Arsen.pdf

Arsen – niebezpieczna trucizna w wodzie

pitnej

zanieczyszczenia · związki toksyczne · skutki zanieczyszczeń · metale ciężkie · 18 październik 2009 (11:08)

W niektórych rejonach świata istotnym problemem stało się zanieczyszczenie wody przez

trucizny, w tym metale ciężkie. Najpowszechniejsze obecnie jest zanieczyszczenie arsenem,

które dotknęło zasoby takich państw jak Argentyna, Bangladesz, Chile, Indie i Meksyk. W

Bangladeszu powyżej 20% pitnej wody przekracza dopuszczalny poziom tego pierwiastka

(powyżej 0,05 mg/l). A zatrucia nim należą do największych masowych zatruć w historii

ludzkości.

Przewiduje się, że w przyszłości będą one przyczyną aż 10% zgonów ludzi należących do tych

populacji. Z nie całkiem wyjaśnionych powodów, woda z płytkich studni rurowych, od której

zależy ludzkie życie, ma niebezpieczny poziom stężenia tej toksycznej substancji. Spożywana przez

dłuższy okres czasu powoduje osłabienie organizmu, zmiany patologiczne, nowotwory, a nawet

śmierć.

Czym jest arsen?

Arsen występuje w skorupie ziemskiej w ilości 2,5 ppm (zajmując 20 miejsce pod względem

rozpowszechnienia wśród pierwiastków). Tworzy ponad 200 minerałów, z których najbardziej

powszechne są: arsenopiryt, lelingit, orpiment, realgar. W małych ilościach jest potrzebny jako

składnik pokarmowy ludzi i zwierząt, ale jest również dobrze znaną trucizną o działaniu

toksycznym i rakotwórczym.

Dawniej arsen i jego związki stosowane były powszechnie jako pestycydy w rolnictwie i leśnictwie.

Obecnie jego wykorzystanie jest niewielkie. Dodaje się go m.in. w niewielkich ilościach do różnych

stopów metali kolorowych, w celu podniesienia ich wartości termicznej i korozyjnej. Natomiast w

czasach starożytnych mieszaniny zawierające aurypigment i realgar stosowano do leczenia chorób

płuc i skóry. W późniejszych wiekach znaczenie arsenu w medycynie wzrosło. W XVIII i XIX w.

arsen stał się wręcz podstawą ówczesnej farmakologii. Preparaty arsenowe, stosowane w przeróżnej

postaci używano do zwalczania większości chorób: reumatyzmu, astmy, malarii, gruźlicy,

cukrzycy, śpiączki afrykańskiej, nadciśnienia, wrzodów żołądka, zgagi, egzemy, łuszczycy, a nawet

białaczki. Mimo ich dużej skuteczności, w drugiej połowie ubiegłego wieku wycofano z obiegu

niemal wszystkie leki arsenowe - głównie za sprawą właściwości kancerogennych. Obecnie poza

melarsoprolem, acetarsolem, salwarsolem i trójtlenkiem arsenu nie stosuje się w lecznictwie tych

związków.

Źródła arsenu

Do naturalnych źródeł arsenu w przyrodzie zalicza się m.in. erupcje wulkanów (około 17 000 ton

rocznie) i w mniejszym stopniu ługowanie arsenu ze skał osadowych i magmowych. Jako źródła

antropogeniczne wymienia się przede wszystkim: uboczną emisję w wyniku procesów wydobycia i

hutnictwa rud metali nieżelaznych (około 61 000 ton rocznie), spalanie paliw kopalnianych

(głównie węgla brunatnego i kamiennego), produkcję akumulatorów, nawożenie gleb , przemysł

hutniczy i metalurgiczny. Łączna produkcja arsenu na świecie wynosi około 35 000 ton, z czego

jedynie 3% stanowi czysty metal. Największymi jego producentami są Chiny (około 50%

światowej produkcji) i Chile (25%).

Arsen jest pierwiastkiem który łatwo przechodzi z litosfery do hydrosfery i jest powszechnym

składnikiem wód naturalnych. Zawartość jego w wodach jest zróżnicowana i zależy od

otaczających je utworów geologicznych i stopnia skażenia środowiska. W niektórych rejonach

świata arsen występuje w stosunkowo dużych ilościach w glebie, skąd dostaje się do wód

powierzchniowych i gruntowych. W tych okolicach jego zawartość w wodzie jest podwyższona.

Jeśli uwzględnimy to, że arsen występuje również w produktach spożywczych, może dojść do

zagrożenia zdrowia.

Toksyczne działanie

Wiadomo, że arsen i jego związki wykazują bardzo silne działanie toksyczne oraz zdolność do

kumulowania się w organizmie (w kościach, włosach i wątrobie). Z tego powodu niepożądany jest

w wodach powierzchniowych przeznaczonych do picia. Mechanizm toksycznego działania arsenu

nie jest do końca znany. Jednak przeprowadzone badania sugerują istnienie licznych czynników

wpływających na szczególną podatność na zatrucia tą substancją. Jego toksyczność zależy od drogi

wniknięcia do organizmu, zawartości w wodzie pitnej lub obecności innych pierwiastków, które

mogą potęgować lub osłabiać jego działanie, a także od wieku i płci. Co ciekawe, mężczyźni są

bardziej podatni na zachorowania.

Arsen działa szkodliwie na niektóre enzymy, co prowadzi do zaburzenia funkcjonowania komórek.

Ostre zatrucia arsenem uszkadzają centralny układ nerwowy, układ pokarmowy, oddechowy i

skórę. Spożywanie wody pitnej zawierającej arsen powoduje różne konsekwencje zdrowotne:

zmiany skórne, podwyższenie ciśnienia tętniczego, cukrzycę, choroby wieńcowe i naczyniowe.

Ostatnie badania dowodzą, że arsen ma również wpływ na procesy rozrodcze i rozwojowe, w tym

również na śmiertelność noworodków, wagę nowonarodzonych dzieci i większy współczynnik

poronień. W świetle dzisiejszych badań, arsen uważany jest również za ważny środowiskowy

karcynogen.

Zanieczyszczenie wody arsenem to globalny problem, obecny w niemal 70 krajach – alarmują

naukowcy. Spożycie arsenu, zawartego w wodzie pitnej, może prowadzić do raka płuc i skóry,

który ujawnia się dopiero po wielu latach od pierwszego zatrucia. Za jakiś czas, jedna na dziesięć

osób, które piją wodę skażoną tym pierwiastkiem, umrze z powodu zatrucia – ostrzega Allan Smith

z kalifornijskiego uniwersytetu w Berkeley. To najwyższy znany stopień śmiertelności wśród

wszelkich zagrożeń środowiska naturalnego.

Materiały źródłowe:

1. http://www.epa.gov/safewater/arsenic/pdfs/fs_arsenic_justthefactsforconsumers.pdf

2. http://ag.arizona.edu/pubs/water/az1112.pdf

3. http://www.iowadnr.gov/water/drinking/files/arsenic.pdf

4. http://pl.wikipedia.org/wiki/Arsen

Kinga Plewa

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: