Hipoproteinemia
Zah.synt.białek w wątrobie
-niedobory w diecie, niedożywienie; Kwashior
-zaburzenia wchłaniania (zakazenia p.pok.,ch.trzewna,przerost odźwiernika, zł.poresekcyjne, zł.utraty białek, mukowiscydoza)
-uszkodzenia wątroby (marskość, zanik, nowotwory);
Zł.utraty białek
Nerkowe (zł.nerczycowy, cukrzyca, SLE, skrobiawica, zakrzepica ż.nerkowych)
Jelitowe (Zapalenia bł.śluzowej, ch.Crohna, zwężenia, nowotwory, polipy,schyłki. ch.trzewna, zaburzenia odpł.chłonki)
Skórne (rozległe oparzenia, dermatozy)
Wysięki (wysięki, zap.opłucnej)
Stany kataboliczne (sepsa, gorączka,urazy)
Krwawienia
Nied.immunoglob.
Zmiany obj.przestrzeni pozakomórkowej
(przewodnienia)
Hiperproteinemia
Hipergammaglobulinemie
Poliklonalne (zap.przewlekłe, ch.autoimmuno. [RZS,SLE], sarkoidoza, przewlekłe ch.wątroby; )
Monoklonalne
(szpiczak mnogi(IgG), makroglobulinemia Waldenstroma(IgM), ch.ciężkich łańcuchów)
Odwodnienia
Bł.w pobieraniu krwi
Hipergammaglob
Monoklonalna
(szpiczak mnogi,makroglobulinemia,nowotwory złośliwe,białaczki,chłoniaki,mikroparaproteinemia, zł.Franklina)
Poliklonalna
(zakażenia, choroby wątroby:marskość,wzw,toksyny,ch.tk.łącznej,ziarniaki, sarokoidoza)
Szpiczak mnogi
Zajęcie nerek(niewydolność i nerka szpiczakowa)
Odkładanie (łańcuchów lekkich )immunoglob
Hiperkalcemia
Hiperurykemia (up:kw.moczowy)
Białkomocz nieselektywny
nefropatia wałeczkowa (łańcuchy lekkie w moczu)
miej RBC i płytek, wzrost plazmocytów;
niedokrwistość normocytowa
łagodna gammapatia
MGUS
Białka B-J w moczu, stęż.paraprot.<2mg/dl
Brak supresji innych G-globulin i albumin,
B.fazy ostrej
-synt.w wątrobie,
-up.gdy stany zapalne,ch.zakaźne,urazy,nowotwory,proc.martwicze,cytokiny;
[fibrynogen,a1antytrypsyna, a2kwaśna glikoproteina, HAP,CER, CRP]
zł.nerczycowy
-białkomocz
-hipoproteinemia<60, hipoalbuminemia
-hiperlipidemia
(osłabienie odporności,zakrzepy, obrzęki twarzy)
*kłębuszkowi zapalenie nerek,
*przewlekły i postępujący spadek filtracji kłębuszkowej
*kreatynina
*selektywny białkomocz – spad.albymin i a1globuliny, wiecej LDL;
*nieselektywny może wejść do moczu wszystko z osocza;
ATT
-wł. Inhibitora proteaz;
-najczęstszy fenotyp i o największej aktywności to MM
< ATT: homozygoty ZZ przedłużona żółtaczka noworodkowa; w zł. utraty białka, zł. Niewyd.oddech.
- w stanach zapalnych > 400%;
AGG (orozomukoid)
-białko kwaśne,
-odp. za wiązanie i transport progesteronu;
-wzrasta powoli w zapaleniach ( szybko jedynie w ch.Crohna);
HAP
-wiąże nieodwracalnie wolną Hb-> fagocytoza i rozkładanie do aminokwasów powstałego kompleksu (tak zabezpiecza nerki przed Hb i oszczedza Fe);
-pula HAP jest ograniczona do 3g Hb;
< przy ostrej hemolizie;
>w stanach zapalnych, uszkodzeniach tkanek;
CER
-niskie stężenie, wiec nie pojawia się w elektroforezie;
-katalizuje utlenianie Fe2+ do Fe3+ i wiązanie z transferyną;
-wzrost wchłaniania Cu z jelita powoduje > syntezy CER;
> : w zapaleniach, martwicach, w ciąży i przy doustnych lekach antykoncepcyjnych;
< : w ciężkich uszkodzeniach wątroby, zespole nerczycowym i enteropatiach;
-monitorowanie w SLE, białaczkach, odrzucaniu przeszczepów;
-ch.Wilsona – niskie CRP (<0,1g/l i wysokie stężenie dializowanej Cu);
Fibrynogen
-rola w krzepnięciu;
-w zapaleniach poziom znacznie wzrasta (największe stęż. w rozrostowym zapaleniu kłębków nerkowych);
CRP
- u zdrowych 0-10mg/l;
-synteza w wątrobie;
> : w zakażeniach bakteryjnych, rozległych urazach, ch.nowotworowych, oparzeniach, martwicach;
-stała obserwacja CRP przydatna w: SLE, białaczkach, w wykrywaniu odrzucania przeszczepów;
-> stęż. we krwi pępowinowej świadczy o zakażeniu wewnątrzmacicznym;
-zapoczątkowuje klasyczną drogę aktywacji dopełniacza;
-przy wysokich stęż. może dawać pasmo między B i Gamma;
AMG
-inhibitor proteaz;
-zmiany stęż. w chorobach są niewielkie, co ogranicza możliwości stosowania w diagnostyce;
-duża masa, wiec nie przechodzi poza naczynia;
-poziom wzrasta znacznie w zespołach nerczycowych;
-w moczu stęż. jest niskie, > w uszkodzeniach dróg moczowych;
TRF
-gł. białko osocza transportujące Fe3+ do szpiku;
-rola w hematopoezie;
-synteza gł. w wątrobie;
- w anemiach z nied. Fe poziom TRF jest wysoki, a wysycenie niskie;
< : w stanach zapalnych i ch.nowotworowych, przewlekłych uszkodzeniach wątroby, niedożywieniu, zł.nerczycowym, enteropatiach z utratą białka;
Białka układu dopełniacza
-około 20 różnych;
-wiążą się kolejno z kompleksami imm., kom.bakterii, wirusami ulegając aktywacji;
-umożliwiają fagocytozę i lizę;
-normalnie w stanie nieaktywnym, ulegają aktywacji: 1.alternatywna: C3 aktywują kompleksy IgA, lipopolisacharydy mikroorganizmów i prod.aktywacji drogi klasycznej; 2.klasyczna: aktywacja przez kompleksy antygenów z IgG, IgM, CRP, które wiążą się z białkiem C1;
-obie drogi powodują powstanie C5b, który łączy się z C6,C7,C8,C9 i powstaje kompleks MAC; powoduje on powstawanie otworów w błonach komórek i ich niszczenie;
-białka dop.mogą wiązać się z kompleksami imm. na komórkach, co aktywuje chemotaksję leukocytów;
C3 > w stanach zapalnych, i uszkodzeniach tkanek; a < w ch. autoimmunologicznych;
OB.:
Norma: M 8, K 12; now 2; niem 12-17
> : Ciąża, okres połogu i miesiączki, ostre stany zapalne, przewlekłe zakażenia, kolagenozy, marskość wątroby, zł.nerczycowy; nowotwory;
[ wzrost fibrynogenu, białek fazy ostrej; spadek albumin, erytrocytów];
< : noworodki, czerwienica, nadkrwistości, anemia sierpowata, krioglobulinemie;
Elektroforeza:
Szybkość wędrówki zależy od wielkości ładunku ujemnego i jego stosunku do masy cz.białka;
5 głównych frakcji:
*albuminowa,
*a1 [antytrypsyna, a-lipoproteina (HDL)],
*a2 [makroglobulina, haptoglobina],
*B1[transferyna, LDL, ],
*B2[C3 dopełniacza],
*gamma [ IgG – pozostają w miejscu lub idą w kier. Katody];
*między B i Gamma jest fibrynogen;
Białkomocz
-prawidłowo z moczem 20-80mg białka / d, w tym do 30 mg albumin;
-ok. połowa to białko Tamm-Horsfall wydzielane przez kom. dróg moczowych;
-patologia gdy wydalanie > 30mg albumin i > 150mg białka całkowitego;
-testy paskowe są dodatnie dopiero gdy > 200mg/l albumin;
-grupa ryzyka występowania ukrytego białkomoczu:
1.typ przednerkowy: > b. w osoczu, które są filtrowane do kanalików w ilościach przekraczających reabsorbcję;
gammapatie monoklonalne, zł.hemolityczne, mioglobinemie;
2.kłębkowy: z uszkodzeniem nerek; ciężkie, gdy > 2g/d ; > choroby > przepuszczalności kłębków > białkomoczu > pojawiają się duże Ig i białkomocz nieselektywny;
kłębkowe zapalenie nerek (dzieci); cukrzyca, toczeń, nadciśnienie, gammapatie monoklonalne, proteinurie łagodne;
3.kanalikowy: uszkodzenie reabsorbcji w kanalikach bliższych i > wydalania b. o małej m.cz. (B2-makroglobulina, cystatyna C, lizozym, a1-mikroglobulina);
przewlekłe odmiedniczkowe zap.nerek, ch.układowe, leki (fenacetyna, aminoglikozydy), trucizny (kadm), przeszczepy nerek, tubulopatie (zł.Fanconi);
Białkomocz pozanerkowy: w schorzeniach zapalnych, nowotworowych lub uszkodzeniu mechanicznym (kamica);
Niedobory immunoglobulin
Nabyte: *neo ukł chłonnego i siateczkowo-śródnabłonkowego (białaczki, ziarniniaki, grasiczaki: zniszczenie prawidłowych linii limfocytów produkujących różne Ig; szpiczaki, makroglobulinemie: ↓↓ Ig poliklonalnych+↑↑Ig monoklonalnych przez nieprawidłowo rozrastającą się pojedynczą linię limfocytów)
*po splenektomii
*jelitowe i nerkowe (utrata Iga i IgG – małe; IgM nie – za duże) zsp utraty białka
*terapia: cytostatyki,prom. jonizujące *anemia złośliwa,hemoglobinopatia
*zaburzenia dojrzewania Ig u dzieci (wcześniaki, zsp złego wchłaniania, niedożywienie, opóźnienie rozwoju przeciwciał w aseptycznym środowisku)
Klinicznie: nawracające zakażenia trudno poddające się leczeniu;
Wrodzone: rzadkie
*izolowane niedobory IgA (najczęściej, 1:500; w większości bezobjawowo; ew. nawracające zakażenia) lub IgM (część chorych - ↑ zachorowalność na zap. op. m-rdz.)
*agammolubulinemia związana z płcią (chłopcy-↓↓wszystkich Ig < 1% normy; niezdolni do wytwarzania p/ciał; brak plazmocytów, zanik tkanki chłonnej, względnie OK. funkcja limf.T; leczenie substytucyjne)
*kombinowany zsp niedoboru immunologicznego (↓IgG, ↓deaminaza adenozyny, defekt limf.T i B; hipoplazja ukł. chłonnego, pleśniawki, ciężkie infekcje, limfopenia; śmierć w 1rż; leczenie- przeszczep szpiku)
*↓przeciwciał z niezbornością naczyniakową (u 80% ↓IgA)-towarzyszą naczyniaki skóry (uszy) i bł. śluz. (spojówki), niezborność móżdżkowa (przedszkolaki-> dojrzewanie); ↑ ryzyko neo złośliwych i progerii
*niedobór immunologiczny z trombocytopenią i wypryskiem (u 70% ↓IgM)- zmiany alergiczne (wyprysk, dychawica oskrzelowa), dziedziczenie recesywne z płcią
Nadmiar immunoglobulin - hipergammaglobulinemia
- najczęściej reakcja na zakażenie - odpowiedź poliklonalna: pojawia się późno; zak. bakter. i pasożytn: ↑IgM po 1-2tyg, ↑IgG po 2-4 tyg (wtedy ↓IgM); WZW, mononukleoza – odczyny szybciej; różyczka, świnka, zap. przednich rogów rdzenia – NIE MA ↑Ig
- w zakażeniach przewlekłych,nawracających lub autoimmun. – Ig nawet do 50% wszystkich białek
- AIDS - ↑↑Ig wskutek nawracających się zakażeń
-
- neo ukł chłonnego (najczęściej rozrost pojedynczej linii limf.B i ↑↑ Ig monoklonalna)
- najczęstsza przyczyna hiperproteinemii
- hiperimmunoglobulinemiom może towarzyszyć: normo-/hipoalbuminemia, zmiany w innych białkach surowicy (np. skazy krwotoczne) <- zależne od uszkodzenia wątroby
Hipergammaglobulinemie poliklonalne – przyczyny
IgM: ostre stany zapalne, ostre WZW, marskość żółciowa wątroby, pasożyty
IgG: przewlekłe stany zapalne, podostre i przewlekłe WZW, AIDS, sarkoidoza, ch. autoimmun. (SLE, gościec, zap. skórno-mięśniowe, guzkowe zap. okołotętnicze)
IgA: przewlekłe stany zapalne, marskość wątroby, wczesne stadia ch. autoimmun., enteropatie, ch. dróg oddech. (dychawica, rozstrzenie oskrzeli, gruźlica), kobiety w okresie karmienia piersią
Hipergammaglobulinemie monoklonalne – przyczyny
Szpiczaki (IgG > Iga >> IgE, IgD)
Makroglobulinemia Waldenstrom(IgM)
Przewlekłe białaczki limfatyczne
Chłoniaki
Łagodne gammapatie monoklinalne
Gammapatie monoklonalne= objaw ch. nowotworowych limf. B -> nadmierny, niekontrolowany rozrost jednej linii limfocytów B-> ↑↑ produkcja jednej Ig
- paraproteinemia = ↑ Ig (o prawidłowej strukturze!)
- najczęściej – szpiczak mnogi:
* rozwija się z plazmocyta
* ↑liczby zachorowań po 50rż
* elektroforeza: gradient M – wąskie pasmo monoklonalne (najczęściej IgG, rzadziej: A i D)
* białko Bence-Jonesa – łańcuchy lekkie produkowane przez plazmocyty, wydalane z moczem (paraproteinuria); uszkadzają kłębki nerkowe (zsp nerczycowy, niewydolność nerek, skrobiawicaà hipoalbuminemia)
* zmiany radiologiczne: okrągłe ogniska osteolityczne (czaszka, żebra, kręgi), bóle kostne („reumatyczne”)
* biopsja szpiku – skupiska plazmocytów
* patologiczne plazmocyty wypierają pozostałe linie limfocytówà hipogammaglobulinemia
- makroglobulinemia:
* po 60 rż
* nowotworowy rozplem zróżnicowanych limf.B
* w osoczu - ↑↑ monoklonalne IgM
* hiperproteinemia >100g/l
* pozorna hiponatremia na skutek wysokiego stężenia białek w osoczu
* ↑↑ OB
* IgM ma właściwości krioglobuliny, ↑lepkość krwi-> mikrozakrzepy w naczyniach włosowatych
* kości: rozsiane zrzeszotnienie bez zmian ogniskowych
* przebieg łagodniejszy niż w szpiczaku
- paraproteinemia łagodna:
* u 3% ludzi po 70rż
* monoklonalne Ig < 10g/l, nie ma tendencji wzrostowej
* brak b. Benca-Jonesa i in. zaburzeń
* wymaga obserwacji, nie można wykluczyć złośliwej paraproteinemii
Zmiany patologiczne w elektroforezie
- hiperproteinemia prosta: niedożywienie, stany nieselektywnej utraty białka; ↓całkowitego białka; %owa zawartość frakcji – OK.
- zsp nerczycowy: utrata albuminy i transferyny (hipoalbuminemia,hipoproteinemia); duże uszkodzenie kłębków: utrata IgG i A (hipogammaglobulinemia); ↓albuminemia-> pobudza nieselektywnie syntezę białek w wątrobieà α2makroglobulina i βlipoproteina-duże białka, nagromadzają się w osoczuà↑frakcji α2; ↑frakcji β maskowany przez ↓transferyny/ zakażenia przy niedoborze Ig à ↑frakcji α1 (białka ostrj fazy)
- obraz ostrej fazy: hipoalbuminemia (redystrybucja albuminy do przestrzeni śródmiąższowej); ↑ frakcji α1 i α2 (↑ AAT, HAP, AAG, CER); dodatkowe pasmo γ imitujące Ig - ↑↑ CRP
- przewlekłe zakażenie: przewlekłe zapalenie, ch. autoimmun.: polik...
pam3rok