Warunkowanie klasyczne i łańcuch kotwic w nlp.pdf

Jak od dawna wiemy wi ħ kszo Ļę doktryn jest hermetycznym Ļ rodowiskiem,

jednocze Ļ nie rywalizuj Ģ cym na ró Ň nych polach z innymi dziedzinami. W Ļ wiecie psychologii

wi ħ kszo Ļę spotkanych osób w wi ħ kszym, lub mniejszym stopniu otarło si ħ o temat Neuro

Lingwistycznego Programowania . Napotkamy tutaj, zarówno du ŇĢ rzesz ħ osób zafascynowanych

NLP, oraz równie liczn Ģ grup ħ zagorzałych przeciwników. Jest jednak garstka ludzi, o której cz ħ sto

si ħ zapomina – s Ģ to osoby, które poznały narz ħ dzia z warsztatu NLP, a jednocze Ļ nie patrz Ģ na

proponowane mechanizmy przez naukow Ģ lup ħ psychologa. Praca, któr Ģ wła Ļ nie czytasz nie jest

dla wszystkich - zainteresuje Ci ħ je Ň eli miałe Ļ do czynienia z danymi naukami, odbierzesz j Ģ

pozytywnie, lub negatywnie, ale nie pozostaniesz wobec tematu oboj ħ tny. Przedstawimy w uj ħ ciu

dynamicznej psychologii temat warunkowania klasycznego i ła ı cucha kotwic w NLP, które s Ģ

podstawowymi metodami wywierania wpływu. Przedstawimy ich cykl ewolucji pod k Ģ tem

dyskretnego układu dynamicznego. Jednak by doj Ļę do sedna musimy przedstawi ę podstawowe

informacje…

NLP – N euro L ingwistyczne P rogramowanie, nie posiada jednej

definicji, gdy Ň ka Ň dy jej zwolennik, jak i przeciwnik okre Ļ la j Ģ inaczej.

NLP to zbiór pewnych technik zaczerpni ħ tych z psychologii, socjologii,

hipnozy i psychoanalizy. Zaczerpni ħ te techniki jak głosz Ģ trenerzy NLP

słu ŇĢ do rozwoju osobistego i zmieniania subiektywnej reprezentacji

Ļ wiata, na tak Ģ by sukces i pozytywne odczucia stawały si ħ

codziennym do Ļ wiadczeniem. Najcz ħĻ ciej jednak NLP jest stosowane

do wywierania wpływu na ludziach. Jednym z podstawowych

konfliktów mi ħ dzy psychologi Ģ , a NLP jest nie rozró Ň nianie “dobra” i

“zła”. Jak głosi NLP - zarówno jedno, jak i drugie jest tylko, lub a Ň

do Ļ wiadczeniem, które mo Ň emy adekwatnie od naszych zamiarów wzmocni ę , lub

wymaza ę (odpowiednik wygaszania). Psychologia za Ļ posiada kodeks etyczny, który nie dopuszcza

takiego rozumowania. NLP stało si ħ kontrowersyjne udowadniaj Ģ c, Ň e mo Ň na pewne przypadki

fobii i innych chorób psychicznych wyleczy ę w zaledwie kilka spotka ı . Psychoanaliza za Ļ

dochodziła do tego latami terapii. NLP stało si ħ dla wielu osób wyznacznikiem wolno Ļ ci i

o Ļ wiecenia, nagle zaproponowano niemal bosk Ģ moc tworzenia i zmieniania całego Ļ wiata (własna

mapa Ļ wiata), wielu dało si ħ skusi ę ...

Psychologia , jak podaj Ģ definicje słownikowe jest nauk Ģ empiryczn Ģ ,

skupiaj Ģ c Ģ si ħ w głównej mierze na badaniu mechanizmów

psychicznych i zachowaniu człowieka. Psychologia szuka mechanizmów

opisuj Ģ cych i wyja Ļ niaj Ģ cych relacje mi ħ dzyludzkie, oraz interakcj ħ z

otoczeniem. Wyró Ň nia ę mo Ň emy równie Ň psychologi ħ sportu, biznesu,

zwierz Ģ t, czy bardziej popularne jak: kliniczna, społeczna, osobowo Ļ ci,

dynamiczna psychologia społeczna, ró Ň nic indywidualnych, czy

poznawcza. Nauka ta jest bardzo szerokim zagadnieniem, które nie

sposób wyja Ļ ni ę w kilku zdaniach – w tej pracy skupi ħ si ħ na

warunkowaniu klasycznym w uj ħ ciu psychologii dynamicznej.

Warunkowanie klasyczne jest jednym z głównych sposobów wywierania wpływu jest równie Ň

sztandarowym przykładem behawioryzmu. Główna zasada podej Ļ cia behawiorystycznego zakłada,

Ň e ka Ň da reakcja jednostki jest wywołana pewnym bod Ņ cem, który popycha dan Ģ jednostk ħ do

po ŇĢ danego, lub nie zachowania.

O co wi ħ c toczy si ħ cały spór? Podło Ň em konfliktu jest odrzucanie przez NLP nauki

empirycznej – trenerzy i specjali Ļ ci NLP uznaj Ģ , Ň e je Ň eli co Ļ działa w praktyce jest prawd Ģ . Nie

przykładaj Ģ uwagi do dokładnej weryfikacji, czy to wła Ļ nie manipulacja t Ģ zmienn Ģ w ka Ň dej

sytuacji przyniesie identyczny efekt. NLP'owcy nie testuj Ģ po tysi Ģ c razy danego mechanizmu

opisuj Ģ c swoje badania, paradoksalnie, ka Ň dy ucze ı NLP wie, Ň e najwa Ň niejsza jest praktyka i

rozwijanie danych modeli, tak by d ĢŇ y ę do jeszcze skuteczniejszych rozwi Ģ za ı . Psychologia za Ļ

stanowczo zakłada, Ň e wszystkie teorie musz Ģ zosta ę przetestowane badaniami empirycznymi, a

dopiero dzi ħ ki ich dokładnemu opisowi, a cz ħ sto dziesi Ģ tkom replikacji nast ħ puje potwierdzenie

danej teorii. W NLP mechanizm Ň ycia teorii i praktyki jest inny.

Mimo pozornych ró Ň nic, wiele ł Ģ czy te dwie doktryny – samo NLP powstało w du Ň ej mierze, w

oparciu o psychologi ħ i hipnoz ħ . NLP to zbiór narz ħ dzi, tak Ň e tych psychologicznych,

socjologicznych, zaczerpni ħ tych z warsztatu hipnozy, oraz tych uznawanych w pewnych kr ħ gach za

„diabelskie narz ħ dzia”. Te ostatnie s Ģ raczej tak nazywane, gdy Ň poł Ģ czenie odpowiednich

mechanizmów mo Ň na wykorzysta ę do ró Ň nych celów. Przecie Ň siekier Ģ mo Ň na r Ģ ba ę drewno

(normalne przeznaczenie – neutralne), zabi ę kogo Ļ (negatywne), ale równie Ň rozwali ę drzwi i

uratowa ę kogo Ļ z płon Ģ cego pomieszczenia (pozytywne). Manipulacja i perswazja w samej

czynno Ļ ci nie ró Ň ni Ģ si ħ niczym – maj Ģ za zadanie nakłonienie jednostki, lub grupy do wykonania

po ŇĢ danych przez nas czynno Ļ ci. Ró Ň nica tkwi w zało Ň eniu, gdy kim Ļ manipulujemy rezultaty

podejmowanych działa ı przez t Ģ osob ħ b ħ d Ģ , lub mog Ģ by ę dla niej negatywne, w przypadku

perswazji, b ħ d Ģ one pozytywne. Przygl Ģ daj Ģ c si ħ sposobom wywierania wpływu społecznego, w

tym manipulacji i perswazji nie mo Ň emy oboj ħ tnie przej Ļę obok tematu nie zauwa Ň aj Ģ c

jednocze Ļ nie roli psychologii dynamicznej. Tego i Ň ka Ň dy rodzaj systemu perswazji zmienia si ħ w

okre Ļ lonych przedziałach czasu, mo Ň e ewoluowa ę , oraz si ħ zmienia ę .

Pani Winkowska-Nowak (2003) definiuje układ dynamiczny jako mog Ģ ce ewoluowa ę i

zmienia ę si ħ w czasie systemy. Badanie zmian układów dynamicznych w dyskretnym czasie

oznacza rozpatrywanie kolejnych okresów. Sytuacja taka wyst ħ puje gdy nie mamy do czynienia z

zmianami, których nie mo Ň emy zmierzy ę w czasie ci Ģ głym, wyst ħ puj Ģ wi ħ c skokowo, lub

zjawiskowo. Manipulacja mo Ň e by ę procesem ewoluuj Ģ cym, oraz zmieniaj Ģ cym si ħ na linii czasu.

Wpływ wywierany na drug Ģ osob ħ za pomoc Ģ warunkowania klasycznego i systemu kotwic jest

rozci Ģ gni ħ ty w czasie i wyst ħ puje skokowo, dlatego równie Ň jest układem dyskretnym.

Gdy wyja Ļ niłem ju Ň czym zajmuj Ģ si ħ dane doktryny, mo Ň emy skupi ę si ħ na głównym

temacie pracy. W NLP istnieje termin zwany kotwiczeniem, który mo Ň na uzna ę za “synonim”

psychologicznego warunkowania klasycznego. Za autora warunkowania klasycznego uwa Ň a si ħ

Iwana Pietrowicza Pawłowa, mi ħ dzy innymi uhonorowanego Nagrod Ģ Nobla (medycyna). Był on

te Ň pierwsz Ģ osob Ģ , która przeprowadziła eksperymenty nad warunkowaniem klasycznym. Pwałow

w swoim badaniu zauwa Ň ył, Ň e podawaniu psu pokarmu towarzyszy du Ň e wydzielanie Ļ liny z

pyska. Odruch ten został nazwany reakcj Ģ bezwarunkow Ģ – poniewa Ň jest ona wrodzona i

automatyczna, nie wymaga uczenia si ħ . Jako przedstawiciel nurtu behawiorystycznego uznał, Ň e

jest to reakcja na dany bodziec, czyli w tym przypadku podawany pokarm (nazwany

bezwarunkowym bod Ņ cem). Przeprowadzane do Ļ wiadczenie polegało na ekspozycji dodatkowego

bod Ņ ca (bodziec warunkowy), który miał towarzyszy ę bod Ņ cowi bezwarunkowemu, który jak

wiemy prowadził do reakcji bezwarunkowej – wydzielania Ļ liny. Okazało si ħ , Ň e po kilku

powtórzeniach towarzysz Ģ cego bod Ņ ca (warunkowego) – sygnału d Ņ wi ħ kowego, wraz z bod Ņ cem

bezwarunkowym (pokarmem) wytworzył si ħ mechanizm warunkowania. Pies, który nauczył si ħ , Ň e

sygnał d Ņ wi ħ kowy towarzyszy wydawaniu pokarmu zaczynał si ħ Ļ lini ę na sam sygnał d Ņ wi ħ kowy.

Ekspozycj ħ bod Ņ ca warunkowego i bezwarunkowego Pawłow nazwał wzmocnieniem bod Ņ ca

warunkowanego. Jak dowodz Ģ pó Ņ niejsze eksperymenty najwi ħ ksz Ģ skuteczno Ļę warunkowania

klasycznego ma ekspozycja bod Ņ ca warunkowego i bezwarunkowego w odst ħ pie czasowym około

0,5 sekundy. Cz ħĻę badaczy dochodzi do wniosku, Ň e nale Ň y eksponowa ę bodziec warunkowy z

bezwarunkowym 10 razy, tak by wytworzy ę jak najsilniejsze poł Ģ czenie. Badania te jednak nie

uzyskały swojego potwierdzenia w innych replikacjach – badani cz ħ sto warunkowali si ħ o wiele

szybciej.

Twórcy NLP bazuj Ģ c na warunkowaniu klasycznym, postanowili pój Ļę jeszcze kilka

kroków dalej. Podczas kotwiczenia, wyj Ļ ciowym punktem jest odkrycie Pawłowa, jednak NLP jako

doktryna sprzyjaj Ģ ca rozwojowi osobistemu zadała sobie du Ň o pyta ı , zanim znalazła odpowied Ņ .

Ka Ň dy czasami czuje, Ň e jest wyj Ģ tkowo pobudzony, ma dobry nastrój, cieszy si ħ Ň yciem, potrafi

skoncentrowa ę uwag ħ , czy szybciej przyswaja ę wiedz ħ . Istnieje wiele stanów emocjonalnych

uwa Ň anych powszechnie za pozytywne i sprzyjaj Ģ ce rozwojowi. NLP zaproponowało model, który

kotwiczy(warunkuje) pozytywne odczucia, tak by móc je przywoła ę w dowolnym momencie.

Celem tego zabiegu jest spowodowanie po ŇĢ danej reakcji i wywołanie odpowiedniego stanu

emocjonalnego. Przykładowo, gdy musimy pracowa ę i przydałoby si ħ zwi ħ kszenie koncentracji,

wi ħ ksza odporno Ļę na stres, czy wzmocnienie organizmu, które zapobiegnie przysypianiu wówczas

“odpalamy” kotwic ħ , która jest odpowiedzialna za dany stan emocjonalny w naszym organizmie. W

NLP wyró Ň niamy równie Ň kotwice suwakowe – samo warunkowanie przebiega identycznie, jak

przy typowym kotwiczeniu, jednak bodziec musi móc zmienia ę pozycj ħ , lub nat ħŇ enie – dzi ħ ki

czemu jeste Ļ my wstanie kontrolowa ę nasilenie po ŇĢ danego stanu (zwi ħ ksza ę i zmniejsza ę ). Ró Ň nica

pomi ħ dzy warunkowaniem klasycznym, a kotwiczeniem polega na tym, Ň e niekoniecznym

elementem jest “prawdziwy pokarm” (bezwarunkowy bodziec), wystarczy wytworzy ę wyobra Ň enie

tego pokarmu u danej osoby, tak by była ona w stanie emocjonalnym zbli Ň onym do tego

towarzysz Ģ cego danej sytuacji i wówczas zacz Ģę warunkowa ę . NLP zakłada, Ň e mo Ň na przej Ļę z

dowolnego stanu np. przygn ħ bienia, do stanu pełni szcz ħĻ cia i energii do Ň ycia. Jednak by tego

dokona ę nie wystarczy posłu Ň y ę si ħ jednym warunkowaniem, lecz stworzy ę pewien ła ı cuch

kotwic, gdy Ň stan przygn ħ bienia znajduje si ħ “za daleko” od stanu szcz ħĻ cia. Ła ı cuch kotwic w

NLP ewoluuje i jest skokowym procesem, który ma pewne szczeble, id Ģ c w czasie po konkretnie

wyznaczonych punktach jeste Ļ my wstanie uzyska ę po ŇĢ dany efekt, je Ň eli jednak zakłócimy proces

przez za du Ň y „przeskok” proces nie wyjdzie.

Aby stworzy ę takie warunkowanie, NLP-owcy proponuj Ģ znalezienie odpowiednich stanów

emocjonalnych pomi ħ dzy, czyli np. stanu zaciekawienia i spełnienia. Wówczas kotwiczymy trzy

stany i “odpalamy” ka Ň da kotwic ħ zgodnie z kolejno Ļ ci Ģ zaprezentowan Ģ na rysunku “strzałka

stanów emocjonalnych”. Warunkowanie w NLP polega ę mo Ň e zarówno na warunkowaniu

klasycznym, czyli gdy prze Ň ywamy stan podniecenia, warunkujemy ten stan na dany bodziec, lub

te Ň wprowadzeniu danej osoby w ten stan, oraz wzmocnieniu go. Wprowadzanie w po ŇĢ dany stan

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: