Przymiotnik_Ang.doc

Przymiotnik opisuje rzeczownik, a konkretnie jego cechy takie jak: pochodzenie, wiek, wygląd, stany emocjonalne, uczucia

Żeby ułatwić sobie naukę, podzielmy przymiotniki na następujące grupy:

• Opinia ( nice – ładny)
• Rozmiar ( large – duży)
• Wiek (new – nowy)
• Kształt (round - okrągły)
• Kolor (black - czarny)
• Pochodzenie (Polish - polski)
• Tworzywo (glass – szklany)
• Rodzaj (waterproof – wodoodporny)

KOŃCÓWKI PRZYMIOTNIKA – ING LUB – ED

Bardzo ważnym aspektem przymiotnika jest jego końcówka – ing lub – ed, która rozróżnia, co opisuje dany przymiotnik, a są utworzone od czasownika. Często pełni też role przydawki.
I tak:

Przymiotniki zakończone na – ing opisują cechy ludzi, zwierząt, przedmiotów.
Np.: Relaxing bath – relaksująca kąpiel
Tiring work – męcząca praca

Przymiotniki zakończone na – ed opisują stany emocjonalne.
Np.: Scared dog – wystraszony pies
Frightened girl – przerażona dziewczynka
   
Lista kilkunastu przykładów par przymiotników, które różnią się końcówką, –ing lub –ed. Używa się ich zgodnie z podanymi powyżej regułami:
Amazing (zadziwiający) / Amazed (zdumiony)
Astonishing (zadziwiający) / Astonished (zdziwiony)
Boring (nudny) / Bored (znudzony)
Confusing (zagmatwany) / Confused (zmieszany; zakłopotany)
Disappointing (rozczarowujący) / Disappointed (rozczarowany; zawiedziony)
Exciting (podniecający) / Excited (podniecony)
Frightening (przerażający) / Frightened (przerażony)
Interesting (interesujący) / Interested (zainteresowany)
Relaxing (relaksujący) / Relaxed (zrelaksowany)
Satisfying (satysfakcjonujący) / Satisfied (usatysfakcjonowany)
Worrying (niepokojący / Worried (zaniepokojony; zmartwiony)

KOLOKACJE

W języku angielskim przymiotniki łączą się w tzw. kolokacje z konkretnym rzeczownikiem. Warto się nauczyć takich połączeń wyrazowych, gdyż bardzo wzbogacają one nasze słownictwo. Często używając kolokacji nie jesteśmy tego świadomi np.: small bussines to kolokacja.
Kilka przykładów kolokacji:
Business + small/big business (mały/duży interes)
show business (przemysł rozrywkowy)

Progress + rapid progress (szybki postęp)
technological progress (postęp technologiczny)
great progress (wielki postęp)

Luck + bad/good luck (pech/szczęście)
hard luck (pech)

Money + easy money (łatwe pieniądze)
hush money (brudne pieniądze)

Information + classified information (tajne informacje)
confidential information (poufne informacje)

Fire + great fire (wielki pożar)
severe fire (poważny pożar)
light fire (lekki pożar/ogień)

Experience + unforgettable experience (niezapomniane doświadczenie)
painful experience (bolesne doświadczenie)

Work + psychical work (praca fizyczna)
tiring work (męcząca praca)
hard work (ciężka praca)

Hair + thinning hair (rzadkie włosy)
thick hair (grube włosy)
curly hair  (kręcone włosy)

KOLEJNOŚĆ PRZYMIOTNIKÓW

Przymiotniki w zdaniu mają ustaloną kolejność. Najczęściej stosuje się 2-3 przymiotniki obok siebie. Większa ich ilość sprawia, że opis staje się mniej czytelny.
Gdybyśmy mieli użyć wszystkich rodzajów rzeczowników podanych na początku tego artykułu, to byłyby one ustawione w następującej kolejności:
Opinia, rozmiar, wiek, kształt, kolor, pochodzenie, tworzywo, rodzaj.
Np.: Beautiful(opinia) big(rozmiar) new (wiek) round (kształt) red (kolor) Irish (pochodzenie) wooden (tworzywo) night (rodzaj) lamp (rzeczownik)
(Piękna, duża, nowa, okrągła, czerwona, irlandzka, drewniana, nocna lampa)

POZYCJA

Przymiotnik może występować w 2 miejscach w zdaniu:
• Przed rzeczownikiem
• Po czasowniku

Attributive position – czyli po rzeczowniku, np:
This is an old tree. (To jest stare drzewo.)
This is a new bike. (To jest nowy rower.)

Przymiotniki podane poniżej zawsze stawia się przed rzeczownikiem:

1. Przymiotniki opisujące rodzaj zakończone na końcówkę – al.
Np.: political, general, national, psychical

2. Przymiotniki takie jak:
Same (ten sam; taki sam)
Main (główny)
Only (tylko)
Mere (zwykły)
Bloody (krwawy)
Following (następny; następujący)
Sheer (czysty) 
Particular (konkretny)
Former (poprzedni)
Various (różny)

Są też przymiotniki, które zawsze występują po rzeczowniku, gdyż postawienie go przed nim wygląda i brzmi dość dziwnie. Jakie to przymiotniki?
• Przymiotniki zaczynające się od –a
Np.: afraid, alone, asleep, aware, alive, alike, abandoned
• Przymiotniki typu: able, glad, right, ill – czyli opisujące stany bądź emocje.

Predicative position - przymiotnik po czasowniku
Może występować po czasownikach takich jak:
To be – być
Look – wyglądać
Appear – pojawiać się
Become – stawać się

Są to czasowniki określające stawanie się lub istnienie.

I am tall. (Jestem wysoka) + czasownik „być”.
They look strange. (Oni wyglądają dziwnie) + czasownik „wyglądać”.
John became my boss last week. (John został moim szefem tydzień temu. ) + czasownik „stawać się”.
 
Większość przymiotników może być użyta zarówno po czasowniku jak i przed rzeczownikiem. Wyjątkiem są podane powyżej przykłady. Warto wspomnieć, ze przymiotniki w języku angielskim mogą czasem zachowywać się jak rzeczowniki. Kiedy? Jeżeli do pewnej grupy przymiotników dodamy przedimek określony „the”, to zachowują się one jak rzeczowniki. A oto opisywana grupa przymiotników:

Blind, homeless, deaf, dead, old, rich, poor.

Np: Blind (ślepy) + The blind (wszyscy ślepi)
Homeless (bezdomny) + The homeless (wszyscy bezdomni)

Do tych przymiotników dodajmy jeszcze przymiotniki narodowościowe zakończone na: -sh, -ch, -ese.
British, Chinese, Danish, English, Finnish, French, Irish, Japanese, Polish, Portuguese, Scottish, Spanish, Swedish, Turkish, Welsh

PRZYMIOTNIKI ZŁOŻONE (COMPOUND ADJECTIVES)

Przymiotniki złożone składają się z innych części mowy. Przeważnie miedzy jednym, a drugim słowem stawiamy myślnik.
Np.: tax-free -  bezcłowy
ill-famed - okryty złą sławną; osławiony
out-and-out - absolutny; totalny
 
Część przymiotników złożonych można utworzyć korzystając z imiesłowów zakończonych na –ed lub – ing.
Np.: self-employed - niezależny; pracujący na siebie
self- effacing - skromny
time-consuming - czasochłonny
hard-working - pracowity
well-behaved - dobrze wychowany
 
Przymiotniki złożone mogą też występować w formach nieregularnych.
Np.: well-born - dobrze urodzony
candle-lit - oświetlony świecami

Poza tym niektóre rzeczowniki, przybierając końcówkę –ed tworzą przymiotniki złożone.
Np.: cross-eyed - zezowaty
old-fashioned - staromodny
absent-minded - roztargniony