Specyfika pracy z dziećmi z mózgowym porażeniem dziecięcy
Pojęcie mózgowe porażenie dziecięce ma szeroki zakres, obejmuje różnorodne uszkodzenia organiczne i czynnościowe mózgu. Do przyczyn mpdz zaliczamy zaburzenia etiologiczne przebiegające w czasie ciąży, porodu oraz okresu noworodkowego.
Skutkiem uszkodzenia mózgu jest specyficzne powstanie zaburzeń ruchowych takich jak :
- nieprawidłowe rozkłady i wielkości napięcia mięśni
- porażenia i niedowłady
- zaburzenia rozwoju psychomotorycznego
- dyskinezie ( atetoza, choreoatoza, dystonia, ataksja )
W wyniku wymienionych zaburzeń u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym występują trudności w prawidłowym ustawieniu głowy, trzymaniu pozycji i poruszaniu się.
Z uwagi na złożony i różnorodny obraz zmian w mpdz występuje wiele podziałów najbardziej rozpowszechniony jest podział zaproponowany przez T. Ingrama :
- zespół móżdżkowy ( ataxia )
- porażenie połowiczne ( hemiplegia )
- obustronne porażenie połowiczne
- obustronne porażenie kurczowe ( diplegia )
- zespół pozapiramidowy
- postacie mieszane
Współczesna medycyna współpracuje z wieloma innymi specjalizacjami w celu uzyskania jak najlepszych wyników leczenia. Najbardziej znanymi metodami rehabilitacyjnymi w mpdz są :
Metoda Si ( sensory integration ) – polega ona na integracji czynności zmysłów z właściwo reakcją ruchową jest to możliwe dzięki procesom dokonujących się w mózgu każdego człowieka polegających na odbieraniu, rozpoznawaniu, przetwarzaniu i odpowiednim interpretowaniu posiadanych informacji, które mózg czerpie ze zmysłów a następnie odpowiada właściwym reakcjom ruchowym. Głównymi kierunkami w rehabilitacji są procesy hamowania, eliminowania lub ograniczenia drogą stymulacji negatywnych bodźców które dostarczane są podczas zabawy lub wykonywania określonego zadania przez dziecko. W rehabilitacji biorą udział przede wszystkim rodzice , którzy dostają wskazówki i zalecenia od terapeuty.
Metoda Weroniki Sherbourne
Celem tej metody jest wspomaganie prawidłowego rozwoju dziecka i korekcja jego zaburzeń. Cechą charakterystyczną metody jest rozwijanie przez ruch świadomości własnego ciała , świadomości przestrzeni , działania w niej oraz dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi kontaktu. W tej metodzie wyróżniamy cztery grupy ćwiczeń:
- ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała
- ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie
- ćwiczenie ułatwiające kontakt i współdziałanie z partnerami z grupy
- ćwiczenia twórcze
Metoda Bobath
Polega na porównaniach i analizie zachowań rozwojowych która służy ocenie stopnia dojrzałości i funkcjonowania OUN. Po przez ocenie tej można wcześniej wyleczyć patologiczne zaburzenia związane z rozwojem ruchu oraz zaprogramować postępowanie rehabilitacyjne. Postępowanie to oparte na twierdzeniu, że cała działalność ruchowa człowieka jest odruchowa. U dzieci z uszkodzeniami OUN pewne odruchy fizjologiczne nie występują w ogóle , inne są patologiczne. Celem usprawniania jest rozwinięcie odruchów prawidłowych oraz hamowanie odruchów patologicznych z jednoczesną normalizacją napięcia mięśniowego. Wszystkie ruchy są kontrolowane rękami terapeuty. Powinny być prowadzone stopniowo tak aby dziecko mogło aktywnie włączać się do terapii. Najważniejszym elementem w tej metodzie jest program usprawniania , musi on być opracowany indywidualnie dla każdego dziecka oraz dostosowany do jego możliwości i potrzeb. Musi zapewniać poczucie bezpieczeństwa , motywować do ćwiczeń a także ułatwiać utrwalanie nowo nabytych umiejętności.
Omówione wyżej metody rehabilitacyjne mają charakter kompleksowy. Wykorzystują one zasadę wielofunkcyjnego usprawniania dziecka z zaburzeniami układu nerwowego skupiając się nie tylko na rehabilitacji ruchowej ale także usprawnianiem wszystkich zmysłów i zaburzeń natury emocjonalnej.
K.J. Zabłocki „Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii” Wydawnictwo Akademicke „Żak” Warszawa.
ankk30