Roslinnosc terenow siedliskowych.pdf

Roślinność terenów źródliskowych

Ogólna charakterystyka roślinności źródeł .

Na terenach źródliskowych można spotkać roślinność wodną oraz przywodną. Jednoznaczne

rozgraniczenie tych dwóch grup nie jest proste, ponieważ roślinność ta wykazuje dość duże

zróżnicowanie. Rośliny całkowicie i częściowo zanurzone w wodzie różnią się między sobą ze względu

na odmienne właściwości fizykochemiczne wody i powietrza. Liście roślin zanurzonych w wodzie są

przeważnie wydłużone, często o złożonej budowie ułatwiającej lepszy dostęp tlenu i dwutlenku węgla z

otoczenia, a ich pędy są wiotkie i wytrzymałe na rozciąganie. Z kolei liście roślin wynurzonych są

sztywne i mają słabo rzeźbione blaszki liściowe. Niektóre rośliny ziemnowodne posiadają zarówno liście

zanurzone jak i wynurzone. Pędy takich roślin są sztywne, wytrzymałe na zginanie i mają duże przestwory

powietrzne ułatwiające przenikanie powietrza do zanurzonych części rośliny. Korzenie roślin wodnych i

przywodnych uległy skrajnemu uproszczeniu i z reguły przytwierdzają one jedynie roślinę do dna. U

niektórych gatunków, np. u pływacza ( Urticularia sp .), są one w zaniku, a u roślin wodnych pływających

na powierzchni, jak u rzęsy ( Lemna sp .), ułatwiają utrzymanie właściwego położenia. U roślin

ziemnowodnych korzenie oraz kłącza są długie i pełzają po powierzchni lub płytko pod nią. Często też

dzięki odrostom tworzą jednogatunkowe skupienia.

Rośliny wodne wód śródlądowych unikają miejsc w których występują silne ruchy wody (dotyczy to

również falowania). Nie sprzyja im również zbyt duża głębokość. Na głębokościach 2-6 m radzą sobie z

nią poprzez pływające po powierzchni liście, a ich zanurzone w wodzie łodygi są wydłużone i wiotkie,

przytwierdzone do dna za pomocą korzeni kłączy. Rośliny całkowicie pływające mogą występować na

wodach o głębokości 6-8 m, o ile nie są niepokojone przez ruchy wody i wiatr. Poziom zarośnięcia danego

zbiornika wodnego może się zwiększać w miarę gromadzenia się na dnie resztek organicznych (proces

eutrofizacji).

Zbiorowiska roślinności wodnej.

Klasa Potamogetonetea

Rząd Potamogetonion. Są to zbiorowiska słodkowodnych makrofitów w mezo- i eutroficznych

zbiornikach wód śródlądowych. Należą tu zbiorowiska okazałych roślin naczyniowych przystosowanych

do przebywania w wodzie do 8 m głębokości. Pozostają one w wodzie całe życie lub co najwyżej

wystawiają na powierzchnię pływające liście i kwiaty. Należą tu m. in. takie gatunki jak: moczarka

kanadyjska ( Elodea canadensis ), rdestnica połyskująca ( Potamogeton lucens ), wywłócznik kłosowy

( Myriophyllum spicatum ), pływacz zwyczajny ( Urticularia vulgaris ).

Związek Potamogetonion. Są to zbiorowiska roślin przeważnie zanurzonych w wodzie i zakorzenionych

na dnie. Należą tu m. in.: jezierza giętka ( Najas flexilis ), rdestnica przeszyta ( Potamogeton perfoliatus ), i

włosowata ( Potamogeton trichoides ). Osobne zespoły tworzą: zespół moczarki kanadyjskiej ( Elodea

canadensis ), rogatka sztywnego ( Ceratophyllum demersum ) i rdestnicy połyskującej ( Potamogeton

lucens ).

Związek Nymphaeion . Należą tu zbiorowiska roślin z reguły zakorzenionych w dnie i o liściach

przeważnie pływających na powierzchni. Gatunkami charakterystycznymi są m. in.: grążel żółty ( Nuphar

luteum ), osoka aloesowata ( Stratiotes aloides ), żabiściek pływający ( Hydrocharis morsus-ranae ). Osobne

zespoły tworzą żabiściek z osoką, a także grzybień północny oraz grzybień biały z grążelem żółtym.

Związek Hottonion. Tworzą go zbiorowiska roślin zakorzenionych na dnie płytkich zbiorników wodnych

z dominacją okrężnicy bagiennej lub trzęśli. Gatunkami charakterystycznymi są m. in.: jaskier wodny

( Batrachium aquatile ), rzęśl wiosenna ( Callitriche verna ) i okrężnica bagienna ( Hottonia palustris ), która

tworzy odrębny zespół.

Klasa Lemnetea

Rząd Lemnetalia .

Związek Lemnion minoris. Należą tu zbiorowiska biernie unoszonych agregacji drobnych roślin,

występujące w zbiornikach mezo- i eutroficznych wód śródlądowych. Występują one nad wodami

stojącymi lub wolno płynącymi. Gatunkami charakterystycznymi są: rzęsa drobna ( Lemna minor ), rzęsa

trójrowkowa ( Lemna trisulca ), spirodela wielokorzeniowa ( Spirodela polyrrhiza ). Rzęsa i spirodela

wielokorzeniowa stanowią osobny zespół.

Klasa Litorelletea

Rząd Litorelletalia . Należą tu zbiorowiska hydrofitów w płytkich partiach jezior mezo- i oligotroficznych

tzw. lobeliowych. Gatunkami charakterystycznymi są m. in.: sit drobny ( Juncus bulbosus ), brzeżyca

jednokwiatowa ( Littorella uniflora ), jeżogłówka pokrewna ( Sparganium angustifolium ).

Związek Lobelion dortmannae. Tworzą go zbiorowiska lobelii jeziornej, niekiedy wspólnie z podryblinem

jako odrębny zespół.

Zbiorowiska roślinności przywodnej.

Roślinność przywodna (bagienna) wykształca się na podłożu stale lub prawie stale przesiąkniętym wodą,

ale nie jest przez cały czas w niej zanurzona.

Klasa Phragmitetea

Rząd Phragmitetalia. Są to zbiorowiska szuwarów występujących w strefie brzegowej wód stojących i

płynących. Gatunkami charakterystycznymi są m. in.: żabieniec babka ( Alisma plantago-aquatica ), skrzyp

bagienny ( Equisetum fluviatile ), marek szerokolistny ( Sium latifolium ), trzcina pospolita ( Phragmites

communis ), manna mielec ( Glyceria aquatica ). Występują przeważnie na brzegach zarastających

zbiorników wodnych stojących lub w zatokach wolno płynących cieków na głębokościach nie

przekraczających 2 m. Niekiedy występują tu pojedynczo drzewa i krzewy, takie jak: wierzba szara ( Salix

cinerea ) czy olsza czarna ( Alnus glutinosa). Występowanie tego drugiego gatunku świadczy o osuszaniu i

wytwarzaniu się zbiorowisk leśnych.

Związek Phragmition. Należą tu szuwary właściwe, szuwary wodne i trzcinowiska. Gatunki

charakterystyczne to m. in.: tatarak zwyczajny ( Acorus calamus ), kropidło wodne ( Oenanthe aquatica )

czy rzepicha ziemnowodna ( Rorippa amphibia ).Wyróżniają się tu również zespoły szuwaru oczeretowego

( Scirpetum lacustris ), tworzonego przez oczeret jeziorny ( Schenoplectus lacustris ), szuwaru skrzypowego

( Equisetum limosi ) tworzonego przez skrzyp bagienny ( Equisetum limosum ), szuwaru trzcinowego

( Phragmitetum communis ) tworzonego przez trzcinę pospolitą ( Phragmites communis ), szuwaru

wąskopałkowego ( Typhetum angustifoliae ) tworzonego przez pałkę wąskolistną ( Typha angustifolia ),

szuwaru tatarakowego ( Acoretum calami ), tworzonego przez tatarak zwyczajny ( Acorus calamus ),

szuwaru mannowego ( Glycerietum maximae ), tworzonego przez mannę mielec ( Glyceria maxima ) i

sitowca nadmorskiego ( Scirpetum maritimi ).

Związek Magnocaricion. Tworzą go szuwary wielkoturzycowe i bagienne oraz turzycowiska bagienne.

Gatunkami charakterystycznymi są m. in.: turzyca baxbauma ( Carex buxbaumii ), kosaciec żółty ( Iris

pseudoacorus ), gorysz błotny ( Peucedanum palustre ), tojeść bukietowa ( Lysimachia thyrsiflora ). Należą

tu zespoły: turzycy sztywnej ( Caricetum elati ), turzycy zaostrzonej ( Caricetum gracilis ), szuwaru

kosaćcowego ( Iridetum pseudoacori ) oraz mozgi trzcinowatej ( Phalaridetum arundinaceae ).

Związek Sparganio-Glycerion fluitantis. Należą tu zbiorowiska średnio wysokich bylin zarastających

płytkie wody płynące. Gatunkami charakterystycznymi są m. in.: potocznik wąskolistny ( Berula erecta ),

manna jadalna ( Glyceria fluitans ), przetacznik bobowniczek ( Veronica beccabunga ). Oddzielne zespoły

tworzą: manna fałdowana ( Glyceria plicata ) oraz kroplik żółty ( Mimulus guttatus ) wraz z manną jadalną.

Klasa Scheuchzerio-Caricetea fuscae

Są to niskoturzycowe torfowiska niskie i przejściowe. Występują one w pobliżu strumieni i rzek, w

zasięgu powierzchniowych i wgłębnych ruchów wody. Zajmują powierzchnie trwale zabagnione i

podtopione wodami gruntowymi z przepływem (choćby bardzo słabym) wód gruntowych. Gatunkami

charakterystycznymi są tu m. in.: świbka wodna ( Triglochin palustre ), mokradłosz ( Calliergon

sarmentosum ), sit członowaty ( Juncus articulatus ), sierpowiec ( Drepanocladus vernicosus ),

siedmiopalecznik błotny ( Comarum palustre ). Składają się one na dwie warstwy: mszystą i zielną.

Rząd Scheuchzerietalia palustris . Są to zbiorowiska kwaśnych, niskoturzycowych torfowisk

przejściowych dolinek. Należą tu m. in. takie gatunki jak: turzyca bagienna ( Carex limosa ), rosiczka

długolistna ( Drosera anglica ), przygiełka biała ( Rhynchospora alba ) i torfowce ( Sphagnum sp.) .

Związek Rhynchosporion albae. Są to dystroficzne zbiorowiska mokrych siedlisk w kompleksie torfowisk

wysokich. Gatunkami charakterystycznymi są m. in.: rosiczka pośrednia ( Drosera intermedia ), wątlik

błotny ( Hammarbya paludosa ), widłaczek torfowy ( Lycopodiella inundata ). Zaliczają się tu: mszar

dolinkowy z turzycą bagienną ( Caricetum limosae ) oraz mszar dolinkowy z przygiełką białą

( Rhynchosporetum albae ).

Związek Caricion lasiocarpe. Są to zbiorowiska turzyc, tworzące kwaśne torfowiska przejściowe.

Gatunkami charakterystycznymi są m. in.: turzyca nitkowata ( Carex lasiocarpa ) tworząca osobny zespól

razem z torfowcem, turzyca obła ( Carex diandra ), turzyca torfowa ( Carex heleonastes ).

Rząd Caricetalia davallianae . Są to żyzne, niskoturzycowe torfowiska niskie. Gatunkami

charakterystycznymi są m. in.: prątnik ( Burym bitum ), turzyca żółta ( Carex flava ), turzyca Hosta ( Carex

hostiana ), kruszczyk błotny ( Epipactis palustris ), niebielistka trwała ( Sweertia perennis ), lipiennik Losela

( Liparis loeseli ). Do grupy tej zaliczają się eutroficzne młaki niskoturzycowe, zespoły turzycy Davalla

(występujące głownie na żyznych torfach źródliskowych) oraz żyzne młaki górskie.

Związek Caricion davallianae. Tworzą go eutroficzne młaki niskoturzycowe: zespół turzycy Davalla

( Caricetum davallianae ) oraz żyzna młaka górska ( Valeriano-Caricetum flavae ).

Rząd Caricetalia fuscae . Należą tu kwaśne mszysto-turzycowe torfowiska niskie i czasami przejściowe:

kwaśne młaki niskoturzycowe oraz kwaśne niskoturzycowe zbiorowisko z mietlicą psią ( Carici-

Agrostietum caninae ).

Związek Caricion fuscae , tworzony m. in. przez: trzcinnik prosty ( Calamagrostis stricta ), turzycę

pospolitą ( Carex fusca ), fiołek błotny ( Viola palustris ).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: