Zwroty frazeologiczne Je houdt me voor de gek. Kpisz (¿artujesz) sobie ze mnie. Nabijasz siê ze mnie. Przyk³ady: Vertel je me de waarheid? Houd je me niet voor de gek? Mówisz prawdê? Nie nabijasz siê ze mnie? Op 1 april mag je mensen voor de gek houden. Pierwszego kwietnia mo¿na sobie ze wszystkich ¿artowaæ. Prijs de dag niet voor het avond is. Nie chwal dnia przed zachodem s³oñca. Przyk³ad: Marek ging voor drie maanden werken naar Nederland. Al na zijn eerste dag zei hij tegen zijn vriendin: ‘Wat een super werk!’ Maar zij zei: ‘Prijs de dag niet voor het avond is.’ Marek pojecha³ na trzy miesi¹ce do pracy w Holandii. Ju¿ po pierwszym dniu powiedzia³ do swej dziewczyny: ‘Ta praca jest super!’ Ona jednak stwierdzi³a: ‘Nie chwal dnia przed zachodem s³oñca’. Wat is er aan de hand? O co chodzi? Co siê sta³o? Przyk³ady: Sander ziet zijn vrouw rondlopen in de tuin. ‘Wat is er aan de hand?’ - vraagt hij. ‘Ik ben mijn ring kwijt’ – zegt ze. ‘Help je me zoeken?’ Sander widzi sw¹ ¿onê chodz¹c¹ w kó³ko po ogrodzie. ‘Co siê sta³o?’ – pyta. ‘Zgubi³am pierœcionek’ – mówi ¿ona. ’Pomo¿esz mi go szukaæ?’ Anne en Thomas zijn ruzie aan het maken. ‘Wat is er weer aan de hand?’ – wil hun moeder weten. Ania i Tomek k³óc¹ siê. ‘O co wam znowu chodzi?’ – chce wiedzieæ ich mama. Voor aap staan. Wyjœæ na g³upka. Przyk³ad: Tom stond voor aap toen hij zei dat Balkenende de koning van Nederland was. Tom wyszed³ na g³upka kiedy powiedzia³, ¿e Balkenende jest królem Holandii. Toen kwam de aap uit de mouw. Wysz³o szyd³o z worka. Przyk³ad: Moeder kon een reep chocola die ze net gekocht had niet meer vinden. Pas toen ze het gezicht van haar zoontje zag, kwam de aap uit de mouw: hij had het opgegeten. Mama nie mog³a znaleŸæ tabliczki czekolady, któr¹ w³aœnie kupi³a. Dopiero kiedy zobaczy³a buŸkê swego synka wysz³o szyd³o z worka: to on j¹ zjad³. Een aardje naar zijn vaartje hebben. Wdaæ siê w ojca. Mówi siê tak, kiedy ktoœ jest podobny z charakteru do swego ojca. Przyk³ad: Tessa is zo’n druk meisje. Ze kan geen minuut stil zitten. Precies zoals haar vader, zij heeft een aardje naar haar vaartje. Tessa jest bardzo ruchliw¹ dziewczynk¹. Ani minuty nie mo¿e usiedzieæ na miejscu. Tak jak jej ojciec, zupe³nie siê w niego wda³a. Zo vader, zo zoon. Jaki ojciec, taki syn. Przyk³ad: Michael houd net zo veel van dieren als zijn vader. Zo vader, zo zoon – zegt zijn moeder. Michael tak bardzo lubi zwierzêta jak jego ojciec. Jaki ojciec, taki syn – mówi jego matka. Podobnie: Zo moeder, zo dochter. Jaka matka, taka córka. De appel valt niet ver van de boom. Niedaleko pada jab³ko od jab³oni. Przyk³ad: Als Tim aangehouden wordt door de politie zeggen zijn buren: ‘De appel valt niet ver van de boom, zijn vader zit al twee jaar in de gevangenis’. Kiedy Tim zatrzymany zosta³ przez policjê s¹siedzi stwierdzili: ‘Niedaleko pada jab³ko od jab³oni, jego ojciec ju¿ dwa lata siedzi w wiêzieniu’. Niet op zijn achterhoofd gevallen zijn. Nie w ciemiê bity, nieg³upi. Przyk³ad: ‘Veel mobieltjes kun je hier gratis krijgen’ - zegt de verkoper. ‘Nou, ik ben niet op mijn achterhoofd gevallen’ – antwoordt de klant – ‘niks is gratis’. ‘Du¿o telefonów komórkowych mo¿na u nas otrzymaæ za darmo’ – mówi sprzedawca. ‘Nie jestem w ciemiê bity’ – odpowiada klient – ‘nic nie jest za darmo’. Er schuilt een addertje onder het gras. Coœ siê za tym kryje. Przyk³ad: ‘Tom, in deze advertentie staat dat een vliegticket naar Londen maar 25 euro kost’. ‘Dat kan niet, er schuilt hier zeker een addertje onder het gras’- zegt Tom. ‘Tom, w tym og³oszeniu jest napisane, ¿e bilet lotniczy do Londynu kosztuje tylko 25 euro’. ‘To nie mo¿liwe, coœ siê na pewno tutaj za tym kryje’- mówi Tom. Dol op iets (iemand) zijn. Przepadaæ za czymœ (za kimœ). Uwielbiaæ coœ (kogoœ). Przyk³ady: Mijn vrouw is dol op chocola. Moja ¿ona przepada za czekolad¹. Ik ben dol op Leonardo di Caprio, hij is ongelooflijk knap en sexy. Uwielbiam Leonardo di Caprio, on jest niesamowicie przystojny i seksowny. Zijn beste beentje voorzetten. Daæ z siebie wszystko. Przyk³ad: Poolse voetballers zetten hun beste beentje voor tijdens hun wedstrijd tegen Nederlanders. Tevergeefs, ze hebben toch verloren. Polscy pi³karze dawali z siebie wszystko podczas meczu z Holendrami. Na pró¿no, i tak przegrali. De benen nemen. Wzi¹æ nogi za pas, uciec. Przyk³ad: Toen de inbrekers een grote hond bij de deur zagen, namen ze de benen. Z³odzieje uciekli, kiedy zobaczyli przy drzwiach du¿ego psa. Vel over been zijn. Skóra i koœci, bardzo chudy. Przyk³ad: Meeste mannequins zijn tegenwoordig heel mager: vel over been. Wiêkszoœæ modelek jest obecnie bardzo chuda: tylko skóra i koœci. Het niet breed hebben. Mieæ ograniczone œrodki, musieæ uwa¿aæ na wydatki. Przyk³ad: We hebben nu geld genoeg. Maar vroeger was dat anders, toen hadden we het niet breed. Teraz mamy doœæ pieniêdzy. Ale kiedyœ by³o inaczej, wtedy musieliœmy uwa¿aæ na nasze wydatki. Zwemmen in het geld. P³ywaæ w pieni¹dzach, mieæ du¿o pieniêdzy. Przyk³ad: Mijn baas is ongelooflijk rijk, hij zwemt in het geld. Mój szef jest niesamowicie bogaty, po prostu p³ywa w pieni¹dzach. Geld stinkt niet. Pieni¹dz nie œmierdzi. Przyk³ad: Anne maakt het niet uit dat haar vriendje zijn geld met drugsverkoop verdient. ‘Geld stinkt niet’ – zegt ze. Anny nie obchodzi, ¿e jej ch³opak zarabia pieni¹dze na sprzeda¿y narkotyków. ‘Pieni¹dz nie œmierdzi’ – mówi. Je borst nat maken. Przygotowaæ siê do czegoœ trudnego. Przyk³ad: ‘Maak je borst maar nat’ – zei de trainer tegen zijn elftal voor de wedstrijd tegen veel ervaren voetballers. ‘Przygotujcie siê do trudnej walki’ – powiedzia³ trener do swojej dru¿yny przed meczem z bardziej doœwiadczonymi pi³karzami. Goed beslagen ten ijs komen. Byæ dobrze przygotowanym do czegoœ. Przyk³ad: Marek is goed beslagen ten ijs gekomen voor zijn rijexamen. Marek dobrze siê przygotowa³ do egzaminu na prawo jazdy. Alles loopt volgens het boekje. Wszystko przebiega zgodnie z planem. Przyk³ad: Hun bruiloftsfeest was erg geslaagd: alles verliep volgens het boekje. Ich wesele by³o bardzo udane: wszystko przebiega³o zgodnie z planem. Iemand voor het blok zetten. Przyprzeæ kogoœ do muru. Przyk³ad: Ik werd voor het blok gezet: meer gaan werken of ontslagen worden. Zosta³em przyparty do muru: bêdê musia³ wiêcej pracowaæ lub dostanê wymówienie. Een blok aan iemands been zijn. Byæ komuœ kul¹ u nogi. ‘Je zorgt zo lang voor mij, je gaat nooit uit. Ik ben een blok aan jouw been’. ‘Tak d³ugo siê mn¹ opiekujesz, nigdzie nie wychodzisz. Jestem ci kul¹ u nogi’. Als een blok in slaap vallen. Szybko zasn¹æ. Przyk³ad: Na een vermoeiende dag is hij als een blok in slaap gevallen. Po ciê¿kim dniu od razu zasn¹³. Men moet zijn bed maken zoals men slapen wil. Jak sobie poœcielisz, tak siê wyœpisz. Przyk³ad: Peter is nooit thuis: hij zit op zijn werk of met zijn vrienden in de kroeg. Zijn vrouw heeft er genoeg van, ze wil van hem scheiden. Eigen schuld: men moet zijn bed maken zoals men slapen wil. Piotra nigdy nie ma w domu: albo jest w pracy albo z przyjació³mi w knajpie. Jego ¿ona ma ju¿ tego dosyæ, chce siê rozwieŸæ. Sam sobie jest winny: jak sobie poœcielisz, tak siê wyœpisz. Met zijn verkeerde been uit bed gestapt zijn. Wstaæ lew¹ nog¹ z ³ó¿ka. Przyk³ad: Wat ben je toch vandaag chagrijnig! Ben je met je verkeerde been uit bed gestapt? Jaki jesteœ dziœ marudny! Czy¿byœ wsta³ z ³ó¿ka lew¹ nog¹? Zijn bedje is gespreid. Ma zapewnion¹ przysz³oœæ. Przyk³ad: Theo’s bedje is gespreid: zijn vader heeft veel geld en goede connecties. Theo ma zapewnion¹ przysz³oœæ: jego ojciec ma du¿o pieniêdzy i znajomoœci. Op de goede weg zijn. Byæ na dobrej drodze, w odpowiedni sposób czymœ siê zajmowaæ Przyk³ad: Dankzij zijn vrouw is hij weer op de goede weg: hij drinkt niet meer en ging weer werken. Dziêki swej ¿onie znalaz³ siê on znów na dobrej drodze: ju¿ nie pije i zacz¹³ pracowaæ. Iemand uit de weg ruimen. Sprz¹tn¹æ kogoœ, zamordowaæ. Przyk³ad: De inbreker heeft zijn maat uit de weg geruimd om de buit voor zichzelf te houden. W³amywacz sprz¹tn¹³ swego kumpla, by zatrzymaæ ca³y ³up dla siebie. Iemand in de weg staan. Stawaæ komuœ na drodze, przeszkadzaæ. Przyk³ad: Er staat hem niets meer in de weg tot een grote carri?re. Nic mu ju¿ nie stoi na drodze do wielkiej kariery. Uit het oog, uit het hart. Co z oczu to i z serca. Przyk³ad: Sinds Mark naar Polen verhuisd is, heeft hij geen contact meer met zijn Nederlandse vrienden: uit het oog, uit het hart. Od kiedy Marek przeprowadzi³ siê do Polski nie ma ju¿ kontaktu ze swymi holenderskimi przyjació³mi: co z oczu to i z serca. Onder vier ogen. W cztery oczy. Przyk³ad: Mijn baas kwam me vertellen dat hij me straks onder vier ogen wil spreken. Mój szef przyszed³ mi powiedzieæ, ¿e chce ze mn¹ zaraz rozmawiaæ w cztery oczy. Je ogen uitkijken. Nie móc siê napatrzeæ. Przyk³ad: Toen mijn ouders voor het eerst in de Keukenhof waren, keken ze hun ogen uit. Zoveel mooie bloemen bij elkaar hadden ze nog nooit gezien. Kiedy moi rodzice byli pierwszy raz w Keukenhof, nie mogli siê napatrzeæ. Tyle piêknych kwiatów w jednym miejscu jeszcze nigdy nie widzieli. Grote ogen opzetten. Zrobiæ wielkie oczy, byæ bardzo zdziwionym. Przyk³ad: Bambo zette grote ogen op toen hij voor het eerst in zijn leven sneeuw zag. Bambo zrobi³ wielkie oczy, kiedy po raz pierwszy w ¿...
Bejituga