Diamentowa Sutra
0. Po sanskrycku: Arja wadżraczczhedika pradżnia paramita nama mahajana sutra.1
Po tybetańsku: Szlachetna Sutra Wielkiego Wozu pod nazwą ‘Doskonałość Mądrości Tnąca jak Diament’.
Pokłon Buddom i Bodhisattwom mahasattwom!
1. Te słowa usłyszałem razu pewnego. Błogosławiony przebywał w mieście Śrawasti, w parku księcia Zwycięskiego, w ogrodzie kupca Anathapindiki, wraz z wielkim zgromadzeniem mnichów w liczbie tysiąca dwustu pięćdziesięciu i z wielkim zastępem bodhisattwów mahasattwów.
I oto Błogosławiony o porannej porze przywdział spodnią i wierzchnią szatę zakonną i, wziąwszy miskę jałmużną, poszedł do wielkiego miasta Śrawasti po jałmużnę.
I Błogosławiony, obszedłszy wielkie miasto Śrawasti za jałmużną, wziął jadło i spożył to, co miał do jedzenia. Po zjedzeniu, usunąwszy resztki żebraczego jadła, odłożył szaty mnisze, przepłukał usta i zasiadł ze skrzyżowanymi nogami na przygotowanym miejscu, wyprostował ciało i pozostawał tak z nastawioną uwagą.
I oto wielu mnichów udało się w miejsce, gdzie przebywał Błogosławiony i gdy tam przyszli, złożyli pokłon u stóp Błogosławionego i trzykrotnie okrążyli go uroczyście i zasiedli po jednej stronie.
2. I wtedy czcigodny Subhuti przyłączył się do tego zgromadzenia i zasiadł razem. I oto czcigodny Subhuti powstał z siedzenia, wierzchnią szatę na jedno ramię zarzucił, na prawe kolano przyklęknął i, skłaniając się ze złożonymi dłońmi w kierunku Błogosławionego, wyrzekł te słowa: ― „Wspaniale, o Panie! wspaniale, Sugato!, że Błogosławiony, Tathagata, Święty, Doskonale Oświecony Budda wspomaga bodhisattwów mahasattwów tak wielkimi korzyściami duchowymi przez tak znakomite podarunki (korzyści duchowe) i że Tathagata tak bardzo wyróżnia bodhisattwów najwyższym wyróżnieniem!
O Panie! w jaki sposób ten, kto wyruszył w drogę wozem bodhisattwów ma na nim pozostawać? W jaki sposób ma urzeczywistniać? W jaki sposób ma pojmować myślą?”
3. Po tych słowach Błogosławiony rzekł do czcigodnego Subhutiego: ― „Świetnie, Subhuti! Doskonale, Subhuti! Tak właśnie jest! Tak właśnie jest! Tathagata daje bodhisattwom mahasattwom korzyści duchowe wspomagając ich wspaniałymi podarunkami (korzyściami duchowymi). Dlatego, Subhuti, słuchaj uważnie i należycie skup swój umysł ― powiem ci, w jaki sposób ten, kto wyruszył w drogę wozem bodhisattwów ma na nim pozostawać, w jaki sposób ma urzeczywistniać, w jaki sposób ma pojmować myślą.”
„Tak, Panie! Tak jest” ― odpowiedział czcigodny Subhuti Błogosławionemu.
I Błogosławiony rzekł do Subhutiego te słowa: ― „Tu, Subhuti, ten, kto wstąpił na wóz bodhisattwów, w ten sposób niechaj wzbudza myśl: ‘Ile jest istot objętych zbiorowo nazwą istot, czy to powstałych z jaja, czy to powstałych z łona, czy to powstałych z ciepła i wilgoci, czy to powstałych w nadnaturalny sposób, czy to mających postać, czy to niemających postaci, czy to obdarzonych świadomością, czy to nieobdarzonych świadomością, czy też ani obdarzonych, ani nieobdarzonych świadomością; ile jest światów istot rozpoznawalnych jako światy istot ― te wszystkie istoty ja doprowadzę całkowicie do nirwany, w sferę nirwany pozbawionej jakichkolwiek pozostałości zespołów elementów istnienia’.
Doprowadziwszy w ten sposób całkowicie niezmiernie liczne istoty do nirwany, żadna istota nie jest doprowadzona całkowicie do nirwany – tak niechaj wzbudza myśl.
A to dlaczego? ― Subhuti, jeśliby bodhisattwa nadawał komukolwiek miano ‘istoty’, to nie mógłby się zwać ‘bodhisattwą’.
A to dlaczego? ― Subhuti, ponieważ ten, kto nadaje komukolwiek miano ‘istoty [ożywionej]’, albo ‘życia’, albo ‘osoby’ nie zasługuje na miano ‘bodhisattwy’.”
4. „Ponadto, Subhuti, bodhisattwa powinien dawać dar tak, jakby nie był osadzony w substancji. Powinien on dawać dar nieosadzony w niczym ― powinien dawać dar nieosadzony w formie materialnej, podobnie powinien dawać dar nieosadzony ani w dźwięku, ani w zapachu, ani w smaku, ani w dotyku, ani w elementach istnienia. Subhuti, bodhisattwa powinien dawać dar w taki sposób, jakby nie był pod żadnym względem osadzony nawet w pojęciu oznaki.
A to dlaczego? ― Subhuti, ponieważ nie jest łatwo pojąć rozmiar nagromadzenia zasług bodhisattwy, który daje dar w niczym nieosadzony.
Subhuti, jak myślisz ― czy łatwo jest pojąć rozmiar przestrzeni na wschodzie?”
Subhuti odrzekł: ― „Nie, o Panie, nie jest łatwo.”
I Błogosławiony rzekł te słowa: ― „Subhuti, czy tak samo łatwo jest pojąć rozmiar przestrzeni na południu, na zachodzie, na północy, w zenicie, w nadirze, w pośredniej przestrzeni i ogółem w dziesięciu kierunkach?”
I Błogosławiony rzekł te słowa: ― „Subhuti, tak samo nie jest łatwo pojąć rozmiar nagromadzenia zasług bodhisattwy, który daje dar w niczym nieosadzony.”
5. „Subhuti, jak myślisz ― czy jest tak, że Tathagatę można postrzegać jako Tathagatę dzięki doskonałości oznak?”
Subhuti odrzekł: ― „Nie, Panie, nie jest tak, że Tathagatę można postrzegać jako Tathagatę dzięki doskonałości oznak. A to dlaczego? ― Owa doskonałość oznak, o której mówił Tathagata, jest nią ze względu na to, że nie jest doskonałością oznak.”
I Błogosławiony w te słowa ozwał się do czcigodnego Subhutiego: ― „Subhuti, jak wielka jest doskonałość oznak, tak wielki jest fałsz względem doskonałości oznak; jak wielka jest doskonałość nie-oznak, tak wielki jest nie-fałsz co do doskonałości oznak. I dlatego Tathagaty nie należy postrzegać odnośnie oznak i nie-oznak.”
6. Na te słowa czcigodny Subhuti rzekł do Błogosławionego: ― „O Panie, czy w przyszłości, w ostatnim pięćsetleciu, gdy najwyższe Prawo ulegnie zanikowi, będą istnieć jakiekolwiek istoty, będące w stanie wywołać prawdziwe wyobrażenie o tego rodzaju głoszonych słowach pouczeń religijnych?”
I Błogosławiony rzekł te słowa: ― „Subhuti, to, co mówisz ― czy w przyszłości, w ostatnim pięćsetleciu, gdy najwyższe Prawo ulegnie zanikowi, będą istnieć jakiekolwiek istoty, będące w stanie wywołać prawdziwe wyobrażenie o tego rodzaju głoszonych słowach pouczeń religijnych? ― nie mów tak! Albowiem, Subhuti, w przyszłości, w ostatnim pięćsetleciu, gdy najwyższe Prawo ulegnie zanikowi, będą istnieć bodhisattwowie mahasattwowie obdarzeni moralnością, obdarzeni cnotami, obdarzeni mądrością.
I ci właśnie bodhisattwowie mahasattwowie, Subhuti, chociaż nie oddają czci jednemu tylko Buddzie, chociaż nie wytwarzają korzenia dobra względem jednego tylko Buddy, ― Subhuti, owi bodhisattwowie mahasattwowie będą tymi, którzy oddają cześć wielu setkom tysięcy Buddów i tymi, którzy wytwarzają korzeń dobra wobec wielu setek tysięcy Buddów.
Subhuti! ci, którzy osiągną jedną tylko myśl wiary co do tego rodzaju wypowiedzianych słów pouczenia [religijnego], oni są znani przez Tathagatę, Subhuti, oni są dostrzegani przez Tathagatę. Subhuti, wszystkie te istoty wytwarzają i gromadzą przeogromny zbiór zasług.
A to dlaczego? ― Ponieważ, Subhuti, owi bodhisattwowie mahasattwowie nie wprowadzają pojęcia ‘ja’, ani nie wprowadzają pojęcia ‘istoty’, ani nie wprowadzają pojęcia ‘życia’, ani nie wprowadzają pojęcia ‘osoby’. I owi właśnie, Subhuti, bodhisattwowie mahasattwowie nie wprowadzają także pojęcia dharmy ani też pojęcia nie-dharmy. Oni nie wprowadzają także pojęcia i nie-pojęcia.
A to dlaczego? ― Ponieważ, Subhuti, jeśliby owi bodhisattwowie mahasattwowie wprowadzali pojęcie dharmy, ono właśnie stałoby się dla nich chwytaniem się ‘ja’, chwytaniem się ‘istoty’, chwytaniem się ‘życia’, chwytaniem się ‘osoby’; ponieważ, jeśliby wprowadzili pojęcie nie-ja dharmy, ono właśnie stałoby się dla nich chwytaniem się ‘ja’, chwytaniem się ‘istoty’, chwytaniem się ‘życia’, chwytaniem się ‘osoby’.
A to dlaczego? ― Subhuti, bodhisattwa nie powinien pojmować błędnie dharmy, ponieważ nie ujmuje nie-dharmy. Dlatego Tathagata powiedział z tą intencją: ‘Znający to pouczenie religijne jako tratwę powinni unikać nawet elementów istnienia, o ileż bardziej zaś jako nie-elementów istnienia’.”
7. I znowu Błogosławiony rzekł te słowa do czcigodnego Subhutiego: ― „Subhuti, jak myślisz ― czy najwyższym, doskonałym oświeceniem doskonale oświeconego jest jakikolwiek element istnienia? Czy jest taki element istnienia, o którym nauczał Tathagata?”
Po tych słowach czcigodny Subhuti powiedział do Błogosławionego: ― „O Panie! Poznałem zaiste znaczenie słów Błogosławionego: ta dharma doskonale oświeconego najwyższym całkowitym oświeceniem, to nie jest ta dharma, która była głoszona przez Tathagatę.
A to skutkiem czego? ― Ta dharma, która została przez Tathagatę doskonale przebudzona lub głoszona, nie jest do uchwycenia, nie jest do wypowiedzenia, ponieważ nie jest to ani dharma, ani też nie jest to nie-dharma.
A to skutkiem czego? ― Ponieważ szlachetne osoby są dobrze określone przez to, co nieuwarunkowane.”
8. Błogosławiony rzekł te słowa: ― „Subhuti, jak myślisz ― gdyby jakikolwiek syn rodu dawał albo jakakolwiek córka rodu dawała dar napełniwszy siedmioma rodzajami klejnotów ten system świata liczący trzy tysiące wielkich tysięcy, czy ów syn rodu lub owa córka rodu na tej podstawie wytworzy wielkie nagromadzenie zasług?”
Subhuti odrzekł: ― „Wielkie, o Panie, wielkie, Sugato, ów syn rodu albo owa córka rodu z tego powodu wytworzy nagromadzenie zasług. A to skutkiem czego? ― Ponieważ to właśnie nagromadzenie zasług nie jest nagromadzeniem. Dlatego Tathagata powiedział ‘nagromadzenie zasług, nagromadzenie zasług’.”
Błogosławiony rzekł: ― „Subhuti! Ów syn rodu albo owa córka rodu, który dawałby dar, napełniwszy siedmioma rodzajami klejnotów ten system świata liczący trzy tysiące wielkich tysięcy, [jeśli] weźmie z tego pouczenia religijnego choćby nawet jedną zwrotkę o czterech wersach i innym ją objaśni i należycie będzie zachowywać jej treść, to na tej podstawie wytworzy obfite nagromadzenie zasług, niepoliczalne i niezmierne.
A to dlaczego? ― Subhuti, najwyższe, doskonałe, całkowite oświecenie Tathagatów, Świętych, Doskonale Oświeconych z tego powstaje, a także z tego powstają Błogosławieni.
A to dlaczego? ― Subhuti, ‘cechy Buddy, cechy Buddy’, ponieważ te cechy Buddy zostały przez Tathagatę wypowiedziane jako nie-cechy. Dlatego nazywają się ‘cechy Buddy’.”
9A. „Subhuti, jak sądzisz ― czy ten, kto wstąpił w strumień Religii myśli tak: ‘Ja osiągnąłem owoc wstąpienia w strumień’?”
Subhuti odrzekł: ― „Panie, to nie jest tak. A to z jakiego powodu? ― Ponieważ, o Panie, on w nic nie wstąpił. Dlatego nazywa się ‘ten, który wstąpił w strumień’. On nie wstąpił ani w formę materialną, ani w dźwięk, ani w smak, ani w zapach, ani w dotyk, ani w elementy istnienia ― dlatego nazywa się ‘ten, który wstąpił w strumień’.
A to z jakiego powodu? ― Panie, jeśliby ten, kto wstąpił w strumień myślał tak: ‘Ja osiągnąłem owoc wstąpienia w strumień’, to stałoby się to jego (dla niego) chwytaniem się ‘ja’, chwytaniem się ‘istoty’, chwytaniem się ‘życia’, chwytaniem się ‘osoby’.”
9B. Błogosławiony rzekł: ― „Subhuti, jak myślisz ― czy ten, który powraca tylko jeden raz myśli tak oto: ‘Ja osiągnąłem owoc powrotu tylko jeden raz’?”
Subhuti odrzekł: ― „Panie, to nie jest tak. A to dlaczego? Ponieważ nie istnieje żaden element istnienia [dla] tego, który powraca tylko jeden raz. Dlatego nazywa się ‘ten, który powraca tylko jeden raz’.
Panie, jeśliby ten, który powraca tylko jeden raz myślał tak oto: ‘Ja osiągnąłem owoc powrotu jeden tylko raz’, to stałoby się to jego (dla niego) chwytaniem się ‘ja’, chwytaniem się ‘istoty’, chwytaniem się ‘życia’, chwytaniem się ‘osoby’.”
9C. Błogosławiony rzekł: ― „Subhuti, jak myślisz ― czy ten, który ponownie nie powraca myśli tak oto: ‘Ja osiągnąłem owoc niepowracania ponownie’?”
Subhuti odrzekł: „Panie, to nie jest tak. A to z jakiego powodu? ― Ponieważ nie istnieje żaden element istnienia [dla] tego, który ponownie nie powraca. Dlatego nazywa się ‘ten, który ponownie nie powraca’.”
9D. Błogosławiony rzekł: ― „Subhuti, jak myślisz ― czy arhat (święty) myśli tak oto: ‘Ja osiągnąłem owoc stanu arhata’?”
„Panie, jeśliby arhat (święty) myślał tak oto: ‘Ja osiągnąłem owoc stanu arhata’, to stałoby się to jego (dla niego) chwytaniem się ‘ja’, chwytaniem się ‘istoty’, chwytaniem się ‘życia’, chwytaniem się ‘osoby’.”
9E. „Panie, ja dzięki doskonałemu oświeceniu Tathagaty, Świętego, jestem wskazany jako najwyższy pośród tych, którzy pozostają bez skazy.
Panie, chociaż ja jestem arhatem (świętym) uwolnionym od namiętności, to ― o Panie, nie myślę tak oto: ‘Ja jestem arhatem (świętym)’.
O Panie! gdybym myślał tak oto: ‘Ja osiągnąłem stan arhata’, Tathagata nie przepowiedziałby w odniesieniu do mnie tych słów: ‘Syn rodu, Subhuti, jest najlepszy pośród tych, którzy pozostają bez skazy, w niczym nie pozostaje bez skazy’.”
10A. Błogosławiony rzekł: ― „Subhuti, jak myślisz ― czy istnieje taki element istnienia, który mógłby otrzymać Tathagata od Tathagaty, Świętego, Doskonale Oświeconego Dipamkary?”
Subhuti odrzekł: ― „Panie, to nie jest tak. Nie istnieje żaden taki element istnienia, który mógłby otrzymać Tathagata od Tathagaty, Świętego, Doskonale Oświeconego Dipamkary.”
10B. Błogosławiony rzekł: ― „Subhuti, gdyby jakiś bodhisattwa wypowiedział te oto słowa: ‘Ja urzeczywistniłem pola Buddy cudownej harmonii’, powiedziałby nieprawdę.
A to dlaczego? ― Subhuti, ‘pola Buddy cudownej harmonii, pola Buddy cudownej harmonii’, ponieważ Tathagata powiedział, że są one polami nie-harmonii. Dlatego nazywają się ‘polami Buddy cudownej harmonii’.”
10C. „Dlatego, Subhuti, bodhisattwa mahasattwa w ten sposób niechaj wzbudza myśl na niczym nie opartą ― niechaj wzbudza myśl nieopartą ani na formie materialnej, ani na dźwięku, ani na zapachu, ani na smaku, ani na dotyku, niechaj wzbudza myśl nieopartą na elementach istnienia.”
„Subhuti, gdyby było tak, że jakiś człowiek miałby tego rodzaju wielkie ciało, jak król gór - góra Meru, to jak myślisz, Subhuti, czy to ciało byłoby wielkie?”
Subhuti odrzekł: ― Tak, Panie, to ciało byłoby wielkie, tak, Sugato, to ciało byłoby wielkie. A to dlaczego? Albowiem Tathagata powiedział: ‘Jako że nie jest to realność, przeto ciało to jest wielkie; ponieważ nie jest to realność, dlatego jest ciałem’.”
11. Błogosławiony rzekł: ― „Subhuti, jak myślisz, gdyby było tyleż rzek o nazwie Ganges, ile jest piasku w rzece Ganges, to czy dużo byłoby w nich piasku?”
Subhuti odrzekł: ― „Panie, gdyby było tak wiele rzek o nazwie Ganges, to o ileż więcej byłoby w nich piasku.”
Błogosławiony rzekł: ― „Subhuti, nastaw swój umysł i weź pod rozwagę! Gdyby jakiś mężczyzna lub jakaś kobieta, napełniwszy siedmioma rodzajami klejnotów tyle systemów świata, ile piasku jest w rzece Ganges, ofiarowali je w darze Tathagatom, Świętym, Doskonale Oświeconym Buddom, to jak myślisz, Subhuti, czy ów mężczyzna lub owa kobieta wytworzyliby wielkie zasługi?”
Subhuti odrzekł: ― „Tak, Panie, wielkie, tak, Sugato, wielkie! Ów mężczyzna lub owa kobieta z tego powodu wytworzyliby wielkie zasługi.”
Błogosławiony rzekł: ― „Subhuti, gdyby ktoś, napełniwszy siedmioma rodzajami klejnotów tyle systemów świata ofiarował je w darze Tathagatom, Świętym, Doskonale Oświeconym Buddom, i wziąwszy z tego pouczenia religijnego jedną tylko zwrotkę o czterech wersach głosiłby ją innym, objaśniałby ją innym, to z tego powodu wytworzyłby on wielkie zasługi, niepoliczalne, niezmierzone.”
12. „Co więcej, Subhuti, gdyby gdziekolwiek, wziąwszy z tego pouczenia religijnego zaledwie jedną zwrotkę o czterech wersach, głosiłby lub objaśniał ją innym, to owo miejsce na ziemi stałoby się świątynią [dla] świata wraz z bogami, ludźmi i półbogami, a cóż dopiero powiedzieć, gdy ktoś ją [tę zwrotkę] weźmie, zapisze, zachowa, wyrecytuje, weźmie pod rozwagę, należycie zrozumie ― zostanie obdarzony nadzwyczajną wspaniałością, zaś w tym miejscu ziemi przebywać będzie Nauczyciel, lub ktoś taki jak ...
dwlodek