D.pdf

dagerotypia - metoda otrzymywania obrazów fotograficznych sposobem

Daguerre'a na srebrnej lub miedzianej posrebrzanej płytce w jednym nie

dającym się kopiować egzemplarzu w postaci pozytywu odwróconego

(lustrzanego). Dagerotyp powstawał w następujący sposób: wypolerowaną

płytkę srebrną lub miedzianą posrebrzaną poddawano działaniu par jodu lub

bromu czy chromu, wskutek czego na powierzchni srebra tworzyła się

światłoczuła warstwa jodku (bromu, chlorku) srebra. Płytę po naświetleniu w

camerze obscura zaopatrzonej w obiektyw achromatyczny Ch. L. Chevaliera

(czas naświetlania kilka do kilkunastu minut) wywoływano w parach rtęci, a

następnie utrwalano w tiosiarczanie sodu (po odkryciu przez J. F. W. Herschla

jego utrwalającego działania). Dagerotypia przetrwała zaledwie do lat

pięćdziesiątych ubiegłego wieku.

Dauguerre Louis Jacques Mande - fancuski malarz, współ odkrywca

fotografii, a ściślej dagerotypii. Związany od 1829 roku współpracą z J. N.

Niépce, po jego śmierci doprowadził do ogłoszenia wynalazku dagerotypii.

Pierwszą informację o wynalazku dagerotypii podał na posiedzieniu Académie

Française 7 stycznia 1839 roku fancuski fizyk D. F. J. Arago. Dnia 19 sierpnia

1839 roku w obecności Daguerre'a oraz syna J. N. Niépce'a - Isidora

wynalazek dagerotypii został bezinteresownie ofiarowany światu bez

zastrzeżeń patentowych również na posiedzeniu Académie Française. Metodę

swą opisał Daguerre w pracy: "Histoire et decsription des procédés du

daguerrotype et du diorama."

Dallmeyer John Henry (1830 - 1883) - optyk niemiecki, po wyemigrowaniu

do W. Brytanii założył tam w Willesden w 1860 r. zakład fotooptyczny

produkujący m. in. obiektywy fotograficzne: Tryplet 1 :15 - 1861 r. Portret-

Rectilinear 1:4 (opatentowany w 1866 r., wyprodukowany w 1870 r.).

Dallmeyer Thomas Rudolf (1859 - 1906) - producent obiektywów

fotograficznych opartych na wzorach J. M. Petzvala, syn John'a Henry'ego. Z

zakładów Dallmeyera w Willesden (W. Brytania) pochodzi także wiele innych

obiektywów wysokiej jakości.

dalmierz - przyrząd optyczny przeznaczony do mierzenia odległości do

przedmiotów widocznych z punktu pomiaru. Jego działanie opiera się na

pomiarze kąta, pod którym widoczny jest przedmiot. Dalmierzami

fotografizycznymi najczęściej dokonuje się pomiaru odległości, przez

doprowadzenie do pokrycia dwu przesuniętych obrazów, przy czym zwykle

ustawia się równocześnie ostrość obrazu (dalmierze sprzężone z obiektywem).

Dalmierze fotograficzne dzielą się na: dalmierze z ruchomym zwierciadłem, z

obracającymi się klinami (klinowe), z ruchomym klinem, dalmierze

dwupolowe i lupy nastawne, czyli dalmierze z nieruchomymi pryzmatami.

dalmierz dwupolowy - dalmierz, w którego okularze widoczny jest obraz

podzielony na połowy przesunięte względem siebie, jeśli dalmierz nie jest

nastawiony na właściwą odległość. Okular znajduje się na środku bazy; na

końcach bazy znajdują się wklęsłopłaskie soczewki, przez które padają

promienie od obiektu na dwa lustra - jedno stałe, a drugie ruchome. Po odbiciu

się od luster promienie zbiegają się w dwu pryzmatach lub lustrach

umieszczonych przed okularem w ten sposób, że każde z luster tworzy

oddzielną połowę obrazu. Przez poruszanie ruchomego lustra uzyskuje się

połączenie (zgranie) obydwu połówek obrazu i wtedy pomiar jest dokonany.

Dalmierz taki może być też sprzężony z obiektywem aparatu fotograficznego;

nazywany wówczas dalmierzem wbudowanym, sprzężonym.

dalmierz sprzężony - dalmierz wbudowany w aparat, sprzężony mechanicznie

z obiektywem (mechanizmem nastawiania odległości fotografowania -

ostrości); wyregulowanie dalmierza na wymaganą odległość oznacza

nastawienie obiektywu na tę odległość.

dalmierz z obracającymi się klinami - dalmierz składający się z

wydłużonego pryzmatu i dwóch okrągłych, obracanych w przeciwnych

kierunkach, klinów. W celowniku widziany jest obraz przez półprzezroczystą i

odbijającą ściankę pryzmatu ustawioną pod kątem 45° oraz przez długi

wziernik, obracane kliny oraz pryzmat. Widziane są dwa przesunięte

względem siebie obrazy. Do pokrycia obrazów doprowadza się przez

obracanie klinów. Przy użyciu dalmierza niesprzężonego odczytuje się

zmierzoną odległość z podziałki na pokrętle klinów i ustawia na nią obiektyw

aparatu. Jeżeli dalmierz sprzężony jest z obiektywem (obrotowe kliny

połączone dźwignią z pierścieniem obiektywu służącym do nastawiania

ostrości), wówczas doprowadzenie do pokrycia się obrazów jest zupełnie

jednoznaczne z właściwym nastawieniem obiektywu aparatu fotograficznego.

dalmierz z ruchomym klinem - dalmierz składający się z wydłużonego

pryzmatu oraz dwóch przesuwanych względem siebie soczewek: płasko-

wypukłej i płasko-wklęsłej o jednakowych krzywiznach i współczynnikach

załamania. Obraz w celowniku widoczny jest przez pierwszy wziernik oraz

półprzezroczystą i odbijającą ściankę pryzmatu ustawioną pod kątem 45° oraz

przez drugi wziernik, ruchome względem siebie soczewki i pryzmat. Do

pokrycia się dwóch obrazów doprowadza się przez przesuwanie soczewek

względem siebie (ich krzywe powierzchnie ślizgają się po sobie). Przez

połączenie ruchomej soczewki z pierścieniem nastawczym odległości (lub

ślimacznicą obiektywu) za pomocą odpowiedniej dźwigni dalmierz sprzężony

zostaje z obiektywem; doprowadzenie do pokrycia się obrazów jest wówczas

równoznaczne z nastawieniem obiektywu na właściwą odległość.

dalmierz z ruchomym zwierciadłem - dalmierz z półprzezroczystym,

nieruchomym, ustawionym pod kątem 45° zwierciadłem na linii celowania

łączącej okular celownika z fotografowanym obiektem oraz z drugim -

ruchomym nieprzezroczystym zwierciadłem, na które pada obraz tego samego

obiektu przez dodatkowy wziernik, oddalony od celownika o kilka

centymetrów (baza dalmierza). Ruchome zwierciadło kieruje odbity obraz na

zwierciadło półprzezroczyste. Dzięki temu w celowniku widoczne są dwa

obrazy obiektu. Pomiaru odległości dokonuje się przez takie ustawienie

ruchomego zwierciadła, aby w celowniku oddzielne obrazy tego samego

obiektu pokryły się dając jeden obraz. Z podziałki naniesionej na pokrętle

ruchomego zwierciadła odczytuje się zmierzoną odległość i na tę samą

odległość ustawia się obiektyw aparatu fotograficznego. W dalmierzach

sprzężonych z obiektywem ruchome zwierciadło połączone jest z

odpowiednim pierścieniem obiektywu za pomocą dźwigni. Tak więc obracając

pierścieniem obiektywu zmieniamy kąt ustawienia nieprzezroczystego

zwierciadła i po doprowadzeniu do pokrycia się w celowniku dwóch obrazów

mamy równocześnie obiektyw nastawiony na żądaną odległość.

Deckel Friedrich (1871 - 1948) - konstruktor migawki centralnej. Niemiec

zamieszkały w Monachium. W 1902 roku skonstruował migawkę Compound

regulowaną gruszką pneumatyczną, udoskonalił ją w 1912 roku i zmienił

nazwę na Compur. Do dziś migawki tego typu stosowane są w wielu aparatach

fotograficznych.

Dederko Marian (1880 - 1965) - inżynier elektryk, fotografik polski,

pracował metodą techniki gumowej (również wielobarwnej); wraz z synem

Witoldem opracował i stosował nową metodę nazwaną fotonitem, polegającą

na daleko posuniętym retuszu pozytywu, reprodukowanego następnie w

technice gumowej. Był wykładowcą w Liceum, a następnie w Technikum

Fototechnicznym, redaktorem "Fotografa Polskiego" autorem prac z dziedziny

techniki fotograficznej. Jego fotogramy nawiązują do młodopolskich prądów

artystycznych oraz kubizmu.

defektoskopia - dziedzina przemysłowego zastosowania fotografii w

promieniach niewidzialnych (rentgenowskich, podczerwonych, gamma) w celu

wykrywania i rejestrowania (fotografowania) wewnętrznych wad w wyrobach

przemysłowych, np. brak przetopu w spoinach, pęcherzyki lub rzadzizny w

odlewach itp.

Demachy Robert (1859 - 1938) - francuski fotograf-artysta, z zawodu malarz,

uprawiający fotografię niezarobkowo; twórca metody gumowej (1894 r.).

Techniką tą pracował całe życie osiągając nawet w gumie jednowarstwowej

doskonałe rezultaty. Był jednym z twórców estetyki fotograficznej, walczył o

zrównanie rangi fotografii z malarstwem. Tworzył więc w malarskiej

konwencji portrety, krajobrazy i martwe natury.

demi - połówkowy format małoobrazkowy (na błonie perforowanej 35 mm) o

klatce 18x24 mm - nazwa stosowana w językach anglosaskich; często też

nazwa lub jeden z jej członów aparatów na ten format, zazwyczaj

półautomatycznych.

Denier Andriej Iwanowicz (1820 - 1892) - jeden z pierwszych fotografów

rosyjskich, z wykształcenia malarz. Dążył do malarskiej syntezy szczegółów

poprzez zmiękczanie obrazu. Opracował własną metodę, zwaną metodą

Deniera, uzyskiwania zmiękczonego obrazu. Był głównie portrecistą.

densytometr - przyrząd do pomiaru gęstości optycznej (stopnia zaczernienia)

wywołanych obrazów fotograficznych w świetle odbitym (papiery

fotograficzne) lub przechodzącym (błony i płyty). Najczęściej pomiar polega

na porównaniu natężeń dwóch wiązek światła, z których jedna przechodzi lub

odbija się od badanej próbki, a natężenie drugiej jest znane. Różnica natężenia

między tymi wiązkami określa wielkość gęstości optycznej. Przy pomiarze

materiałów barwnych pomiar wykonywany jest trzykrotnie dla każdej barwy

oddzielnie, przez zastosowanie odpowiednich filtrów.

densytometria - metoda pomiaru stopnia zaczernienia materiału

światłoczułego w wyniku działania światła i obróbki chemicznej, dokonywana

za pomocą densytometru.

Derczyński Henryk (1906 - 1981) - zasłużony fotografik, organizator i

działacz fotograficzny; w 1945 roku był fotoreporterem wojennym

dokumentującym wkraczanie wojsk polskich do Berlina, miejsca martyrologii i

zniszczenia wojenne. W 1948 roku zamieszkał na stałe we Wrocławiu, gdzie

od 1954 roku kierował pracownią fotograficzną Muzeum Śląskiego. W 1963

roku założył w tym Muzeum (obecnie Narodowym) Gabinet Fotografii, był

organizatorem wielu wystaw fotograficznych, opracował wersję izohelii

nazwaną izobromem. Od 1952 roku był członkiem ZPAF.

desensybilizacja obniżanie światłoczułości materiałów fotograficznych

przez niektóre substancje, zjawisko odkryte w 1920 r. przez Luüppo-Cramera.

Substancje te, zwane desensybilizatorami, nie działają na obraz istniejący już

w emulsji światłoczułej (utajony), umożliwiają więc dalsze wywoływanie

obrazu (po ich zastosowaniu) w celu uzyskania indywidualnych efektów,

kontrolowanych wzrokowo przy jasnym świetle czerwonym, a nawet

pomarańczowym.

dia - ogólne określenie materiałów diapozytywowych (przezroczowych) wielu

różnych firm.

Diachromia - dawna metoda barwna otrzymywania diapozytywów,

opracowana razem z Uvachromią, w 1922 roku przez Taubego, polegająca na

tonowaniu barwnym trzech diapozytywów, które do projekcji składano razem.

Diapol - automatyczny rzutnik do przezroczy w ramkach 5x5 cm, produkcji

Polskich Zakładów Optycznych; wyposażony w lampę halogenową 150 W 24

V oraz zdalne sterowanie ostrością obrazu i zmianą przezroczy. Magazyn

mieści 36 ramek. Optymalna wielkość obrazu 1,4x2 m. Lampa chłodzona

wentylatorem. Obiektyw Krytar 1:2,8/85 mm.

diapozytyw - pozytywowy obraz fotograficzny czarno-biały lub barwny na

przezroczystym podłożu, służący do oglądania w świetle przechodzącym lub

metodą projekcji.

Diaprex - rzutnik do przezroczy produkowany przez Łódzkie Zakłady

Kinotechniczne. Dane modelu B11: przezrocza małoobrazkowe w ramkach

5x5 cm, zasilanie sieciowe, pobór mocy 180 wat, żarówka projekcyjna

halogenowa 150 wat, 24 wolt, chłodzenie wymuszone, obiektyw Krytar

1:2,8/85 mm. Projektor dostosowany jest do zmiennika przezroczy.

diaskop - rzutnik (projektor), przyrząd optyczny do rzutowania na ekran

powiększonego obrazu (przezroczy) w świetle przechodzącym.

Digital - migawka centralna dwusektorowa produkcji firmy Sinar do

wielkoformatowych aparatów fotograficznych: jest to jedna z pierwszych tego

typu migawek na świecie sterowanych elektronicznie. Ruchem sektorów

migawki kieruje układ elektromagnetyczny sterowany czujnikami

fotoelektrycznymi. Migawka ta o średnicy 80 mm może współpracować z

ponad dwustoma obiektywami wymiennymi do aparatów wielkoformatowych.

Czas otwarcia migawki od 80 s do 1/500 s.

Dignar - obiektyw standardowy do małoobrazkowych aparatów produkcji

firmy Agfa-Gevaert (RFN); parametry: 1:3,5/45 mm, 1:2,8/50 mm, Color

Dignar 1:3,5/45 mm i inne.

DIN - pierwotnie skrót Deutsche Industrie Norm (niemiecka Przemysłowa

Norma), potem Das ist Norm (to jest norma); w fotografii jedna ze skal

światłoczułości i metod jej pomiaru. Do 1958 - 61 roku zapisywano je w

postaci ułamka z liczbą 10 w mianowniku, np. 17°/10 DIN. W latach tych

wprowadzono pewne zmiany sposobu pomiaru oraz zapisu DIN. Zastosowano

wywołanie do mniejszego stopnia zaczernienia, a nie maksymalnego,

stosowanego dawniej, i zmieniono skład wywoływacza. Czułość materiału jest

mierzona nie bezpośrednio po wyprodukowaniu, lecz po 3-6 miesiącach. Zapis

podawany jest obecnie nie w postaci ułamka, lecz liczby całkowitej, np. 17

DIN z opuszczeniem znaku stopni [°]. Wzrost czułości o 3 jednostki DIN

oznacza dwukrotne zwiększenie czułości, np. błona o czułości 20 DIN jest dwa

razy czulsza od błony o czułości 17 DIN.

diorama - obraz częściowo malowany na płótnie (nieprzezroczysty), a

częściowo na materiale przezroczystym metodą laserunkową. Odpowiednio

podświetlony od tyłu i eksponowany w zaciemnionym pomieszczeniu,

pozwalał uzyskiwać malownicze i przestrzenne efekty, a nawet - wskutek

ruchomych świateł podświetlających mógł dawać wrażenie ruchu.

Pierwszym twórcą dioramy był L. J. M. Daguerre (1822 roku). Urządził on w

Paryżu specjalną salę widowiskową do eksponowania tego rodzaju obrazów.

Ukazywał tam np. widoki wybuchu Wezuwiusza, sceny biblijnego potopu itp.

dioptria - jednostka zdolności zbierającej soczewek i układów optycznych

zwana też mocą soczewki. Zdolność zbierająca soczewki wyrażona w D. (skrót

dioptrii) jest równa odwrotności ogniskowej soczewki wyrażonej w metrach;

np. soczewka o ogniskowej f = 2 m ma zdolność zbierającą 1/2 D. Dioptrie dla

soczewek skupiających mają wartość dodatnią, a dla rozpraszających ujemną.

Disdéri André Adolphe Eugéne (1819 - 1890) - jeden z wybitnych

fotografów paryskich, wprowadził modę na fotograficzne karty wizytowe

("carte de visite"), która szybko rozpowszechniła się w świecie. Były to zdjęcia

portretowe znanych, ludzi lub rodzinne o formacie biletu wizytowego,

przeznaczone do wkładania do specjalnego albumu. Podczas Komuny

Paryskiej w 1871 roku fotografował sceny z walk ulicznych.

distar - dawna nazwa soczewki nasadkowej wydłużającej ogniskową

obiektywu; można jej używać do aparatów o podwójnym lub większym

wyciągu miecha albo w aparatach z wymiennymi obiektywami, wraz z

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: