Typ negatywnej postawy rodzicielskiej

Nastawienie emocjonalne

Postawy cząstkowe

Konsekwencje dla rozwoju psychicznego dziecka

Postawa odtrącająca

(nadmierny dystans uczuciowy i dominacja rodzica)

ü        dziecko odczuwalne jako ciężar, stąd rodzice chcą uwolnienia od niewygody związanych z nią ograniczeń,

ü        nie lubią dziecka. Darzą go uczuciem rozczarowania, urazu
i zawodu,

ü        opieka nad nim budzi niechęć

ü        brak okazywania uczuć pozytywnych,

ü        demonstrowanie uczuć negatywnych -dezaprobaty,

ü        częsta, otwarta krytyka,

ü        nie dopuszczanie do głosu,

ü        nie wnikanie w potrzeby dziecka oraz
w motywy jego postępowania,

ü        kierowanie dzieckiem przez rozkazy, dyktatorstwo,

ü        stosowanie surowych kar, zastraszanie,

ü        nie zauważanie pozytywów dziecka,

ü        brak tolerancji wobec jego wad, niedociągnięć czy braku zdolności

a)      agresywność, nieposłuszeństwo, kłótliwość,
kłamliwość,
zahamowanie rozwoju uczuć wyższych, zachowania aspołeczne;

b)     zastraszenie,
bezradność,
trudności
w przystosowaniu,
reakcje nerwicowe,
pozory niedorozwoju intelektualnego

Postawa unikająca (nadmierny dystans uczuciowy i uległość rodzica)

ü        kontakt z dzieckiem odbierany jako nieprzyjemny, trudny - rodzice nie wiedzą, co czynić na płaszczyźnie relacji z dzieckiem, toteż są one luźne: pozornie dobre,

ü        obojętność uczuciowa

ü      beztroska (może być ukryta), jeśli chodzi
o dobro dziecka,

ü      ignorowanie dziecka – bierność
w nawiązywaniu z nim kontaktu,
unikanie (ograniczanie) go i zbywanie prób nawiązania kontaktu przez dziecko,

ü      zaniedbywanie potrzeb uczuciowych dziecka, pozorne zaspokajanie wszelkich jego potrzeb,

ü      brak zaangażowania w jego sprawy

ü      niezdolność do nawiązywania trwałych więzi uczuciowych,

ü      niestabilność uczuciowa (labilność emocjonalna),

ü      antagonistyczne nastawienie do społeczeństwa,

ü      niezdolność do wytrwałości, problemy z koncentracją,

ü      nieufność i bojaźliwość,

ü      konflikty z rodzicami
i środowiskiem wychowawczym

Typ negatywnej postawy rodzicielskiej

Postawy cząstkowe

Konsekwencje dla rozwoju psychicznego dziecka

Postawa nadmiernie wymagająca
(nadmierna koncentracja uczuciowa na dziecku
i dominacja rodzica)

ü      rodzice posiadają własny ideał-wzór dziecka, do którego je „naginają”, nie uwzględniając przy tym jego realnych cech i umiejętności,

ü      nie przyznają dziecku prawa do samodzielności, odpowiedzialności,

ü      rządzą dzieckiem,

ü      ograniczają jego swobodę - poprzez narzucanie, zmuszanie, nagany, stosowanie sztywnych reguł,

ü      chęć przyspieszenia rozwoju, przesadne nastawienie na osiągnięcia

ü      brak wiary we własne siły, niepewność,

ü      wysoki poziom lęku,

ü      obsesje, nadwrażliwość,

ü      uległość,

ü      problemy z koncentracją i opanowaniem uczuciowym

Postawa nadmiernie chroniąca
(nadmierna koncentracja uczuciowa na dziecku
i uległość rodzica)

ü      bezkrytyczne podejście rodzica do dziecka - dziecko stanowi wzór doskonałości,

ü      dziecko traktowane nieadekwatnie do wieku -zazwyczaj jako młodsze,

ü      pobłażanie dziecku,

ü      rozwiązywanie za nie trudności,

ü      eliminowanie wszelkiego, najmniejszego ryzyka,

ü      izolowanie społeczne dziecka (wścibstwo),

ü      nadmierne zaabsorbowanie stanem jego zdrowia,

ü      przekazywanie dziecku własnego niepokoju,

ü      uleganie zachciankom dziecka, zaspokajanie jego kaprysów

ü      opóźnienie dojrzałości społecznej,

ü      uzależnienie od rodzica,

ü      bierność, nie wykazywanie inicjatywy,

ü      nadmierna pewność siebie, poczucie większej wartości, zuchwalstwo, zarozumialstwo,

ü      wygórowane wymagania, tyranizowanie rodzica bądź partnera

Typ pożądanej
postawy rodzicielskiej

Nastawienie emocjonalne

Postawy cząstkowe

Konsekwencje

Postawa akceptująca
(zaprzeczenie postawy odtrącającej)

Przyjmowanie dziecka takim, jakie jest-
z wyglądem fizycznym, usposobieniem, możliwościami umysłowymi, trudnościami w osiągnięciach w różnych dziedzinach

ü      rodzice lubią swoje dziecko
i okazują mu to,

ü      kontakt z dzieckiem daje rodzicom zadowolenie i sprawia przyjemność

ü      gdy dziecko jest niegrzeczne rodzic nie odrzuca dziecka, lecz gania wyizolowany fragment zachowania,

ü      są czuli na potrzeby dziecka, reagują na nie,

ü      dają uczuciową niezależność

ü      zdolność do nawiązywania trwałych więzi emocjonalnych, przywiązania,

ü      obustronne wyrażanie uczuć sprzyja rozbudzeniu i rozwinięciu inteligencji emocjonalnej u dziecka, jest zdolne do współczucia, odbierane przez otoczenie jako miłe i przyjacielskie,

ü      dzięki zaspokojeniu potrzeby bezpieczeństwa dziecko jest śmiałe
i odważne

Postawa współdziałająca
(przeciwna do postawy unikającej)

ü      pozytywne zaangażowanie rodziców w zabawę i pracę dziecka, przy jednoczesnym angażowaniu go w prace i zajęcia w rodzinie, w domu,

ü      aktywność w nawiązywaniu wzajemnych kontaktów,

ü      gotowość rodziców do wyjaśniania - rozszerzania zasobów wiadomości dziecka,

ü      modelowanie zapału do samodzielnego zdobywania przez dziecko wiedzy (pobudzanie jego wewnętrznej motywacji),

ü      wyrażanie przyjemności ze wzajemnej wymiany obserwacji, uwag, zadań

ü   dziecko ufne, potrafi zwrócić się po poradę i pomoc do osób dorosłych

i korzystać z niej,

ü   wytrwałe w podejmowanym wysiłku,

w dążeniu do celów,

ü   potrafi cieszyć się i czerpać zadowolenie z własnej pracy i jej rezultatów,

ü   zdolność do współdziałania,

ü   umiejętność troszczenia się o siebie
i innych

Typ pożądanej
postawy rodzicielska

Nastawienie emocjonalne