Wykład IMMUNOLOGIA 09.05.2009
Odporność:
- swoista
- nieswoista
Antygeny (immunogenny) czynniki natury ożywionej i nieożywionej, które wprowadzone do org kręgowców wzbudzają odp immunologiczną i swoiście reasumują z produktami tej odp, a więc przeciwciałami w przypadku odpowiedzi humoralnej lub limfocyt w przypadku komórkowej
Właściwości antygenów :
- immunogenność – zdolność do pobudzania naszego ukł. Odpornościowego
-swoistość(antygenowośc) zdolność do swoistego łączenia się z immunoglobulinami(wolnymi i stanowiącymi receptory limfocytow B) i receptorami limfocytów T. Antygen mający tylko ta drugą właściwość nazywamy haptenem. Immunogenność zyskuje on dopiero po połączeniu z nośnikiem.
Epitop- inaczej determinator antygenowy to miejsce rozpoznawalne i wiązane przez przeciwciała i receptory komórkowe T. Struktury te zlokalizowane SA na cząsteczce antygenu lub w jej obrebie czyli stanowia czesc czasteczki antygenu.
- są bardzo małe- 4 lub 5 aminokw
- linarne ( ciagła sekwencja) lub konformacyjne (obejmuja reszty aminokwasowe w pobliżu ale nie sąsiadujące)
- mogą występować na powierzchni antygenow ( etiopy Topograficzne) lub wewnatrz cz.( etiop. Wewnetrzene)
Funkcje:
- determinuja swoistość czasteczki antygenu( determinant)
- tylko etiopy dostępne przestrzennie są immunoreaktywne( zdolne do oddziaływania z homologicznymi przeciwciałami- homologicznym paratopem)
Podział:
- resztkowe(hapteny) nie posiadaja wł immunogennych. Immunogenicznosc i antygenowość wykazuja dopiero po polaczeniu z immunogenicznym nosnikiem. Nosnikami mogą być albuminy globuliny albo syntetyczne polipeptydy. Tymi (niekompletnymi) antygenami mogą być antybiotyki tj. penicylina, aspiryna, gentamycyna, niskocząsteczkowe zw.
- pełnowartościowe- maja immunogenność i antygenowość
Podzial ze względu na wł chemiczne:
- białkowe- np. białka krwi, albumina surowicza, hemoglobina, kolagen, insulina, lipoproteiny
- cukrowe- cząsteczki wielocukrów nie wykazują dostatecznej budowy by stac się pelnymi immunogenami ( ich kontakt z układem immunologicznym jest zbyt krotki) szybko degraduja np. lipo polisacharyd LPS, otoczki bakteryjne np. pneumokoków,
- lipidowe- kardiolipina
Podział ze względu na ich zw. z immunoglobinami:
- antygeny ksenogeniczne- pochodzące od gatunku innego niż ten w którym zostaly wytworzone przeciwciała
- autogeniczne- pochodzące od tego samego osobnika od którego pochodza immunoglobuliny
Autoantygeny- subst. Własne ustroju które w pewnych warunkach stały się dla niego immunogenne
- wrodzone antygeny- które w okresie płodowym lub po urodzeniu nie stykaly się z kom aparatu syntetyzującego immunoglobiny, organizm nie nabyl wiec tolerancji na ich istnienie. Jeśli w warunkach patologicznych antygeny te zetkna się z kom syntetyzujaca przeciwciała wynikiem będzie dzialanie immunogenne i odpowiedz autoimmunologiczna.
- nabyte autoantygeny- które pod wpływem czynnikow zewn np. drobnoustrojów lub wewn stały się obce dla własnego organizmu. Efektem zetknięcia się antygenu z kom. Immunologicznie kompetentnymi będzie również proces syntezy przeciwciał.
Przeciwciała- ( immunoglobiny) maja zdolność swoistego łączenia się z antygenem i określane są jako najważniejsze cząsteczki ukł odpornościowego. Występują w płynach ustrojowych wszystkich kręgowców. Określane jako białka surowicy krwi, zaliczanych do gamma globulin.
Kontakt między komórkami B antygenami jest konieczny do przekształcenia się limfocytu B w mon produkującą przeciwciała czyli kom plazmatyczną AFC
Budowa:
- 4 łancuchy polipeptydowe
- 2 lekkie
-2 ciężkie
Powiązane wiązaniami dwusiarczkowymi
W zależności od róznicy w budowie łańcuchów ciężkich alfa , delta, epsylon, gamma, imi można podzielić na 5 klas: IgA, IgD, IgE, IgM
Łańcuchy lekkie mogą występować w 2 wariantach: kappa i lambrda i dzielą immunoglobuliny na podklasy
Obook immunoglobin z 4 łancuchów(forma monomeryczna) SA znane formy polimeryczne( immer i pentametr)
W łańcuchach ciężkich i lekkich można wyróżnić części zmienne(V) wykazujące znaczna zmienność w skl aminokwasowym oraz stałe (C) majace stałę sekwencje aminokwasowe.
Regiony hiperzmienne- szczególne odcinki czesci V mające bardzo dużą zmienność składu aminokwasowego, są to regiony determinujące komplementarność. Obecność regionów hiperzmiennych jest ważna dla funkcji para topu. Regiony te determinują swoistość przeciwciał.
W wyniku trawienia papainą cząsteczka Igrozpada się na 2 identyczne Fab, które zawierają miejsca wiążące antygen oraz fragmenty Fc. Fragment Fab jest jednowartościowy czyli może przyłączyć 1 antygen. Monomer może przyłączyć 2 antygeny.
Właściwości przeciwciał:
- cytotoksyczność która zalezna jest od limfocytow T
- wiążąc antygeny na cząsteczkach lub kom mogą indukować zlepianie się (aglutynacja)
- wiążąc się na pow mikroorganizmów mogą blokować ich wnikanie przez nabłonek jelit
- niektóre przeciwciała mog,a spełniać rolę enzymów w stosunku do wiązanych przez siebie antygenów.
- wiążąc toksyny mogą blokować ich działanie.
- mogą indukować niszczenie komórek zakażonych przez aktywację dopełniacza, indukcję immunofagocytozy, indukcję cytotoksyczności komórkowej zaleznie od przeciwciał
Klasy przeciwciał:
· - IgA- obecne SA w surowicy, wydzielinach surowiczo- śluzowych, gruczołojowych i potowych
- wydzielnicze S IgA stanowią główny El. Obrony błon surowiczo- śluzowych przed inwazja mikroorganizmów. Wystepują w postaci monomerów ale 80-90% to formy polimeryczne, posiadają łańcuch J tzw formy dimeryczne
Właściwości:
- chronia pow błon śluzowych przez wiazanie się do cząsteczke atchezyjnych wytwarzanych przez potencjalne patogeny, co zapobiega ich atchezacji i kolonizacji.
· IgD pojawiają się na pow błony kom limfocytów B i mogą brac udział w ich aktywacji odgrywając rolę receptora dla antygenu. Przypisuje się im udział we wzbudzaniu dojrzewania przeciwciał.
· IgE występują w sladowych ilościach w śledzionie, migdałach, dziąsłach. Zwiazane z chorobami atopowymi np. astma, anafilaksja. Posiadaja właściwości homocytotropowe. Powinowactwo wobec kom org który je wytworzyl szczególnie wobec kom tucznych i bazofili. Po związaniu z alergenem powoduja wydzielanie histaminy i innych mealiatorów. Odgrywaja ważną rolę w odporności przeciwko chorobom pasożytniczym wywoływanym przez robaki.
REAKCJE ALERGICZNE:
Wdychanie pyłku-à alergeny (rozpuszczalne antygeny) na pow ziaren pyłku stymuluja uwalnianie immunoglobin IgE z kom plazmatycznych à cząsteczki IgE wiążą się z receptorami kom tucznych w wyściółce górnych dróg oddechowych à alergen wiąże się ze zmiennym segmente(V) czasteczki IgEà kom tuczne (bazocyty) uwalniają histamine i inne zw à - rozszerzenie naczyc krwionośnych ; -wzrost rzpuszczalnosci naczyn włosowatych à obrzek, zaczerwienienie zwężenie swiatla dróg oddechowych
· IgG są głowna klasa immunoglobin występujących w ludzkiej surowicy , stanowia 75% wszystkich prawidłowych przeciwciał surowicy. Cząsteczki tworzą 2 identyczne pary łancuchów ciężkich H ( heavy), i lekkich L ( light), które SA polaczone wiazaniami dwusiarczkowymi. Są jedyna klasa immunoglobin które przechodza przez łożysko. Mają zdolność do aktywowania dopełniacza i mogą dzieki temu zapoczątkować proces zabijania rozpoznawalnych przez siebie mikroorganizmów.
· IgM są syntetyzowane w początkowej fazie odpowiedzi immunologicznej, są to pierwsze przeciwciała syntetyzowane w rozwoju osobniczym. Od 100 do 400 razy silniej aktywują dopełniacz niż IgG . Immunoglobina M zawiera przeciwciała dla głównych antygenów grupowych krwi bo nie przechodzi przez łożysko. Nie spotyka się konfliktu miedzy matka i płodem w zakresie głownych grup krwi. Może wiązać 10 antygenów bo jest pentametrem.
Cechy:
-wartosciowosc przeciwciał- liczna determinant antygenowych jakie mogą zostac związane przez czasteczki przeciwciał. Immunoglobiny IgG IgD IgE maja 2 miejsca dlatego SA 2 wartosciowe, IgA 2 lub 4 , IgM 10 wartosciowa
- powinowactwo – sila wiazania pojedynczej czasteczki przez miejsce wiążące antygen przeciwciała. Przeciwciała majace tę samą swoistość mogą się roznic ścisłością, dokładnością dopasowania się ich miejsc wiążących do antygenu. Różnić się wieć będą siła wiązania czyli stopniem powinowactwa.
- awidność- zachłanność – siła wiązania antygenu wielowartościowego przez przeciwciała, zalezy ona od powinowactwa poszczególnych miejsc wiążących w stosunku do odp determinant
brzoskwinkaczarna