Wychować geniusza.pdf

8 grudnia 2006

Wychować geniusza

Można odnieść wrażenie, że ostatnio we Francji rodzą się setki małych Einsteinów i

Mozartów

Od kilku lat psychiatrzy i psycholodzy spotykają się z lawiną próśb o konsultacje

ze strony rodziców przekonanych, że ich dzieci są wybitnie uzdolnione. Granica

między "wybitnymi zdolnościami" a "nadmierną stymulacją" bywa jednak cienka.

Na pełnym zieleni szkolnym podwórku gimnazjum Cedre au Vésinet (w departamencie

Yvelines) Raoul, Jean-François i Louis (imiona zostały zmienione) siedzą obok siebie na

ławce. Wszyscy chodzą do jednej klasy dla uczniów wybitnie rozwiniętych intelektualnie.

"Zanim przeniosłem się do tego gimnazjum – mówi pyzaty Raoul z małymi okularami na

nosie – nie lubiłem chodzić do szkoły. Nudziłem się na lekcjach. No i koledzy traktowali

mnie jak mózgowca. Tutaj nauczyciele są w większym stopniu do naszej dyspozycji".

Jeśli mali geniusze mają takie życzenie, mogą wcześniej niż ich rówieśnicy pogłębiać

swoją wiedzę w zakresie mitologii greckiej, równań z dwoma niewiadomymi czy płyt

tektonicznych. Nauczyciele starają się zaradzić częstemu u takich dzieci brakowi

równowagi między zdolnościami intelektualnymi odpowiadającymi niekiedy poziomowi

dorosłych a bardzo jeszcze dziecinnym zachowaniem.

Mała Camille, uważana za dziewczynkę nadzwyczaj utalentowaną, wolała jednak wrócić

do "normalnej" klasy. "Wybitnie uzdolnieni są często niedojrzali. Moje koleżanki w wieku

dwunastu lat jeszcze skakały na skakance. W klasie dla »geniuszy« nie odpowiadała mi

atmosfera ciągłej rywalizacji. Wszyscy tam mają obsesję na punkcie swoich stopni" –

tłumaczy ta ładna brunetka.

Po szkole nadzwyczaj zdolnym uczniom proponuje się lekcje pianina, judo, jazdy konnej

albo matematyki. "Bywa, że takie dzieci są spragnione wiedzy, ale niektórzy rodzice

wywierają na nie presję – mówi mi pewien młody chłopak. – Moi chcieli mnie zapisać do

tego gimnazjum między innymi dlatego, że ich zdaniem będzie to lepiej wyglądało w CV

w momencie, gdy zacznę szukać pracy".

A jednak nasz rozmówca, chłopiec o wyjątkowo wysokim ilorazie inteligencji, został

niedawno oskarżony przez swoich nauczycieli o oszustwo, ponieważ zawsze kończył

pisać klasówki z matematyki dużo wcześniej od pozostałych uczniów, nie popełniając w

dodatku najmniejszego błędu. "Niektóre dzieci, jakie do nas trafiają, są naprawdę

zestresowane" – informuje mnie była dyrektorka Sophie Cote, która uruchomiła pierwsze

klasy dla dzieci wybitnie uzdolnionych w 1992 roku.

Szkoła Cedre jest we Francji jednym z siedmiu gimnazjów publicznych uwzględniających

w swych programach dzieci wybitnie uzdolnione, przyjmowane po serii testów logiczno-

matematycznych. Około sześćdziesięciu innych placówek dla "geniuszy" to szkoły

prywatne, głównie katolickie.

Uważa się, że około 2,3 procenta młodych ludzi w wieku od 6 do 16 lat jest we Francji

wybitnie uzdolnionych, z czego jedna trzecia cierpi z przyczyn intelektualnych lub

emocjonalnych. Mimo że raport francuskiej Inspekcji Generalnej Ministerstwa Edukacji

Narodowej z 2002 roku zalecał staranniejszą opiekę nad takimi dziećmi, "proces

diagnozowania ich odmienności przebiega u nas mniej sprawnie niż w innych państwach

unijnych" – uważa Sylvie Tordjman, dyrektorka francuskiego ośrodka ds. dzieci wybitnie

uzdolnionych w Rennes.

Tymczasem mnogość programów telewizyjnych i artykułów prasowych na ten temat

sprawiła, że od kilku lat rośnie grono rodziców, którym pochlebia myśl, że ich potomstwo

wykracza ponad normę. "Stale telefonują do mnie rodzice z całej Francji domagając się,

byśmy przyjęli do naszej szkoły ich dziecko. Powołują się przy tym na opinię takiej to a

takiej osoby" – wyznaje dyrektorka Cedre Catherine Mary.

W paryskiej szkole Janson-de-Sailly nie ma dnia, żeby nauczyciele zajmujący się około

trzydziestoma wybitnie uzdolnionymi dziećmi nie dostawali telefonów od rodziców.

Niektóre szkoły prywatne otrzymują nawet dwadzieścia zgłoszeń na jedno miejsce!

Niekiedy rodzice powołują się na wydobyty od psychologa iloraz inteligencji wskazujący

na wyjątkowość dziecka. Lekarze odnotowują coraz więcej zgłoszeń z prośbą o

konsultacje od osób pragnących dowiedzieć się, czy ich dziecko jest wybitnie uzdolnione.

Psychoanalityk Marika Berges-Bounes przełamuje tabu wokół tego tematu w

opublikowanej w ubiegłym miesiącu we Francji książce "La Culture des surdoués?"

(Kultura wybitnie uzdolnionych?). Do specjalistki tej zgłaszają się – często za namową

nauczycieli – rodzice, którzy uzasadniają nieobliczalne zachowanie swojego dziecka jego

rzekomo wybitnymi zdolnościami. "Wierci się, nudzi, sprawia trudności na lekcji albo nie

słucha pani – a więc musi być wybitnie uzdolnione!" – wnioskują.

Bywa, że zgłoszenia są jak najbardziej uzasadnione, ale najczęściej rodzice przekonani

o tym, że wychowują małego geniusza, zwyczajnie się mylą. Badanie przeprowadzone w

2002 roku na oddziale psychopatologii dzieci i młodzieży w paryskim Szpitalu św. Anny

wykazało, że jedynie 29 procent dzieci badanych pod kątem ewentualnego szybszego

rozwoju intelektualnego odpowiadało definicji "wybitnie uzdolnionego". Pozostałe były po

prostu inteligentne albo ciekawe świata, krótko mówiąc – w normie. Za to 2 procent z

nich uznano za dzieci psychotyczne.

Psycholodzy, nierzadko liczący sobie za badanie 200, a nawet 300 euro, zacierają ręce,

widząc popyt ze strony rodziców, którzy wypatrują z niepokojem "magicznej liczby"

oznaczającej nadzwyczajny iloraz inteligencji – powyżej 130 albo 140 punktów.

Psychoanalitycy miewają do czynienia z dorosłymi będącymi "niewolnikami ideologii

wyników, szkolnego sukcesu, bardzo wcześnie czyniąc ze swych dzieci – niekiedy

nieświadomie – wyścigowego konia w zawodach z czasem. Już od przedszkola maluch

powinien być lepszy od innych, by nie zostać w tyle" – ubolewa Marika Berges-Bounes.

Przy tym interpretacja wyniku ilorazu inteligencji wcale nie jest jednoznaczna. 37-letnia

Anne-Sophie Le Duigou poddała badaniu swego czteroletniego syna Henriego, który

umie liczyć do 100, zaczyna czytać sylabami i "zrobił ćwiczenia wakacyjne na CD-romie".

Wciąż nie wie, czy syn jest wybitnie uzdolniony. "Nic nie zrozumiałam z bełkotu

psychologa" – mówi. U chłopca nie wykryto przedwczesnego rozwoju, ale psycholog

poradził matce zbadać dziecko jeszcze raz, kiedy będzie miało około sześciu lat, czyli

wiek, gdy IQ może – jak utrzymywał – "lawinowo" wzrosnąć. "Skoro dziecko było za

małe, dlaczego zgodził się je zbadać? Dla 230 euro?" – irytuje się Anne-Sophie.

"Istnieje autentyczny rynek dla dzieci wybitnie uzdolnionych – mówi Marc Sohier,

dyrektor prywatnego gimnazjum Fénelon w Lyonie, do którego uczęszcza około 80

małych geniuszy. – Granica między świadczeniem pomocy a zbijaniem pieniędzy jest

niewyraźna". Sohier założył stowarzyszenie, które zamierza wnieść więcej porządku w

projekty dla nadzwyczaj utalentowanych. Niedawny sukces we Francji kolekcji DVD Baby

Einstein, gier stymulujących intelektualnie najmłodszych, wykazał w każdym razie, że mit

genialnego dziecka wciąż miewa się znakomicie.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: