ćwiczenia 16.10.2005
E. Durkheim – socjolog wychowania, filozof.
Twórca SOCJOLOGIZMU PEDAGOGICZNEGHO uznawanego za jeden ze znaczących we współczesnych kierunkach.
Za źródła wiedzy socjologista uzna socjologię. Socjologia fundamentem wiedzy o wychowaniu.
Nauczyciel musi mieć wiedzę socjologiczną dotyczącą idei ped na końcu pojawia się psychologia mówiąca o psychice dziecka.
Znaniecki – psychologia czy socjologia – krytykuje psychologię.
Socjologista – zaczyna badania od socjologii czystej.
Durkheim – jednostkę wychowuje mnóstwo elementów składających się na społeczeństwo. Jednostkę wychowuje rzeczywistość FAKTÓW SPOŁECZNYCH.
FAKT SPOŁECZNY – np. kościół, system prawny, tradycje, obyczaje, język, szkoła – instytucje, rodzina.
CECHY FAKTÓW SPOŁECZNYCH:
1. fakty społeczne są zastane przez jednostkę i są czymś więcej niż tylko to co się dzieje w świadomości jednostki. „Fakty społ tylko załamują się w jednostkach”. Fakty społ subiektywnie załamują się w świadomości jednostki. Jeśli fakt społeczny zaistnieje może się zmieniać. Żyją własnym życiem. Jednostka nie ma wpływu na zastany stan rzeczy.
2. Fakty społ działają na jednostkę na zasadzie przymusu. Przy czym przymus może być pośredni i bezpośredni. Przymus jest tak silny, ze każdy musi sobie z tym poradzić. Odpowiadanie na przymus albo się buntujemy lub przystosowujemy się. Najlepsze z możliwych rozwiązanie to przystosowanie się.
Dwoistość ludzkiej natury:
1. natura indywidualna
2. z natury nie jesteśmy istotami społecznym – na skutek wychowania stajemy się nimi.
Być istotą społeczną to być CZŁOWIEKIEM. Istota społeczna = dusza społeczna.
Znaniecki – 1. Osobowość w sensie indywidualnym. 2. Osobowość społeczna.
Durkheim – człowiek za sprawą wychowania dostaje duszę społeczną.
WYCHOWANIE (Durkheim)
Wychowanie jest działaniem wywieranym przez pokolenie dorosłe. Wychowanie = metodyczna socjalizacja (uczenie życia społecznego).
Wychowanie powinno być jednorodne i wielorodne. Jednorodne w zakresie np. norm prawnych, etycznych, moralnych, uczenie się ról społecznych. Mają obowiązywać wszystkich.
W pewnych obszarach różnorodne (zależne os statusu społecznego, materialnego). Wychowanie różnorodne – wykorzystanie zdolności jednostki dla społeczeństwa. By predyspozycje przerodziły się w element spoiwa społecznego.
Nie jest pomijany rozwój indywidualny ale jest on podporządkowany dobru społecznemu.
Autonomia woli – posiada człowiek, który się przystosowuje nie dlatego, że musi ale, ze chce.
Durkheim rozwój indywidualny jest ważny, ale ma być wpisany w rozwój społeczny.
Znaniecki – jednostki nieprzystosowane nie są złe dla społeczeństwa. Nieprzystosowana jednostkę Znaniecki określił ZBOCZEŃCEM. Ewaluacja delikatna, stopniowa zorganizowana przez jednostki nieprzystosowane.
NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY SOCJOLOGICZNEJ WIZJI CZŁOWIEKA I WYCHOWANIA
1. dwoistość ludzkiej natury
2. wychowanie jako metodyczna socjalizacja
3. podporządkowanie rozwoju indywidualnego rozwojowi społecznemu
4. redukcjonizm – pomijanie czegoś ważnego. Durkheim nie potrafi dostrzec w naturze człowieka czegoś dobrego. Zredukował naturę biologiczną, indywidualną – określił jako złą.
REDUKCJONIZM w myśleniu Durkheim – na wartość rozwoju indywidualnego patrzy Durkheim przez pryzmat rozwoju społecznego.
Ćwiczenia 30.10.2005
BEHAWIORYZM od początku XX stulecia. Symboliczna data 1919 – Watson „Behawioryzm oraz psychologia jak ją widzi behawiorysta”. Pawłow –eksperymenty na psach.
Człowiek – wychowanie – wolność
Behawioryzm jako przykład PRZEDMIOTOWEGO spojrzenia na człowieka i wychowanie.
Watson – sukces wartością. Sukces każdy powinien chcieć odnieść.
Wychowanie – proces prawidłowego wychowanie – jednostka wpisuje się w normę i będzie mogła odnieść sukces.
Przyczyna zaburzeń osobowości – błędny trening.
Metoda ZR (zanik reakcji)
Człowiek z zaburzona osobowością nieadekwatne reaguje na bodziec. Wywołanie w ludziach zalewu emocji, aby doświadczyli, ze nic złego się nie dzieje.
PERSONALIZM – wolność wewnętrzna cechą człowieka (w przeciwieństwie do behawioryzmu).
WOLNOSĆ behawioryzm– unikanie bodźców awersyjnych. Wolność rozpatrywana tylko w związku z otoczeniem.
Ćwiczenia 19.02.2006
FRANKL – najbardziej znany psycholog XX w. Uznaje się go za twórcę III wielkiej szkoły psychoterapeutycznej.
I – psychoanaliza Freud
II – psychologia indywidualna Adler
III – Frankl
Logoterapia – gr. Logos – słowo w znaczeniu sensu. Terapia słowem. Terapia nastawiona na poszukiwanie sensu.
NURTY
Frankla należy kojarzyć jeśli chodzi o :
· filozofia – egzystencjalizm. Mistrz Frankla – Jaspers (egz). Myślenie Frankla zakorzenione w egzystencjalizmie. Filozofii poszukiwania sensu.
· Psychologia – tzw. psychologia egzystencjalna, nurt powstały pod wpływem fil egz. May – czołowy obok Frankla przedstawiciel psych egz.
Frankl specjalizował się psychiatrią. Na początku kariery fascynował się Freudem. Do przewartościowania poglądów praktyki zmusiło go życie (obóz koncentracyjny – „Psycholog w obozie koncentracyjnym”) trudno pytać jest o sens istnienia w aspekcie freudyzmu. Przewartościowania doprowadziło do sformułowania podstaw logoterapii i dlatego jest tak bardzo skoncentrowane na poszukiwaniu sensu.
FRANKL CENIONY ZA REDUKCJONIZM.
HASŁA:
1. SPECJALIZACJA – proces kształcenia, którym objęci byli studenci był bardzo specjalistyczny. Specjalizacja – wąska dziedzina wiedzy kończąca się tytułem specjalisty.
2. Specjalizacja jest celem każdego kształcenia na poziomie wyższym. Specjalizacja sama w sobie nie jest czymś złym.
3. GENERALIZACJA
Frankl nie jest wrogiem specjalizowania.
Frankl twierdzi – to w jakim stopniu student przejmie się tym czego się uczy zależy od sposobu przekazania wiedzy.
· Specjalizacja może przekształcić się w generalizację (dziedzina nasza daje odpowiedź na wszystko, jedyna słuszna dziedzina to nasza) wtedy jego myślenie przekształca się w REDUKCJONISTYCZNE.
REDUKCJONISTYCZNA POSTAWA
REDUKCJONIZM – myślenie typu „człowiek jest niczym więcej niż......
Jeśli czł myśli, że poza jego dziedziną istnieją jeszcze inne wtedy nie jest redukcjonistą.
Gdy myśli, ze jego dziedzin jest jedyna jest redukcjonistą.
Redukcjonizm źródłem – może wywodzić się ze specjalizacji których Frankl wrogiem nie jest.
GENERALIZACJA krokiem od specjalizacji do redukcjonizmu.
Redukcjonizm jest uproszczeniem.
SUBHUMANIZM – pomijanie tego co specjalistycznie ludzkie.
REDUKCJONIZMY są SUBHUMANIZMAMI.
Z prawa ontologii dymensjonalnej (pokazują subhumanizm)
1. Bryła rzutowana na 2 płaszczyzny. Szklanka z jednaj strony otwarta. Prawo ,a pokazać, że czł w swojej istocie jest otwarty, niedokończony. Każdy z rzutów jest zamknięty i różnią się. Redukcjonizm jako subhumanizm.
Nie ma takiej koncepcji teorii naukowej, która stanowiłaby wyczerpującą wiedzę o człowieku.
Nie ma takiej koncepcji teorii naukowej, która byłaby w stanie oddać ludzka niedokończoność, otwartość.
3. „Wieloznaczne koła”. Odbicia są wieloznaczne. Jeśli patrzymy na człowieka poprzez pryzmat redukcjonistycznej koncepcji różnice mogą się zatrzeć. To co dzieje się z 3 różnymi osobami może wyglądać inaczej. Każdego człowieka można sprowadzić do teorii.
Frankl – odbicia są identyczne tylko gdy patrzy na nie redukcjonista, lecz inny dostrzeże ich wieloznaczność.
REDUKCJONIZM WG FRANKLA:
· nothing bad
· specjalizacja, generalizacja do redukcjonizmu
· redukcjonizm może być określony mianem subhumanizmu.
HESSEN
Warstwicowa koncepcja bytu i wychowania. Hesena wiąże się z polska pedagogiką
Hessen:
· uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela PEDAGOGIKI KULTURY
· uznawany za filozofa wychowania – myślenie o wychowaniu myśleniem filozoficznym
· nurt filozoficzny PERSONALIZM
PERSONALIZM –najistotniejsze jest patrzenie na człowieka w perspektywie wartości. Taki człowieka to OSOBA (persona).
PEDAGOGICZNA KONCEPCJA HESSENA:
Warstwicowa koncepcja bytu i wychowania. Warstwy NIE etapy warstw Hessena.
Byt każdego człowieka można określić poprzez nakładające się warstwy. Wszystkie stanieją potencjalnie w chwili urodzin. Mogą z potencjalnych przechodzić w realne lub mogą być znikome lub w ogóle może ich nie być. Warstwy niejako różne aspekty naszego życia.
WARSTWY BYTU WG HESSENA:
1. warstwa bytu NATURALNEGO (BIOLOGICZNEGO). Na człowieka patrzymy w kontekście jako organizm (byt) psychofizyczny. Cielesność i psychika. Każdy rodzi się jako pewien organizm funkcjonujący na prawach biologicznych i psychicznych. W kontekście tej warstwy wychowanie byłoby stymulowaniem rozwoju psychicznego i fizycznego poprzez pielęgnowanie (ciało, psychika) – naturalizm pedagogiczny. Naturalizm wg Hessena jest redukcjonizmem.
2. Warstwa bytu SPOŁECZNEGO (socjologizm pedagogiczny) w kontekście tej warstwy człowiek to istota społeczna. Człowiek jest m.in. istotą społeczna. Wychowanie – cel przystopowanie człowieka do życia społecznego. Wychowanie – urabianie jednostki aby przystosować ją do życia w społeczeństwie. Urabianie związane z przymusem zewnętrznym. Rozwój społeczny, rozwój indywidualny traktowane równolegle. Mają powinny przebiegać jednotorowo.
3. Warstwa bytu KULTURY DUCHOWEJ – przesądza o tym, że koncepcja Hessena jest pedagogika kultury. Człowiek w kontekście tej warstwy patrzymy na niego w perspektywie wartości (perspektywa personalistyczna). A człowiek może mieć OSOBOWOŚĆ. Każdy człowiek ma temperament, nie każdy osobowość.
Wartości wg Hessen są:
· obiektywne;
· uniwersalne;
· wieczne.
Wychowanie staje się włączaniem w świat kultury duchowej (kształcenie), po to żeby człowieka (jednostkę, wychowanka) – ODKRYĆ, PRZEŻYĆ, UWEWNĘTRZNIĆ WARTOSCI.
Warstwa bytu kultury duchowej. Byt kultury ≠ byt społeczny. Byt kulturowy czymś więcej niż byt społeczny. Według Hessena byty kulturowe są o wiele bardziej trwałe. Wpływ jest głębszy (przymus zewnętrzny, wewnętrzny). Byty kulturowe są trwalsze i głębiej na nas wpływają bo są NOSNIKAMI WARTOSCI.
4. człowiek jako byt metafizyczny, jako dusza, byt błogosławiony (szczęśliwy, zbawiony). Wychowanie jako zbawienie, czyli wyzwolenie od leków egzystencji, jednostka ludzka istnieje na poziomie bytu błogosławionego jako członek istoty personalnej.
· tresura – karność
· temperament – osobowość
· wolność – samowola
Etapy rozwoju moralnego wg Hessena:
· anomia moralna;
· heteronomia moralna
· autonomia moralna – jako cel wychowania moralnego.
KARNOSĆ – TRESURA
Tresura w wychowaniu, konieczność ślepego posłuszeństwa. Totalne podporządkowanie się. W tresurze nie ma miejsca na wolność wychowanka. Zachowanie władzy najważniejsze.
Karność – wszyscy wychowawca wychowanek powinni być podporządkowani celowi czyli wartościom.
W dziecku wartości trzeba odkryć. Pokazywanie wartości zadaniem wartości?. Przez pewien czas odwoływanie się do przymusu zewnętrznego jest zdaniem Hessena konieczne. Celem jest to by przymus zewnętrzny przerodził się w przymus wewnętrzny.
Uniwersalne, obiektywne, ponadczasowe wartości – przekłucie przymusu zewnętrznego na przymus wewnętrzny.
Są cele narzucone przez wychowawców. Wartości wychowanek ma uznać za swoje, własne.
Cele: mamy dążyć do uniwersalnych wartości.
Środki: w karności wspólność celów.
Nauczyciel ma sobą „święcić” przykładem, ma do wykorzystania siebie i wartości kulturowe.
Moralność wyraża się w czynach nie w słowach.
Wychowawca ma obowiązek pokazywać cele nie ma prawa zmuszać wychowanka aby on w jeden określony sposób je realizował. Wychowawca pokazywać cele, nie narzucać środków.
CZŁOWIEK ANOMICZNY – to ktoś (w sensie moralnym) kto nie kieruje się w życiu żadnymi STAŁYMI zasadami moralnymi i wartościami.
Anomia moralna – kierowanie się tym co na mnie teraz najmocniej działa (nastrój). Kierowanie się chwilą.
Anomia moralna powinna na pewnym etapie być przekłuta na HETERONOMIĘ MORALNĄ. Z kształtowaniem heteronomii kojarzy Hessen oddziaływania społeczne.
Człowiek HETERONOMICZNY to ktoś kto stara się kierować w życiu stałymi zasadami moralnymi, ale są one odczuwane jako narzucone z zewnątrz.
Brak uwewnętrznienia wartości. „Robię (nie robię) coś bo otoczenie to na mnie wymogło. Na pewnym etapie życia to jest naturalne. Większość ludzi poprzestaje na tym etapie.
Zmiana perspektyw przejścia od heteronomii do AUTONOMII. Też kieruję się wartościami, ale odczuwam je jako własne. Ktoś kto stara się kierować stałymi zasadami moralnymi i odczuwa je jako własne.
Istota CEL WYCHOWANIA MORALNEGO – UWEWNĘTRZNIENIE WARTOSCI (tego co być powinno – uniwersalne, obiektywne, ponadczasowe).
Człowiek heteronomiczny – kieruje się przymusem zewnętrznym. Człowiek autonomiczny – KIERTUJE SIĘ PRZYMUSEM WEWNĘTRZNYM. Z AUTONOMIĄ MORALNA WIAŻE Hessen zarówno OSOBOWOŚĆ jak i WOLNOŚĆ.
TEMPERAMENT – wrodzony, nie zmienia się (a jeśli już to w niewielkim stopniu). Każdy go ma. Temperament jest dany.
OSOBOWOSĆ - jest zadana, jest zadaniem. Wyraża się w czynach dla których podstawę stanowią wartości wewnętrzne.
WOLNOSĆ bez PRZYMUSU.
Spojrzenia na wolność:
· wolność do decydowania o działaniu;
· wolność w sferze ducha wartości.
Hessen wolność wiąże z wartościami i powinnościami.
Człowiek wolny to ktoś kto – ma poczucie wewnętrznego prawa i kto stara się temu prawu pozostać wierny.
CZYN WOLNY – wolność powiązana z powinnością. Czyn wolny – człowiekowi udaje się w działaniach pozostać wiernym swym wartościom.
Wolność to zadanie. Wolność jest zadana. To nie stan a powinność. Jeśli czł uda się być wiernym swym wartościom to powiększa zakres swojej wolności.
Wolność w wychowaniu. Wychowywać DO wolności – wychowywać żeby jednostka miała warunki do uwewnętrznienia wartości.
Wolność i przymus wewnętrzny są ze sobą sprzężone.
Hessen myślenie personalistyczne. Wolność jako powinność (zadanie). Wybór właściwego działania jest wolny.
...
owieczka1988