Prewencja i rehabilitacja nr 1 2004.pdf

Perspektywy dla Narodowego Forum

Zdrowia Pracujących

Z inicjatywy Szkoły Zdrowia Publicznego w Łodzi we wrześniu

2003 r. odbyło się w Warszawie spotkanie konsultacyjne poświę-

cone przygotowaniu I Narodowego Forum Zdrowia Pracujących.

racie Praga-Północ Zakładu Ubezpieczeń

Społecznych, uczestniczyli przedstawiciele: De-

partamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie

Zdrowia, Departamentu Warunków Pracy w Mini-

sterstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej,

Departamentu Higieny Środowiska w Głównym In-

spektoracie Sanitarnym, Zakładu Ubezpieczeń Spo-

łecznych, Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP, Za-

kładu Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny,

Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego

„Solidarność”, Centralnego Instytutu Ochrony Pracy

– Państwowego Instytutu Badawczego oraz Szkoły

Zdrowia Publicznego Instytutu Medycyny Pracy.

Dyskusji przewodniczył dyrektor Szkoły Zdrowia

Publicznego Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi,

dr Jan Nosko.

Cele i zakres Narodowego Forum Zdrowia Pra-

cujących przedstawił prof. dr hab. med. Bogusław

Barański. W swoim wystąpieniu zaznaczył, iż pod-

stawowym założeniem NFZP jest umożliwienie m.in.

pracodawcom, pracownikom oraz instytucjom pu-

blicznym wspólnych dyskusji o celach, zasadach, me-

chanizmach, kosztach i skuteczności – związanego

z miejscem pracy – systemu zarządzania determinan-

tami zdrowia w miejscu pracy. Służyć temu ma seria

konferencji i seminariów na szczeblach krajowym,

regionalnym i gminnym.

Zdaniem prof. B. Barańskiego uzasadnieniem dla

przygotowania Narodowego Forum Zdrowia Pracu-

jących są m.in. wciąż niezbyt dobre wskaźniki zdro-

wia osób w wieku produkcyjnym, w porównaniu do

krajów Unii Europejskiej, wysoka liczba rent z tytułu

niezdolności do pracy, które stanowią duże obcią-

żenie finansowe dla państwa i społeczeństwa oraz

wyższe niż w Unii wskaźniki umieralności na choroby

związane z pracą, np. choroby układu krążenia. Na

potrzebę zorganizowania Narodowego Forum Zdro-

wia Pracujących wskazuje także brak integralnego

systemu ochrony i promocji zdrowia, spowodowany

dużą liczbą odrębnie działających firm zajmujących

się bezpieczeństwem i zdrowiem w pracy. Nie sprzyja

to koordynacji działań na poziomie przedsiębiorstwa.

W takiej sytuacji odpowiedzialność jest przenoszona

na pracodawcę, co nie zdaje egzaminu w przypadku

firm małych. Rozwiązaniem staje się nowe podejście do

problemu ochrony i promocji zdrowia oraz bezpieczeń-

stwa w miejscu pracy. W celu podniesienia efektywno-

ści systemu zajmującego się tą dziedziną konieczne

jest współdziałanie wszystkich zainteresowanych stron,

władz i partnerów społecznych w zakresie planowania,

wdrażania i oceny działań prewencyjnych.

Doświadczenie państw zachodnioeuropejskich

znalazło wyraz w Deklaracji Europejskiej Sieci Pro-

mocji Zdrowia w Miejscu Pracy, finansowanej przez

program zdrowia publicznego Unii Europejskiej.

Deklaracja kładzie nacisk na podkreślenie, czym jest

w istocie i czemu służy promocja zdrowia w miejscu

pracy. Ten wspólny wysiłek pracodawców, pracowni-

ków i społeczeństwa ma na celu poprawę zdrowia

i dobrostanu ludzi w miejscu pracy. Sprzyja temu

promocja dobrej praktyki w zarządzaniu zdrowiem,

środowiskiem i bezpieczeństwem w przedsiębior-

stwach i instytucjach.

Dobra praktyka ma się przejawiać m.in. w mobili-

zacji pracodawców do zwiększenia zaangażowania

na rzecz aktywnego pozyskiwania i wykorzystywania

Inspektorat Praga-Północ przy ul. 11 Listopada w Warszawie.

Fot: B. Stawikowska

PREWENCJA I REHABILITACJA 1/2004

W spotkaniu, które miało miejsce w Inspekto-

wiedzy o społeczno-ekonomicznych następstwach

złej i dobrej praktyki w zakresie zintegrowanego za-

rządzania czterema podstawowymi grupami tzw. de-

terminant zdrowotnych pracujących.

Do wspomnianych determinant należy zaliczyć:

q zawodowe determinanty zdrowia − czyli wa-

runki i organizację pracy,

q kulturowe determinanty zdrowia − np. palenie

papierosów, picie alkoholu, niską aktywność fizyczną,

q społeczne determinanty zdrowia − np. podno-

szenie poziomu wiedzy i umiejętności, stałość wyna-

grodzeń, szykanowanie w miejscu pracy,

q środowiskowe determinanty zdrowia − np. ska-

żenie powietrza substancjami chemicznymi, hałas.

Podsumowując swoją wypowiedź prof. B. Barań-

ski podkreślił potrzebę upowszechnienia skutecz-

nych modeli zarządzania determinantami zdrowia

w miejscu pracy. Służą temu także strategie Świato-

wej Organizacji Zdrowia i Międzynarodowej Organi-

zacji Pracy.

Zdrowia Pracujących, zgodnie z ustaleniami

kończącymi wrześniowe spotkanie, Instytut Medycy-

ny Pracy w Łodzi, we współpracy z Zakładem Ubez-

pieczeń Społecznych, zorganizował w połowie listo-

pada 2003 r. w Łódzkim Klubie Biznesu konferencję

na temat „Rola pracodawców w prewencji, podtrzy-

mywaniu zdrowia i zdolności do pracy, w świetle

polityki i dyrektyw Unii Europejskiej”.

Organizatorzy postarali się, aby zaproszeni repre-

zentowali jak najszerszy krąg osób zainteresowanych

problematyką prewencji, podtrzymywania zdrowia

i zdolności do pracy. W listopadowym spotkaniu, obok

przedstawicieli Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi i Za-

kładu Ubezpieczeń Społecznych, uczestniczyli repre-

zentanci Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Okręgowej

Inspekcji Pracy, Narodowego Funduszu Zdrowia, Łódz-

kiego Klubu Biznesu i Wydziału Zdrowia m. Łodzi.

Bliska perspektywa wejścia Polski do Unii Europej-

skiej oraz związane z tym zmiany w polskim prawie,

m.in. w przepisach dotyczących bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia pracowników, nasuwają wiele re-

fleksji. O ile stan przenoszenia do prawa polskiego dy-

rektyw Wspólnot Europejskich jest w zasadzie zado-

walający, o tyle wprowadzenie tych dyrektyw w życie,

w polskich warunkach, wymaga jeszcze dużo pracy.

Problematyce unijnej w trakcie spotkania były po-

święcone dwa uzupełniające się wystąpienia. Referat

wprowadzający prof. B. Barańskiego, w którym omó-

wił on politykę i dyrektywy Unii Europejskiej w zakre-

sie podtrzymywania zdrowia i zdolności do pracy,

oraz wystąpienie dr. Wiktora Górskiego na temat

aktualnej sytuacji społeczno-zawodowej w Polsce

na tle sytuacji w Unii Europejskiej, a także dotychcza-

sowych działań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

w zakresie prewencji rentowej i wypadkowej.

Dyskusja panelowa tocząca się wokół zagadnień

poruszonych przez prelegentów wskazała na celo-

wość działań w ramach planowanego Narodowego

Forum Zdrowia Pracujących. Jednocześnie uzmysło-

wiła jej uczestnikom, że pożądany jest przede wszyst-

kim większy udział pracodawców w planowanych spo-

tkaniach. Dotarciu do szerszego kręgu pracodawców

ma sprzyjać struktura działalności Forum. Powinno

się ono odbywać równolegle na szczeblu centralnym

(krajowym) i regionalnym (wojewódzkim).

Ochrona i poprawa warunków bezpieczeństwa

i higieny pracy oraz poprawa warunków zdrowotnych

w miejscu pracy to sprawy priorytetowe dla pracodaw-

ców i pracowników, ich wspólne działania są niezbęd-

ne do przeciwdziałania zagrożeniom zawodowym.

Odpowiedzialność za ochronę zdrowia w miejscu

pracy spoczywa na pracodawcy i ten aspekt musi być

uwzględniony w samej organizacji przedsiębiorstwa,

bez względu na jego wielkość. Aktywny udział w tych

działaniach powinni mieć partnerzy społeczni.

które mają być przedmiotem Narodowego Fo-

rum Zdrowia Pracujących. Uczestnicy odnosili się do

wielu spraw poruszonych w wypowiedzi prof. B. Ba-

rańskiego, m.in. polityki i prawa dotyczących zdrowia

i bezpieczeństwa pracujących. Padły pytania o ko-

rzyści płynące ze zorganizowania kolejnego forum.

Porównywano dotychczas podejmowane przez Cen-

tralny Instytut Ochrony Pracy działania, takie jak Fo-

rum Liderów Bezpiecznej Pracy, Focal Point, Centrum

Dobrych Prakty k.

Z dyskusji wypłynął wniosek o konieczności

zarejestrowania dotychczasowych działań, w celu

wykorzystania już zdobytych doświadczeń oraz

wzmocnienia uzyskanych efektów. Warunkiem ko-

niecznym dla powodzenia tego przedsięwzięcia jest

zaangażowanie pracodawców oraz poparcie władz

lokalnych, instytucji centralnych i rządu.

W dyskusji zwrócono również uwagę na brak

w społeczeństwie potrzeby promocji zdrowia: 70%

ankietowanych osób − w ramach prowadzonego

przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych programu

prewencji rentowej − nie dostrzegało potrzeby

działań promujących zdrowie. Wskazywano na pro-

filaktyczną i edukacyjną w tym względzie rolę lekarzy

podstawowej opieki zdrowotnej.

Mówiąc o obciążeniu chorobami populacji pra-

cujących podkreślono, że tylko około 20% chorób

wiąże się bezpośrednio z wykonywaną pracą, a aż

80% to choroby nie wynikające z warunków pracy,

ale jednocześnie takie, którym w miejscu pracy moż-

na zapobiegać.

Efektem spotkania była propozycja zorganizo-

wania jak najszybciej pilotażowej konferencji, w celu

zapoznania większej liczby pracodawców z koncep-

cją zintegrowanej prewencji niezdolności do pracy

powodowanej chorobami i urazami, zgodnie z mo-

delami rozwijanymi w Unii Europejskiej.

Anna Sójka

Departament Prewencji i Rehabilitacji

PREWENCJA I REHABILITACJA 1/2004

P rzygotowując grunt dla Narodowego Forum

S potkanie zakończyła dyskusja wokół zagadnień,

Efektywność programu rehabilitacji leczniczej

w chorzowskim Oddziale ZUS

Tytułem wprowadzenia

Podstawą skierowania ubezpieczonego na rehabi-

litację leczniczą w ramach prewencji rentowej ZUS jest

orzeczenie lekarza orzecznika. Rehabilitacja ta jest

prowadzona w wysoko specjalistycznych, współpra-

cujących z ZUS, ośrodkach rehabilitacyjnych, które są

wyłaniane w drodze postępowania konkursowego.

Realizacja programu rehabilitacji leczniczej w ra-

mach prewencji rentowej odbywa się głównie w try-

bie stacjonarnym, w ośrodkach rehabilitacyjnych

współpracujących z ZUS, ale nie tylko. Od 2001 r.

w większości miast wojewódzkich jest również sto-

sowana ambulatoryjna forma rehabilitacji leczniczej,

dla osób, które z różnych względów nie mogą wyje-

chać poza miejsce zamieszkania.

Program rehabilitacji leczniczej w ramach prewen-

cji rentowej realizowany jest zgodnie z rozporządze-

niem Rady Ministrów z dnia 12 października 2001 r.

w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania

przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilita-

cję leczniczą osób oraz udzielania zamówień na usłu-

gi rehabilitacyjne (Dz.U. z 2001 r. nr 131, poz. 1457).

Lekarz orzecznik orzeka o potrzebie przeprowadze-

nia rehabilitacji leczniczej, w ramach prewencji rento-

wej, osoby, której lekarz prowadzący leczenie wystawił

zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy oraz

sporządził wniosek o rehabilitację. Należy dodać, że

lekarz orzecznik powinien rozważyć potrzebę prze-

prowadzenia rehabilitacji leczniczej także w innych

sytuacjach, tj. orzekając o okolicznościach uzasadnia-

jących przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, czy

orzekając o niezdolności do pracy do celów rentowych.

Od 1 września 1999 r., tj. z dniem wprowadzenia w ży-

cie ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach

pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie cho-

roby i macierzyństwa (Dz.U. z 1999 r. nr 60, poz. 636

z późn. zm.), lekarz, o którym mowa, orzeka również

o potrzebie przeprowadzenia rehabilitacji leczniczej,

w ramach prewencji rentowej, wykonując kontrolę

prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do

pracy z powodu choroby i wystawiania zaświadczeń

lekarskich oraz orzekając o celowości przedłużenia

pobierania zasiłku chorobowego (patrz: schemat 1).

ZUS prowadzi rehabilitację leczniczą w zakresie

schorzeń narządu ruchu, układu krążenia, a także

układu oddechowego (od 2001 r.), ponieważ stano-

wią one najczęstszą przyczynę niezdolności do pra-

cy. Liczba chorych cierpiących na schorzenia układu

ruchu, zmiany pourazowe, chorobę wieńcową syste-

matycznie rośnie, powodując wyłączenie osób nimi

dotkniętych z aktywnego życia zawodowego i ro-

dzinnego. Następstwem tego zjawiska są ogromne

straty ekonomiczne i społeczne.

Proces rehabilitacji − według Światowej Organi-

zacji Zdrowia − to kompleksowe i skoordynowane

stosowanie środków medycznych, socjalnych i zawo-

dowych w celu usprawniania do możliwie najwyższego

poziomu osób z naruszoną sprawnością organizmu.

Podmiotem rehabilitacji jest człowiek niepełno-

sprawny.

Celem postępowania rehabilitacyjnego jest skró-

cenie czasu leczenia i poprawa jakości życia czło-

wieka niepełnosprawnego, a tym samym większa

możliwość integracji społecznej i zawodowej.

W latach 80. i 90. XX wieku obserwowano na

świecie wzrost nakładów na wypłatę świadczeń

z ubezpieczenia społecznego. Zjawisko to dotyczyło

szczególnie krajów wysoko rozwiniętych, uprzemy-

słowionych, w których spadała liczba urodzeń przy

jednoczesnym wzroście długości życia.

Również w Polsce zmiana struktury demograficz-

nej ludności, wzrost długości życia, rozwój techniki,

przemysłu i komunikacji, a także pogarszanie się sy-

tuacji na rynku pracy powodowały wzrost liczby osób

niezdolnych do pracy i pobierających świadczenia

z ubezpieczenia społecznego. Jednak zjawiska za-

chodzące na rynku pracy, bezrobocie, chęć łączenia

dochodów z renty i z pracy, nie mogły uzasadniać

szybkiego wzrostu liczby osób uznanych za niezdolne

do pracy i pobierające renty. Pogarszający się stan

zdrowia społeczeństwa i szybkie tempo wzrostu liczby

osób niezdolnych do pracy spowodowały, iż skuteczne

zapobieganie temu zjawisku stało się jednym z najważ-

niejszych zadań systemu ubezpieczeń społecznych.

W latach 1990-1995 Zakład Ubezpieczeń Spo-

łecznych prowadził badania pilotażowe dotyczące

wpływu rehabilitacji leczniczej na powrót do pracy

osób ubezpieczonych, zagrożonych długotrwałą lub

trwałą niezdolnością do pracy. Badania te wykazały,

że około 40% ubezpieczonych ze schorzeniami na-

rządu ruchu i układu krążenia po przebytej rehabili-

tacji leczniczej odzyskało zdolność do pracy. Wyniki

programu pilotażowego stały się podstawą stworze-

nia programu rehabilitacji leczniczej w ramach pre-

wencji rentowej ZUS.

O rehabilitacji leczniczej ZUS

Rehabilitacja lecznicza prowadzona przez ZUS jest

świadczeniem „rzeczowym” Zakładu dla osób zagro-

żonych utratą zdolności do pracy. Realizując to zadanie

ZUS aktywnie włączył się w program promocji zdrowia

i poważnie wsparł finansowo system ochrony zdrowia.

PREWENCJA I REHABILITACJA 1/2004

Schemat 1

Program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS

Lekarz leczący

wniosek

o przedłużenie

okresu zasiłkowego

ORZECZENIE

O CELOWOŚCI

REHABILITACJI

OŚRODEK

REHABILITACYJNY

ZUS ZLA

kontrola

zwolnień

Lekarz orzecznik

wniosek

o rehabilitację

Lekarz leczący

ODMOWA

wniosek

o świadczenie

rehabilitacyjne

wniosek

o rentę

Ubezpieczony

Rehabilitacja lecznicza, prowadzona w ramach

prewencji rentowej ZUS, trwa przeciętnie 24 dni.

Okres ten może być przedłużony lub skrócony w za-

leżności od wskazań medycznych.

Rehabilitacja lecznicza obejmuje:

q rehabilitację fizyczną – ćwiczenia zbiorowe,

ćwiczenia indywidualne, zabiegi lecznicze (z takich

działów, jak: ciepłolecznictwo, światłolecznictwo, elek-

trolecznictwo, wodolecznictwo, krioterapia),

q rehabilitację psychologiczną – oddziaływa-

nie na samopoczucie i stan psychiczny chorego

tak, aby był on zdolny do rozwiązywania trudnych,

stresorodnych problemów, a także oddziaływanie

ukierunkowane na regulowanie emocji wywołanych

przez stres,

q prewencję wtórną – nauka prozdrowotnego

stylu życia, zwalczanie czynników ryzyka (zaniecha-

nie palenia tytoniu, redukcja masy ciała), modyfika-

cja zachowań, budowanie wsparcia społecznego.

Wdrożony program rehabilitacji leczniczej w ra-

mach prewencji rentowej ZUS oparty jest o nowe

zasady społecznych działań, których obiektem są

ludzie, którzy wskutek choroby utracili zdolność do

pracy zarobkowej. W przeciwieństwie do poprzed-

nio realizowanych programów, których celem była

ocena zdolności do pracy i przyznanie renty inwa-

lidzkiej, obecny program rehabilitacji leczniczej ma

na celu przede wszystkim poprawę stanu zdrowia,

zmniejszenie niepełnosprawności, poprawę lub

przywrócenie chorym zdolności do pracy.

Omawiany program jest programem finanso-

wanym przez instytucję ubezpieczeniową – Zakład

Ubezpieczeń Społecznych.

Z punktu widzenia ubezpieczyciela program pre-

wencji rentowej jest skuteczny, o ile doprowadza do

zaprzestania pobierania świadczeń przez ubezpie-

czonego i umożliwia mu powrót do pracy. Nie można

zapominać, że możliwość wykonywania pracy zawo-

dowej, możliwość zapewnienia dzięki własnej pracy

samodzielności finansowej rodziny, bez korzystania

ze składek ogółu ubezpieczonych, ma istotny wpływ

na poczucie własnej wartości i jest jednym z istot-

nych czynników decydujących o jakości życia.

Trzeba mieć świadomość, że rehabilitacja lecz-

nicza prowadzona przez ZUS nie jest alternatywą

dla leczenia podstawowego, prowadzonego przez

powołane do tego instytucje służby zdrowia, finan-

sowane z Narodowego Funduszu Zdrowia. Jej rola

ogranicza się do uzupełnienia procesu terapeutycz-

nego o działania medyczne nastawione na popra-

wę sprawności organizmu, umożliwiającą powrót

do pracy. Stąd też zakres działania rehabilitacji

leczniczej obejmuje ubezpieczonych zagrożonych

całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy i ro-

kujących podjęcie pracy zarobkowej w następstwie

jej odbycia.

Od początku realizacji omawianego programu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych analizuje efek-

tywność rehabilitacji leczniczej prowadzonej przez

poszczególne oddziały ZUS. Badania efektywności

są prowadzone bezpośrednio po zakończeniu reha-

bilitacji oraz rok po jej zakończeniu.

Za miarę efektywności rehabilitacji leczniczej ZUS

przyjmuje się fakt zaprzestania pobierania świadczeń

z ubezpieczenia społecznego z tytułu choroby, która

była przyczyną rehabilitacji.

PREWENCJA I REHABILITACJA 1/2004

Efektywność rehabilitacji

prowadzonej przez Oddział ZUS

w Chorzowie w latach 1999-2000

Płeć osób rehabilitowanych pozostawała bez

wpływu na przywrócenie zdolności do pracy.

Obliczany w analizie statystycznej współczynnik

względnej szansy przywrócenia zdolności do pracy

(RR) pozwolił określić czynniki prognostyczne dla

powrotu do pracy. W prowadzonych badaniach

współczynnik ten był miarą szansy poprawy spraw-

ności organizmu i przywrócenia zdolności do pracy.

Istotne znaczenie dla przywrócenia zdolności do

pracy miało wykształcenie. Współczynnik względnej

szansy przywrócenia zdolności do pracy osób z wy-

kształceniem niższym (niepełnym podstawowym,

podstawowym, zawodowym) był mniejszy niż osób

z wykształceniem wyższym (średnim ogólnym, śred-

nim zawodowym, policealnym, wyższym).

Na przywrócenie zdolności do pracy miał wpływ

również rodzaj wykonywanej pracy. Prawie połowa

rehabilitowanych osób wykonywała pracę fizyczną

lekką (44,1%). Współczynnik względnej szansy przy-

wrócenia zdolności do pracy dla osób pracujących

ciężko fizycznie był istotnie mniejszy niż dla pracow-

ników umysłowych.

Należy zaznaczyć, iż osoby rehabilitowane w 1999

i 2000 r. w większości posiadały pracę (odpowiednio:

76%-80% z nich) i rehabilitacja została przeprowa-

dzona jeszcze w okresie zatrudnienia. Współczynnik

względnej szansy przywrócenia zdolności do pracy

dla osób zatrudnionych był większy niż dla osób nie

zatrudnionych.

Analiza schorzeń, które były przyczyną rehabilita-

cji wykazała, że odsetek rehabilitowanych z powodu

schorzeń układu ruchu był najwyższy i wynosił 68%;

odsetek rehabilitowanych z powodu urazów wynosił

21%, natomiast odsetek rehabilitowanych z powodu

schorzeń układu krążenia (choroba wieńcowa i za-

wał serca) – tylko 11%. U ponad połowy rehabilitowa-

nych osób dominowały choroby grzbietu.

W badanej grupie ubezpieczonych przywrócenie

zdolności do pracy zależało od rodzaju chorób, z po-

wodu których odbyła się rehabilitacja. Współczynnik

względnej szansy przywrócenia zdolności do pracy dla

rehabilitowanych z powodu chorób układu krążenia był

mniejszy niż dla rehabilitowanych z powodu schorzeń

układu ruchu. Należy jednak pamiętać, że schorzenia

układu krążenia mają zupełnie inny ciężar gatunkowy

niż choroby układu ruchu. Stąd też podejście do reha-

bilitacji chorych ze schorzeniami układu krążenia jest

zupełnie inne – zarówno ze strony samych ubezpie-

czonych, jak i prowadzących rehabilitację.

Mając na uwadze przedłużającą się absencję

chorobową z powodu zespołu bólowego kręgosłu-

pa u ludzi w wieku produkcyjnym, począwszy od

1 września 1999 r. (tj. po wprowadzeniu reformy

ubezpieczenia chorobowego) praktycznie każde

zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy

wpływające do Oddziału ZUS w Chorzowie, dotyczą-

ce zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i choroby

krążka międzykręgowego, zostało poddane kontroli.

Lekarz orzecznik podczas badania każdego ubezpie-

W Oddziale ZUS w Chorzowie podjęto własne

badanie zmierzające do oceny programu rehabi-

litacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS

oraz obejmujące analizę czynników mogących mieć

wpływ na przywrócenie ubezpieczonym zdolności

do pracy. Zostało ono przeprowadzone przez głów-

nego lekarza orzecznika tego Oddziału, a zarazem

autorkę niniejszego artykułu.

Celami szczegółowymi badania były:

1. Ocena realizacji programu rehabilitacji lecz-

niczej, w ramach prewencji rentowej, prowadzonej

przez Oddział ZUS w Chorzowie.

2. Analiza osobniczych i społecznych uwarunko-

wań efektywności programu rehabilitacji leczniczej.

Badaniem objęto ubezpieczonych poddanych

rehabilitacji leczniczej w okresie od stycznia 1999 r.

do końca grudnia 2000 r., skierowanych do ośrodków

rehabilitacyjnych na podstawie orzeczenia lekarza

orzecznika w Oddziale ZUS w Chorzowie. Grupa ba-

danych obejmowała 2169 osób – 987 rehabilitowanych

w 1999 r. oraz 1182 osoby rehabilitowane w 2000 r.

Źródło danych stanowiła dokumentacja będąca

w posiadaniu chorzowskiego Oddziału ZUS oraz kwe-

stionariusz przebiegu leczenia i rehabilitacji, wypełnia-

ny po 12 miesiącach od zakończenia rehabilitacji.

Analizę statystyczną zebranych danych przepro-

wadzono wykorzystując program komputerowy EPI

– INFO V.5.01. Dla poziomu różnic pomiędzy ocenia-

nymi grupami przyjęto minimalny poziom istotności

p < 0,05.

Za miarę efektywności rehabilitacji przyjęto fakt

zaprzestania pobierania świadczeń z ubezpieczenia

społecznego (powrót do pracy) po upływie 12 mie-

sięcy od ukończenia rehabilitacji z powodu jednostki

chorobowej, która była przyczyną rehabilitacji.

Wyniki badania

Badanie wykazało, że w 12 miesięcy od ukończe-

nia rehabilitacji w ramach prewencji rentowej 88,9%

rehabilitowanych osób nie pobierało świadczeń ren-

towych z ubezpieczenia społecznego, a 82,1% reha-

bilitowanych osób nie pobierało żadnych świadczeń

z ubezpieczenia społecznego. Możliwość powrotu

do pracy zarobkowej stwierdzono u 73% (w 1999 r.)

i u 91% (w 2000 r.) rehabilitowanych z powodu scho-

rzeń układu ruchu oraz u 64% (w 1999 r.) i u 85%

(w 2000 r.) rehabilitowanych z powodu chorób ukła-

du krążenia.

Osoby rehabilitowane w obu badanych latach to

osoby w sile wieku – średnia wieku w 1999 i 2000 r.

nie różniła się istotnie i wynosiła 43 lata. Na pod-

stawie uzyskanych danych można stwierdzić, że

większą możliwość powrotu do pracy zanotowano

u osób młodszych.

PREWENCJA I REHABILITACJA 1/2004

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: