERNI "WARZYWA LIŚCIOWE", Watra. 1986

16. P. Czikow. J. Łoptiew „ROŚLINY LECZNICZE I BOGATE W WITAMINY". PWRiL, 1978

17. Ewa DĄBROWSKA „PRZYWRACAĆ ZDROWIE ŻYWIENIEM", Michalineum - CMM. 1996 18.

Ewa DĄBROWSKA „CIAŁO I DUCHA RATOWAĆ ŻYWIENIEM", Michalineum - CMM. 1996 19.

Claude DIOLOSA "LISTA PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH SKLASYFIKOWANYCH

WEDŁUG PIĘCIU ELEMENTÓW" 20. Claude DIOLOSA. "WYKŁAD Y Z TRADYCYJNEJ MEDYCYNY

CHIŃSKIEJ"

21. Chude DIOLOSA "CHINY. KUCHNIA. TAJEMNICE MEDYCYNY". MM. Kraków

22. Robert DEHIN „ZIELONY LEKARZ PAN DOKTOR ALOES". Agencja „BIBLIOFIL". 1994

23. H. FAJKOWSKA. K. WOLFOWA „WARZYWA MAŁO ZNANE", PWRiL, 1978

<;span>24. Bob GIBSON. Peter BROUGH „ATLAS ROŚLIN EUROPY PÓŁNOCNEJ I ŚRODKOWEJ"

25. Jadwiga GÓRNICKA „APTEKA NATURY", tom I. II, III. Comes, 1992

26. Mana GRÓDECKA „ZMIERZCH ŚWIADOMOŚCI ŁOWCY". Vega. 1991

27. Irena GUMOWSKA „LEŚNE SKARBY". PTTK „Kraj". 1987 28. Irena GUMOWSKA „PSZCZOŁY I

LUDZIE". Wnn. 1986

29. Irena GUMOWSKA „BĄDŹ ZDRÓW - SMACZNEGO !". Watra. 1987

30. Wjesław GROCHOWSKI „JADALNE OWOCE LEŚNE", PWRiL. 1986

31, PeterHOLMES „THE ENERGETICS OF WESTERN HERBS". Nat Trop. BERKELEY. USA

1989.1993

32. Mirosław HUSZCZ "NIEPROSZENI GOŚCIE W NASZYM DOMU" I. W. Związków Zawodowych,

I9S6

33. Okakura KAKUZO "KSIĘGA HERBATY". PIW. 1987

34. Marian Janusz KAWAŁKO „HISTORIE ZIOŁOWE". KAW. 1986

35. Andrzej Czesław KLIMUSZKO "SPOSÓB NA ZDROWIE"

36. Andrzej Czsław KLIMUSZKO "WRÓĆMY DO ZIOŁ LECZNICZYCH". Oficyna Wydawnicza

Rytm. 1995

37. Lech KOMARNICKI "IRYSY". PWRiL. 1993

38. Maciej KORA "ZIELONA MEDYCYNA". Oficyna Wydawnicza EKO Vital, 1995 39. Marek leszek

KRZEŚNIAK "APTEKA ZIOŁOWA", Sport i Turystyka. 1986

40. Lidia KURDZIEL "PRZYPRAWY ZIOŁOWE W DOMU i w OGRODZIE", Edytor. 1993

41. Eugeniusz KUŻNIEWSKI. Janina AUGUSTYN PUZIEWICZ "PRZEWODNIK ZIOŁOLECZNICTWA

LUDOWEGO". PWN. 1984

42. Barbara KUŹNICKA. Maria DZIAK "ZIOŁA LECZNICZE". PZWL. 1972

43. Dagmara LANCE "ZWIASTUNY WIOSNY". Multico

44. Maria E. LANGE-ERNST "KOSMETYKI NATURALNE". Geocenter International, 1995

45. „LECZNICZE WŁAŚCIWOŚCI ROŚLIN UPRAWNYCH". PWRiL. 1991

46. Jan MUSZYŃSKI "ZIOŁOLECZNICTWO I LEKI ROŚLINNE". Polska Agencja Wydawnicza. 1949

47. Piotr i Dorota METERA "ZIOŁA DLA WSZYSTKICH". Instytut Wydawnictw Związków

Zawodowych. 199(3 48. Krystyna MIKOŁAJCZYK, Adam WIERZBICKI "ZIOŁA". Ludowa

Spółdzielnia Wydawnicza. 1983

49. Krystyna MIKOŁAJCZYK. Maria RESZCZYŃSKA „ZBIERAMY ZIOŁA". Wydawnictwo

Spółdzielcze, 1987

50. Naboru MURAMOTO "HEALINC OURSELVES". Swan House Publ i5 hing Company. USA 1973

51. Janina OBODZIŃSKA "ZIOŁA W GOSPODARSTWIE DOMOWYM". Instytut Wydawniczy

Związków Zawodowych

52. Penelope ODY "WIELKI ZIELNIK MEDYCZNY". Debit. 1993

53. Penelope ODY "ZIOŁA W DOMU". Świat Książki. Warszawa 1996

54. Aleksander OŻAROWSKI . Wacław Jaroniewski „ROŚLINY LECZNICZE I ICH PRAKTYCZNE

ZASTOSOWANIE". Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987

55. Aleksander OŻAROWSKI (red.) "ZIOŁOLECZNICTWO. PORADNIK DLA LEKARZY", Warszawa

1983

56. Adam PALUCH „ZERWIJ ZIELE Z DZIEWIĘCIU MIEDZ". Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

1989

57. Zbigniew PODBIELKOWSKI "SŁOWNIK ROŚLIN UŻYTKOWYCH" PWRiL, 1989 58. Maria

POLAKOWSKA "LEŚNE ROŚLINY ZIELARSKIE". PWRiL, 1987 54. Barbara POKORSKA "PIWO W

NASZYM DOMU". Watra. 1987 60. Witold POPRZECKI "RECEPTARIUSZ ZIELARSKI". Warszawa

1983 61 .Witold POPRZECKI "ZIOŁOLECZNICTWO". Warszawa 1989

62. Christian RATSCH "ROŚLINY MIŁOŚCI", Gamma 1992

63. Marian REJEWSKI "ROŚLINY PRZYPRAWOWE I UŻYWKI ROŚLINNE". PWRiL. 1992

64. Vilmos ROMVARY "ROŚLINY PRZYPRAWOWE I PRZYPRAWY W KUCHNI WĘGIERSKIEJ".

PWRiL. 1987

65. Antonina RUMIŃSKA "ROŚLINY LECZNICZE", PWN. 1983

66. Andrzej SARWA "EGZOTYCZNE ROŚLINY UŻYTKOWE W DOMU i w OGRODZIE". Instytut

Wydawniczy Związków Zawodowych, 1989

67. Andrzej SARWA "DALEKOWSCHODNIE ROŚLINY LECZNICZE W OGRÓDKU I NA DZIAŁCE".

Almaprint, 1992

68. "WIADOMOŚCI ZIELARSKIE". Polski Komitet Zielarski. Hortpress

69. Jan SCHULTZ. Edyta UBERHUBER. "LEKI Z BOŻEJ APTEKI". Znaki Czasu. 1991

70. Paul SEITZ "APTEKA OGRODOWA". Multico. 1993

71. Makary SIERZADZKI "ŻYCIE BEZ CHORÓB". Różdżkarz. 1990

72. Andrzej SKARŻYŃSKI "MAGIA ZIÓŁ". Alfa. 1991

73. Grzegorz Franciszek SROKA "ZIELNIK KLASZTORNY OJCA GRZEGORZA". Za i Przeciw, 1988

71. Feliksa STARZYŃSKA. Bohdan JACÓRZYŃSKI "OWOCE DZIKO ROSNĄCE W ŻYWIENIU

RODZINY". Wydawnictwo Spółdzielcze. 1983

75. Władysław SZAFER . Stanisław KULCZYŃSKI. Bogumił PAWŁOWSKI "ROŚLINY POLSKI".

PWN. 1969

76. Jurgen THORWALD "DAWNA MEDYCYNA - JEJ TAJEMNICE I POTĘGA". Zakład Narodowy im.

Ossolińskich, 1990

77. Maria TREBEN "APTEKA PANA BOGA". Natur-Produkt Tom-Mark. 1992

78. Maria TREBEN "WRACAMY DO NATURY. DOLEGLIWOŚCI MĘSKIE". SPAR. 1993

79. Włodzimierz TYMRAKIEWICZ "ATLAS CHWASTÓW". PWRiL. 1976

80. Danuta TYSZYŃSKA-KOWNACKA "ZIOŁA NA DZIAŁCE I W OGRÓDKU PRZYDOMOWYM".

Watra. 1978

81. Danuta TYSZYŃSKA-KOWNACKA "ZIOŁA W DOMU". Przyjaciółka

82. Danuta TYSZYŃSKA-KOWNACKA. Leszek Marek KRZEŚNJAK "LECZYMY SIĘ ZIOŁAMI Z

DZIAŁKI". Polski Związek Działkowców. PWRiL. 1987

83. Władysław WALEWSKI "TOWAROZNAWSTWO ZIELARSKIE", PZWL. 1985

84. Mikołaj WIERZBICKI "ZIOŁA". LSW. 1983

85. TyIler WHITE "ŁOWCY ROŚLIN". Wiedza Powszechna, 1976

86. Milada ZEMANKOWA "SOJA W NASZEJ KUCHNI". SPAR

87. Elżbieta ZIELIŃSKA "DWA ŁYKI MAKROBIOTYKI". Omnibus. 1990

Autor: Elżbieta ZIELIŃSKA "Xsięga Zielarska".

Artykuł pobrano ze strony eioba.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: