Myśl społeczna na przełomie XVIII I XIX wieku .1789-wielka rewolucja francuzka - obalenie monarchii absolutnej ,- obalenie stałego ładu społecznego . Monarcha – wybraniec Boga 3 nowe kierunki : - konserwatyzm , liberalizm , socjalizm utopijny ( budowali swój ład społeczny . )KONSERWATYZM Edmund BurkeCel :niedopuścić by idea rewolucji rozpowszedniła się w Europie , chcieli zatrzymać wszelki postęp , dużą wage przypisywali historii Hasła : porządek ( ład społeczny ) -, natura człowieka w óświeceniu : człowiek to istota myśląca , i czująca , Hasła oświecenia : indywidualizm jest utopijny , człowiek żyje w społeczeństwie , liczy sieogół a nie jednostka , głosili hasła holizmu i antyatomizmu , Zmiany – pogwałcenie praw Najważniejsze są grupy społeczne , są one uporządkowane wg hierarhi Są 2 rodzaje więzi : -więzi naturalne ( bezpośrednie ) obyczaje , tradycje , religia- pośrednie –sformalizowane przepisy prawa LIBERALIZM -Betham- Smith,-MillZalążek – Anglia Cel : przedłużali myśl oświecenia , popierali rewolucje i przeciwstawiali się jej , hasła głoszone przez rewolucja to utopia , Wolność , Równość i Braterstwo nie mały żadnej treści . Założenia liberalistów :-natura ludzka jest niezmienna , zaspokoić potrzeby każdego , oddzielić politykę od gospodarki , SOCJALIZM UTOPIJNY - Robert Owen - Salnt – Simmones Cel : sprzeciw liberalizmowi , socjaliści – antyliberałowie Hasła : przyznanie decydującego znaczenia kwestii socjalnej , odsunięcie polityki i skupienie uwagi na wychowaniu , podziale dóbr , i organizacji , nie popierali indywidualizmu , krytykowali społeczeństwo burżuazyjne , sprzeciwiali się wyzyskowi . IDEAŁ SPOŁECZEŃSTWA ;bez hierarchi , żyć w zgromadzeniach , zlikwidować przemoc i konkurencje POZYTYWIZM Oparcie się na faktach zewnę trzych Cont`e – zwolennik społeczeństwa ściśle kierowanego Spencer – kierowanie społeczeństwem maxymalnie ograniczyć Cel : Pewien stały styl myślenia .ANTYKRYTYCYZM – podejmuje problematykę kryzysu społecznego jak z niego wyjść , dążyl do uznania wiedzy , która była by użyteczna w organizacji społeczeństwa , wiedza musi być oparta na faktach , FENOMENALIZM : krytyka metafizyki , przeciwstawienie się idei przyczynowości , prawo jako stały związek pomiędzy obserwatorami zjawiska , , wszystko ma początek , środek i koniec NATURALIZM : przyrodnictwo to nauka wzorcowa ,netody nauk społecznych nie powinny różnić się od przyrodniczych , nauka ze wzorcami przyrodniczymi może być podstawą efektywnej inżynierii społecznej , tylko nauka pełni rolę wychowawczą FAKTY JAKO RZECZY : podmiot poznania społecznego jest niezależny , obiektywny , podstawa przyrodnicza traktuje fakty społeczne jako rzeczy bez uprzedzeń świat społeczny oglądany przez obserwatora od zewnątrz NAUKA JAKO PODSTAWA INŻYNIERII SPOŁECZEŃSTWA :zajmuje się budową społeczeństwa i budową zmian CECHA MYŚLI POZYTYWISTYCZNEJ ;praktyczna orientacja , nauka miała umożliwiać przewidywanie , przewidywanie miało umożliwić kontrolę procesów społecznych , która zapobiegnie niszczycielskiemu żywiołowi HERBERT SPENSERNajwybitniejszy twórca ewolucjonizmu , twórca prekursor funkcjonalizmu , socjolog XIX wieku , stworzył słownictwo socjologiczne : struktura społeczna , funkcja , instytucja , organizacja , EWOLUCJA : siła która powoduje integracja materii i rozposzenie ruchu , dokonuje się stopniowo , zjawiska społeczne mają podłoże biologiczne , mają też pewne cechy swoiste , 3 FAZY I RODZAJE EWOLUCJI -nieorganiczna - organiczna - ponadorganiczna czyli społeczna , którą powinna zająć się socjologia POZNANIE SWIATA MA 3 POZIOMY -wiedzy - nauki -filozofiSPOŁECZEŃSTWO INDUSTIALNE ; - decentralizacja i samorealizacja -regulacja negatywna ( pewne rzeczy zakazane reszta dowolność )-państwo ma ograniczone uprawnienia zadania państwo to : ochrona jednostki interesów -różnorodność i swoboda przekonań opini - wielkość dobrowolnych stowarzyszen - nagrody proporcjonal;Ne do zasług - prawo chroni umowy między jednostkami - niezależnośc i inicjatywa -brak przywiązania do miejsca i stanowiska -partnerstwo a nie zależnośc SPOŁECZEŃSTWO MILITARNE -nastawienie na walkę z innymi społeczeństwami na rzecz dobra , -podział społeczeństwa na wojowników i niewolników -scentralizowana kontrola nakazy i zakazy , która łączy wiedze wojskowo – cywilną, polityczno – gospodarczą , - każdy człowiek ma określoną pozycję status -prawo służy utrzymaniu władzy - wrogośc wobec innowacją - socjalizacja człowieka konformizm , posłuszeństwo , JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO : człowiek z natury jest zły jak militaryzm , społeczeństwo wpływan na człowieka socjalizując go poprzez instrukcje społeczne , społeczeństwo jest dla jednostek , społeczeństwo buduje organizm SPOŁECZEŃSTWO JAKO ORGANIZM :-jedno i drugie cechuje wzrost masy -występuje zróżnicowanie funkcji - części pod względem funkcjonalnym są zalężne -życie gatunku dłuższe od życia jednostki INSTYTUCJA SPOŁECZNE : to co zmusza człowieka do współdziałania z innymi - instrukcje domowe ( rodziny ) zachowanie gatunku - instrukcje obrzędowe zwyczaje , obyczaje , normy wartości -instrukcje polityczne walka z siłami ( militaryzm ) z pracy ( indiustia ) Instytucja kościelne - instytucja zawodowe i przemysłowe pojawia się wtedy gdy społeczeństwo zbliża się do induski FUNKCJE SPOŁECZNE - operacyjna nieprodukcja i produkcja -dystrybucyjna przepływ materiałó1) i informacji -regulacyjna koncentracja władzy CZYNNIKI EWOLUCJI SPOŁECZNEJ - pierwotne Zewnętrzne – klimat , gleba , flora Wewnętrzne -cechy fizyczne jednostek , inteligencja i charakter . - wtórne Zewnętrzne – kultura , Wewnętrzne – przyrost naturalny , rozwój wiedzy EWOLUCJONALISCI - E.B TYLOR – zajmował się ewolucją poszczególnych elementów kultury LEVIS MORGAN – problematyka rozwoju techniki i gospodarkiMARKS I ENGELSMATERIALIZM HISTORYCZNY – Marksistowska nauka o społeczeństwie , to stan ideologii prawdziwej . Społeczeństwo to : wewnętrznie poznana całość u której wszystkie stosunki istnieją równocześnie i nawzajem się wspierają , składniki to rożne swery działalności ludzkiej , Każde społeczeństwo przechodzi fazy rozwoju : -formacja pierwotna - formacja azjatycka - formacja antyczna ( niewolnicza ) - formacja feudalna - formacja kapitalistyczna ( burżuazja ) - formacja komunistyczna SPOŁECZEŃSTWO BURZUAZYJNE : to najbardziej rozwinięta i zróżnicowana organizacja produkcji FORMACA SPOŁECZNO – EKONOMICZNA : to baza i nadbudowa BAZA – stosunki ekonomiczne , określony sposób produkcji NADBUDOWA – kultura , świadomośc , rodzina , polityka ,BAZA EKONOMICZNA – warunkuje wszystkie zjawiska społeczne , i wiąże wszystkie elementy społeczeństwa w całość PSYCHOLOGIZM ;to kierunek przejawiających się skłonności do utożsamiania badanych procesów i zjawisk z przeżyciami , zjawisko społeczne to przejaw psychicznych cech jednostki . CECHY PSYCHOLOGIZMU -daje odpowiedz na najważniejsze pytania socjologów - opiera się na pozytywistycznej filozofi nauki - zapoczątkował pojęcia : destrukcję , ewolucjonizm , nominalizm , indywidualizm - bada fakty wewnętrzne socjologi ZYGMUNT FREUD - interesował się ideą jaką pełni środowisko społeczne jednostki i kształtowaniu jej psychiki . Podejmował próby wyjaśniania zachowania się zbiorowego za pomocą pewnych cech psychiki indywidualnej . TEORIA OSOBOWOŚCI – motorem zachowań są irracjonalne żywioły zawarte w pierwotnej naturze człowieka . –zasada przyjemności : natura pierwotna - zasada rzeczywistości : pod wpływem czynników społecznych i kierując się instynktem samozachowawczym , jednostka może czasowo dążyć do zaspokojenia potrzeb .Jednostki potrzebują siebie nawzajem ID- całokształt instynktów SUPEREGO – wymogi środowiska społecznego z którymi jednostka musi się liczyć EGO- rozjemca piędzi ID a EGO pełni rolę władzy wykonawczej .KLASA – to zbiorowość ludzi w potocznym położeniu ekonomicznym , mająca zbiorowe interesy PODZIAŁ DYCHOTOMICZNY KLAS –- ci co mają środki produkcji ( kapitaliści i burżuazja ) - ci co nie mają środków produkcji ( robotnicy )ŚWIADOMOSC FAŁSZYWA – błedny obraz rzeczywistości , który się powiela może być --świadomośc fałszywa epoki – przekonanie społeczności że stosunki kapitalistów są najlepsze - świadomość fałszywa klasy – jedna masa wywyższa się ponad drugą - świadomość fałszywa teorii – najważniejszą jednostką jest prawo PAŃSTWO – występuje tam gdzie jest podział klas SPOŁECZEŃSTWO KOMUNISTYCZNE – bezwartościowe , bezkonfliktowe panstwo pełni tylko funkcję opiekuńczą RELIGIA WG MARKSA : To opiekun dla mas , usypia czujność , V. PARETTO - uniwersalna metoda logiczno –eksperymentalna , był wyznawca pozytywizmu , rozwój społeczeństwo odbywa się według praw stałych , , które ujawnia fizyka , Działania ludzkie są ; logiczne , pozalogiczne i nielogiczne Główne działania ludzkie i społeczne są ; pozalogiczne , czasem stają się logiczneDZIAŁANIA POZALOGICZNE :-- REZYDNIA - to dowód na psychologizm , ukryte najsilniejsze elementy oddziaływania na człowieka to : rezydnia towarzyskości , rezydnia seksu , rezydnowe uzewnętrznianie swojej osobowości DERYWACJE – w zależności od potrzeb zmienne ,nadają logikę działaniom , mają funkcję tłumaczenia , wyjaśniania , odwołują się do twierdzenia – że tak jest , do autorytetu , uczuć zasad , nauk moralnych , SPOŁECZEŃSTWO wg PARETTO – system społeczny to pewna całość elementów ze sobą powiązanych , podzielony jest na elitę (władza) i masę , nie działa harmonijnie , nie ma społeczeństwo bez klas i konfliktów , konflikt przychodzi falami , Kontrelita staje się elitą a elita przechodzi do masy . M. WUNDT – psychologia ludów , występował w romantyzmie , nie używał pojęcia społeczeństwo , metoda badawcza to introspelacja , jednostka należy do pewnego ludu i ma jego cechy , metodyczna obserwacja badania procesów psychicznych , G. TRADE-psychologia publiczności , krytykowany przez Durhejna PUBLICZNOŚC- bardziej charakterystyczna niż tłum , cechuje go rozproszenie przestrzenne , połączone bliskością ducha powstaje dzięki środkom wymiany informacji i opini .G.LE BON – psychologia tłumów , tłum to każda grupa społeczna , , jednostka w masie traci samokontrolę swojej osobowości , Cechy tłumu : -gotowosć do działania , łatwa sterowność , dobry lider to zwycięstwo , SOCJOLOGIZM – antypsychologizm , antybiologizm , antyredukcjonizm ,socjologia powinna być nauką samoistną i samowystarczalną ,EMIL DURKHEIM – postulat metodycznej niewiedzy , ,:Czny to świat nieznany , wiedza powinna być oparta na empiri, , potrzeba korzystać ze zmysłow , definicje tworzyć na podstawie obserwacji zjawisk , fakty społeczne należy traktować jak rzeczy . FAKT SPOŁECZNY – to wszystko co nas otacza , i ma na nas wpływ , SPOŁECZEŃSTWO – to nie suma jednostek , jest zewnętrzne i nadrzędne w stosunku do jednostki , (sui generi-swoistość własne pochodzenie )SOLIDARNOSC- więż społeczna , społeczeństwo potrzebuje w danej sytuacji , wyznacznikiem jest prawo i podział pracySOLIDARNOSC MECHANICZNA – brak podziału pracy , podobieństwo jednostek , przewaga prawa karnego , jednostka nie ma osobowości , SOLIDARNOSC OGRANICZONA – podstawą jest zróżnicowanie jednostki , podział pracy , ochrona zycia , mienia , przewaga prawa kooperacyjnego , INSTYTUCJE – zastany przez jednostki zespół ustalonych działań oraz idei , pierwsza instytucja to religia , nie ma społeczeństwa bez Religi , religia to pewna szkoła dyscypliny ,obrzędy religijne pełnią też rolę euforyczną , KRYZYS SPOŁECZNY – wtedy , gdy społeczeństwo nie jest w stanie dobrze sprawować kontrolę ANOMIA – to stan gdy dochodzi do rozluźnienia norm , wartości , prowadzi do samobójstw ,SAMOBÓJSTWA -: anomiczna ( brakuje norm i zasad w codziennym życiu ), egoistyczne , altruistyczne , SOCJOLOGIA – w jej skład wchodzą 2 działy - marfologia – zajmuje się badaniem metafizycznym form społeczeństwa , położenie i otoczenie , wielkość , struktura , problematyka demograficzna , zadaniem demograficznym jest tworzenie i klasyfikacja typów społecznych - fizjologia społeczna –to działania społeczne prowadzone do jakiegoś celu , oddziałowywanie świadomości zbiorowej do świadomości jednostek Systemy wartości – to podstawowe zjawiska społeczne , religia , moralnośc , prawo , etyka , SAINT _ SIMON- KRYZYS – polegał na przejściu z systemu feudalnego i teologicznego do indiustlnego i naukowego . IDEA NAUKI – niekompletna , przyroda jest dobrze znana a nauka nie . SPOŁECZEŃSTWO – to rozwijająca się całość , której części pozostają w określonych stosunkach , , to organizm którym rządzą nieznane prawa , rozwój społeczeństwa to postęp znajomości praw , NAUKA SPOŁECZNA –fizjologia spoczna , to przedewszystkim nauka historyczna INDUSTIA : - to produkcja dóbr materialnych , nauka , sztuka , jeśli służy dobru , wzbogacanie się , zaspokajanie potrzeb , INDIUSTRIONISCI – klasa pracująca , rozwój wytwórczości , klasa niepracująca :’Trutnie „- to księża , urzędnicy , adwokaci ,którzy mają władze Tylko korzystaja z wytwórczości innych SYSTEM MILITARNY (feudalny ) – utrzymuje się w skutek przymusu , lud podległy władcom , nastawiony na podbój SYSTEM INDRIUSTRIONALNY : - to dobrowolne zorganizowane współdziałanie , lud jest udziałowcem , zwierzchnicy to kierownicy , system nastawiony na pracę ZNACZENIE SANTI – SIMONA –-pomysł stworzenia pozytywnej nauki , -przedstawienie różnicy między społeczeństwem militarnym a przemysłowym ,- koncepcja kryzysu , -społeczeństwo socjalistyczne - stworzył zręby socjologi , socjalizmu , pozytywizmu A. COMTE –KRYZYS I DROGI WYJSCIA – obalić metafizykę , wejść w system pozytywny , stworzyć nowy system wierzeń którym źródłem jest nauka , nauka musi być jednolitym systemem , 3 FAZY LUDZKIEJ SWIADOMOSCI – - teologiczna – myślenie o świecie zdominowane jest rozwojem o tym co nadprzyrodzone , religijne , -metafizyczna –filozoficzne przemyślenia nad istotą zjawisk -pozytywna – naukowa , obserwacja faktów empirycznych i usytuowana weryfikacja teori SYSTEMATYKA NAUK – - kryteria pod względem logicznym , stopień malejącej ogolności , rosnącej złożoności , stopień rosnącej doniosłości praktycznej - kryterium historyczne , czas powstania PRZEDMIOT SOCJOLOGIA –wszystko co nie mieści się w naukach przyrodniczych , SYNTEZA – porządku i postępu społecznego ZADANIA – odkrywać prawa względnie trwalej budowy organizmu społecznego , traktować społeczeństwo jako całość ( holizm ) STATYKA – zajmuje się badaniem porządku społecznego , bada równowagę wzajemnych relacji , problematykę rodziny , właściwści podziału pracy ,musi buć harmonijna między całością a częściami systemu społecznego FORMU SAMORZUTNEGO ZRZESZENIA SIĘ – -rodzina – podstawowy , najtrwalszy element społeczeństwa , relacja ( mąż – żona )- ( rodzice – dzieci )RZAD – powstaje dzięki podziałowi pracy , KOSCIÓŁ – religia to potrzeba , JEZYK – wszystko konstruowane jest przez język DYNAMIKA – ewolucja ma charakter prawidłowy , - prawo trzech stadiów rozwoju świadomości , - historia będzie realizacją doskonałego ładu społecznego , - podmiotem dziejów jest ludzkość jako całość -przemiana świadomości korelacja między przemianami świadomości i przeobrażenia w system społeczny - świadomość teologiczna -świadomosć naukowa EWOLUCJA OD TEORII DO NAUK od społeczeństwa militarnego do przemysłowego TEOLOGIA – METEFIZYKA – NAUKA ( do reformacji ) (spekulacje filozoficzne ) ( wierzenia oparte na nauce , jest pewna , daje porządek , nawy system wierzeń)
fikandor