1. Definicja rozwój ped. społ i terminy Haliny Radlińskiej
Ped.społ jest nauką praktyczną rozwijającą się na skrzyżowaniu nauk o człowieku a wiec biologicznych i społecznych z etyką i kulturoznawstwem(Jeśli chodzi o kulturoznawstwo to wazna jest teoria i historia kultury). (W okresie II wojny). Pierwsza zauważyła że nie wystarczy wychowanie jednostkowe. Operowała pojęciem NARÓD-nie wystarczy działać na płaszczyźnie jednostkowej, lecz całych grup społecznych. Jest dziedziną ścisłe naukową, która ma narzędzia, metody i skutki wychowawcze. Skutki wychowawcze były wymierzane do całych grup społecznych.
POJĘCIA:
DOBROCZYNNOŚĆ-obyczaj czynienia dobra w interesie osób lub społeczeństwa. Pierwsze towarzystwa dobroczynne powstaja w XIX wieku.
Charytatywność-CARITAS-miłosierdzie, dobroć, zyfczliwość, łagodność. Odniesienie do przejawu konkretnej nędzy czy potrzeby bliźniego.
Filantropia-(ofiarność), umiłowanie człowieka, postawa życzliwości wynikająca z poświęcenia dla dobra ludzkości (mit prometejski).
AXIULUM SOCJALE-wsparcie społeczne, praca socjalna, psychologia spoleczna, dzialanosc terapeutyczna. Nawiązuje do Prometeusza-niesienie ofiary na rzecz potrzebującego. Charakter interakcyjny, indywidualny i grupowy.
Wsparcie społeczne-dzis to troska wzajemna o siebie; instytucje z którymi jednostka wspołpracuje oraz środowisko społeczne i naturalne powinno być środowiskiem bio-sojo-kulturowym.
Wsparcie i wspieranie-to niezbędny atrybut zycia.
2.Historia mysli spol-ogolne przeslanki:
Okres przednaukowy prehistoryczny-dominacja wiedzy potocznej. Cele okresu:praktyczno-utylitarne. Człowiek zawsze Miał jakąś wiedze jak funkcjonuje otaczający świat. Pierwsza wiedza była przyswajana spontanicznie. Historia mysli społ to REFLEKSJA nad społeczeństwem i wzajemnymi relacjami pomiędzy ludźmi, zależna od stopnia rozwoju społecznego i od kultury reprezentowanej przez społeczność.
Odnajdujemy ja w:
v MITY I ZABOBONY-mit nie jest czyms historycznym, refirmuje wydarzenia z przeszłości i odnosi konsekwencje do teraźniejszości. Poprzedza powstanie filozofii. Stanowi wzorzec rzeczywistości społecznej. Dowiemy się z niego o przekonaniach moralnych, instytucje religijne, swieckie). Mity miały wpływ na zasady zachowania w rodzinie.
v PRZYSŁOWIA-które sumuja mądrość ludową „jak Kuba Bogu tak Bóg Kubie”
v W systemach filozoficznych i dygresjach historycznych, traktatach prawno-społecznych (nie douszczały one do zemsty-mścic znaczy pomnażać, np. 1 ofiara za 10ofiar0.
v Swoista dziedzina naukowa:PED SPOL –H.Radlinska.
Dają historyczną świadomość, przez wiedzę hist uzyskujemy własną tożsamość. Wtedy możemy mówić o człowieczeństwie i o ciągłości trwania hist swiata wartości.
Geneza ped spol siega czasu gdy wszelkie problemy były rozwiązywane dzieki spolecznej filantropi, te dzialania były dobrowolne, wynikające z ofiarności jednostek. Traktowano je jako moralny obowiązek. Dwie płaszczyzny ideowe filantropii: 1) rozwijana przez związki religije- swoje oparcie znajduje w ewangeli 2) podejmowana przez grupy swieckie (laickie). Na ziemiach polskich filantropia nie przyjęła swieckiego charakteru, zawsze była utozsamiana z dobroczynnością w tradycji chrześcijańskiej.
Holistyczna teoria zakładała ze człowiek rozwija się w pracy-z tej teori zostaje wydzielona ped. Spol jako teoria wychowania przez społeczeństwo i wspólnoty dla społeczeństwa i wspólnoty.
3.Geneza procesów wychowawczych, terminy używane w ramach ped społ.
o Wątek biol-pielęgnacyjny; w przekazach odległych epok. Dominuje opieka nad dzieckiem, pro rekreacja i rozród. Trochę później opiekuńczo-zabezpieczajace w stosunku do osób starych i niedołężnych. Podst. termin „wychowanie macierzyńskie-czynność opiekunuczo-pielęgnacyjna, charakteryzuje się postawa emocjonalna EMPATIA.
o Watek społeczno-kulturowy: Każda więź społeczna musi być na nowo odbudowana, tworzona w każdym pokoleniu, w przeciwnym razie można ją stracić. Trwanie tej więzi zapewnia zjawisko wychowania między pokoleniami. Formy instytucjonalne, które pomagają w odbudowaniu tej więzi to szkoły a w nich wychowawcy i nauczyciele.
Wychowanie młodzieży związane jest z życiem codziennym, odbywa się to poprzez naśladownictwo, przez przejęcie pewnych zachowań. Im bardziej społeczność bytuje w pewnych warunkach pierwotnych, tym bardziej wychowanie młodzieży jest tożsame z życiem codziennym. Następuje przejęcie doświadczeń i sposobów zachowania od dorosłych. Poprzez pracę, zajęcia, zabawę.
Pomaga tutaj INICJACJA (pierwotne obrzedy i wtajemnicznie młodych w plemienie;tabu, techniki wierzenia) połączone jest to z bolesną próba wytrzymałości, cierpliwości. Celem prób jest wychowanie, aby wychowanek umiał dokonać wieności tej inicjacji, planowi. Altruizm-jednostka altruistyczna angażuje się w działanie dla drugiej osoby z czego czerpie satysfakcje. Ten drugi czerpie satysfakcje ze sposobu w jaki jest traktowany. Nie liczy się cel. Lecz sposób w jaki angazujemy się dla dobra innych.
4.Odpowiedzialnośc państwa za działania wsparcia i pomocy.
A. STAROŻYTNOŚĆ-Cycero.Pisze refleksje o państwie idealnym, wspomina o założeniu Rzymu (Romulus i Remulus). Klijentelizm-instytucja, polegała na tym że bogaci rzymscy obywatele udzielali wsparcia biednym w zamian za głosy na patrona (w polityce)
*zabrania traktowania człowieka jako zestaw
*w interesie państwa jest oddłużenie obywateli
*traktowanie ubogiego jako niewlonika jest nisprawidliwością
*postuluje pomoc w przypadku klęski żywiołowej, ma spowodowac wzrost szacunku dla tych którzy mieli wysokie stanowiska;przeciwdziałać buntom.
*KONSENSUS ZGODY POWSZECHNEJ każdy musi zrezygnować z części swoich praw, żeby mówic o społeczności. Kiedy każdy ciągni w swoja stronę wtedy mamay strajki i demokrację. Konsensus zgody powszechnej jest możliwy wtedy gdy jest współpraca i solidaryzm.
*postuluje podporządkowanie państwa normie sprawiedliwości. Kazdemu dawac to co mu się należy , nie tykac własności boskiej, państwowej i cudzej.
Ustroj demokratyczny wymaga rozbudzenia świadomości człowieczeństwa. Stanowi wartość i godność które obdziela go obowiązkami i prawami-człowieczeństwo to przerasta.
Związki zachodzą między jednostką a społeczeństwem świadomie lub nieświadomie
Człowiek ulega woli własnej i ogólnej
Dusza dziecka jest częścią składową psyche narodowej i pod jej wpływem się rozwija.
Ped.społ. rozpatruje wychowanie jednostki z życiem grupy społecznej
Zakres wychowania ma cały naród
Szkolnictwo narodowe przygotowuje wszystkich do kultury
W starożytności działania pomocowe realizowane były przez panstwo, które udzielalo pomocy tylko swoim obywatelom.
HIERARCHIA OPIEKI:
1) Opieka nad sierotami-panstwo
2) Pomoc finansowa udzielana rannym na wojnie, a także bidnym którzy nie mogli pracowac
B. GENERALNA OCENA UBOSTWA W SREDNIOWIECZU-jest negatywna, ubóstwo było w pogardzie, dodaje się ze to zemsta bogow.
FILOZOFIA RZYMSKA:SANEKA, LUCJUS ANNEUS, EPIKLET.
SANEKA-równośc pomiędzy ludźmi, sa oni ze soba spokrewnieni przez taką sama nature ludzką, która nie jest zalęzna od stanowiska społecznego. Bliźni to obywatel tak jak i niewolnik, barbarzyńca. Człowiek w zyciu powinien kierowac się miłościa. Mamy udzielać pomocy każdemu potrzebującemu. To idea Caritas
Epiklet-przypisuje wielkie znaczenie filozofii w zadaniach społecznych- filozof to taki wychowawca ludzkości łagodzący moralne cierpienia człowieka.
C. ŚRODOWISKA ZYDOWSKIE-spojrzenie na ubóstwo w swietle Biblii
Bazą są pisma proroków z VIII do VIw. p. Ch. Naczelna idea to miłosierdzie-to cecha wg której postepujemy wobec obcych, niewolników, cudzoziemców, więźniów.
Znajdziemy też rozwiniete kategorie:
-sprawiedliwość społeczna
-równość
-idea miłości braterskiej
Występuja jako zasady religijno-moralne.
W starym Testamencie moment przesuniety jest z kultu na Zycie.
Żeby mieć błogosławieństwo to trzeba być:miłosiernym, przestrzegac zasad sprawiedliwości społecznej, równości i miłości braterskiej. To MIŁOSIERDZIE decyduje o pomyślności doczesnej ale i wiecznej. Chrzescijaństwo przejmuje te elementy w całości.
WĄTKI W PISMACH:
1.wątki humanitaryzmu (sparwiedliwośc, równość, idea miłości i braterstwa)
2.idea miłosierdzia-postawa zarówno wobec obywateli jak i niewolników.
Idea sprawiedliwości Bożej Rif-za wielkie przestępstwo duza kara,za małe mala. Kara ma czynic człowika sprawiedliwego, by go przemienic.
D. CHRZEŚCIJAŃSTWO:
o Gminy chrascijańskie uważały że nierówności społeczne to wynik grzechu pierworodnego.
o Nędza to stan niekorzystny, który należy łagodzic.
o Napiętnowano próżniactwo.
o Bazą:tradycja religijna,to Stary Testament, Listy Apostołów) ale także wyodrębniał się nurt filozofii stoickiej
o Św Augustyn podkreślał naturalna równość i godność człowieka,które są zaburzone przez grzech, nakłada to obowiązek na tych którzy stoja wyzej w drabinie społecznej, aby troszczyli się o słabszych, mniej zdolnych. Jego zdaniem MIŁOSIERDZIE powinno wynikać z faktu ludzkiej godności i ma być impulsem, do takich działań aby wszystkim umożliwc ludzka egzystencje. Dobra które posiadaja chrześcijanie mają być wykorzystywane dla dobra ubogich. Tak rozumiano dobra Kościelne-CARITAS-zarządzane były ptrzez biskupa i bgyły uważane za dobra biednych.
E. ŚREDNIOWIECZE:
Pomocy i wsparcia udzielał Kościół jako parafia i zakony ale i indywidualnie.
FORMY POMOCY:
o Jałmużna-rozdawana przez Kościół, zakony, parafie. Dominikanike i Franciszkanie to były zakony żebrzace, nic nie miały tylko pracowali i żebrali. Zas Benedyktyni mieli potężne gospodarstwa, przy nich wyrastały miasta.
o Przytułki-które zamieniały się szpitale. Dla chorych, sierot, bezdomnych. Podst.-idea miłosierdzia, chęć pełnienia dobrych uczynków, które przewżają nasze grzechy.
o Prywatna działalność lekarska-polegała na tym, że spontanicznie lekarze leczyli ubogich. DEONTOLOGIA-nakaz niesienia pomocyy przez całe zycie człowieka aż do śmierci.
o Banki dobroczynności-rozwija się działalność bractw świackich:
§ +brały się z dobroczynności ludzi swieckich mających CECHY
§ +ścisły związek z Kośćiołem lub parafia.
Synot orleanski-zobowiązuje biskupów dostarczenia ubogim i niezdolnym do pracy odzieży i zywności. Kary kościelne na tych którzy stostują ucisk wobec ubogich. Wyłączenie z Kościoła (eschomunika)
5.NOWOZYTNA DOBROCZYNNOŚĆ PUBLICZNA-ŚWIECKA PUBLICZNA INTERPRETACJA:
Karol Wielki jest widziany jako inicjator i prekursor nowoczesnej dobroczynności:
ü Ustanawia podatek na rzecz ubogich
ü Nałożył obowiązek opieki nad ubogimi, chorymi, sierotami, wdowami, nie tylko na duchownych ale i na świeckich (którzy mieli dobra i majątki)
ü Interwencja ustawodawcza zaangażowania się państwa średniowiecznego w dziedzinę pomocy i wspracia.
W średniowieczu ubóstwo staje się instytucja (stan naturalny)-wynika z Bożej woli. Istnieje po to abyśmy Mie;lio okazje czynienia dobrych uczynków, abyśmy mogli się zbawić.
ŚW.FRANCISZEK Z ASYŻU:
· Ludzie są braćmi, braterstwo oparte na służbie ubogim
· Wzywał by samemu stac się ubogim, zrównać się z nim, żeby być bratem ubogiego.
ŚW. TOMASZ Z AKWINU (filozof, teolog)”
v Nierówność to stan naturalny
v CARITAS-miłosierdzie w stosunku do słabszego, w wymiarze KRZYŻA czyli że ktoś oddaje się w pełni dla dobra drugiego
v Caritas mówi że wszystkie dobra jakie posiadamy powinny być wykorzystane z uwzględnieniem potrzeb albo w całości dla dobra wszystkich poszczególnych jednostek
v Caritas nazywa „powinnością społeczna”, musi być wpisana w działanie normalnego społeczeństwa.
PORÓWNANIE: W świecie starożytnej Grecji w podejściu do ubóstwa dominuje FILATROPIA- czyli bezinteresowne umiłowanie człowieka (filia), fascynacja obiektem otaczanym opieka. Dominuje aspekt intelektualny w podejściu do problemów biedy i pomocy społecznej.
W chrześcijaństwie dominuje przy udzielaniu pomocy społecznej miłość bliźniego.
NOWOŻYTNA DOBROCZYNNOŚĆ PUBLICZNA:
Ø Negatywna ewakuacja (państwo nie wspiera, tylko patrzy); uzależnienie się w bezkarne zbieranie jałmużny-państwo wprowadziło zasady żeby Bronic się przed naciągaczami.
Ø W XIVw. przywództwa europejskie(Francja, Niemcy, Anglia) rozróżniało ubogich, żebraków i niezdolnych do pracy- tylko ci ostatni mieli prawo do jałmużny
Ø W XIVw. W Niemczech i w Anglii zakazano dawania jałmużny i żebractwa
Zadania tej opieki przekazano parafii, miła ona pozyskiwac środki na pomoc żebrakom ze składek parafialnych.
Ø 1601r. królowa Elżbieta wprowadziła POOR LAWE przemyślane prawa ubogich:
1. nie tylko dawac jałmużnę ubogim ale ich aktywizować,
2. przyuczyc się do zawodu, powstawaly domy pracy,
3. ustanawiają stałe źródło dochowdów uzyskiwanych z podatków publicznych na dobroczynność (powrót do Karola Wielkiego)
4. ustanawiają swieckich administratów czyli pracowników socjalnych
5. parafia ma obowiązek udzielania pomocy.
6. Stan ubóstwa to nie jest żadna hańba, nie ma się co wysilac żeby zmienic swoją sytuację, jestem ubogi i trudno
7. brak odpowiedzialności za swój los.
Dobroczynność państwowa uzasadniona była –przesłankami utylitarnymi(uzytkowe, praktyczne, dobro dla państwa a nie jednostki). W sredniowieczu przesłanki za ubóstwem to było miłosierdzie , tutaj negatywna ewaluacja powodowana była przesłankami utylitarnymi (żebranie, włóczęgostwo). Państwo nie stara się przeciwdziaąlć zjawisku ubóstwa lecz niwelować jego skutki.
Ø TOMASZ MORUS -1515R.dzielo „Utopia”
-praca jako obowiązek „Kto nie pracuje niech nie je”
-państwo powinno niwelować lenistwo, zmuszać do pracy
-lekarstwem na lenistwo jest przymusowa praca
-kara dla włóczęgów i przestępców
Ø JAN LUDWIG WIWES
-ŻEBRACTWO I WŁÓCZĘGOSTWO JEST SZKODLIWE I SPRZYJA ROZPRZESTRZENIANIU SIĘ CHORÓB, PRZESTĘPCZOŚCI I DEMORALIZACJI
-żebracy i włóczędzy to osoby żyjące na koszt społeczeństwa
-OPIEKA przysługuje tylko tym którzy są NIEZDOLNI DO PRACY
Ø Domingo de sotto TRAKTAT 1545 O SPOLECZNYCH PROBLEMACH:
-usprawiedliwione sa dzialania niezgodne z prawem, podjete w celu uzyskania wsparcia; usprawiedliwione kiedy brak sprawiedliwości spolecznej na biede
-uzyskiwanie jałmużny bez łamania prawa to naturalna reakcja na wlasna sytuacje
(gdy rodzina, parafia nie może wystarczająco pomoc)
-zmiana miejsca zamieszkania jest w takiej sytuacji prawem ubogiego
-brak możliwości do pracy nie oznacza tylko utraty zdrowia lub niepełnosprawność ale rowazniez: brak narzedzi do pracy, zdolności, kompetencji.
6. reformacja-zmiany w rozumieniu ubóstwa
M. Luter i J.Kalwin
· Dawanie jaumurzny nie jest warunkiemdostania się do nieba
...
zuza_k5