Daniel Juster - Powrot do korzeni(1).pdf

(1351 KB) Pobierz
Podstawy teologii biblijnej judaizmu mesjanistycznego
Powrót do korzeni
POWRÓT DO KORZENI
Podstawy teologii biblijnej judaizmu mesjanistycznego
Daniel Juster
Tłumaczenie: Krzysztof Dubis
1
Powrót do korzeni
Wstęp
Judaizm mesjanistyczny jest ruchem oddolnym. Ogólnie rzecz ujmując, zjawisko to dotyczy
żydowskich i nie-żydowskich naśladowców Jezusa z Nazaretu, którzy wierzą, iż prawidłową, a
nawet pożądaną postawą Jego uczniów wywodzących się z potomstwa Abrahama jest
przyznawanie się do narodowej i kulturowej tożsamości. Podkreślanie żydowskiego stylu życia
musi być jednak spójne z całością nauczania biblijnego, a kongregacje założone i budowane
przez Żydów mesjanistycznych służą przede wszystkim jako środki do wypełnienia
podstawowego celu, jakim jest wyjście z Dobrą Nowiną do braci „według ciała”.
Judaizm mesjanistyczny jest w swych zewnętrznych przejawach bardzo zróżnicowany;
niektóre kongregacje przywiązują większą uwagę do tradycji, podczas gdy inne nie podkreślają
jej znaczenia. Interpretacja i zrozumienie Biblii również nie są całkowicie jednolite — judaizm
mes janisty c z n y jako pulsujący ży c i e m ruc h oddo l n y przejawia rów n ie ż charak ter ysty c z n e d la
podobnych zjawisk braki: niewyrobienie teologiczne, niespójność i prostotę. Oprócz tego,
widać jednak płomienną gorliwość i wielki entuzjazm towarzyszący dokonywaniu nowych,
znaczących odkryć.
Niniejsza książka zawiera cały rozdział dotyczący historii judaizmu mesjanistycznego. W tym
miejscu wystarczy nadmienić kilka faktów: obecny ruch mesjanistyczny jest stosunkowo
młody, gdyż datuje się mniej więcej od 1967 roku. Jego korzenie sięgają jednak czasów
starożytnych, kiedy to pierwsi żydowscy uczniowie Jezusa zwani nazarejczykami przyjęli
nowotestamentową wiarę zachowując jednocześnie swą narodową tożsamość i kulturowe
dziedzictwo.
Od tego czasu na przestrzeni historii istniały nieliczne jednostki i grupy, które odkrywały dla
siebie tę perspektywę. W dziewiętnastym wieku został zainicjowany ruch hebrajskich
chrześcijan, który mimo niewielkiego przywiązania do żydowskiej tradycji z pewnością stał się
kolebką judaizmu mesjanistycznego. Obydwa zjawiska w pewien sposób się przenikają, jako że
jedno jest pochodną drugiego.
Na przełomie wieków pojawiły się tak wybitne jednostki, jak Mark John Levy czy Theodore
Luckey, którzy rozpoczęli opracowywanie zrębów doktryny judaizmu mesjanistycznego
używając nowej terminologii charakterystycznej dla ruchu. Zresztą, kongregacje Żydów
mesjanistycznych istniały w Europie Wschodniej na długo przedtem, zanim w Stanach
Zjednoczonych pojawili się pierwsi hebrajscy chrześcijanie! Dzisiaj na całym świecie jest już
kilkadziesiąt takich zgromadzeń. Większość z nich założono w USA, jedną w Paryżu, jedną w
Londynie, kilka w Izraelu. Istnieje nawet jedna kongregacja mesjanistyczna w Indiach.
Judaizm mesjanistyczny wzbudza wiele kontrowersji, choć absolutnie nie jest to intencją ludzi
tworzących ten ruch. Niektórzy chrześcijanie patrzą nań podejrzliwie, obawiając się
popularyzacji legalizmu oraz wznoszenia barier narodowościowych w łonie Ciała Mesjasza.
Trzeba jednak przyznać, iż Kościół jako całość jest zdumiewająco otwarty na to nowe zjawisko,
a zamiast reakcji negatywnej obserwujemy przychylność i brak uprzedzeń. Z drugiej strony,
społeczność żydowska obawia się, że judaizm mesjanistyczny jest jedynie przykrywką dla
kolejnej chrześcijańskiej akcji, mającej na celu asymilację Żydów i pozbawienie ich tożsamości.
2
Powrót do korzeni
Termin „judaizm mesjanistyczny” jest przez niektórych określany jako nieuczciwy. Mówią
oni, że choć prawdą jest, że hebrajski Mesjasz jest tytułem, który historycznie oraz
lingwistycznie poprzedza greckiego Chrystusa — dlatego prawidłowe jest używanie terminu
„mesjanistyczny” w odniesieniu do Żyda, który wierzy, że Jezus przyszedł jako Mesjasz — to
jednak można powiedzieć, iż wszyscy ortodoksyjni Żydzi wierzący w Stary Testament są
mesjanistyczni, ponieważ oczekują przyjścia Mesjasza lub przynajmniej ery mesjańskiej. Do tej
pory żaden odłam judaizmu ani chrześcijaństwa nie używał tego określenia w takim
rozumieniu, jak zaczęli to czynić ci, którzy nazywają siebie Żydami mesjanistycznymi. Tak, czy
owak, konkretne znaczenie słowom nadają ci, którzy ich używają. Stąd bierze się zjawisko
ewolucji języka.
Tak więc, termin „judaizm mesjanistyczny” wywalczył sobie prawo do zaistnienia dzięki
oddolnemu ruchowi społeczno-religijnemu, który wprowadził go w życie. Nadejdzie jednak
czas, gdy większość Żydów i chrześcijan będzie go rozumiała w takim sensie, jak autorzy
najnowszej edycji słownika wydanego w Izraelu. Pod hasłem „judaizm mesjanistyczny”
napisali oni, że jest to określenie odnoszące się do tych Żydów, którzy są naśladowcami Jezusa
z Nazaretu, a jednocześnie podkreślają wierność swemu żydowskiemu dziedzictwu.
Wydaje się jednak, że centralną kwestią pozostaje podstawa biblijna dla judaizmu
mesjanistycznego. Jeżeli taka podstawa istnieje, to jakie są cechy charakterystyczne poglądów
Żydów mesjanistycznych, czyli innymi słowy, jak wyglądają podstawy i wyróżniki teologii
judeochrześcijańskiej? A skoro jest teologia, to czy wynika z niej jakiś styl życia i pobożności?
Powyższe tematy muszą zostać potraktowane mądrze i poważnie — taki jest cel niniejszej
książki. Nie pretenduje ona do roli traktatu teologicznego, choć rozważania w niej zawarte
opierają się na solidnych podstawach — jest to raczej pewien szkic przeznaczony dla ludzi
spoza kręgów duchowieństwa.
Chcąc podejść do tematu w sposób adekwatny do jego wagi, musimy zagłębić się w materię
ogólnego nauczania biblijnego nie ryzykując jednocześnie ugrzęźnięcia w problemach natury
semantycznej. Będziemy używać imienia „Jeszua”, ponieważ tak brzmi oryginalne (hebrajskie)
imię Jezusa z Nazaretu. Oprócz tego, będziemy stosować terminologię, która lepiej pasuje do
oryginalnego żydowskiego kontekstu Pism, podając odpowiednie wyjaśnienia tam, gdzie
nazewnictwo odbiegnie od powszechnie przyjętego w kręgach chrześcijańskich. Uważam, że
mimo potencjalnych problemów z komunikatywnością, stosowana terminologia posłuży
lepszemu zrozumieniu tekstów.
Autor głęboko wierzy, iż judaizm mesjanistyczny jest efektem cudownego, ponadnaturalnego
działania Ducha świętego. Pomimo wszelkich nierozwiązanych kwestii oraz problemów, z
jakimi musi się zmierzyć ten młody ruch — a jest on szansą na wypełnienie i zniwelowanie
ogromnej przepaści dzielącej judaizm od chrześcijaństwa — widzimy przemożne działanie
Bożej ręki wszędzie tam, gdzie zaczyna on kiełkować. Judaizm mesjanistyczny jest
niemowlęciem: niedojrzałym, gaworzącym i uczącym się chodzić. Jest to jednak dziecko Boże.
Być może niniejsza książka będzie pomocna w procesie dojrzewania ruchu mesjanistycznego.
Żywimy również nadzieję, że będzie ona wkładem w lepsze zrozumienie Biblii zarówno przez
Żydów, jak i chrześcijan.
3
Powrót do korzeni
ROZDZIAŁ 1
Biblijne znaczenie Izraela
Podstawowe znaczenie Tory
Nie jest sprawą przypadku, ani wynikiem błędu fakt, że Synagoga nadała specjalne znaczenie
Torze, czyli pięciu Księgom Mojżeszowym. Niektórzy mylnie uważają, iż w ten sposób
Synagoga pomniejszyła wartość reszty natchnionych Pism. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić,
że to nieprawda. Bardziej prawidłowe byłoby stwierdzenie, że społeczność żydowska od
najwcześniejszego okresu słusznie wyczuwała podstawowe i zasadnicze znaczenie Tory.
Właśnie tam znajdujemy zapis przymierzy Boga z Izraelem, z czego wynika, że objawienie
rozwijane w następnych księgach musi być zgodne z podstawową doktryną podaną w Torze.
Zgodność z nauczaniem Tory była standardem służącym do rozsądzania, czy każde kolejne
objawienie pochodziło od Boga, czy też nie (V Ks. Mojżeszowa 13).
Tora jest osią judaizmu, gdyż w niej opisane jest dzieło stworzenia, potop, powołanie
Abrahama, dzieje patriarchów, niewola egipska, wyzwolenie spod władzy faraona oraz
objawienie dotyczące systemu ofiarniczego, będącego zapowiedzią dzieła samego Mesjasza.
Dlatego jest oczywiste, że perspektywa judaizmu mesjanistycznego musi być jasna i wyraźna,
jeśli chodzi o rozumienie Tory oraz wczesnych przymierzy zawartych przez Boga z Izraelem.
Nasze widzenie tych spraw ma oczywiście charakter retrospektywny, gdyż patrzymy na nie
przez pryzmat dzieła i Osoby Jeszuy. Mimo to uważamy, że nie odbiega ono od pierwotnego
rozumienia problematyki przymierza.
Powołanie Abrahama
Historia Żydów rozpoczyna się od Abrahama. Wprawdzie określenie Żyd pochodzi od
plemienia Judy, lecz zostało przypisane wszystkim Izraelitom — potomkom Jakuba, czyli
Izraela, który był wnukiem Abrahama. Przymierze Boga z Izraelem rozpoczyna się jednak od
Abrahama, dlatego można powiedzieć, że to właśnie on był pierwszym Żydem.
Niewiele wiemy o wczesnym okresie życia Abrahama. Pochodził z chaldejskiego miasta Ur,
skąd wraz z ojcem przybył do Haranu, aby się tam osiedlić. Przebywając w tym mieście,
otrzymał od Boga powołanie, aby iść dalej. Czy rodzina Abrahama była całkowicie „pogańska”?
Czy może ludzie ci w jakiś sposób czcili od pokoleń jedynego, żywego Boga, choć ich wiara
zdążyła nabrać pogańskich „domieszek”? Niestety, są to pytania, na które nie potrafimy
odpowiedzieć. Wiemy, że na terenach nazywanych dzisiaj Bliskim Wschodem żyli wtedy ludzie
czczący Boga stworzyciela — lub inaczej Boga niebios, którego stawiali ponad innymi bogami.
Nie znaleziono tam jednak żadnych śladów istnienia religii monoteistycznych 1 . Staniemy na
znacznie pewniejszym gruncie, jeśli zamiast poszukiwań w tym kierunku, skoncentrujemy się
na naturze powołania, jakie Abraham otrzymał od Boga.
4
Powrót do korzeni
Abraham usłyszał głos Boga i posłuchał Jego rozkazu: „Wyjdź z ziemi swojej i od rodziny
swojej, i z domu ojca swego do ziemi, którą ci wskażę” (I Ks. Mojżeszowa 12:1). Bóg powiedział,
a Abraham przyjął i był posłuszny wezwaniu: „Abram wybrał się w drogę, jak mu rozkazał
Pan.” Pierwsze z cytowanych zdań jest zapowiedzią siedmiu wielkich obietnic: „Uczynię z
ciebie naród wielki; będę ci błogosławił; uczynię sławnym imię twoje; staniesz się
błogosławieństwem; będę błogosławił błogosławiącym tobie; przeklinających cię przeklinać
będę” oraz „będą w tobie błogosławione wszystkie plemiona ziemi” (wersety 2-3).
Naród musi mieć swoje terytorium. W następnych wersetach znajdujemy obietnicę ziemi dla
Abrahama, która to obietnica jest częścią przymierza zawartego między Bogiem a nim. W I Ks.
Mojżeszowej 12:7 Bóg mówi, że da ziemię potomstwu Abrahama na zawsze lub inaczej w
wieczne posiadanie. W wielu miejscach czytamy, że jest to obietnica wieczna (I Ks. Mojżeszowa
13:14-15; 15:18; 17:19; 26:1-4; 28:12-14). Przymierze przechodzi na syna Abrahamowego, Izaaka,
a potem na Jakuba — którego imię zostaje zmienione na Izrael — oraz na jego dwunastu
synów.
Boże przymierze jest oferowane przez Niego jako akt łaski, a nie w odpowiedzi na zasługi
człowieka. Od drugiej strony umowy, czyli skruszonego człowieka, wymagana jest wiara,
przejawiająca się w posłuszeństwie. Dlatego czytamy, że Abraham „uwierzył Panu, a On
poczytał mu to ku usprawiedliwieniu” (I Ks. Mojżeszowa 15:6). Werset ten jest jedną z podstaw
nauczania nowotestamentowego — Paweł konsekwentnie wykazuje, że właściwa postawa
wobec Boga wynika z odpowiedzi wiary na Jego łaskę, a nie na uczynkach mających prowadzić
do samousprawiedliwienia. Apostoł wskazuje również, iż przymierze zawarte z Abrahamem
jest kluczem tej doktryny (List do Rzymian 4, List do Galacjan 3). Na czym polegała ta wiara?
Po pierwsze, była ona na tyle konkretna, by na jej podstawie Abraham mógł iść naprzód z
Bogiem ze względu na otrzymane od Niego obietnice. Przejawiała się również w tym, że
Abraham uwierzył Bogu, iż jego potomstwo będzie tak liczne, jak gwiazdy na niebie, choć
przecież Sara była niepłodna.
Cała historia Abrahama oraz narodzenie Izaaka jest efektem cudownego działania Boga, a
jednocześnie wskazuje na Mesjasza Jeszuę. Izaak, tak jak On, był jedynym, cudownie poczętym
syn em , po święc o ny m na o f i arę d la Bog a ze w z g l ędu n a po u szeń s two Ojcu oraz dla dobr a
innych (I Ks. Mojżeszowa 22). Sara, podobnie jak Miriam (Maria), poczęła w sposób
nadprzyrodzony dzięki Duchowi świętemu. Czytanie o tych wydarzeniach i porównywanie ich
jest dla nas wielką radością, gdyż Izaak — przodek naszego Mesjasza — jest postacią
zapowiadającą Jego przyjście.
Warto zauważyć, że częścią objawienia dotyczącego przymierza jest praktyka obrzezania.
Abraham otrzymał nakaz obrzezania wszystkich mężczyzn w swoim domostwie, natomiast
każde nowo narodzone dziecko płci męskiej ma być obrzezywane w ósmym dniu życia.
Obrzezanie jest znakiem przymierza zawartego między Bogiem i Abrahamem. Jak wywodzi
Paweł, Abraham został usprawiedliwiony zanim otrzymał od Boga znak przymierza. Obrzezka
znakiem odpowiedzi na zawarte przymierze, a nie aktem, który usprawiedliwia nas przed
Bogiem. To samo można powiedzieć o mykwie lub inaczej chrzcie dokonywanym na
potwierdzenie zawarcia Nowego Przymierza. Na temat obrzezania należy poczynić jeszcze kilka
uwag, bardzo istotnych dla lepszego zrozumienia judaizmu mesjanistycznego.
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin