Opis i analiza przypadku
Przypadek wychowawczo – edukacyjny
Trudności w nauce spowodowane upośledzeniem w stopniu lekkim.
1. Identyfikacja problemu.
Damian – to uczeń, z którym w praktyce szkolnej spotkałam się po raz pierwszy, kiedy był uczniem klasy „O”. Wiedziałam, że chłopiec ma problem z wymową – mówił bardzo niewyraźnie, tak, że był rozumiany jedynie przez mamę – oraz duże trudności w nauce, jak i trudności manualne. Praktycznie ręce miał niesprawne: nie potrafił wycinać nożyczkami, lepić z plasteliny, rysować, jedynie wykonywał próby odwzorowywania. Poradnia po przebadaniu dziecka sugerowała, aby uczeń został odroczony, gdyż nie poradzi sobie w klasie I, jednak matka chłopca nie wyraziła zgody na odroczenie obowiązku szkolnego. Damian rozpoczął naukę w klasie I nie radząc sobie zupełnie. Chłopiec miał duże trudności manualne i grafomotoryczne, dlatego też miał problemy z pisaniem i odwzorowywaniem. Nie pomógł nawet udział Damiana w zajęciach wyrównawczych. Chłopiec pod koniec klasy I rozpoznawał tylko 4 literki: a, m, t, y, nie umiał czytać, głoskować ani pisać. Z trudnością odwzorowywał pismo z tablicy, nie rozumiejąc zupełnie zawiłych szlaczków z liter. Odwzorowywanie pisma, którego nie rozumiał spowodowało, że bardzo nie lubił tego robić i nie można go było z czasem w żaden sposób namówić, aby podjął próby pisania. Jedynie liczenie sprawiało mu przyjemność, potrafił liczyć do 15, powyżej mylił się. Jednak dość biegle dodawał i odejmował pomagając sobie palcami rąk. Mama jeździła z Damianem na ćwiczenia wymowy do logopedy. Po roku ćwiczeń nastąpiła dość znaczna poprawa wymowy – już można było zrozumieć, co Damian mówi.
Pod koniec I klasy Damian był ponownie przebadany przez Poradnię i uzyskał orzeczenie ze wskazaniem udziału w zajęciach rewalidacyjnych w wymiarze 4 godz. tygodniowo.
Pracę z Damianem rozpoczęłam w klasie II, a Orzeczenie z Poradni wskazywało jako przyczynę niepowodzeń ucznia upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim (zespół Dawna) i zaburzenia funkcji mózgu odpowiedzialne za sprawność manualną i grafomotoryczną dziecka.
2. Geneza i dynamika zjawiska.
Damian odbiegał od uczniów znacznie możliwościami uczenia się i zdobywania wiadomości, jednak w zachowaniu i kontaktach z rówieśnikami był dzieckiem bardzo ciepłym i serdecznym. Uczniowie w klasie akceptowali Damiana, chociaż bywało, że denerwowali się, kiedy w okazywaniu swej sympatii robił się za bardzo wylewny. Mama zdawała sobie sprawę z problemu syna, była jednak przekonana, że odroczenie Damiana źle by wpłynęło na dalszy jego rozwój i samopoczucie. I chociaż w klasie I chłopiec nie poczynił żadnych postępów w nauce za wyjątkiem doskonalenia sprawności liczenia, znalazł się w klasie II, a problemy z nauką znacznie się pogłębiały. Kiedy trafił na zajęcia rewalidacyjne - udało mi się spowodować, aby zajęcia rewalidacyjne z Damianem odbywały się w czasie zajęć z języka polskiego. Szybko przyzwyczaił się do mnie i do klasy, w której odbywały się zajęcia, a jego pogodne usposobienie pomagało w nawiązaniu kontaktu z nim.
3. Znaczenie problemu.
Na pierwszych spotkaniach z Damianem starałam się ustalić jego zakres wiedzy i umiejętności, określić, z czym konkretnie ma problem, jakie ćwiczenia powinniśmy wykonywać, aby pomoc dziecku była najlepsza. W ustaleniu zakresu ćwiczeń bardzo pomogły mi panie z Poradni, gdyż znały Damiana i mogły służyć mi dokładnymi informacjami i wskazówkami odnośnie pracy z nim. Do pracy z Damianem włączyłam również zestawy ćwiczeń z zakresu gimnastyki mózgu.
4. Prognoza.
· negatywna
Jeżeli Damian nie trafiłby na zajęcia rewalidacyjne, nie miały szansy nauczyć się czytać ani pisać, ponieważ nauka w klasie I, wykonywanie czynności, których zupełnie nie rozumiał, a dość dla niego nużących zniechęciły go bardzo do pracy i udziału w lekcjach. Chłopiec zacząłby unikać skutecznie udziału w lekcji, a tym samym zacząłby cofać się w rozwoju. Ponieważ w czasie lekcji nie był w stanie skupić uwagi na omawianym problemie dłużej niż 5 – 10 minut, bo później zaczynał się nudzić, znacznie zaczęłaby się obniżać jego sprawność intelektualna. Do skutków obniżającej się sprawności intelektualnej można zaliczyć:
- obniżenie poczucia własnej wartości, a co za tym idzie pogorszenie wzajemnych relacji z rówieśnikami,
- brak umiejętności czytania wynikający z braku znajomości liter,
- brak umiejętności pisania, spowodowany małą sprawnością grafomotoryczną oraz brakiem znajomości liter i techniki pisania,
- brak akceptacji zarówno ze strony rówieśników, jak i otoczenia,
- niechęć do udziału w lekcjach i wykonywania czynności ucznia: rysowania, wycinania, lepienia z plasteliny,
- z czasem niechęć do szkoły.
· pozytywna
Zainteresowanie problemem dziecka zarówno nauczycieli, jak i rodziców spowodowała nakierowanie podejmowanych czynności na niesienie wspólnej pomocy dziecku. Skierowanie go do udziału w zajęciach rewalidacyjnych pozwoliło na kształcenie sprawności manualnej i grafomotorycznej dziecka oraz ogólnego rozwoju intelektualnego. Ćwiczenia i metody pracy na zajęciach zostały tak dobrane do potrzeb dziecka, aby mogły spowodować opanowanie techniki pisania, czytania i liczenia oraz wpływać na ogólny rozwój dziecka. Podejmowane działania powinny pomóc Damianowi uzyskać jak najlepsze efekty w uczeniu się. Zaś zastosowanie ćwiczeń z zakresu gimnastyki mózgu, zwłaszcza ćwiczeń naprzemiennych pozwoliło na uzyskanie wymiernych efektów w pracy.
5. Propozycje rozwiązań.
Celem podjętych działań będzie wykonywanie zadań i ćwiczeń pozwalających Damianowi na nadrobienie zaległości w nauce w jak największym stopniu. Dla osiągnięcia celu konieczna jest realizacja następujących zadań:
· prowadzenie ogólnorozwojowego treningu podstawowych funkcji intelektualnych: utrwalenie znajomości liter i cyfr, ćwiczenie percepcji słuchowej i rozwijanie sprawności grafomotorycznej,
· prowadzenie ćwiczeń kształtujących zaburzona mowę,
· prowadzenie ćwiczeń ortofonicznych,
· prowadzenie ćwiczeń kształtujących zaburzona sprawność manualną,
· prowadzenie ćwiczeń kształtujących koordynację wzrokowo – słuchową
· prowadzenie ćwiczeń kształtujących spostrzeżenia wzrokowo – słuchowe,
· prowadzenie ćwiczeń kształtujących percepcje słuchową,
· prowadzenie ćwiczeń kształtujących orientacje przestrzenną i koordynacją wzrokowo – ruchową.
Zaplanowane działania były prowadzone przez nauczycieli w porozumieniu i ścisłej współpracy z matką dziecka na bieżąco, co dało zadowalające efekty.
6. Wdrażanie oddziaływań.
Damian uzyskał wskazanie do pracy na zajęciach rewalidacyjnych. Matka dziecka nieprzerwanie jeździła z nim na ćwiczenia mowy do Poradni Logopedycznej. Natomiast ja w czasie indywidualnej pracy z uczniem podjęłam następujące działania:
· postarałam się o koraliki różnej wielkości i różnego koloru, które były mi bardzo pomocne w prowadzeniu zajęć,
· wprowadziłam jako stały zwyczaj zajęć pewne elementy ćwiczeń, które powtarzaliśmy z Damianem systematycznie w celu uzyskania określonych sprawności, np. ćwiczenie „maszerują żołnierzyki”,
· starałam się tak prowadzić zajęcia, aby unikać znużenia Damiana, braku skupienia z jego strony,
· nawiązałam ścisłą współpracę z pracownikami Poradni, jak również mamą Damiana i wychowawcą kl. II,
· starałam się zauważać nawet najmniejsze osiągnięcia Damiana i doceniać je, chwalić go i zachęcać do podejmowania dalszych wyzwań,
· postarałam się, aby Damian nie musiał na lekcjach w klasie odwzorowywać długich tekstów, których nie rozumiał i nie potrafił przeczytać.
Działania ze strony mamy, która zobowiązała się do:
· systematycznych wizyt z dzieckiem w Poradni Logopedycznej,
· stałej współpracy ze szkołą i kontaktów z uczącymi Damiana,
· pomocy dziecku w wykonywaniu niektórych wskazanych przez nauczycieli ćwiczeń w domu,
· prowadzenia rozmów z dzieckiem, zwracając jednocześnie uwagę na poprawną wymowę wyrażeń, które sprawiały szczególną trudność Damianowi.
7. Efekty oddziaływań.
Podjęte działania spowodowały, że Damian chętniej zaczął chętniej przychodzić na zajęcia rewalidacyjne, niż pozostawać w klasie na lekcjach, ponieważ starałam się bardzo powoli stopniować trudności. Zaczęliśmy się uczyć liter, które zawieszaliśmy na tablicy i czytać sylaby. Bardzo powoli zaczęliśmy doskonalić technikę pisania, aby nie powodować większego niż do tej pory zniechęcenia do tego zajęcia. Dbałam, aby wykonywane czynności nie nużyły ucznia. Szczególną uwagę przykładałam do systematycznych ćwiczeń poprawiających sprawność rąk.
Dzięki podejmowanym czynnościom Damian w ciągu roku poznał większość liter, nauczył się czytać ok. 20 krótkich tekstów zawierających proste, znane dziecku wyrażenia. Nauczył się mnożyć w zakresie 25. W znacznym stopniu poprawił sprawność manualną.
Prowadzenie ogólnorozwojowego treningu podstawowych funkcji intelektualnych przyniosło wymierne efekty.
1
sroka54