1.Def. pracy naukowej.(powołując się na Józefa Pietera)
- prowadzenie badań, poznawanie różnych form prawd, zdobywanie ich, gromadzenie i wykorzystywanie odpowiednich mat. w celu wytworzenia dzieła.
- P. naukowa jest szczególna formą pracy twórczej; polega na połączeniu już znanych zjawisk z nowymi; przedstawienie badań w postaci pisarskiej które obrazują przebieg i wynik badań naukowych jako całość. Praca naukowa ma charakter twórczy
2. Cele p.naukowej (powołując się na M.Święcickiego)
- czynne posługiwanie się nabytą wiedzą w czasie studiów, wykorzystanie jej w zastosowaniu do wnioskowania teoretycznego
- rozszerzenie swej wiedzy przez samodzielne poszukiwanie opracowań naukowych
- obserwacje i analizy otaczających zjawisk
- dostrzegania prawidłowości wystepujacych w obrębie tych zjawisk
- budowania samodzielnie prawidłowych konstrukcji logicznych
- stosowania metod pracy naukowej
- prowadzenie logicznego toku wywodów
- ćwiczenia w myśleniu naukowym i posługiwania się jasnym i precyzyjnym językiem
3.(powołując się na S. Karasia) podział całości piśmiennictwa zwg. na sposób opracowania i przeznaczenia
-teksty źródłowe
-prace naukowe np. monografie, biografie, zarysy, dysertacje
-pod. akademickie
-pod. szkolne
- prace popularnonaukowe tj. prace omawiające w przystępnej formie zagadnienia naukowe
- wyd. informacyjne np. bibliografie, encyklopedie, słowniki
- wyd. praktyczno-użytkowe np. poradniki, przewodniki, informatory
- lit piękna dla dzieci i dorosłych
- publicystyka tj. piśmiennictwo poświęcone aktualnym zagadnieniom społecznym, Polit., ekonomicznym itd.
To oznacza ze lit. naukowa należy do kilku grup.
4.Podział p. naukowych wg J. Pietera
-BADAWCZE –zdobywanie nowych prawd o świecie; mają one na celu „posuwanie na przód” realną wiedze o świecie poprzez prowadzenie odpowiednich badań naukowych; są to najczęściej i najchętniej żądane prace od kandydatów na magistrów, doktorów itd.
KONCEPCYJNE- tzw prace wstępne; wstępne działania które można określić pracą myśli; poprzedzanie np. badań naukowych lub opracowanie mat. naukowych; jest to praca naukowa z wyłączeniem prowadzonych badań
METODOLOGICZNE- inaczej prace nad obmyśleniem, uzasadnieniem i wypróbowaniem nowych metod lub nad krytykowaniem i poprawianiem metod już znanych. Występują dwie odmiany treści prac metodologicznych- treść krytyczna i konstrukcyjna(wypracowanie metody roboczej o ograniczonym zasięgu do określonych badań)
ANALITYCZNE- skupienie się na ustaleniu i precyzowaniu pojęć naukowych i wyprowadzenia z nich tzw. Implikacji czyli twierdzeń domyślnie zwartych; zawsze obecny składnik (tak jak synteza) procesów poznawczych; analiza występuje w początkowych etapach trudu naukowego .Prace analityczne dotyczą jakiś części wiedzy; raz pojęć twierdzeń, poglądów ale i również materiałów, rzeczy, zjawisk itd.
SYNTETYZNE- przeciwstawne do analitycznych; łączenie w całość szczegółów wielu prac i wiele wyników badań; synteze odnajdziemy np.. w podr. Naukowym.
UWAGA! W wypadku nadmiaru prac analitycznych dana nauka znajduje się na drodze do skostnienia i scholastyki a nadmiar syntez prowadzi do jałowcowych uogólnień. Jedno i drugie szkodzi interesom nauki, pośrednio życiu społecznemu.
PRZYCZYNKOWE- są to drobne, zwykłe prace; prowadzenie badań, zadań cząstkowych; celem tych prac jest przyczynienie się do ogólnego postępu badań a zarazem wiedzy naukowej; tzw. „robótki naukowe”
PROBLEMOWE- zawierają nowe zagadnienia; otwierają nowe kierunki badań; prace tego rodzaju odpowiadają umysłowi niektórych wybitnych twórców nauki np. Einstein
TEORETYCZNE- opierając się na znanych faktach; wynikach badań; doświadczeniach zmierzanie do ustalenia mechanizmów pewnych zjawisk, logicznego uporządkowania twierdzeń, rozumowań i wniosków czyli do teorii zjawiska lub wielkości pojęć co prowadzi do sformułowań nowych problemów naukowych, organizacji nowych prac badawczych, nowych odkryć.
DOŚWIADCZALNE- w odniesieniu do prac badawczych wykonanych w sposób eksperymentalny; głównie w zakresie nauk przyrodniczych; prace o pokroju statystycznym w psychologii, socjologii, ekonomi itd.
INDYWIDUALNE- praca wykonana; prowadzenie badań; sposób wykonania pracy przez jedna osobę; jednego pracownika naukowego, dyplomanta.
ZESPOŁOWE- prowadzenie badań i tworzenie p. naukowej przez rozmaicie zorganizowaną grupę wyspecjalizowaną i dobraną pod kątem wymogu specjalizacji naukowej, posiadanej wiedzy i umiejętności; występuje podział pracy; prowadzonych badań; gromadzenia i opracowania mat.
5.Podział pub. naukowych zwg na wartość naukową (w oparciu o Pytkowskiego)
DZIEŁA NAUKOWE- opracowania elitarne; adresowane do czytelników o najwyższym poziomie przygotowania; stanowią odrębna publikację; ujęcie tematu szerokie i kompleksowe
ROZPRAWY NAUKOWE- obszerny rodzaj opracowań; publikowane w czasopismach fachowych; dla czytelników przygotowanych teoretycznie i praktycznie; ważne w dorobku naukowym autora
KOMUNIKATY NAUKOWE- tzw. Doniesienia; poziom rozprawy; są jej zwiastunem; są publikowane w skrótach i szybko, podczas gdy rozprawa jest dopiero w opracowaniu; komunikaty pozwalają postawić problem, omówić metody i wyniki badań, pozwalają uniknąć dublowania badań
ARTYKUŁY NAUKOWO-WDROŻENIOWE- celem ich jest poinformowanie zainteresowanych(krąg zawodowy; lekarze, ekonomiści) o zastosowaniu metody, narzędzia lub środka produkcji w praktyce. Naukowy charakter tych opracowań jest wątpliwy. Mają charakter opisowy.
ARTYKUŁY POPULARNO- NONAUKOWE- mają cel dydaktyczno-informacyjny; cechuje je przystępny język dla czytelnika z zawodowym i średnim wykształceniem, często są pozbawione cech naukowości, stąd też nie zaleca się ich zamieszczenia w spisie publikacji.
ARTYKUŁY INFORMACYJNE- pożyteczna publicystyka zamieszczana w dziennikach i magazynach; mogą być źródłem inspiracji ale nie pożądane jest powoływanie się na nie w pracach.
RECENZJE ANALITYCZNE- są cenionymi opracowaniami naukowymi zwg na swoje twórcze walory; formalna srt. Pracy nie jest tak istotna jak wnikliwie prezentowana treść recenzowanego opracowania.
STRESZCZENIA- ich treśc sprowadza się do podania celu i zakresu pracy, opisu mat., uzasadnienia przyjętej metody, uzyskania wyników, ewentualne odniesienia do innych osiągnięć.(2-3 str maszynopisu)
ESEJE- jest rodzajem wypowiedzi naukowej; forma bardzo rozpowszechniona; ciekawym sposobem wykazania się erudycją(gruntowna i rozległa wiedza, doskonała znajomość tematu, przedmiotu itd.)i warsztatem pisarskim; jest ujęciem całościowym syntetyzującym wyniki osiągnięć różnych dyscyplin, dotyczące określonego tematu.
6.Prace zespołowe, dydaktyczne, komentarze (w odniesieniu do Pytkowskiego)
ZESPOŁOWE- organizacyjne powiązanie różnych osób dla osiągnięcia wspólnego celu; są to prace skuteczne i szybko osiągają cel dlatego są coraz częściej stosowanie; realizują kompleksowe opracowanie naukowe; zakres prac zespołowych obejmuje różne specjalności w ramach danej dziedziny wiedzy
WSPÓLNE- temat prac jest szczegółowy a zakres prac mieści się w jednej specjalności; jest to łączne wykonanie na wszystkich etapach przez kilka osób jednego, ścisle określonego tematu nie podzielnego z punktu widzenia merytorycznego a łatwego do podzielenia na etapie wykonawstwa(np. zbieranie i opracowanie ankiet)
ZBIOROWE- opracowanie przez róznych autorów tematów odrębnych. Prezentowany w nich temat ogólny dotyczy jednej dziedziny, ale różnych specjalności.
DYDAKTYCZNE- polgaja na pisaniu pomocy naukowych; są to głownie podr., skrypty, przewodniki; powinny być komunikatywne w przekazywaniu treści i posiadać walory naukowe; cechy podręcznika: obejmować określony wybór materiału który zapewni niezbędną wiedzę czytelnikowi, dobrze zamieszczona bibliografia, odpowiednia wielkość podręcznika (ilość str) w zależności od rodzaju dyscypliny
SKRYPT- to uproszczona forma podr., jest jego substytutem w uwagi na deficyt podr., jest tańszy w druku i dla nabywcy
NOTATKI- dotycza pewnych części przedmiotu, są jeszcze bardziej swobodniejsze niż skrypt, są drogą do skryptów a te do podr.
KOMENTARZE- są naukowym, bliższym naświetleniem przepisów lub wytycznych które powinny mieć zwarty i syntetyczny charakter, mogą być traktowane jako źródło inspiracji w pracach promocyjnych i stanowią wspaniały materiał do rózniego rodzaju przepisów.
7.Dok. wtórne i pierwotne (powołując się na Góreckiego) jako dok. źrodłowe
Pierwotnymi będą większość książek, publikacje w czasopismach, prace naukowe, lit. Patentowa, normalizacyjna
Wtórnymi będą encyklopedie, poradniki, lit. Informacyjna
(powołując się na Sożyńskeigo)
Dok. źródłowe dzieli na 3 rodzaje: LIT. WPROWADZAJĄCĄ I UZUPEŁNIAJĄCĄ(encyklopedie, pord., patenty, normy itd.), PUBLIKACJE NAUKOWE podające bezpośrednio wyniki badań naukowych, bedące typowymi dok., źródłowymi, WYKAZY PUBLIKACJI z określonych dyscyplin naukowych( informatory i przeglądy bibliograficzne)
8.(Pytkowski)
Mat. empiryczne
Mat. empiryczne są to materiały które wykorzystujemy w pracach naukowych. Dzielimy je w zależności od źródeł jakie wypadło nam wykorzystać czyli na MAT. PIERWOTNE które wynikają z naszego bezpośredniego udziału w ich gromadzeniu. Są to OBSERWACJE, PRÓBY, DOŚWIADCZENIA.
MAT. WTÓRNE to te których posiadanie zawdzięczamy działalności innych, którzy nam udostępnili swoje wyniki,fakty uzyskane dzieki informacji i dokumentacji naukowej gromadzącej wyniki obserwacji i eksperymentu; są to; MAT. STASTYSTYCZNE, ARCHIWALNE, PROTOKOŁY ŚWIADKÓW, ANKIETY, MONOGRAFIE, SPEKULACJE NAUKOWE I LITERATURA.
OBSERWACJA- proces uważnego i celowego rejestrowania zjawisk; zamierzone spostrzeganie w celu znalezienia odpowiedzi na z góry postawione pytanie staje się obserwacją; ostatecznym wynikiem obserwacji są fakty czyli dane
PRÓBY- procesy umyślnie wywołane w warunkach produkcyjnych bez powtórzeń i bez stawiania odpowiednich warunków inaczej niż w doświadczeniu.
DOŚWIADCZENIA- jest to świadome połączenie naszego działania z obserwacją; wyróżniamy doświad. Ścisłe i pospolite-czyli w znaczeniu powszechnym dotyczące ogółu ludzi zbierających doświad. w codziennym zyciu
EKSPERYMENT- czyli Doś. Ścisłe to metoda badania która polega na wywołaniu badanych zdarzeń w określonych i kontrolowanych warunkach celu przeprowadzenia obserwacji, poznania zdarzeń i określenia ich przebiegu.
MAT.STASYSTYCZNE- dotycza licz, maja na celu zapoznanie się z danymi liczebnymi z danej dziedziny
MAT.ARCHIWALNE- SA źródłem faktów już znanych, mają duze znaczenie jako mat. do badań, najczęściej dotyczą aktów prawnych maja znacznie formalne, przedstawienie faktów które istotnie miały miejsce a podając dane formalne np. daty, miejscowości umożliwiają patrzenie na te zaszłości z punktu widzenia osiągnięć innych nauk.
PROTOKOŁY, ŚWIADECTWA, INSTRUKCJE- Prot. I świad. Maja podobne znaczenia co archiwalne, z tym ze po za str. Formalną wnoszą szereg okoliczności poznawczych.
Instrukcje są specyficznym rodzajem dok. ponieważ nie dotyczą faktów dokonanych ale pożądanych i wskazuja drogę do tego celu zmierzającą.
Powyższe dok. stanowią rodzaj komentarzy rzeczowych
ANKIETA- czyli zbiór pytań; tech. pytań i odp.; w formie kwestionariusza, warunkiem skuteczności badania ankietowanego jest zapewnienie jej poufności prosto sformułowane pytania i mała ich liczba; nakietyzacja ma podobne cechy wywiady a rózni się jedynie formą.;NIE MOŻE NUDZIC I BYĆ ZBYT DŁUGA, BO GROZI NIEUZYSKANIEM ODP, ZBYT ZŁOZONA Z TEGO SAMEGO POWODU,PYTANIA TAK LUB NIE BĄDŹ ZAMKNIĘTE,NIE MOŻE ZAWIERAĆ PYT. SUGERUJĄCYCH ODP., POŚWIĘCONA W MIARĘ JEDNEMU PROBLEMOWI, UPORZĄDKOWANE PYT., POWINNA ZAINTERESOWAĆ RESPONDENTA
MONOGRAFIE-
1. Zródła informacji naukowej:
- rola promotora
- biblioteki ( ogólne zasady korzystania z katalogów i zasobów bibliotecznych)
- przeglady bibliograficzne ( „Przewodnik Bibliograficzny”, „Bibliografia Zawartosci
Czasopism”, „Przeglad Bibliograficzny Pismiennictwa Ekonomicznego”)
- biblioteczne komputerowe bazy danych
Iwa.4