Niemcy - Wikipedia, wolna encyklopedia.pdf - Encyklopedie Słowniki - pawel6091

Niemcy - Wikipedia, wolna encyklopedia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Niemcy#Gospodarka

Niemcy

Z Wikipedii

Niemcy (Republika Federalna Niemiec, RFN, niem.: Deutschland lub Bundesrepublik

Deutschland, BRD) Î paıstwo poþoŇone w Europie ĺrodkowej, bħdĢce czþonkiem Unii

Europejskiej, Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE), G8 oraz NATO. Do 1970 (do traktatu

miħdzy RFN a PolskĢ) w Polsce stosowana byþa oficjalnie nazwa Niemiecka Republika

Federalna (NRF). Niemcy majĢ dostħp do Morza Baþtyckiego i Morza Pþnocnego.

Stolica to Berlin (przed przyþĢczeniem NRD Î Bonn, obecnie noszĢce tytuþ miasta

federalnego).

Bundesrepublik Deutschland

Republika Federalna Niemiec

Flaga Niemiec

Herb Niemiec

Dewiza: (niem.)

()

Hymn: ss

()

Konstytucja Konstytucja Niemiec

Jħzyk urzħdowy niemiecki 1)

Jħzyk uŇywany niemiecki

Stolica Berlin

Ustrj polityczny republika federalna

Gþowa paıstwa prezydent federalny Horst

Khler

Szef rzĢdu

kanclerz federalna Angela

Merkel

Powierzchnia

¤ caþkowita

¤ wody ĻrdlĢdowe

62. na Ļwiecie

357 050 kmč

2,42%

Liczba ludnoĻci (31

grudnia 2006)

¤ caþkowita

¤ għstoĻę zaludnienia

14. na Ļwiecie

82 314 900

[1]

229,7 osb/kmč

NiepodlegþoĻę od aliantw

zachodnich.(amerykaıska,

brytyjska i francuska

strefa okupacyjna.)

7 wrzeĻnia 1949

Jednostka monetarna 1 euro = 100 eurocentw

(EUR, Ù)

1 marka niemiecka = 100

fenigw (DEM) (do

31.12.2001 r.)

Strefa czasowa

UTC +1 - zima

UTC +2 - lato

Kod ISO 3166

1 z 13

2007-12-12 14:20

Niemcy - Wikipedia, wolna encyklopedia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Niemcy#Gospodarka

Domena internetowa .de

Kod samochodowy D

Kod telefoniczny +49

1) Ponadto duıski, fryzyjski, serbo-þuŇyckie

Nazwa "Niemcy" oznacza tyle co niemi, niemowy. Jħzyk niemiecki jest jħzykiem germaıskim i znacznie rŇni siħ od jħzykw

sþowiaıskich, dlatego dawni Polacy nie byli w stanie porozumieę siħ z Niemcami, stĢd porwnanie do osb niemych (nie mwiĢcych).

Spis treĻci

1 LudnoĻę

2 Jħzyk

3 Historia

3.1 Mapy Niemiec z rŇnych okresw

4 Geografia

4.1 Kraje zwiĢzkowe Niemiec

4.2 WaŇniejsze miasta (alfabetycznie)

5 Ustrj polityczny Niemiec

5.1 Partie polityczne

6 Gospodarka

6.1 Przemysþ

6.2 Transport

6.3 Problemy gospodarcze w latach 2003-2005

6.4 Niemcy - landy zachodnie a wschodnie

7 Kultura

7.1 Literatura

7.2 Filozofia

7.3 Muzyka

7.4 Malarstwo

7.5 Film

7.6 Teatr

8 ņycie kulturalne

9 Religia

10 Kuchnia niemiecka

11 PowiĢzania z PolskĢ

12 Ciekawostki

13 Zobacz teŇ

14 Linki zewnħtrzne

15 Przypisy

LudnoĻę

Najwiħksza wĻrd paıstw UE liczba ludnoĻci Î ok. 82 mln (styczeı 2006).

Struktura wiekowa w mln. (2007):

0-14 lat: 13,9% (chþopcy 5,89; dziewczynki 5,59)

15-64 lat: 66,3% (mħŇczyŅni 27,81; kobiety 26,79)

powyŇej 64 lat: 19,8% (mħŇczyŅni 6,77; kobiety 9,54)

2 z 13

2007-12-12 14:20

Niemcy - Wikipedia, wolna encyklopedia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Niemcy#Gospodarka

Grupy etniczne:

Okoþo 75,2 mln. (91,1%) mieszkaıcw Niemiec posiada obywatelstwo niemieckie. SpoĻrd nich okoþo 7 mln (ok. 9%), posiada dwa

obywatelstwa, nie urodziþo siħ w Niemczech, lub jħzyk niemiecki nie jest ich jħzykiem ojczystym. Dla lepszego zrozumienia moŇna by

wskazaę na rŇnicħ w znaczeniu pojħę NarodowoĻę i Obywatelstwo, czego siħ w Niemczech z powodu historycznego obciĢŇenia pojħcia

Nard (zobacz teŇ Nazizm) nie robi. Bezsprzecznie, moŇna jednak powiedzieę, iŇ znacznĢ czħĻę spoþeczeıstwa stanowiĢ przybyli do

Niemiec po II wojnie Ļwiatowej imigranci lub ich potomkowie.

Pozostaþe 9% ludnoĻci (ok. 7 mln) stanowiĢ obywatele innych krajw, mieszkajĢcy na staþe w RFN: Turcy (2,4 mln), przedstawiciele

narodw byþej Jugosþawii (1,0 mln), Wþosi (0,4 mln), Polacy (0,3-2,0 mln) [2][3] , Austriacy (0,2 mln) i inni.

Stosunek imigracji do emigracji zmieniþ siħ w ostatnich 10 latach i zmienia w rosnĢcym tempie nadal. Niemieccy emigranci sĢ w

wiħkszoĻci wysoko kwalifikowanymi, poszukiwanymi na Ļwiatowym i europejskim rynku pracy specjalistami, ktrzy ze wzglħdu na

trudnoĻci ekonomiczne Niemiec i zþe perspektywy zawodowe zdecydowali siħ z Niemiec wyjechaę. Np. lekarze i pracownicy naukowi w

Niemczech sĢ stosunkowo Ņle opþacani, ich warunki pracy i szanse na karierħ pozostawiajĢ wiele do Ňyczenia, a czas pracy i stawiane

wymagania przekraczajĢ te, w innych wysoko rozwiniħtych krajach.

W Niemczech istniejĢ ponadto stosunkowo nieliczne historyczne mniejszoĻci etniczne. Na pþnocy, w kraju zwiĢzkowym

Szlezwik-Holsztyn zamieszkuje Duıczycy, w Dolnej Saksonii i Szlezwiku-Holsztynie Fryzowie, a w Saksonii i Brandenburgii Î

SerboþuŇyczanie.

Jħzyk

Zobacz wiħcej w osobnym artykule: jħzyk niemiecki.

Niemiecki naleŇy do duŇej grupy jħzykw germaıskich i spokrewniony jest z duıskim,

norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie caþego kraju wystħpujĢ

liczne dialekty

Rozwj liczby ludnoĻci Niemiec w latach

1970-2003.

. To wþaĻnie dialekt u wiħkszoĻci Niemcw zdradza, z ktrego regionu pochodzĢ: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk prbowali ze sobĢ

rozmawiaę posþugujĢc siħ wyþĢcznie dialektem, to najprawdopodobniej byþoby im bardzo trudno siħ zrozumieę. Jħzyk niemiecki jest

najbardziej rozpowszechnionym jħzykiem w Europie, jest on mowĢ ojczystĢ dla okoþo 110 mln osb. Jħzyka tego jako ojczystego (poza

obszarem Niemiec) uŇywa siħ w Austrii, Liechtensteinie, czħĻci Szwajcarii, Poþudniowym Tyrolu (Wþochy), Alzacji (Francja),

niektrych regionach Belgii i w Luksemburgu. WĻrd najczħĻciej przekþadanych jħzykw, niemiecki plasuje siħ na trzecim miejscu Î

zaraz po angielskim i francuskim. PromocjĢ jħzyka i kultury niemieckiej na Ļwiecie zajmujĢ siħ liczne instytuty, a wĻrd nich,

intensywnie wspierany przez niemieckie ministerstwo spraw zagranicznych, Goethe-Institut.

Historia

Zobacz wiħcej w osobnym artykule: Historia Niemiec.

W X w. p.n.e. plemiona germaıskie przybyþy na tereny dorzecza ýaby i Renu. W VI i VII w. zachodnia czħĻę Germanii zostaþa podbita i

wþĢczona do paıstwa Frankw. Za panowania syna Karola Ludwika PoboŇnego powstawaþy oĻrodki separatystyczne w Germanii. W

wyniku wojny imperium zostaþo podzielone na 3 czħĻci (traktat w Verdun 843), wschodnia to pŅniejsze Niemcy. Pierwszym krlem

wschodniofrankoıskim zostaþ Ludwik. Po jego Ļmierci (876) paıstwo rozpadþo siħ na kilka luŅno zwiĢzanych ze sobĢ ksiħstw. W 962

Otton I zmieniþ nazwħ paıstwa na Krlestwo Niemieckie. W XIV w zmieniþ siħ ustrj Niemiec. Cesarz Karol IV wydaþ ZþotĢ Bullħ

(1356). Bulla zagwarantowaþa jednoĻę i niepodzielnoĻę obszarw, ktrymi wþadali elektorzy, nadawaþa im suwerennoĻę w ramach

cesarstwa i autonomiħ sĢdowniczĢ, elektorzy otrzymali wwczas prawo majestatu Î traktowano ich jak krlw. Elektorzy nie mogli

wybieraę nowego krla przed ĻmierciĢ starego. W XV wieku Habsburgowie opanowywali nowe ziemie metodĢ mariaŇy i ukþadw.

Cesarz Karol V (1519-1556) panowaþ nad najwiħkszym imperium wczesnego Ļwiata. W 1526 po Ļmierci krla Wħgier w Bitwie pod

Mohaczem, brat Karola Ferdynand uzyskaþ korony Czech i Wħgier na mocy ukþadu o przeŇycie z Jagiellonami zawartego w Wiedniu w

1515). W 1517 niemiecki zakonnik Marcin Luter ogþosiþ w Wittenberdze 95 tez. W 1521 papieŇ Leon X wyklĢþ zakonnika, zaĻ sejm w

Wormacji skazaþ Lutra na banicjħ. W 1555 podpisano pokj w Augsburgu. Warunki pokoju byþy nastħpujĢce: krl uznaþ podziaþ

religijny Niemiec na zasadzie Czyj kraj, tego religia. Ogromne zasþugi dla przyszþego rozwoju Niemiec poþoŇyþ oĻwieceniowy

krl-mason Fryderyk II Wielki, ktry jako jeden z pierwszych wþadcw w Europie wprowadziþ powszechne nauczanie elementarne. W

latach 1772-1795 udziaþ Prus w trzech rozbiorach Polski. W okresie napoleoıskim wiħkszoĻę ziem niemieckich wþĢczono w ZwiĢzek

Reıski oprcz Prus i Austrii. Po klħsce Napoleona utworzono ZwiĢzek Niemiecki. 1834 - powstanie Niemieckiego ZwiĢzku Celnego. Po

wojnie austriacko-pruskiej 1866 najsilniejszĢ pozycjħ w Niemczech uzyskaþy Prusy, po wojnie francusko-pruskiej w latach 1870Î1871

3 z 13

2007-12-12 14:20

Niemcy - Wikipedia, wolna encyklopedia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Niemcy#Gospodarka

proklamowano Cesarstwo Niemieckie z Wilhelmem I jako dziedzicznym cesarzem. W latach 1880Î1900 Niemcy uzyskaþy teŇ kolonie w

Afryce. 9 listopada 1918 proklamowano republikħ, cesarz abdykowaþ. Niemcy podpisaþy kapitulacjħ 11 listopada 1918 roku koıczĢcĢ I

wojnħ ĻwiatowĢ. Do 1933 istniaþa Republika Weimarska. W 1933 rzĢdy objĢþ Adolf Hitler i NSDAP, rozpoczħþy siħ rzĢdy terroru. W

1939 Niemcy rozpoczħþy II Wĺ, ktrĢ przegraþy w 1945 roku. Niemcy podzielono na strefy okupacji kontrolowane przez mocarstwa:

Wielka Brytania, Francja, ZSRR, USA. Powstaþa Miħdzysojusznicza Rada Kontroli, ktra koordynowaþa administracjħ okupowanych

terytoriw. W strefie radzieckiej powstaþo NRD, a w trzech pozostaþych RFN. Niemcy zjednoczyþy siħ w 1990 roku.

Mapy Niemiec z rŇnych okresw

Rzesza niemiecka w X.

i XI. wieku

Rzesza niemiecka w

XIV. wieku

Republika Weimarska Niemcy po II wojnie

Ļwiatowej

Geografia

PoþoŇone w Ļrodkowej Europie pomiħdzy Morzem Pþnocnym i Morzem Baþtyckim na pþnocy a Alpami na

poþudniu. GraniczĢ na pþnocy z DaniĢ, na wschodzie z PolskĢ, na poþudniowym wschodzie z Czechami, na

poþudniu z AustriĢ i SzwajcariĢ, a na zachodzie z FrancjĢ, Luksemburgiem, BelgiĢ i HolandiĢ.

Lista regionw geograficznych w Niemczech

Jeziora Niemiec, rzeki Niemiec, wyspy Niemiec.

Gry Niemiec, najwyŇszy szczyt Zugspitze (2962 m n.p.m.) w Bawarii.

Kraje zwiĢzkowe Niemiec

Zobacz wiħcej w osobnym artykule: Kraje zwiĢzkowe Niemiec.

Mapa Niemiec.

Republika Federalna Niemiec skþada siħ z nastħpujĢcych krajw zwiĢzkowych (landw):

Nazwa niemiecka

Nazwa polska

Pow. (tys.

kmč)

LudnoĻę

(mln.) (2)

1 Baden-Wrttemberg

Badenia-Wirtembergia

35,7

10,7

2 Bayern

Bawaria

70,5

12,4

3 Berlin

Berlin (1)

0,892

3,39

4 Brandenburg

Brandenburgia

29,5

2,57

5 Bremen

Brema (1)

0,404

0,663

6 Hamburg

Hamburg (1)

0,755

1,74

7 Hessen

Hesja

21,1

6,1

8 Mecklenburg-Vorpommern Meklemburgia-Pomorze

Przednie

23,2

1,72

9 Niedersachsen

Dolna Saksonia

47,6

10 Nordrhein-Westfalen

Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

18,1

11 Rheinland-Pfalz

Nadrenia-Palatynat

19,8

4,06

12 Saarland

Saara

2,57

1,06

13 Sachsen

Saksonia

18,4

4,3

14 Sachsen-Anhalt

Saksonia-Anhalt

20,4

2,49

15 Schleswig-Holstein

Szlezwik-Holsztyn

15,8

2,83

4 z 13

2007-12-12 14:20

Niemcy - Wikipedia, wolna encyklopedia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Niemcy#Gospodarka

16 Thringen

Turyngia

16,2

2,36

(1) Berlin i Hamburg sĢ miastami na prawie landu; Brema ma teŇ status miasta-kraju (Stadtstaat), chociaŇ

naleŇĢ do niej dwa miasta: Brema i Bremerhaven

(2) Stan: 31.12.2004

Wszystkie kraje zwiĢzkowe sĢ rwnouprawnione.

WaŇniejsze miasta (alfabetycznie)

Nazwa

polska

Miasto Nazwa niemiecka

ludnoĻę w tys.

Kraj zwiĢzkowy

Akwizgran Aachen

256 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Berlin

Berlin (stolica)

3 405 Berlin

Bielefeld Bielefeld

325 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Berlin

Bochum

368 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Bonn

298 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Brema

Bremen

565 Brema

Brunszwik Braunschweig

240 Dolna Saksonia

Bonn

Chemnitz Chemnitz

246 Saksonia

Darmstadt Darmstadt

136 Hesja

Dortmund Dortmund

595 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Drezno

Dresden

490 Saksonia

Duisburg Duisburg

585 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Drezno

Dsseldorf Dsseldorf

590 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Essen

620 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Frankfurt nad

Menem

Frankfurt am Main

645 Hesja

Frankfurt nad

OdrĢ

Frankfurt an der Oder

80 Brandenburgia

Dsseldorf

Hamburg Hamburg

1 734 Hamburg

Hanower Hannover

545 Dolna Saksonia

Karlsruhe Karlsruhe

284 Badenia-Wirtembergia

Kassel

195 Hesja

Kilonia

Kiel

230 Szlezwik-Holsztyn

Kolonia

Kln

955 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Frankfurt nad Menem

Krefeld

250 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

Lipsk

Leipzig

510 Saksonia

Lubeka

Lbeck

235 Szlezwik-Holsztyn

Moguncja Mainz

202 Nadrenia-Palatynat

Monachium Mnchen

1 268 Bawaria

Hamburg

Mnster

140 Nadrenia

Pþnocna-Westfalia

5 z 13

2007-12-12 14:20

Niemcy - Wikipedia, wolna encyklopedia.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: