Księżna Łowicka.PDF

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

WACŁAW GĄSIOROWSKI

KSIĘŻNA ŁOWICKA

Powieść historyczna z XIX wieku

Wydawnictwo „Tower Press”

Gdańsk 2001

Tower Press 2000

TOM PIERWSZY

Wiosna roku 1818 dla ziem polskich zdawała się być wierną strażniczką postanowień kon-

gresu wiedeńskiego. Bo choć po staremu, po dawnemu miała jeden i ten sam płaszcz zieleni

na pokrycie całego chrobrowego władania, choć tymi samymi warkoczami słonecznych pro-

mieni grzała wszystkie złomy Rzeczypospolitej, przecież dla każdej poszczególnej części

nowego rozbioru inne hołubiła nadzieje, inne budziła tęsknice, inne zawołania, inne troski

serdeczne.

Więc gdy Warszawa rozbrzmiewała ochotą wskrzeszonego, a ledwie co ukończonego sej-

mu, gdy jako stolica Królestwa Kongresowego bramy triumfalne stawiała swemu monarsze, a

kwiatami słała każdą piędź ziemi, stary gród Zygmuntowy stroił się równocześnie w kiry,

żałobne przywdziewał szaty, a w grobach królewskich gotował spocznienie zwłokom Ko-

ściuszki.

Więc gdy Wilno roiło jedynie, aby „król-odnowiciel” ziścił co prędzej swe miłościwe na-

pomknienia i Litwę obdarował statutami Kongresówki – Lwów marzył już tylko o takiej

wspaniałomyślności Wiednia, która by nareszcie pozwoliła Galicji zakosztować pełni au-

striackiego obywatelstwa.

Każda poszczególna połać dawnej Rzeczypospolitej w inną ciążyła stronę, każda zabiegała

o wytrzeźwienie się, o pojednanie z losem, o wyzbycie niedogodnych wspomnień. Każda na

swój sposób zamyślała bytować, każda swoją własną rozpoczynała politykę.

I może by wiosna roku 1818 przywiodła naród polski do uznania tego nowego rozbioru

Rzeczypospolitej, może by raz na zawsze rozszczepiła dzieci jednej ziemi, gdyby nie poszmer

idący sponad Warty, gdyby nie rozhowor lip osłaniających prastare siedziby rycerskich rodów

wielkopolskich, gdyby nie zawziętość ludu poznańskiego, co nie tylko na „świętym przymie-

rzu nie umiał się poznać, ale nawet nie chciał się pokłonić takiemu „odnowicielowi” Polski,

który dzieło odnowienia począł od przyznania królowi pruskiemu kolebki Piastów.

Boć tu jedynie na pograniczu Brandenburgii, tu jedynie na ziemi Mieczysława nie próbo-

wano nowym życiem żyć, nie kwapiono się nowemu panu, hołdować, nie przyznawano do

obłąkania napoleońskiego, nie wypierano wczorajszych haseł. A jeżeli i tu przyjmowano niby

uroczyste nadania królewskiej mości, to przecież snadź mając własne sprzed roku 1806 racje

o pruskich przyrzeczeniach, niewiele obiecywano sobie nawet z uroczystych zaręczeń wie-

deńskich.

Ponoć i sam książę Radziwiłł, namiestnik poznański a królewski kuzyn, stracił po kongre-

sie grunt dla swych rachub, a choć na czele nowego księstwa stał, ani wiedział, dokąd iść,