W pracy wyrównawczej z dzieckiem mającym trudności stawiamy sobie takie zadania, które mają na celu stymulowanie i wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka, utrwalamy wiadomości już zdobyte, i umiejętności.
PROGRAM PRACY KOREKCYJNO- KOMPENSACYJNEJ Z DZIECKIEM W ZAKRESIE ROZWIJANIA SPRAWNOŚCI :
Program opracowany przez : Irenę Frankiewicz Rok szkolny 2005/2006 1.WSTĘP: Poziom percepcji słuchowej mowy odgrywa decydującą rolę w przyszłej nauce szkolnej dziecka. Trudności w wypowiadaniu się ustnym i pisemnym, zakłócenia w procesie czytania, ubogi zasób słów, agramatyzmy i wady w wymowie świadczą o nieprawidłowym rozwoju funkcji słuchowych. Trudności te spowodowane są nieporadnością w wypowiadaniu wyrazów trudnych artykulacyjnie, długich, trudnych znaczeniowo, nietrwałą pamięcią bezpośrednią słuchową, krótkim stosunkowo czasem wrażliwości na bodźce słowne. Dlatego też, w pracy indywidualnej z dzieckiem staramy się stosować ćwiczenia wzmacniające spostrzeżenia słuchowe, wzrokowe i dotykowe, kinestetyczne (czucie ruchu) i motoryczne Są to funkcje, które leżą u podstaw złożonych czynności czytania i pisania, kształtowania lateralizacji i orientacji w prawej i lewej stronie ciała. Praca opiera się na wykorzystaniu metod aktywizujących m .in. Metoda Dobrego Startu – M. Bogdanowicz, ćwiczenia usprawniające technikę rysowania i pisania – H. Tymichowej i metoda Ruchu Rozwijającego –W. Sherborne. Ć wiczenia proponowane przez M. Bogdanowicz prowadzą do większej harmonii rozwoju psychoruchowego, współdziałania funkcji intelektualnych(mowy, myślenia) i instrumentalnych (spostrzeżeniowo- ruchowych) Dochodzi do prawidłowego wykonywania czynności ruchowych we właściwym czasie i przestrzeni. Ćwiczenia ułatwiają naukę czytania i pisania. Następuje wyrównywanie dysharmonii rozwojowych w przypadku dzieci „ryzyka dysleksji” co skutecznie zapobiega powstawaniu niepowodzeń szkolnych. Metoda ta ma nie tylko aspekt profilaktyczno terapeutyczny ale również aspekt diagnostyczny . Przystosowana jest do potrzeb dzieci od 4 roku życia . Ćwiczenia grafomotoryczne służą osiągnięciu przez dziecko gotowości do nauki pisania oraz do korygowania nieprawidłowej techniki rysowania i pisania. Ukierunkowane są wprost na podniesienie poziomu czynności rysowania, a pośrednio na podniesienie poziomu pisania. Dla opanowania poprawnej techniki pisania ważne jest też osiągnięcie dobrego poziomu koordynacji wzrokowo- ruchowej .H. Tymichowa zaleca wykonywanie ćwiczeń we wszystkich czterech proponowanych pozycjach. Zajęcia stymulująco- terapeutyczne W. Sherborne wspomagają ogólny rozwój dziecka. Ćwiczenia oparte są na wykorzystaniu naturalnej potrzeby ruchu. Prowadzą do poznania siebie, innych, do zaufania i wiary we własne siły. W pracy indywidualnej wykorzystamy również Program Rozwijający Percepcję Wzrokową - M. Frostig , w skład którego wchodzą zeszyty „Wzory i obrazki” stanowiące zintegrowany wybór zadań angażujących wszystkie sfery percepcji wzrokowej na danym poziomie trudności. W ćwiczeniach składających się na poziom podstawowy nacisk położono na zadania kształtujące koordynację wzrokowo-ruchową. Na poziomie średnim zwrócono uwagę na zadania rozwijające orientację w stosunkach przestrzennych , natomiast na poziomie wyższym skoncentrowano się głównie na ćwiczeniach integrujących zdolności percepcyjne z wymaganiami stawianymi dzieciom w nauce szkolnej. Percepcja wzrokowa , w znaczeniu w jakim termin ten używany jest w prezentowanym programie , jest zdolnością do rozpoznawania i rozróżniania bodźców wzrokowych a także do ich interpretacji poprzez skojarzenia z uprzednim doświadczaniem. Percepcja wzrokowa uczestniczy w niemal wszystkich działaniach człowieka. Odpowiedni poziom rozwoju percepcji wzrokowej umożliwia dziecku naukę czytania , pisania , stosowanie reguł ortografii , wykonywanie zadań arytmetycznych oraz rozwinięcie wszystkich innych umiejętności wymaganych od niego w trakcie nauki szkolnej. 2. OBSERWACJA WSTĘPNA Jakub jest dzieckiem bardzo wesołym, łatwo nawiązuje kontakt z rówieśnikami. Wychowuje się w pełnej rodzinie, ale rodzice zajęci pracą zawodową nie poświęcają dziecku zbyt wiele czasu. W kontaktach z dorosłymi jest bardzo nieśmiały i małomówny. Objawem zachowania Jakuba jest nadruchliwość wyrażająca się w znacznie większej niż u przeciętnego dziecka liczbie ruchów . Podczas zajęć wymagających skupienia uwagi nie jest w stanie usiedzieć na miejscu, ustawicznie się kręci , manipuluje przedmiotami , które znajdują się w zasięgu jego rąk , wykonując cały szereg drobnych ruchów nawet wtedy, gdy pozostaje w pozornym spokoju. Nie wysłuchuje do końca poleceń i wyjaśnień , dlatego przeważnie nie wie jak rozwiązać przedstawiony problem. Podczas zajęć ruchowych wykazuje zwiększoną szybkość i częstą zmienność ruchów , choć sytuacja tego nie wymaga. Stwarza to wrażenie że chłopiec jest w ciągłym pośpiechu , potrzebuje częstych zmian pozycji i sposobów postępowania przy wykonywanych czynnościach. W zachowaniu Jakuba zauważalne są również nieadekwatne reakcje emocjonalne , co objawia się skłonnością do niszczenia prac innych , dokuczliwością wobec koleżanek i niezdyscyplinowaniem wobec dorosłych. Nie jest zdolny do dłuższej koncentracji uwagi i charakteryzuje się brakiem wytrwałości w przypadku małego zainteresowania przedmiotem działania. Natomiast staje się aktywny , gdy coś go zaciekawi. W pracy intelektualnej wykazuje znaczną męczliwość , często nie doprowadza zaczętej pracy do końca , oczekuje pomocy , chociaż zadanie powierzone chłopcu jest dostosowane do jego możliwości. Niepokojące zachowania u Kuby sprowadzają się do:
Zachowanie wskazuje na brak potrzeby kontaktu , uznania, akceptacji , sukcesu , poczucia własnej wartości . Dlatego praca indywidualna z Jakubem skierowana zostaje na rozwój poszczególnych sfer osobowości dziecka. 3. ZADANIA: W pracy wyrównawczej z dzieckiem mającym trudności stawiamy sobie takie zadania, które mają na celu stymulowanie i wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka, utrwalamy wiadomości już zdobyte, i umiejętności , doskonalimy techniki przedszkolne stosowane w codziennych zajęciach, stosujemy zasady stopniowania trudności w pracy na różnorodnym materiale dydaktycznym, motywujemy dziecko do wysiłku umysłowego, wdrażamy do pełnej aktywności w czasie zajęć, uważnego słuchania i dokładnego wypełniania wszystkich poleceń. Konieczne jest indywidualne podejście do dziecka mającego trudności, zajęcia muszą być prowadzone w atmosferze życzliwości i akceptacji, muszą napełniać dziecko optymizmem, wiarą we własne siły i możliwości. Należy tak zorganizować zajęcia, aby dziecko traktowało je jak zabawę, a nie jak dodatkowe zadanie do wykonania, aby wykonywanie ćwiczeń było dlań przyjemnością. Do osiągnięcia zamierzonych celów w pracy konieczna jest systematyczna współpraca z rodzicami dziecka. 4. CELE GŁÓWNE:
1. Stwarzanie sytuacji które:
o sprzyjają pozytywnych przeżyciom i prowokują do słownego ich określana
o prowokują do działania i nazywania tego , co dziecko czyni i do czego zmierza
o skłaniają do opisywania rzeczywistości i ustalania związków przyczynowo-skutkowych
o rozwijają u dzieci zaciekawienie i zdolność do uważnego słuchania
2. Kształtowanie komunikatywności mowy i rozwijanie mowy jako czynności umysłowej.
3. Poznawanie otaczającego świata za pomocą narządów zmysłów w toku zabaw i zajęć
4. Wzbogacanie zasobu słownictwa poprzez stwarzanie okazji do rozmów , dyskusji i swobodnego wypowiadania się.
5. Doskonalenie percepcji słuchowej
6. Rozwijanie sprawności grafomotorycznej służącej osiągnięciu przez dziecko gotowości do nauki pisania oraz do korygowania nieprawidłowej techniki rysowania i pisania.
7. Stwarzanie sytuacji edukacyjnych wprowadzających w świat relacji i związków wyrażonych Kodem liczbowym.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
5. TREŚCI NAUCZANIA: Praca korekcyjno - kompensacyjna będzie obejmowała:
1. Ćwiczenia rozwijające sprawność językową i komunikacyjną:
o swobodne wypowiedzi na różne tematy;
o luźne rozmowy;
o dzielenie się wrażeniami z przeżytych sytuacji;
o nazywanie przedmiotów, cech, czynności, kolorów, części ciała u siebie i u osoby naprzeciw
o opowiadanie treści obrazków, historyjek obrazkowych;
o układanie zdań z podanymi wyrazami, kończenie zdań;
o prezentowanie piosenek, wierszy, bajek, żartów, zabawa w konferansjera;
o rozwiązywanie oraz układanie zagadek;
o wymienianie największej liczby wyrazów: nazw zwierząt, mebli, wyrazów
2. Ćwiczenia rozwijające sprawność grafomotoryczną:
o ćwiczenia rozmachowe mięśni rąk:
§ kreślenie w powietrzu dużych, płynnych, swobodnych ruchów w kształcie fal, koła, ósemek
§ zamalowywanie dużej dowolnej powierzchni
§ zamalowywanie określonej powierzchni
§ pogrubianie konturów czyli obwodzenie po śladzie linii pojedynczych szlaków, obrazów konturowych przy zastosowaniu mazaków itp.
o ćwiczenia usprawniające mięśnie dłoni i drobne mięśnie palców
§ zamalowywanie małych przestrzeni kredkami np. konturów otrzymanych z obrysowania szablonów, obrazków w kolorowankach
§ kreskowanie- wypełnianie kształtów kropkami, kółkami oraz liniami poziomymi, pionowymi i skośnymi
§ wypełnianie różnych konturów linią ciągłą tworząc spirale, kłębuszki
§ kopiowanie rysunków – wodzenie po wzorze przez kalkę techniczną
§ pogrubianie konturu – czyli wodzenie po wzorze np. po liniach pojedynczych zbliżonych do szlaczków, po konturach obrazków
§ rozwiązywanie i tworzenie własnych labiryntów
o ćwiczenia płynnych, rytmicznych, ciągłych i postępujących ruchów pisarskich
§ obrysowywanie szablonów – od wewnątrz i od zewnątrz
§ rysowanie szlaczków w liniaturze szerszej a potem w liniaturze zeszytu
§ rysowanie po śladzie obrazków i znaków graficznych
§ odwzorowywanie szlaczków wg. wzoru
§ próby odtwarzania eksponowanych wzorów z pamięci
§ samodzielne rysowanie różnorodnych wzorów
§ łączenie kropek liniami - tworzenie obrazków kończenie rysunków i wykonywanie zagadek rysunkowych
111. Ćwiczenia rozwijające spostrzeganie wzrokowe:
o różnicowanie, porównywanie, wyodrębnianie różnic i podobieństw
o dostrzeganie istotnych cech, szczegółów
o wyszukiwanie kształtów podobnych figur geometrycznych
o segregowanie według różnych zasad doboru
o tworzenie składanek według wzoru, loteryjek, domin
o dobieranie do pary figury konturowej i pełnej
o obwodzenie konturów figur kredką, pogrubianie, kalkowanie
o zamalowywanie wnętrza konturu
o obrysowywanie szablonów
o „ odczytywanie” figur ze złożonych układów
o nakładanie figur na siebie
o uzupełnianie figur brakującymi elementami
o...
naughty_angel