XXV. POSŁUSZEŃSTWO EWANGELICZNE.pdf

W Jego ranach

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd325.htm

XXV. POSŁUSZEŃSTWO EWANGELICZNE

1. Posłuszeństwo Jezusa

Doskonały wzór posłuszeństwa kryje się w tajemnicy Trójcy.

Między Ojcem, Synem i Duchem Świętym wszystko jest słuchaniem, przyjmowaniem

i dawaniem.

Jeżeli chcesz poznać podstawowe motywy swego posłuszeństwa, kontempluj Trójcę.

Posłuszeństwo nie jest wynalazkiem ludzkim. Jest ono wyrazem samej istoty Boga — mówi P.

M. Delfieux.

Całe życie Chrystusa skupia się na posłuszeństwie swojemu Ojcu. Jezus wielokrotnie

podkreśla potrzebę poddania swojej woli, woli Ojca. W Jezusie istniała jakaś niemożność

działania według swojej woli: Ja sam z siebie nic uczynić nie mogę — mówi Chrystus (J 5,

30).

Ze względu na Bóstwo Chrystusa, Jego posłuszeństwo Ojcu posiada jednak szczególny

charakter. Jezus żyjąc na ziemi, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem,

lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stawszy się podobnym do ludzi (Flp 2,

6–7).

To szczególne posłuszeństwo Jezusa Ojcu staje się najgłębszym prawem odkupienia ludzkości.

2. Nauczył się posłuszeństwa przez to, co wycierpiał

A chociaż był Synem, nauczył się posłuszeństwa przez to, co wycierpiał (Hbr 5, 8). Cierpienie

było dla Jezusa szkołą posłuszeństwa Ojcu. Jezus, chociaż był Synem Bożym, nie był poddany

woli Ojca w jakiś automatyczny sposób. Posłuszeństwo Chrystusa było owocem Jego osobistej

decyzji podjętej w wolności. Z decyzją tą był związany trud i walka wewnętrzna.

Posłuszeństwo swojemu Ojcu Jezus okupił cierpieniem.

3. Kto was słucha, Mnie słucha

Jezus zapewnia nas: Kto was słucha, Mnie słucha (Łk 10, 16). Ostatecznym motywem naszego

posłuszeństwa Kościołowi może być tylko oddanie się Chrystusowi, na podobieństwo Jego

oddania się Ojcu.

Człowiek wierzący będąc posłusznym ludziom, nie słucha ich najpierw dla ich osobistej

ludzkiej dobroci, wiedzy czy świętości. Ale słucha ich przede wszystkim dlatego, iż dani mu są

przez Chrystusa. Będąc posłusznym Kościołowi, staje się posłusznym Chrystusowi.

To miłość do Chrystusa, jako głowy Kościoła, każe człowiekowi wierzącemu przechodzić

ponad ograniczeniami i słabościami pośredników. Ich słabości i ułomności, choć są bolesnym

doświadczeniem, nie umniejszają sensu posłuszeństwa ich nakazom wydawanym w imieniu

Chrystusa.

Przez posłuszeństwo wyrażamy wiarę. Sami jesteśmy grzeszni i słuchamy innych ludzi

grzesznych. Jeżeli wstydzilibyśmy się Kościoła, bylibyśmy nieludzcy tam, gdzie Bóg jest

ludzki, wstydzilibyśmy się naprawdę samego Jezusa Chrystusa — mówi K. Barth.

1 z 7

20110303 19:26

W Jego ranach

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd325.htm

4. Dwie płaszczyzny posłuszeństwa

Św. Ignacy zachęca, aby przyzwyczaić się nie patrzeć, kim jest ten, kogo słuchamy, lecz

raczej Ten, dla którego jesteśmy posłuszni. A jest nim Chrystus Pan !

Mamy tutaj wyróżnione dwie płaszczyzny posłuszeństwa:

— płaszczyzna czysto ludzka odnosząca się do konkretnych ludzi, których słuchamy oraz

— płaszczyzna wiary, która mówi nam o Tym, dla którego jesteśmy posłuszni, a jest nim

Chrystus Pan .

Pomimo jednak absolutnego pierwszeństwa płaszczyzny wiary, płaszczyzny ludzkiej nie można

ani lekceważyć, ani tym bardziej pomijać. Kluczem do dobrego funkcjonowania posłuszeństwa

na płaszczyźnie wiary jest dobre zrozumienie tego, co dzieje się na płaszczyźnie ludzkiej.

Wzajemna akceptacja, życzliwość, braterska miłość, szczery dialog są nieodzownym

warunkiem posłuszeństwa. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo zakrywania braków na

płaszczyźnie ludzkiego spotkania pomiędzy przełożonym i podwładnym łatwym, tanim

odwoływaniem się do płaszczyzny wiary.

Ani przełożony, ani podwładny nie powinni odwoływać się do płaszczyzny wiary, zanim nie

spełnią wszystkiego, co należy do ich obowiązku na płaszczyźnie ludzkiej.

Jak przełożony nie nakazuje we własnym imieniu, tak również i podwładny nie przyjmuje

nakazów w swoim własnym. Obaj spotykają się na gruncie wiary w działanie woli Boga w ich

wspólnym spotkaniu.

5. Dynamiczne i statyczne rozumienie woli Bożej

Istotnym problemem w posłuszeństwie jest właściwe rozumienie woli Bożej. Tylko wola Boga

może usprawiedliwić rezygnację z własnej woli, aby w wolności poddać ją woli przełożonego.

W podejściu do woli Bożej możemy wyróźnić dwa uzupełniające się podejścia: dialogiczne

oraz niedialogiczne.

a) W podejściu dialogicznym wola Boża rozumiana jest jako spotkanie dwóch rzeczywistości:

wezwania Bożego i odpowiedzi człowieka przyjętej w wolności.

Wezwanie Boże jest pierwsze, odpowiedź człowieka jest druga. Bóg wzywa, a człowiek

odpowiada. Bóg mówi, człowiek słucha.

Między tymi dwoma biegunami kształtuje się wola Boża. Człowiek sam pod okiem Boga

decyduje o własnym losie — mówi Sobór Watykański II. W tym stwierdzeniu Soboru widzimy

wyraźnie podkreślenie dialogicznego rozumienia woli Bożej.

Dialogiczne podejście do woli Bożej jest jednocześnie podejściem dynamicznym. Jeżeli

wiernie odpowiadamy Bogu na Jego wołanie, Jego wola rośnie wraz ze wzrostem człowieka.

Człowiek wzywany jest wówczas do dawania Bogu coraz to dojrzalszej i pełniejszej

odpowiedzi. Jeżeli człowiek w swojej gnuśności duchowej zamknąłby się w sobie i nie

wzrastałby wewnętrznie, wówczas Pan Bóg — szanując wolność człowieka — zmuszony byłby

dostosować swoją wolę do ograniczonych możliwości człowieka z powodu złego używania

wolności.

b) W podejściu niedialogicznym wolę Bożą traktuje się jako statyczny niezmienny plan Boga

2 z 7

20110303 19:26

W Jego ranach

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd325.htm

b) W podejściu niedialogicznym wolę Bożą traktuje się jako statyczny niezmienny plan Boga

przyjęty od wieków. Człowiek winien ten plan odnaleźć i dostosować się do niego.

Te dwa podejścia do woli Bożej nie powinny być rozważane w opozycji do siebie. Jedno

podejście winno uzupełniać drugie. Każde z nich, brane oddzielnie, nie wyczerpuje całego

bogactwa woli Bożej.

Oba pojęcia woli Bożej mają też swoje ograniczenia i kryją w sobie określone

niebezpieczeństwa. I tak w podejściu dialogicznym istnieje niebezpieczeństwo zbytniego

aktywizmu człowieka. Człowiek może też ulegać pokusie traktowania Boga jako partnera

w dialogu. Dialog człowieka z Bogiem, to dialog dwóch nierównych istot: Stwórcy

i stworzenia, Pana i sługi, Ojca i dziecka.

Z niedialogicznym podejściem do woli Bożej wiąże się natomiast pokusa bierności. Pod

wpływem tej bierności człowiek może zwalniać się z zaangażowania w rozeznawanie

i szukanie woli Bożej. Całą odpowiedzialność zrzuca się wówczas na innych; głównie na

wspólnotę, w której się żyje lub też na przełożonych. Powołując się na literę prawa, możemy

uzasadniać swoją bierność, pasywność życiową.

Statyczne podejście do woli Bożej może owocować pasywnością wobec powierzonych zadań.

Pasywności tej może jednocześnie towarzyszyć złudne poczucie bezpieczeństwa i pewności

siebie.

Jest to sytuacja niebezpieczna dla życia duchowego, ponieważ może rodzić się z niej duchowe

lenistwo i życiowa inercja. W takiej sytuacji posłuszeństwo nie będzie twórcze. Ograniczy się

ono do zewnętrznej wierności literze prawa.

Dialogiczne podejście do woli Bożej nie daje takiej pewności siebie. Człowiek uświadamia

sobie, iż wezwanie, jakie Bóg kieruje do niego, zależy od otwarcia się na działanie Ducha

Świętego.

W ewangelicznym rozumieniu woli Bożej muszą spotkać się dwie z pozoru sprzeczne

pomiędzy sobą rzeczywistości: niezmienny plan Boga wobec człowieka z Jego nieustannie

odnawiającym wszystko działaniem; odwieczna i wierna miłość z ciągle nowym i twórczym

wezwaniem.

6. Dojrzewanie do posłuszeństwa

Posłuszeństwo woli Bożej wymaga pewnego stopnia ludzkiej dojrzałości. Człowiek całkowicie

niedojrzały, który nie widzi własnego samolubstwa, niedołęstwa, nieumiejętności i pychy —

jak mówi T. Merton, patrzy na całą rzeczywistość w sposób egocentryczny. Nadmiernie

koncentruje się na swoich nieuporządkowanych uczuciach i popędach.

Człowiek taki nie będzie w stanie zrezygnować z własnej woli, aby poddać ją woli Bożej

wyrażonej poprzez wolę przełożonego. Pokorne i uległe poddanie swojej woli woli

przełożonego wymaga od chrześcijanina pokonywania egocentryzmu; wymaga obiektywnej

oceny rzeczywistości, w której żyje; wymaga panowania nad swoimi negatywnymi uczuciami

i odruchami.

Niedojrzałość człowieka ujawnia się w niepewności siebie, kompleksach niższości, skrywanej

wrogości lub jawnej agresji wobec innych, a zwłaszcza w pysze. Wszystko to sprawia, że

posłuszeństwo drugiemu człowiekowi staje się bardzo trudne, a nawet wprost niemożliwe.

a) Niedojrzałość w posłuszeństwie

W posłuszeństwie niedojrzałość może ujawnić się w dwu zasadniczych postawach: z jednej

strony w przesadnej uległości motywowanej lękiem o siebie złączonym zwykle z lękiem przed

3 z 7

20110303 19:26

W Jego ranach

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd325.htm

strony w przesadnej uległości motywowanej lękiem o siebie złączonym zwykle z lękiem przed

autorytetem; z drugiej zaś w buncie, gniewie i skrytej wrogości. W obu tych postawach

autorytet traktowany jest jako zagrożenie.

W pewnych sytuacjach dominować może uległość motywowana lękiem; bunt, gniew i wrogość

mogą być natomiast zamaskowane. W innych zaś wypadkach na zewnątrz ujawni się gniew,

wrogość i bunt, a lękowa uległość może być skrzętnie maskowana.

Człowiek niedojrzały będzie w posłuszeństwie oscylował pomiędzy gniewem i wrogością

a uległością motywowaną lękiem.

Jeżeli w posłuszeństwie człowieka dominować będzie przede wszystkim uległość motywowana

lękiem z jednoczesnym zamaskowanym buntem, to wówczas może mu towarzyszyć

subiektywne przekonanie, że jest bardzo posłuszny.

Jednym z przejawów ukrytej wrogości wobec przełożonego jest tendencja do krytyki, która

zatrzymuje się tylko na brakach i błędach. Człowiek niedojrzały będzie najczęściej patrzył na

decyzje przełożonego tylko poprzez pryzmat własnej osoby. Nie będzie natomiast umiał

dostrzec szerokiego kontekstu wspólnoty, w której żyje.

b) Dojrzałość w posłuszeństwie

Na tle przejawów niedojrzałości w posłuszeństwie łatwiej nam będzie scharakteryzować

postawę dojrzałości, której wymaga ewangeliczne posłuszeństwo.

Po pierwsze — zasadniczym motywem ewangelicznego posłuszeństwa jest pragnienie

naśladowania Jezusa posłusznego swojemu Ojcu aż do śmierci. Stąd też dojrzałe posłuszeństwu

nie zna lęku o siebie, obawy przed autorytetem, chęci przypodobania się przełożonemu czy też

szukania własnej korzyści lub uznania w oczach przełożonego. Pokornego podlegania

przełożonemu nie odbiera się jako pomniejszanie się przed człowiekiem, ale wyraz uległości

wobec samego Boga objawiającego swoją wolę także poprzez ludzi.

Po drugie — dojrzałe posłuszeństwo cechuje pozytywne nastawienie do osoby przełożonego.

Pozwala to na swobodne wyrażanie swoich opinii, nawet wówczas, kiedy są to opinie

krytyczne. Przedstawianie swojego krytycznego zdania nie jest jednak atakiem na osobę

przełożonego, ale wyraża troskę o wypełnienie woli Bożej. W sytuacjach konfliktowych

podwładny umie wówczas zapanować nad rodzącymi się odruchami niechęci.

Kolejnym ważnym przejawem dojrzałości w posłuszeństwie jest szczerość i otwartość wobec

przełożonego. Podwładny umie wówczas nie tylko przedstawić swoje propozycje, krytyczne

opinie, ale także odsłonić swoje słabości ludzkie; słabości, które mogłyby przeszkadzać

w realizacji powierzonego mu zadania. Szczerość wobec przełożonego jest ogromną pomocą

zarówno dla przełożonego jak i dla podwładnego we wspólnym szukaniu i rozeznawaniu woli

Bożej.

Możliwość błędu w decyzji przełożonego będzie tym mniejsza, im spotka się z większą

szczerością i otwartością wspólnoty. Szczerość i otwartość w posłuszeństwie winna wypływać

z troski o znalezienie woli Bożej w decyzji przełożonego. Ta otwartość leży więc w interesie

zarówno przełożonych jak i tych, którzy podlegają jego władzy.

7. Posłuszeństwo zakonne

Zakonnicy — stwierdza Sobór Watykański II w Dekrecie o przystosowanej odnowie życia

zakonnego Perfectae caritatis — przez profesję posłuszeństwa poświęcają całkowicie wolę

swoją Bogu, jakby składając ofiarę z siebie, a przez to jednoczą się trwalej i bezpiecznej ze

zbawczą wolą Boga.

4 z 7

20110303 19:26

W Jego ranach

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd325.htm

Posłuszeństwo zakonników jest jednak darem nie tylko dla nich samych, ale dla całej

wspólnoty Kościoła. Zrozumienie sensu posłuszeństwa zakonnego, pozwoli także osobom

świeckim oraz księżom diecezjalnym zrozumieć istotę posłuszeństwa Kościołowi

hierarchicznemu, a poprzez niego samemu Chrystusowi.

a) Zakonnik poprzez ślub posłuszeństwa świadomie i dobrowolnie rezygnuje z pełnienia swojej

woli, aby móc całkowicie pełnić wolę Bożą. W posłuszeństwie zakonnym wyraża się więc

pełne zaufanie do Boga, że w Jego woli objawia się dobro i szczęście człowieka. Oddając

swoją wolę do dyspozycji Pana Boga zakonnik wyraża tym samym pragnienie Boga i Jego

miłości. Oddaje wszystko, nawet własną wolę, aby móc doświadczyć Boga i Jego miłości.

b) Zakonnik nie odkrywa jednak woli Bożej sam, ale poprzez swoich przełożonych. Sobór

zachęca: Niech przeto zakonnicy w duchu wiary i umiłowania woli Bożej okazują swym

przełożonym, zgodnie z przepisami reguł i konstytucji pokorną uległość .

Przełożeni w szukaniu woli Bożej odwołują się nie tylko do własnego subiektywnego sądu, ale

reguł i konstytucji, które otrzymały oficjalną aprobatę Kościoła i określają ściśle jego misję.

Poddając się woli przełożonych, którzy działają zgodnie z regułami zakonnymi, zakonnik

jednoczy się trwalej i bezpiecznej z wolą Bożą . Tak więc posłuszeństwo jest bezpieczną drogą

do Boga.

c) Posłuszeństwo zakonne, choć ma być pokorne i uległe, nie może być jednak nigdy ślepe

i bezmyślne. Zakonnik poddając swoją wolę woli przełożonych, nie staje się przez to

manekinem, jak wielu mylnie sądzi. Nierzadko ukazywano posłuszeństwo zakonne w sposób

karykaturalny spaczając w ten sposób jego istotną treść i jego sens.

Zakonnik w posłuszeństwie ma się okazać człowiekiem zaangażowanym, wrażliwym

i inteligentnym. Winien brać pod uwagę zarówno treści i sens powierzonego mu zadania, jak

również uwzględniać warunki, w których ma ono być wykonane.

W spełnieniu powierzonej mu misji winien wykorzystać wszystkie dary, jakimi obdarzył go

Bóg: zdolności naturalne, ludzkie doświadczenie, otrzymane łaski, winien włożyć w nie całe

swoje serce.

Tego, co spełnia z polecenia przełożonego, nie wykonuje jednak dla niego, ale dla Chrystusa

i Kościoła. Wykonywanie poleceń przełożonych bez osobistego zaangażowania, choćby

wydawało się być dokładnym spełnianiem litery, może być niewiernością ślubowi

posłuszeństwa. Zakonnik winien bowiem spełniać polecenie całą swoją osobą.

d) Sobór nie ukrywa, że posłuszeństwo zakonne jest związane z ofiarą: Zakonnicy przez

profesję posłuszeństwa poświęcają całkowicie wolę swoją Bogu jakby składając ofiarę

z siebie .

Rezygnacja z pełnienia swojej woli dotyka w człowieku jego wolności. Takie korzystanie

z własnej wolności, w której poddaje się swoją wolę woli drugiego, wiąże się z ofiarą,

z cierpieniem.

Z posłuszeństwem wiąże się zaparcie się swojej woli, rezygnacja z tego, co w nas jest bardzo

ludzkie: z naszych ludzkich upodobań, przyzwyczajeń, planów, zamiarów.

Ofiara związana z posłuszeństwem uwidacznia się szczególnie w momentach napięć,

nieporozumień i konfliktów, które mogą powstać pomiędzy podwładnym a przełożonym.

W takich sytuacjach trzeba wielkiej wiary i miłości, aby pokornie przyjąć przełożonego jako

zastępcę Chrystusa, oddając się posłudze innym pod jego kierunkiem.

Podobnie jak Chrystus nauczył się posłuszeństwa przez to, co wycierpiał, tak i my uczymy nie

5 z 7

20110303 19:26

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: