1. Wyjaśnij zdanie „Rozwój to łańcuch zmian progresywnych”
Rozwój to łańcuch procesów złożonych z ogniw rozgrywający się w czasie. Mogą istnieć różnice indywidualne czasu trwania ogniw, ich nasilenia, ale następstwa ogniw są stałe.
Rozwój obejmuje serię progres. zmian, które w sposób uporządkowany i zgodny prowadzą do celu, jakim jest osiągnięcie dojrz. organ. „Progresywny” – postępowy podkreśla, że zmiany zachodzą w jednym kierunku zmierzają do przodu, zapewniają jednostce coraz lepszą regulację jej stosunków z otoczeniem. Ta prawidłowość rozwoju zaznacza się w dzieciństwie i młodości. (Ja do środowiska, środowisko do Mnie!)
2. Wymień i krótko omów ogólne prawa rozwoju.
Na rozwój człowieka ma wpływ biologia, środowisko, wychowanie, własna aktywność.
Ogólne prawa rozwoju to;
1) Współzależność dojrzewania i doświadczenia (uczenia się);
Dojrzewanie to proces fizycz. Wzrostu prowadzący do takiego stopnia dojrzałości organ., który umożliwi rozwój określ. funkcji psychicz.(zmiany biolog.) – aspekt neurofizjologiczny.
Doświadczenia (uczenie się) to proces wytwarzania i utrwalania określon. funkcji w trakcie gromadzenia doświadczeń, ćwiczeń
Procesy dojrzewania warunkują procesy doświadczenia. Doświadczenia stymulują rozwój biologiczny.
2) Zaczynamy od subiektywizmu i kierujemy się do obiektywizacji;
- aspekt tego, co poznajemy,
- aspekt roli emocji (u dorosłego wpływ emocji jest mniejszy niż u dziecka)
- system wiedzy (u dziecka obraz świata nie jest obiektywny do rzeczywistości)
3) Autonomizacja działań;
Zmniejsza się w trakcie życia zależność naszego zachowania od aktualnej sytuacji zewnętrznej.
4) Interioryzacja czynności;
Uwewnętrznienie, czyli wchłonięcie funkcji, która była wykonywana na zewn., może być wykonywana przez umysł.
5) Rozwój prowadzi jednocześnie do różnicowania i integrowania zachowań
6) Rozwój prowadzi do automatyzacji i wzrostu samoświadomości.
7) Rozwój prowadzi di indywidualizacji i socjalizacji zachowań.
3. Na czym polega współzależność uczenia się i dojrzewania.
Związek pomiędzy uczeniem się z dojrzewaniem jest bardzo ścisły. Dojrzewanie to proces prowadzący do osiągnięcia przez jednostkę pełnej zdolności fizycznej i psychicznej. Uczenie się to proces wytwarzania, przekształcania i utrwalania pewnych czynności na podłożu doświadczenia, pod wpływem bodźców, własnej aktywności.
Współzależność uczenia się i dojrzewania stanowi prawidłowość rozwoju psych. jednostki.
Tylko wtedy, gdy jednostka osiągnie odpowiedni stopień dojrzałości zdolna jest uczyć się danej czynności. Samo dojrzewanie nie wystarczy, potrzebne jest także ćwiczenie. Trzeba uczyć się w miarę możliwości dostosowując poziom nauki do wieku.
4. Pojęcie i rodzaje uczenia się.
Uczenie się to proces, który prowadzi do zmian w zachowaniu w wyniku nabywania doświadczeń. Nie każda zmiana prowadzi do uczenia się. Zmiany te muszą być względnie trwałe, nie ograniczać się do zmian w narządach zmysłów i efektorach.
1) Uczenie mimowolne i dowolne (niezamierzone i zamierzone)!
2) Ze względu na zmysły! ( wzrokowe, słuchowe, węchu, czucia, ruchowe, smakowe, dotykowe)
3) Uczenie się mechaniczne 5) Ze względu na złożoność!;
Uczenie się logiczne Proste:- sensoryczne
4) Ze względu na sposób; - warunkowanie (klasyczne i instrumentalne)
Uczenie się całościowe Złożone:- sensomotoryczne
Uczenie się skomasowane - werbalne (dosłowne i sensu
5. Okres Sensytywny i Okres Krytyczny.
Okres sensytywny oznacza taki czas, w którym organizm jest szczególnie wrażliwy na bodźce ważne dla rozwoju jakiejś funkcji. Jeżeli ten okres minie to nie nauczy się danej czynności w innym okresie. Dal różnych funkcji przypada w innym okresie życia. (gra na pianinie)
Okres krytyczny oznacza taki okres gdzie dana funkcji musi być ćwiczona i rozwijana, ponieważ gdy okres ten minie to organizm nie uzyska w pełni sprawności w danej funkcji. (prawidłowa postaw ciała)
6. Aktywność własna jest jednocześnie skutkiem i przyczyną rozwoju.
Aktywność jest stanem charakt. i podstawową cech każdego żywego organ., która sprawia, że organ. reguluje czynnie swe stosunki ze światem zew. Rozwój tych regulacji polega zarówno na zmianach przystosowawczych zachodzących w organ. i psychice jak też na wywołaniu przez przedmiot zmian w otoczeniu. Taka aktywność ludzka jest nie tylko stanem, lecz także procesem i wyraża się w postaci konkret. czynności i działań podejmowanych od wczesnego dzieciństwa.
7. Prawo rozwoju cefalokaudalnego i proksymodystalnego.
Zgodnie z prawem cefalokaudalnym ruchy rozwijają się a napięcie mięśni przekształca się w kierunku od głowy, przez ramiona, górną i dolną część tułowia, aż do nóg.
Zgodnie z prawem proksymodystalnym rozwój ruchów rozpoczyna się od osi środkowej ciała, czyli kręgosłupa do części coraz bardziej od niej oddalonych.
8. Rozwój lokomocji dziecka.
0,1-0,2 - dziecko potrafi utrzymać głowę wzdłuż osi ciała
0,3 - leżąc na brzuchu unosi sztywno głowę
0,4 - w pozycji siedzącej utrzymuje głowę prosto 1 min. Na brzuchu unosi głowę sztywno, opiera się na
przedramionach
0,5 - położone na plecach unosi głowę i ramiona
0,6 - obraca się z brzucha na plecy, siedzi dłużej podparte
0,7 - obraca się z pleców na brzuch „pełza” na brzuchu za pomocą rąk
0,8 - siada samodzielnie chwytając się rąk, podpory itp., siedzi pewnie bez podpory, staje przytrzymywane za ręce
0,9 - staje samodzielnie, raczkuje, trzymane pod pachy wykonuje ruchy chodzenia
0,11 - chodzi trzymane za ręce
1,0 - chodzi samodzielnie na sztywno, szeroko rozstawionych nogach
9.Etapy rozwoju manipulacji.
Manipulacja to umiejętność chwytania i operowania przedmiotami.
1) Odruch chwytny (odruch bezwarunkowy u noworodka)
2) Chwyt dowolny (4 fazy); (chwytanie i wykonywanie innych ruchów ręką)
- kieruje obie ręce w stronę przedmiotu nie trafia do celu, gdy ktoś mu coś poda nie utrzymuje w dłoniach na dłużej (0,4-0,5 m-ąc)
- chwyt małpi – dłoniowy (4 palce bez kciuka 0,5-0,6 m-ąc)
- chwyt nożycowy (4 palce i kciuk w jednej płaszczyźnie 0,7-0,8 m-ąc)
- chwyt pęsetkowy (kciuk i palec wskazujący przeciwstawnie ok. 0,9 m-ca)
3) Doskonalenie precyzji, koordynacji i celowości ruchów (koniec 1-go r.ż.)
4) Ruchy zautomatyzowane – apraksje w 2 r.ż.
10.Główne kierunki zmian rozwojowych w zakresie pamięci.
Pamięć to zachowawcza właściwość tkanki nerwowej, przejawiająca się w możliwości;
- nabywania (gromadzenia)
- przechowywania
- wydobywania
Kierunki rozwoju pamięci;
1) Zwiększa się zakres pamięci bezpośredniej (ilość, trwałość, szybkość, wierność)
2) Zaczynamy od pamięci mimowolnej(1- 6), która stopniowo przekształca się w pamięć dowolną (7-12)
Zapamiętywanie; - niezamierzone (1-6)
- zamierzone (7-12)
3) Zwiększa się udział myślenia i rozumienia. W wieku lat 13 osiąga się zakres pamięci jak u dorosłego.
„Od pamięci mechanicznej (przez powtarzanie) do pamięci logicznej”
11.Co to są procesy poznawcze i jaką pełnią funkcję?
To procesy zmierzające do uzyskania orientacji o świecie, dzięki którym możemy poznać świat.
Wyróżniamy następujące procesy;
1) Procesy percepcyjne:
- odbieranie wrażeń - (odzwierciedlenie pojedynczej cechy – receptor otrzymuje bodziec, który drogą nerwową doprowadzany jest do kory sensorycznej w mózgu, gdzie powstaje rzeczywiste wrażenie)
- odbieranie spostrzeżeń – (odzwierciedlenie bodźca złożonego, jest obrazem tworzonym przez Nas, subiektywne odzwierciedlanie rzeczywistości)
Dzięki nim bezpośrednio poznajemy rzeczywistość przez zmysły (musi być zachowany bezpośredni kontakt)
2) Procesy intelektualne;
- wyobraźnia – (dzięki niej tworzymy sobie wyobrażenia o czymś, czego nie widzieliśmy)
- myślenie – (polega na przetworzeniu informacji w celu stworzenia uogólnienia, poznania rzeczywistości abstrakcyjnej)
12.Co to jest analizator i jaka jest jego funkcja?
Analizator to układ funkcjonalny w obrębie, którego zachodzi percepcja. Analizator złożony jest z 3 elementów: receptor, droga nerwowa, kora sensoryczna (okolica kory mózgowej). Zadaniem analizatora jest odbiór, analiza, przekształcenie na wrażenia zmysłowe bodźców dział. na organ. z zew. lub wew. Każdy ze zmysłów ma swój analizator.
13.Różnica między terminami „spostrzeżenie” i „wyobrażenie”.
Spostrzeżenie (0,0-2,0) – jest obrazem tworzonym przez nas w oparciu o;
- dane płynące ze zmysłów, cech sensoryczne postrzeganych obiektów,
- cechy tła, na którym spostrzegamy,
- chwilowy stan emocjonalny,
- dotychczasowe doświadczenie,
Wyobrażenie (3,0-11,0) – to obraz wewnętrzny obiektu, który nie dociera w tej chwili do naszych zmysłów, może być rekonstrukcją minionych spostrzeżeń lub łączenie w całość fragmentów z minionych spostrzeżeń.
Spostrzeżenie odbywa się pod wpływem odbieranej rzeczywistości „tu i teraz”, jest obrazem dotyczącym chwili, w której się znajdujemy i jej dotyczy, natomiast wyobrażenie jest obrazem tworzonym z przeszłości z tego, co już przeżyliśmy.
14.Różnica pomiędzy terminami „wyobrażenie” i „pojęcie”.
Pojęcia (od 11,0) to wew. reprezentacja, w której odzwierciedlone są cech istotne, wspólne dla całej klasy przedmiotów czy zdarzeń, albo stosunki pomiędzy elementami rzeczywistości. Pojęcia mogą stanowić uogólnienia.
Pojęcie jest czymś ogólnym, nie przedstawia konkretnego przypadku czy jednostki. Pojęcie ma etykietę, nazwę a to świadczy o tym, że możemy tu zaliczyć nie skończoną ilość przypadków o tej samej ustalonej cesze. Wyobrażenie zaś to odtworzenie obrazu czegoś, z czym mieliśmy kiedyś do czynienia, czegoś konkretnego znanego nam.
15.Główne kierunki zmian rozwojowych w zakresie spostrzeżeń.
1) Od spostrzegania całościowego poprzez analityczne do analityczno-syntetycznego,
2) Od spostrzegania mimowolnego do dowolnego,
s. całościowe – brak wyróżniania szczegółów
s. analityczne – brak postrzegania jako całości
16.Co to znaczy, że rozwój prowadzi do obiektywizacji poznawania?
Obiektywizacja dokonuje się w miarę wzrostu świadomości. Człowiek wiernie odzwierciedla rzeczywistość w sposób coraz bardziej niezależny od relacji, w jakich pozostaje z otoczeniem.
17.Myślenie i jego rola.
Myślenie to zinterioryzowana czynność umysłowa polegająca na przetwarzaniu inform., prowadząca do poznawania uogólnionego, pośredniego oraz poznawania rzeczywistości abstrakcyjnej. (idei, relacji, związków, pojęć). Przebiega bez udziału mięśni, w wewnątrz, w mózgu człowieka. Umożliwia poznawanie rzeczy i zdarzeń w danej chwili nieobecnych. To, co przetwarzamy bierzemy z pamięci, na podstawie tych danych dochodzimy do nowych. Proces ten związany jest z mową.
18.Jakie rodzaje materiału mogą być wykorzystywane w myśleniu?
Struktura myślenia składa się z 3 elementów: materiał, operacje, reguły.
Rodzaje materiału wykorzystywany w myśleniu;
- spostrzeżenia,
- wyobrażenia,
- pojęcia i sądy (uogólnienia),
19.Istota i znaczenie myślenia pojęciowego.
Myślenie pojęciowe (logiczne) pojawia się po około 11 roku życia, jest najczęściej wykorzystywane. Opiera się na posługiwaniu pojęciami, które są wewnętrzną reprezentacją, w której odzwierciedlone są cechy istotne dla klasy przedmiotów bądź zdarzeń albo stosunki pomiędzy elementami rzeczywistości lub sądami będącymi wew. reprezentacją związku między pojęciami. Pojęcia mogą stanowić uogólnienia czynności, cech, przedmiotów, zjawisk, relacji, dzięki czemu widząc po raz pierwszy jakiś przedmiot możemy zaliczyć go do grupy podobnych, znanych nam już wcześniej przedmiotów.
20.Etapy rozwoju myślenia według rodzaju materiału.
W zależności, jaki rodzaj materiału jest wykorzystywany mówimy o rodzajach myślenia;
- spostrzeżenia to myślenie sensoryczno-motoryczne (zmysłowo-ruchowe) – (od 0 do 2 r.ż.)
- wyobrażenia to myślenie konkretno-wyobrażeniowe – (od 3 r.ż. do 11 r.ż.)
- pojęcia i sądy to myślenie pojęciowe (logiczne) – (od11 r.ż. do końca życia)
21.Operacje umysłowe i ich rodzaje.
Są to transformacje, czyli przekształcenia, którym podlega materiał (treść) w procesie myślenia.
Rodzaje operacji umysłowych;
- analiza – podział na części
- synteza – połączenie części w całość
- abstrahowanie – wyróżnianie pewnej cechy z pominięciem innych
- uogólnienie – ujęcie wspólnej cechy lub cech istotnych dla różnych obiektów
- porównywanie – jednoczesne zestawienie obiektów, wykazywanie u nich różnic i podobieństw
22.Na czym polega odwracalność operacji umysłowych.
Zgodnie z prawem odwracalności dla każdej operacji istnieje operacja do niej odwrotna. Odwracalność polega na wykonywaniu działań umysłowych w przeciwstawnym do siebie kierunku tzn. przechodzenie od jednej operacji do drugiej stanowiącej jej odwrotność.
23.Główne kierunki rozwoju myślenia.
+ Od myślenia sensoryczno-motorycznego przez wyobrażeniowe do pojęciowego (spostrzeżenia, wyobrażenia, pojęcia i sądy) – (do 7 r.ż.)
+ Kształtowanie się odwracalności myślenia – (od 10 do 12 r.ż.)
+ Postępująca koordynacja operacji umysłowych
+ Formalizacja myślenia, czyli zmniejszanie się zależności wykonywanych operacji od rodzaju, na jakim są przeprowadzane ( od konkretnych informacji do formalnych)
Teoria Piageta:
- Stadium sensoryczno-motoryczne tzw. myślenie „tu i teraz” ( do ok. 2 r.ż.)
- Stadium przedoperacyjne czynność zaczyna być dokonywana w umyśle, nie za pomocą mięśni (od ok.3 do 7 r.ż.) Charakterystyczne są: egocentryzm, centracja, nieodwracalność
- Stadium operacyjne (od ok. 7 r.ż.) następują tutaj:
= operacje konkretne (7-12 r.ż.) – ograniczone do konkretnych, osobistych, doświadczonych sytuacji
= operacje formalne (pow. 12 r.ż.) – jesteśmy w stanie dokonywać operacji niezależnie od minionych doświadczeń – to jest najwyższe stadium rozwoju myślenia.
24.Etapy rozwoju mowy.
...
joasia_klaudia