Mgr inż. Wanda Ostrowska
ZZD w Siejniku
GOSPODARKA PASIECZNA
W ULU WIELOKORPUSOWYM
Zestawienie głównych cech gospodarczych ula wielokorpusowego
Na podstawie analizy ocen ula wielokorpusowego dokonanych w ZZD w Siejniku oraz danych z literatury krajowej i obcej możemy spróbować ustalić cechy, które decydują o jego niezaprzeczalnej przydatności gospodarczej z punktu widzenia ekonomiki prowadzenia pasieki i potrzeb biologicznych rodziny pszczelej.
1. Dobra zimowla
— Zimowla w dwu korpusach stwarza warunki wiązania kłębu - w formie kuli, zapewniając najkorzystniejszy stosunek powierzchni utraty ciepła do jego objętości.
— Pokarm umieszczony tylko nad kłębem jest zawsze dostępny i łatwy do ogrzania.
— Kłąb wiąże się daleko od dennicy i posuwa tylko ku górze: dlatego łatwo („tanio") utrzymuje temperaturę przy każdych warunkach zewnętrznych.
— Gromadzący się w końcu zimy nadmiar wilgoci może być usuwany przez zapasowy wylot górny.
2. Dobry rozwój wiosenny i jesienny
— .Matka czerwi zawsze w korpusie środkowym, gdzie zapewniony jest odpowiedni mikroklimat gniazda, nawet przy niesprzyjających warunkach zewnętrznych.
— Przemieszczanie korpusów zapewnia od razu dużo plastrów do czerwienią bez zwiększania pojemności ula i jego schładzania.
- Ramki z woszczyną umieszczone nad czerwiem są szybko zagospodarowywane (ogrzewane, oczyszczane) i przygotowane do czerwienia „tanio" i bez straty czasu.
— Natychmiastowe zagospodarowanie węzy sprzyja intensywnemu rozczerwieniu się matki.
3. Dobra zdrowotność
— Intensywna budowa plastrów w środkowym korpusie, gdzie są najkorzystniejsze warunki termiczne do produkcji wosku, zapewnia szybką rotację plastrów i czerwienie głównie na jasnej woszczynie.
— Ul jest wygodny do dezynfekcji i łatwy do higienicznego utrzymania jego wnętrza (lekkie i dostępne wszystkie elementy ula), każdy korpus i dennicę choć raz w sezonie wycofuje się w normalnej rotacji do pracowni.
4. Wysoka wydajność miodu i wosku
— Jest wynikiem zalet omówionych w punktach l, 2, 3.
— W ulu łatwo uzyskuje się rodziny o dużej sile z zachowaniem roboczego nastroju pszczół.
— W ulu łatwo jest stosować różne metody gospodarki przy różnym charakterze pożytków.
— Dobry układ miodu w stosunku do gniazda pozwala na odbiór miodu w każdych warunkach pogody bez naruszania ramek z czerwiem.
- Łatwe i szybkie przygotowanie ula do przewozu urnożliwia intensywną gospodarkę wędrowną i lepsze wykorzystanie pożytków.
— Intensywne odbudowywanie dużych ilości węzy zwiększa produkcję wosku w sezonie.
5. Ekonomika obsługi
- Szybkie operacje całymi korpusami, szczególnie przy poszerzaniu gniazd i odbiorze miodu, ograniczają liczbę i czas przeglądów.
- Lekki ul oraz mała ramka, lekka i dobrze widoczna na całej powierzchni, ułatwiają wszelkie manipulacje i przeglądy.
— Korzystniejsze rozłożenie prac w sezonie — wiele prac przygotowawczych można wykonać wcześniej w pracowni, wykorzystując nawet dni złej pogody.
- Mała rojliwość pszczół — stałe ich zatrudnienie przy budowie, pielęgnacji czerwiu lub zbiorach, dobra wentylacja gniazd.
— Małe nakłady pracy na l ul — mniej przeglądów w sezonie, sprawniejsze ich wykonanie (wynik punktów omówionych wyżej).
Doszukując się wad gospodarki wielokorpusowej i dostosowanego do niej ula można by wymienić:
— Konieczność bardzo precyzyjnego wykonania ula wie1okorpusowego tak, by każdy element pasował do wszystkich pozostałych w pasiece.
- Część prac wymaga obsługi dwuosobowej, większość zaś przy dwuosobowej przebiega sprawniej (podobnie jak w stojaku wielkopolskimi, choć jest od stojaka lżejszy i poręczniejszy).
- Trudne jest zabezpieczenie poszczególnych uli od kradzieży ramek.
— Pasieka w tych ulach wymaga bardziej wyspecjalizowanej obsługi, opanowania specyficznych zasad przeglądów i metod gospodarki, odrębnych niż przy operacjach ramką i w ulach typu leżaków.
- Zarzuty, jakie słyszy się czasem wśród praktyków na temat zwiększonej złośliwości pszczół w ulach wielokorpusowych oraz gniecenia w nich matek i pszczół, w obserwacjach w .Siejniku potwierdzenia nie znalazły. Podobnie nie stwierdzono różnic w czasie niezbędnym do wyszukania matki w ulu wielokorpusowym w stosunku do innego typu. Wszystkie te zarzuty mogą się jednak potwierdzić przy niewłaściwej organizacji pracy, która w gospodarce wielokorpusowej ma dla efektów znaczenie szczególne.
Ogólne zasady gospodarki w ulach wielokorpusowych
Jednorodzinna gospodarka w ulu wielokorpusowym nie jest skomplikowana należy jedynie dobrze opanować zasady ogólne, aby właściwie dostosowywać zabiegi do aktualnych warunków pożytku i pogody. Obowiązuje przy tym gospodarka intensywna, zalecana, w nowoczesnym pszczelarstwie bez względu ma typ ula:
— utrzymywanie tylko silnych i możliwie wyrównanych rodzin,
- wczesne i staranne przygotowanie pasieki do zimowli,
— zapewnienie zapasów zimowych w ilości 12—13 kg na 1ul,
— regularna wymiana matek (co drugi sezon),
— intensywna budowa plastrów,
— lokalizacja lub ograniczanie w razie potrzeby czerwienia matek.
1. Organizacja przeglądu ula wielokorpusowego
Każdorazowo przed zdjęciem korpusu należy:
a) podważyć go z dwu stron dłutem w celu zerwania kitowań,
b) odchylić nieco korpus z jednej strony i w powstałą szczelinę lekko zadymić,
c) nie opuszczając już uchylonego boku szybko zdjąć korpus.
Nieprzestrzeganie opisanej kolejności zabiegów grozi gnieceniem pszczół i wywoływaniem u nich złośliwości.
-— W przypadku konieczności przeglądu wszystkich kondygnacji pracę należy rozpocząć od rozczłonowania ula, a przegląd od korpusu na dennicy. Następne korpusy przegląda się kolejno ustawiając je na przejrzanych. Przegląd w innej kolejności powoduje tłoczenie się pszczół i gniecenie ich w korpusie dolnym.
— Rozczłonowane korpusy ustawia się tak, by pszczoły nie mogły z nich zlatywać - na powierzchni daszka lub specjalnej podstawce.
— W okresie lata, gdy rodziny są już bardzo silne, zdejmowane korpusy ustawia się dodatkowo na mokrym płótnie. Zapobiega to zwisaniu pszczół pod ramkami i gnieceniu ich przy ponownym stawianiu korpusów na siebie.
— Od góry rozczłonowane korpusy nakrywa się natychmiast płótnem (najlepiej mokrym) - uspokaja to pszczoły i zapobiega rabunkom. Na chwilę należy nakryć również korpus przewidziany do przeglądu, odsłaniając potem płótno w miarę potrzeby.
— Wymianę matek najwygodniej jest przeprowadzić w okresie, kiedy są one zamknięte kratą odgrodową w kor...
blacku