Scenariusz lekcji przyrody w klasie IV
MIESZANINY SUBSTANCJI
Zakres treści programowych: Mieszaniny substancji. Mieszaniny jednorodne i niejednorodne.
Metody nauczania: nauczanie laboratoryjne w grupach.
Środki dydaktyczne: zlewki, próbówki, woda, magnes, bibuła filtracyjna, substancje: sól, cukier, piasek, olej, trociny, siarka, szpilki, ryż, groch, denaturat.
Cele nauczania w kategorii:
Wiadomości: pojęcie: substancja, mieszanina; rodzaje mieszanin; rozdzielanie mieszanin;
Umiejętności: wyjaśnianie istoty pojęć: substancja, mieszanina; rozróżniania mieszanin jednorodnych i niejednorodnych; określania sposobów rozdzielania mieszanin; formułowanie wniosków z przebiegu doświadczeń i obserwacji;
Postawy i zainteresowania ucznia: kształtowanie postawy badawczej ucznia.
PRZEBIEG LEKCJI
1. Sprawy organizacyjne.
2. Sprawdzenie i omówienie pracy domowej uczniów (ocena pracy ).
3. Przypomnienie przez uczniów - co to są substancje, jakie są ich cechy charakterystyczne oraz przykłady.
4. Podanie tematu lekcji: Mieszaniny substancji.
5. Uczniowie zastanawiają się nad pytaniem – „Jak rozumiecie określenie mieszanina?”, a następnie wraz z nauczycielem definiują to pojęcie.
6. Uczniowie zapisują do zeszytu definicję: „Mieszaniną nazywamy każdy rodzaj materii, złożonej z co najmniej dwóch rodzajów substancji”.
7. Uczniowie w grupach 4 – 5 osobowych, otrzymują na kartkach instrukcje dotyczące przebiegu wykonywania doświadczeń:
Doświadczenie 1
Do próbówki wsyp łyżeczkę rozdrobnionej kredy do pisania i wlej, do 2/3 wysokości próbówki, wody. Zatkaj próbówkę i energicznie wymieszaj jej zawartość. Wykonaj schematyczny rysunek tego ćwiczenia i krótki opis. Odstaw próbówkę lecz stale obserwuj co się w niej dzieje.
Doświadczenie 2
Do próbówki wsyp 1 łyżeczkę cukru lub soli i wlej, do 2/3 wysokości próbówki, wody. Zatkaj próbówkę i energicznie wymieszaj jej zawartość. Wykonaj schematyczny rysunek tego ćwiczenia i krótki opis.
Doświadczenie 3
Do zlewki wsyp szpilki i zapałki. Przykryj naczynie i wymieszaj jego zawartość. Wykonaj schematyczny rysunek tego ćwiczenia i krótki opis.
Doświadczenie 4
Wlej do próbówki 2 łyżki oleju, uzupełnij naczynie wodą do 2/3 wysokości, zakryj i energicznie wymieszaj. Wykonaj schematyczny rysunek tego ćwiczenia i krótki opis.
Doświadczenie 5
Wlej do próbówki 3 łyżki denaturatu, uzupełnij naczynie wodą do 2/3 wysokości, zakryj i energicznie wymieszaj. Wykonaj schematyczny rysunek tego ćwiczenia i krótki opis.
8. Uczniowie zapisują w zeszytach wniosek z doświadczeń:
Mieszaniny substancji dzielimy na dwie grupy: a/ jednorodne (w których nie widać składników) i b/ niejednorodne (w których składniki są widoczne).
JEDNORODNE NIEJEDNORODNE
Np.:…………………………………… ……………………………………
…………………………………… ……………………………………
9. Sposoby rozdzielania mieszanin jednorodnych i niejednorodnych:
Ad. 1 Po upływie kilkunastu minut od wykonania ćwiczenia 1, uczniowie zauważają zmiany zachodzące w próbówce. Kreda i woda samoczynnie rozwarstwiają się (kreda opada na dno i można z nad niej zlać wodę). W celu dokładniejszego rozdzielenia tych substancji uczniowie zlewają wodę przez sączek.
Ad. 2. Uczniowie zapoznają się z animacją komputerową przedstawiającą ogrzewanie wody słonej. Woda wyparowuje, a na dnie naczynia pozostaje osad soli. Podobnie rozdzielimy denaturat od wody.
Ad. 3. Używając magnesu, uczniowie rozdzielają szpilki od zapałek. Można również wykonać tę czynność ręcznie.
Ad. 4. Rozdzielenie oleju i wody przez zlanie lub zebranie warstwy oleju.
10. Wnioski z przeprowadzonych doświadczeń uczniowie zapisują do zeszytu:
Mieszaniny można rozdzielić poprzez:
a) odparowanie (krystalizację)
b) filtrowanie
c) przy pomocy magnesu w przypadku metali
d) odstanie i zlanie wody znad osadu
e) mechaniczne rozdzielenie składników
11. Zadania utrwalające poznany materiał:
Zastanów się do jakiego rodzaju mieszanin należą podane mieszaniny i w jaki sposób można je rozdzielić:
a) piasek i trociny
b) ryż i groch
c) kakao
d) powietrze
e) mąka z wodą
12. Ocena aktywności uczniów.
13. Praca domowa:
Sprawdź w encyklopedii co to jest brąz, mosiądz i złoto jubilerskie. Zapisz w zeszycie gdzie znalazły zastosowanie i jakimi są mieszaninami.
agostek