Klasycyzm francuski.doc

Klasycyzm francuski

We Francji szybko zrezygnowano z tendencji barokowych na rzecz powrotu do klasycyzmu. Taka sytuacja we Francji spowodowana była charakterem rządów Ludwika XIV. Władcę określanego często mianem najbardziej absolutnego z absolutnych władców ówczesnej Europy. Ludwik XIV jest autorem słów: Państwo, to ja i nazywany był Królem Słońce. Za jego czasów powstał Wersal, dwór królewski pod Paryżem. Był to też okres prześladowań protestantów we Francji. Nad zgodnością sztuki z wymogami klasycyzmu zaczynała czuwać Akademia Francuska, powołana do życia w 1635 roku

Zwłaszcza teatr francuski przeżywał wtedy swój złoty wiek. W XVII wieku teatr rozwijał się także w Anglii oraz Hiszpanii. W każdym z tych krajów stanowił jednak zjawisko odrębne i wyjątkowe, dające początek różnym kierunkom w teatrach innych państw. Z klasycyzmem i teatrem francuskim związane są nazwiska takich znakomitości, jak Molier, Corneille, Racine czy Boileau.

Pierwszym klasykiem francuskim był Pierre Corneille (1606–1684). Jego najsłynniejszy utwór, Cyd (1636) ukazywał ciężar konfliktu między obowiązkiem, konwencjami towarzyskimi i honorowymi a miłością, szczęściem osobistym. Jedynym zarzutem Akademii Francuskiej wobec dramatu Corneille'a było pozostawienie bohatera przy życiu w zakończeniu utworu. Cyd zyskał jednak rozgłos i uznanie publiczności ze względu na swą sugestywność. W czasach upadku ideałów renesansowych bohaterowie Corneille'a odzwierciedlały poczucie samotności człowieka w konieczności dokonania dramatycznego wyboru wartości.

Mistrzem klasycznej formy tragedii w XVII w. był Jean Racine (1639–1699). Bohaterowie Racine'a jeszcze wyraźniej niż u Corneille'a przedstawiali sytuację ludzkiej jednostki w XVII w. Tragik skupiał się w swych utworach na pokazaniu wachlarza ludzkich namiętności, które wprowadzają chaos w życie człowieka. Bóg okazuje się jednak daleki i milczący, choć nadprzyrodzony porządek, panujący mimo wszystko w świecie, jest Jego dziełem. Przykładem tragedii Racine'a jest Fedra z 1677 r.

Do nurtu klasycystycznego zaliczany jest także Molier (1622–1673), chociaż łamał w swoich sztukach klasyczną zasadę trzech jedności, czy prawdopodobieństwa intrygi. Autor takich utworów, jak Skąpiec czy Świętoszek, uważany jest za twórcę nowego typu komedii – komedii charakterów, które piętnowały negatywne cechy. Komediopisarz krytykuje przede wszystkim zakłamanie religijne, obłudę wyższych warstw społecznych, pyszniących się modnymi salonami, ludzką naiwność, która dotyczyć może człowieka każdego stanu.

Sztuka poetycka autorstwa Nicolasa Boileau (1636–1711) jest kompendium wiedzy na temat zasad poetyki klasycyzmu francuskiego. Poezja ma naśladować naturę, głównie naturę człowieka. Boileau podkreślał, iż to, co rozumne, wieczne i przez to uniwersalne, trwa zawsze. Poezja nie powinna być udziwniona, świadomie brzydka, przypadkowa w doborze metafor. Wzorem winna być zawsze poezja starożytna, idealna w proporcjach stylistycznych.

W nurcie francuskiej klasycystycznej literatury dydaktycznej wsławił się najbardziej Jean de La Fontaine (1621–1695), autor Bajek. W dowcipnych, wierszowanych formach, zawierających puentę sportretował La Fontaine ludzkie charaktery, a zwłaszcza ich wady i wstydliwe często skłonności, np. obłudę. Twórczość ta stanowiła kontynuację starożytnych osiągnięć Ezopa, ale La Fontaine przemycał treści moralizatorskie w sposób bardziej dyskretny i subtelny. Ta dziedzina literatury francuskiej znalazła wielu naśladowców, także w Polsce epoki Baroku i Oświecenia – Krzysztof Niemirycz, Jan Stanisław Jabłonowski, Ignacy Krasicki.